Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çaylak Tevfik (d. 1843, İstanbul – ö. 1893), Türk yazar, gazeteci.
Yaşadığı dönemde geniş halk kitlelerinin okuduğu bir halk muharriri idi. Türk mizah gazeteciliğinin ortaya çıkışında ve gelişmesinde önemli katkılarda bulundu. 1876-1877’de çıkardığı “Çaylak’’ adlı mizah gazetesi nedeniyle Çaylak lakabını almıştır.
Çaylak Tevfik, gazeteciliğinin yanı sıra biyografi, mizah, tarih alanında eserler verdi. Türk folkloruna ilişkin derleme çalışmaları ile bu alanın öncüsü oldu. Derlediği folklorik malzemeyi sergilemek niyetiyle roman ve hikâyeler kaleme aldı. Nasrettin Hoca fıkralarını kendi imzasıyla derleyen ilk yazardır.
Yaşamı
1843’de İstanbul'da doğdu. Asıl adı Mehmed Tevfik'tir. Babası yeniçerilik, gümrük tahsildarlığı, berberlik, kahvecilik yapmış Mustafa Ağa; annesi müşir şehid Ali Rızâ Paşa’nın okuma yazması olan âzatlı câriyesi idi. Mehmed Tevfik’in ileride eserlerinin özünü teşkil edecek olan halk kültürü ile eski örf ve âdetlere dair birçok bilgiyi ailesinden edindiği düşünülür.
Düzenli bir eğitim görmedi. 1853’te girdiği Beyazıt Rüşdiyesi’nde dört sene okuduktan sonra memurluk hayatına başladı. Bir yandan da Arapça, Farsça ve divan şiiri kültürü alanında kendini yetiştirdi. Tarih tarzında yazılar ve şiirler yazdı.
1867 yılından itibaren gazetelerde musahhihlik ve muhabirlik yaptı. 1867’de yayımlanan Muhbir ve İstanbul gazetelerinde yazıları çıktı. İlk eseri olan Letâif-i İnşâ’nın ilk iki cildini bu dönemde ortaya koydu.
Bursa ve İzmit'te bazı memuriyetlerde bulundu. 1869’da Bursa valisi Elhaç Ahmet İzzet Paşa tarafından vilâyet resmî gazetesi Hüdâvendigâr’ı kurmakla görevlendirildi ve bir süre onun muharrirliğini yaptı.
Memuriyetten istifa edip İstanbul’a dönen Mehmet Tevfik, bazı adlî kuruluşlarda kâtiplik yaparken Bursa’daki deneyiminden cesaret alarak basın hayatına devam etmeye karar verdi. 1870'te Asır adında bir siyasi gazete çıkardı. Yayın hayatı 3 ay kadar devam edebilen Asır gazetesinde yayımladığı haftalık eğlence nüshaları ile Türk mizah basınının öncüsü ve kurucusu oldu. Asır kapandıktan sonra yayın hayatına Terakkî gazetesinde devam etti. Bu gazete, Terakkî-Eğlence adı altında ayrıca bir mizahi yayın organı çıkardı.
1871 yılında Bosna'ya giderek vali Akif Paşa’nın yanında Saray Sancağı Tahrirat müdürlüğünü yürüttü, Boşnakça öğrendi. Ardından Bihać Tahrirat müdürü oldu; Hırvatistan, Macaristan ve Avusturya’da seyahat etme imkânı buldu.
İstanbul'a döndüğünde Şehremaneti Tanzîfat (Temizlik İşler) müdürlüğü yaptı. Terakki-i Eğlence gazetesinin devamı olarak yayımlanmakta olan mizahî Letâif-i Âsâr gazetesinin idaresini üzerine aldı. Memuriyet işlerinin elvermemesinden ötürü birkaç ay sonra gazeteciliği bıraktı; vaktini tasarladığı eserleri yazmaya ayırdı.
Önce fıkra derlemeleri olan Letâif-i Hikâyât ve Garâib-i Rivâyât dizisini ardından antolojili bir şairler ansiklopedisi olan Kafile-i Şuarâ’yı yayımlamaya başladı. Kafile-i Şuarâ, “Derviş” maddesine kadar gelebildi.
1875’te Geveze adlı mizah dergisini çıkardı. Geveze, on sayı yayınlandı. 1 Şubat 1876'da Çaylak adlı mizah gazetesini kurdu. Kendisi de Çaylak Tevfik adıyla anılır oldu. Ayrıca geçirdiği çiçek hastalığından kalma cilt bozukluğu nedeniyle de “Çopur” lakabıyla tanınmaktaydı. Çaylak, 93 Harbi nedeniyle 25 Haziran 1877’de kapatılınca Osmanlı gazetesini çıkardı (10 Ağustos 1877-14 Ocak 1878). Vakit, ve gazetelerine yazdı. Tarîk gazetesindeki fıkra ve yazıları nedeniyle “Letâif-nüvîs-i Tarîk” diye de şöhrete erişti.
1881’den sonraki yıllar hayatının en verimli devresi oldu. Fıkra derlemelerinin yanı sıra değişik edebi türlerde eserler yayımladı. Günlük hayatta kaybolan yahut kaybolmaya yüz tutmuş gelenekleri yazıya geçirip tamamıyla unutulmaktan kurtarmayı, sonraki nesillere aktarmayı amaç edindi. Türk folklor derlemelerinin öncüsü oldu. Derlediği folklorik malzemeyi sergilemek niyetiyle roman ve hikayeler kaleme aldı. Herhangi bir edebiyat zümresine dahil olmadı. “İstanbul'da Bir Sene” adlı kitap dizisi en kalıcı eseri oldu. Dizi, İstanbul’daki yaşayışı, örf ve adetlerini her cildinde belli bir ayı belli bir konu üzerinden anlatmak üzere kurgulanmıştır. Yılın ilk beş ayı için beş kitap yayımlanabilmiştir (Birinci ay: Tandırbaşı, İkinci ay: Helva Sohbeti, Üçüncü ay: Kağıthane, Dördüncü ay: Ramazan Geceleri, Beşinci ay: Meyhane yahut İstanbul Akşamcıları).
Hayatının son yıllarında Mekteb-i Mülkiye-i İdadiye'de kitabet ve inşâ hocalığı ile Mekteb-i Mülkiyye-i Tıbbiyye başkâtipliği görevlerinde bulundu.
1893’te hayatını kaybetti. Vasiyeti üzerine Çamlıca Çakaltepe'de Tek Servi mezarlığına defnedildi.
Eserleri
- Letâif-i İnşâ (1867–68–1868–69)
- NizâmülÂlem li-cenâbiAkhisâri (1870–71)
- Kafüe-i Şuarâ (tezkire, d harfinde kalmıştır, 1873–74–1876–77)
- Meşâhir-i Osmâniyye (biyografiler, 1873)
- Letâif-i Hikâyât ve Garâib-i Riuâyât (1871–72–1872–73
- Terâdm-i Ahvâl-i Kapu-dân-ı Derya Meşhur Gazi Hayreddin Paşa Barbaros (1876-77)
- İstanbul'da Bir Sene (1881–82–1882–83)
- Âsâr-ı Perişan (1880–81)
- Nevâdirû 'z-zarâif (1881–82)
- Letâif-i Nasreddin (1881–82)
- Bu Âdem (1881–82–1883–84)
- İki Gelin Odası (1883),
- Tahric-i Hârâbat (1882–83)
- Hazine-i Letâif (1884–85–1885–86)
- Târih veya Sene 1171 Cinayetleri (1884–85)
- Yâdigâr-ı Macaristan-Asr-ı Abdülhamid Han (1877–78)
- Levâmiu 'n-nûr (1890–91)
- Kompozisyon ve Edebiyat Bilgileri (ders kitabı)
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Caylak Tevfik d 1843 Istanbul o 1893 Turk yazar gazeteci Yasadigi donemde genis halk kitlelerinin okudugu bir halk muharriri idi Turk mizah gazeteciliginin ortaya cikisinda ve gelismesinde onemli katkilarda bulundu 1876 1877 de cikardigi Caylak adli mizah gazetesi nedeniyle Caylak lakabini almistir Caylak Tevfik gazeteciliginin yani sira biyografi mizah tarih alaninda eserler verdi Turk folkloruna iliskin derleme calismalari ile bu alanin oncusu oldu Derledigi folklorik malzemeyi sergilemek niyetiyle roman ve hikayeler kaleme aldi Nasrettin Hoca fikralarini kendi imzasiyla derleyen ilk yazardir Yasami1843 de Istanbul da dogdu Asil adi Mehmed Tevfik tir Babasi yenicerilik gumruk tahsildarligi berberlik kahvecilik yapmis Mustafa Aga annesi musir sehid Ali Riza Pasa nin okuma yazmasi olan azatli cariyesi idi Mehmed Tevfik in ileride eserlerinin ozunu teskil edecek olan halk kulturu ile eski orf ve adetlere dair bircok bilgiyi ailesinden edindigi dusunulur Duzenli bir egitim gormedi 1853 te girdigi Beyazit Rusdiyesi nde dort sene okuduktan sonra memurluk hayatina basladi Bir yandan da Arapca Farsca ve divan siiri kulturu alaninda kendini yetistirdi Tarih tarzinda yazilar ve siirler yazdi 1867 yilindan itibaren gazetelerde musahhihlik ve muhabirlik yapti 1867 de yayimlanan Muhbir ve Istanbul gazetelerinde yazilari cikti Ilk eseri olan Letaif i Insa nin ilk iki cildini bu donemde ortaya koydu Bursa ve Izmit te bazi memuriyetlerde bulundu 1869 da Bursa valisi Elhac Ahmet Izzet Pasa tarafindan vilayet resmi gazetesi Hudavendigar i kurmakla gorevlendirildi ve bir sure onun muharrirligini yapti Memuriyetten istifa edip Istanbul a donen Mehmet Tevfik bazi adli kuruluslarda katiplik yaparken Bursa daki deneyiminden cesaret alarak basin hayatina devam etmeye karar verdi 1870 te Asir adinda bir siyasi gazete cikardi Yayin hayati 3 ay kadar devam edebilen Asir gazetesinde yayimladigi haftalik eglence nushalari ile Turk mizah basininin oncusu ve kurucusu oldu Asir kapandiktan sonra yayin hayatina Terakki gazetesinde devam etti Bu gazete Terakki Eglence adi altinda ayrica bir mizahi yayin organi cikardi 1871 yilinda Bosna ya giderek vali Akif Pasa nin yaninda Saray Sancagi Tahrirat mudurlugunu yuruttu Bosnakca ogrendi Ardindan Bihac Tahrirat muduru oldu Hirvatistan Macaristan ve Avusturya da seyahat etme imkani buldu Istanbul a dondugunde Sehremaneti Tanzifat Temizlik Isler mudurlugu yapti Terakki i Eglence gazetesinin devami olarak yayimlanmakta olan mizahi Letaif i Asar gazetesinin idaresini uzerine aldi Memuriyet islerinin elvermemesinden oturu birkac ay sonra gazeteciligi birakti vaktini tasarladigi eserleri yazmaya ayirdi Once fikra derlemeleri olan Letaif i Hikayat ve Garaib i Rivayat dizisini ardindan antolojili bir sairler ansiklopedisi olan Kafile i Suara yi yayimlamaya basladi Kafile i Suara Dervis maddesine kadar gelebildi 1875 te Geveze adli mizah dergisini cikardi Geveze on sayi yayinlandi 1 Subat 1876 da Caylak adli mizah gazetesini kurdu Kendisi de Caylak Tevfik adiyla anilir oldu Ayrica gecirdigi cicek hastaligindan kalma cilt bozuklugu nedeniyle de Copur lakabiyla taninmaktaydi Caylak 93 Harbi nedeniyle 25 Haziran 1877 de kapatilinca Osmanli gazetesini cikardi 10 Agustos 1877 14 Ocak 1878 Vakit ve gazetelerine yazdi Tarik gazetesindeki fikra ve yazilari nedeniyle Letaif nuvis i Tarik diye de sohrete eristi 1881 den sonraki yillar hayatinin en verimli devresi oldu Fikra derlemelerinin yani sira degisik edebi turlerde eserler yayimladi Gunluk hayatta kaybolan yahut kaybolmaya yuz tutmus gelenekleri yaziya gecirip tamamiyla unutulmaktan kurtarmayi sonraki nesillere aktarmayi amac edindi Turk folklor derlemelerinin oncusu oldu Derledigi folklorik malzemeyi sergilemek niyetiyle roman ve hikayeler kaleme aldi Herhangi bir edebiyat zumresine dahil olmadi Istanbul da Bir Sene adli kitap dizisi en kalici eseri oldu Dizi Istanbul daki yasayisi orf ve adetlerini her cildinde belli bir ayi belli bir konu uzerinden anlatmak uzere kurgulanmistir Yilin ilk bes ayi icin bes kitap yayimlanabilmistir Birinci ay Tandirbasi Ikinci ay Helva Sohbeti Ucuncu ay Kagithane Dorduncu ay Ramazan Geceleri Besinci ay Meyhane yahut Istanbul Aksamcilari Hayatinin son yillarinda Mekteb i Mulkiye i Idadiye de kitabet ve insa hocaligi ile Mekteb i Mulkiyye i Tibbiyye baskatipligi gorevlerinde bulundu 1893 te hayatini kaybetti Vasiyeti uzerine Camlica Cakaltepe de Tek Servi mezarligina defnedildi EserleriLetaif i Insa 1867 68 1868 69 NizamulAlem li cenabiAkhisari 1870 71 Kafue i Suara tezkire d harfinde kalmistir 1873 74 1876 77 Mesahir i Osmaniyye biyografiler 1873 Letaif i Hikayat ve Garaib i Riuayat 1871 72 1872 73 Teradm i Ahval i Kapu dan i Derya Meshur Gazi Hayreddin Pasa Barbaros 1876 77 Istanbul da Bir Sene 1881 82 1882 83 Asar i Perisan 1880 81 Nevadiru z zaraif 1881 82 Letaif i Nasreddin 1881 82 Bu Adem 1881 82 1883 84 Iki Gelin Odasi 1883 Tahric i Harabat 1882 83 Hazine i Letaif 1884 85 1885 86 Tarih veya Sene 1171 Cinayetleri 1884 85 Yadigar i Macaristan Asr i Abdulhamid Han 1877 78 Levamiu n nur 1890 91 Kompozisyon ve Edebiyat Bilgileri ders kitabi Kaynakca a b 15 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Haziran 2014 PDF 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2014