Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İkilem ya da dilemma (Yunanca: δίλημμα), ikisi de kesin olarak kabul veya tercih edilemeyen iki olasılıklı bir çelişki durumunu ifade eder. İnsanı istenmeyen seçeneklerden birini, çoğunlukla iki seçenekten birini izlemeye zorlayan tartışma, sorun veya usa vurma durumu.
Bir ikilem, iki olası çözümü olan bir çatışma, sorun veya durumdur. Bir ikilem meydana geldiğinde, bir kişi istenen iki seçenek veya aksine, iki istenmeyen seçenek arasında zor bir seçim yapmak zorundadır. Kelime Yunanca dilēmmadan gelir (di “iki kere” + lēmma “öncül”); kişinin iki elverişsiz seçenek arasında seçim yapmasına neden olurken mantık ve söylemde kullanılan bir terimdir. Bir ikilem, bir anlatıda öncü bir role sahip olabilir ve anlatıdaki karakterin davranışının arkasındaki neden olabilir - bir çatışma türü olarak, sayısız edebi eserin anahtar parçasıdır. Edebiyatta, sinemada ya da tiyatrodaki birçok kahraman bir kişi mi yoksa bir kalabalığımı kurtarmak gibi ya da iki sevgili arasında seçim yapmak gibi ikilemlere maruz kalırlar.
| “ | Annem bana iki seçenek verdi: bulaşıkları yıkamak veya banyo temizlemek. İkisi de çok eğlenceli değildi. Ne ikilem ama! | ” |
—Örnek ikilem | ||
İkilem çeşitleri
Ahlaki/Etik İkilem
Kişinin ahlak ya da etik çatışmasıyla karşı karşıya kaldığı “ahlaki ikilem” ya da “etik ikilemdir”. Böyle bir ikilemde, bir durumu seçmek diğerini ihlal edecek; ya da, bir şeyi yapmak olumlu sonuçlar verecek ama ahlaki açıdan yanlış olacaktır. Örnek olarak Robin Hood'un felsefesi “yoksulları beslemek için zenginlerden çalmak” verilebilir.
Nedensellik ikilemi
Kişinin seçim yapmakta zorlanacağı ve her iki seçiminin de neden sonuç ilişkisinin birbirine bağlı oduğu durumlardır. Örnek olarak ikilemi verilebilir. Eğer önce Tavuk oluştuysa, nereden geldi? Tersine, önce yumurta vardıysa, onu ne yumurtladı?
Tutuklu ikilemi ya da tutsak ikilemi
Tutsak ikilemi, oyun teorisinde analiz edilen bir oyunun standart bir örneğidir; bu, tamamen rasyonel iki kişinin kendi menfaatlerine olduğunu bilseler bile neden işbirliği yapmadığını sorgular.
Sophie'nin seçimi ikilemi
Bu ikilem, hangi seçim yapılırsa yapılsın sonuçlardan birinin ölüm diğerinin ise yok olma anlamına geldiği durumlar için kullanılır. Bu ikilem, adlı yazarın 1976'da yazdığı aynı isimli kitaptan almaktadır. Kitabın kahramanı olan kadın nazi kampına gönderilir ve orada iki çocuğundan birini ölüme, gaz odasına, göndermesi için seçim yapmaya zorlanır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta İkilemler ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ikilem ya da dilemma Yunanca dilhmma ikisi de kesin olarak kabul veya tercih edilemeyen iki olasilikli bir celiski durumunu ifade eder Insani istenmeyen seceneklerden birini cogunlukla iki secenekten birini izlemeye zorlayan tartisma sorun veya usa vurma durumu William Ewart Gladstone u ikilemde gosteren karikatur Bekci kopeginden kacmak icin tirmanirsa adamin gazabiyla yuzlesecek ama adamdan kacinmak icin duserse de kopek ona saldiracak Bir ikilem iki olasi cozumu olan bir catisma sorun veya durumdur Bir ikilem meydana geldiginde bir kisi istenen iki secenek veya aksine iki istenmeyen secenek arasinda zor bir secim yapmak zorundadir Kelime Yunanca dilemmadan gelir di iki kere lemma oncul kisinin iki elverissiz secenek arasinda secim yapmasina neden olurken mantik ve soylemde kullanilan bir terimdir Bir ikilem bir anlatida oncu bir role sahip olabilir ve anlatidaki karakterin davranisinin arkasindaki neden olabilir bir catisma turu olarak sayisiz edebi eserin anahtar parcasidir Edebiyatta sinemada ya da tiyatrodaki bircok kahraman bir kisi mi yoksa bir kalabaligimi kurtarmak gibi ya da iki sevgili arasinda secim yapmak gibi ikilemlere maruz kalirlar Annem bana iki secenek verdi bulasiklari yikamak veya banyo temizlemek Ikisi de cok eglenceli degildi Ne ikilem ama Ornek ikilemIkilem cesitleriAhlaki Etik Ikilem Kisinin ahlak ya da etik catismasiyla karsi karsiya kaldigi ahlaki ikilem ya da etik ikilemdir Boyle bir ikilemde bir durumu secmek digerini ihlal edecek ya da bir seyi yapmak olumlu sonuclar verecek ama ahlaki acidan yanlis olacaktir Ornek olarak Robin Hood un felsefesi yoksullari beslemek icin zenginlerden calmak verilebilir Nedensellik ikilemi Kisinin secim yapmakta zorlanacagi ve her iki seciminin de neden sonuc iliskisinin birbirine bagli odugu durumlardir Ornek olarak ikilemi verilebilir Eger once Tavuk olustuysa nereden geldi Tersine once yumurta vardiysa onu ne yumurtladi Tutuklu ikilemi ya da tutsak ikilemi Tutsak ikilemi oyun teorisinde analiz edilen bir oyunun standart bir ornegidir bu tamamen rasyonel iki kisinin kendi menfaatlerine oldugunu bilseler bile neden isbirligi yapmadigini sorgular Sophie nin secimi ikilemi Bu ikilem hangi secim yapilirsa yapilsin sonuclardan birinin olum digerinin ise yok olma anlamina geldigi durumlar icin kullanilir Bu ikilem adli yazarin 1976 da yazdigi ayni isimli kitaptan almaktadir Kitabin kahramani olan kadin nazi kampina gonderilir ve orada iki cocugundan birini olume gaz odasina gondermesi icin secim yapmaya zorlanir Ayrica bakinizYanlis ikilemKaynakca TDK Sozlugu 29 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Ekim 2020 a b c d 25 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Subat 2020 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Ikilemler ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur