Çik veya Çikler - Kök Türkler çağında tarihi bir soy veya boy adı.
Adı
Latin transkripsiyonu ČIK şeklindedir. Orhon-Yenisey yazıtında boy adını dil araştırmacıları Çik olarak okumuşlardır.
Dil
Eski Türk dili, Çik dialekti. Bu ulus Orhon-Yenisey yazılıdır.
Yurdu
Yenisey (Uluğ-Kem).
Çik bir soy adıdır. Çik adlı boy arasında başka boyların ulusları da bulunmaktadır.
Çağı
VIII.yüzyıl.
Çik adlı boy hakkında VIII. yüzyıl balbal taşlarında ve yazılı taşlarda bilgiler vardır. VIII. yüzyıl öncesinde ve sonrasında Yenisey bölgesinin boyları arasında geçer. Günümüz Tıva halkını oluşturan boylardan biri olduğu sanılmaktadır
Bu konuda araştırmacı İ.V.Kormuşin ise : "Çik denilen söz ile Ulug-Kem ulusu kendilerini adlandırmamıştır, o halde bu söz onların kalan boylarını adlandırmıştır" demiştir. Tandı Tıva'da bulunan balbal ve taşlarda Çik diye bir söz bulunamamıştır. Oğuz boyları arasında geçen "Yiğdir" veya "Iğdır" denilen İğdir boyu vardır.
Orhun-Yenisey Yazısı
Bilge Kağan yazıtında (кирилл транскрипция)
Altı otuz yaşımda Çik bodun Kırgıs birle yağı boltı. Kem keçe Çik tapa süledim. Örpente sünüşdim, süsin sançdım,az bodunığ altım, ... içgirtim.
Tıva dile birebir aktarımı
Алды одус чажымда Чик чон Кыргыс биле дайзын болду. Хем кешкеш Чик талаже халдадым. Үрбүнге чаалаштым, шериин шиштедим, бичии чону алдым, ... чагыртты.
Çevirisi.
Yirmialtı yaşımda Çik topluluğu ile Kırgız halkı düşman oldu. Yenisey akarsuyunu geçip Çik halkına kadar savaşçılarım ile vardım. Ürbünde savaştım. Askerlerini yendim, sayıca az olan halk bana bağlandı. .
Nesilleri
Uluğ-Kem (Yenisey) ulusu.
Altaylardaki Çıgat ve Çıgandık adlı topluluklar var. Bu toplulukların Yenisey dolayından göçüp gittiğine dair bir bilgi henüz yoktur.
Dipnotlar
İlgili yayınlar
- ČIK III этн. народ, живший в верховьях Енисея, в Саянах … (češ — čik):арын 145.// Академия наук СССР институт языкознания. Древнетюркский словарь. Издательство «Наука» Ленинград, 1969 год. (Rusça)
- И. В. Кормушин. Древние тюркские языки. Учебное пособие для студентов вузов. Абакан: Издательство Хакаского государственного университета им. Н.Ф. Катанова, 2004. — 336 с. (Rusça)
Türk tarihi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cik veya Cikler Kok Turkler caginda tarihi bir soy veya boy adi AdiLatin transkripsiyonu CIK seklindedir Orhon Yenisey yazitinda boy adini dil arastirmacilari Cik olarak okumuslardir DilEski Turk dili Cik dialekti Bu ulus Orhon Yenisey yazilidir YurduYenisey Ulug Kem Cik bir soy adidir Cik adli boy arasinda baska boylarin uluslari da bulunmaktadir Cagi VIII yuzyil Cik adli boy hakkinda VIII yuzyil balbal taslarinda ve yazili taslarda bilgiler vardir VIII yuzyil oncesinde ve sonrasinda Yenisey bolgesinin boylari arasinda gecer Gunumuz Tiva halkini olusturan boylardan biri oldugu sanilmaktadir Bu konuda arastirmaci I V Kormusin ise Cik denilen soz ile Ulug Kem ulusu kendilerini adlandirmamistir o halde bu soz onlarin kalan boylarini adlandirmistir demistir Tandi Tiva da bulunan balbal ve taslarda Cik diye bir soz bulunamamistir Oguz boylari arasinda gecen Yigdir veya Igdir denilen Igdir boyu vardir Orhun Yenisey YazisiBilge Kagan yazitinda kirill transkripciya Alti otuz yasimda Cik bodun Kirgis birle yagi bolti Kem kece Cik tapa suledim Orpente sunusdim susin sancdim az bodunig altim icgirtim Tiva dile birebir aktarimi Aldy odus chazhymda Chik chon Kyrgys bile dajzyn boldu Hem keshkesh Chik talazhe haldadym Үrbүnge chaalashtym sheriin shishtedim bichii chonu aldym chagyrtty Cevirisi Yirmialti yasimda Cik toplulugu ile Kirgiz halki dusman oldu Yenisey akarsuyunu gecip Cik halkina kadar savascilarim ile vardim Urbunde savastim Askerlerini yendim sayica az olan halk bana baglandi Nesilleri Ulug Kem Yenisey ulusu Altaylardaki Cigat ve Cigandik adli topluluklar var Bu topluluklarin Yenisey dolayindan gocup gittigine dair bir bilgi henuz yoktur Dipnotlar Altaylarda Cigat adli bir boy ile benzesmektedir Eskiden savas olunca ulus baska yerlere gocederdi Ilgili yayinlarCIK III etn narod zhivshij v verhovyah Eniseya v Sayanah ces cik aryn 145 Akademiya nauk SSSR institut yazykoznaniya Drevnetyurkskij slovar Izdatelstvo Nauka Leningrad 1969 god Rusca I V Kormushin Drevnie tyurkskie yazyki Uchebnoe posobie dlya studentov vuzov Abakan Izdatelstvo Hakaskogo gosudarstvennogo universiteta im N F Katanova 2004 336 s ISBN 5 7810 0279 0 Rusca Turk tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz