Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Öğrenilen geçmiş zaman, Türkçede fiil sonuna "-miş" ekinin ses uyumlarına uyacak şekilde (-miş, -mış, -muş veya -müş hâliyle) eklenmesi ile oluşturulan geçmiş zaman yapısı. Ayrıca rivayet geçmiş zaman, duyulan geçmiş zaman ve miş'li geçmiş zaman olarak da bilinir. Standart bir olumlu basit cümle kuruluşu şu şekildedir:
| Ben gelmişim. | Biz gelmişiz. |
| Sen gelmişsin. | Siz gelmişsiniz. |
| O gelmiş. | Onlar gelmişler. |
Görevleri
-miş'li geçmiş zaman, Türkçede başlıca olarak iki amaçla kullanılır. İlk olarak geçmişte gerçekleşmiş ancak başka bir kaynaktan öğrenilmiş (şahsen şahit olunmamış) bir olaydan veya durumdan bahsederken kullanılır:
- Dün bir İtalyan gemisi batmış.
- Bu topraklarda büyük bir Kelt ülkesi varmış.
Kendi kendine sonradan fark edilen veya keşfedilen durumlar için kullanılır:
- Neredeyse bir saat boyunca koşmuşum.
- Elektrikler kesilince buzdolabındaki tüm yiyecekler bozulmuş.
- Bu yemekler çok güzel olmuş, elinize sağlık. (Yemekler yeni pişirildiğinde de lezzetlidir ancak kişi bu durumu yemekleri yerken keşfetmiştir.)
- Hava da ne kadar soğukmuş. (Kişi bina içerisindeyken dışarıdaki havanın soğuk olduğundan habersizdir.)
Bildirme eki "-dir" ile kullanımı
Öğrenilen geçmiş zaman kipi, "-dir" bildirme eki birlikte kullanıldığında "d" ünsüzü sertleşerek "t"ye dönüşür (-miştir). Eylem bu hâldeyken belirleme, saptama ve resmî veya ciddi açıklamalarda; olasılık ve tahmin belirtmede; geçmişte sürekli yaşanan bir olayı veya bir durumu belirtmede kullanılır:
- Annem eve ulaşmış. (Bir kaynaktan öğrenilmiş, kesinlik arz ediyor.)
- Annem eve ulaşmıştır. (İhtimal)
- Türkiye ekonomisinin büyümesi geçtiğimiz çeyrekte %5 olarak gerçekleşmiştir. (Saptama veya resmî açıklama)
-miş eki Türkçede sıfat-fiil eki olarak da kulanılır ancak bu ekin kullanıldığı cümleler öğrenilen geçmiş zaman kipinde olmayabilirler:
- Yeni yıkanmış kıyafetlerinle çamurda oynama. (sıfat-fiil)
- Yolun sonundaki maviye boyanmış ev bizimkisi(dir). (sıfat-fiil)
Olumsuz hâli
Öğrenilen geçmiş zamanın olumsuz hâli fiil cümlelerinde -miş ekinden önce -me olumsuzluk eki eklenerek yapılır:
- Evde hiç sarımsak kalmamış.
- Dünkü zincirleme kazada kimse ölmemiş. (Eğer cümle olumlu olsaydı ölmek eyleminden sonra "-müş" eki kullanılırdı.)
İsim cümlelerinde "değil" koşacı ile oluşturulur:
- Hava sandığımız kadar da soğuk değilmiş.
Var-yok kelimelerinin ek-fiil çekimi
| Kişi | olumlu | olumlu-soru | olumsuz | olumsuz-soru |
|---|---|---|---|---|
| 1. Tekil Kişi (Ben) | var-mışım | var mıymışım? | yok-muşum | yok muymuşum? |
| 2. Tekil Kişi (Sen) | var-mışsın | var mıymışsın? | yok-muşsun | yok muymuşsun? |
| 3. Tekil Kişi (O) | varmış | var mıymış? | yokmuş | yok muymuş? |
| 1. Çoğul Kişi (Biz) | var-mışız | var mıymışız? | yok-muşuz | yok muymuşuz? |
| 2. Çoğul Kişi (Siz) | var-mışsınız | var mıymışsınız? | yok-muşsunuz | yok muymuşsunuz? |
| 3. Çoğul Kişi (Onlar) | var-mışlar | var mıymışlar? | yok-muşlar | yok muymuşlar? |
Şart
| Kişi | olumlu | olumsuz |
|---|---|---|
| 1. Tekil Kişi (Ben) | var-sam | yok-sam |
| 2. Tekil Kişi (Sen) | var-san | yok-san |
| 3. Tekil Kişi (O) | varsa | yoksa |
| 1. Çoğul Kişi (Biz) | var-sak | yok-sak |
| 2. Çoğul Kişi (Siz) | var-sanız | yok-sanız |
| 3. Çoğul Kişi (Onlar) | var-salar | yok-salar |
Kaynakça
- Turkeciler.com.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ogrenilen gecmis zaman Turkcede fiil sonuna mis ekinin ses uyumlarina uyacak sekilde mis mis mus veya mus haliyle eklenmesi ile olusturulan gecmis zaman yapisi Ayrica rivayet gecmis zaman duyulan gecmis zaman ve mis li gecmis zaman olarak da bilinir Standart bir olumlu basit cumle kurulusu su sekildedir Ben gelmisim Biz gelmisiz Sen gelmissin Siz gelmissiniz O gelmis Onlar gelmisler Gorevleri mis li gecmis zaman Turkcede baslica olarak iki amacla kullanilir Ilk olarak gecmiste gerceklesmis ancak baska bir kaynaktan ogrenilmis sahsen sahit olunmamis bir olaydan veya durumdan bahsederken kullanilir Dun bir Italyan gemisi batmis Bu topraklarda buyuk bir Kelt ulkesi varmis Kendi kendine sonradan fark edilen veya kesfedilen durumlar icin kullanilir Neredeyse bir saat boyunca kosmusum Elektrikler kesilince buzdolabindaki tum yiyecekler bozulmus Bu yemekler cok guzel olmus elinize saglik Yemekler yeni pisirildiginde de lezzetlidir ancak kisi bu durumu yemekleri yerken kesfetmistir Hava da ne kadar sogukmus Kisi bina icerisindeyken disaridaki havanin soguk oldugundan habersizdir Bildirme eki dir ile kullanimi Ogrenilen gecmis zaman kipi dir bildirme eki birlikte kullanildiginda d unsuzu sertleserek t ye donusur mistir Eylem bu haldeyken belirleme saptama ve resmi veya ciddi aciklamalarda olasilik ve tahmin belirtmede gecmiste surekli yasanan bir olayi veya bir durumu belirtmede kullanilir Annem eve ulasmis Bir kaynaktan ogrenilmis kesinlik arz ediyor Annem eve ulasmistir Ihtimal Turkiye ekonomisinin buyumesi gectigimiz ceyrekte 5 olarak gerceklesmistir Saptama veya resmi aciklama mis eki Turkcede sifat fiil eki olarak da kulanilir ancak bu ekin kullanildigi cumleler ogrenilen gecmis zaman kipinde olmayabilirler Yeni yikanmis kiyafetlerinle camurda oynama sifat fiil Yolun sonundaki maviye boyanmis ev bizimkisi dir sifat fiil Olumsuz haliOgrenilen gecmis zamanin olumsuz hali fiil cumlelerinde mis ekinden once me olumsuzluk eki eklenerek yapilir Evde hic sarimsak kalmamis Dunku zincirleme kazada kimse olmemis Eger cumle olumlu olsaydi olmek eyleminden sonra mus eki kullanilirdi Isim cumlelerinde degil kosaci ile olusturulur Hava sandigimiz kadar da soguk degilmis Var yok kelimelerinin ek fiil cekimiKisi olumlu olumlu soru olumsuz olumsuz soru1 Tekil Kisi Ben var misim var miymisim yok musum yok muymusum 2 Tekil Kisi Sen var missin var miymissin yok mussun yok muymussun 3 Tekil Kisi O varmis var miymis yokmus yok muymus 1 Cogul Kisi Biz var misiz var miymisiz yok musuz yok muymusuz 2 Cogul Kisi Siz var missiniz var miymissiniz yok mussunuz yok muymussunuz 3 Cogul Kisi Onlar var mislar var miymislar yok muslar yok muymuslar Sart Kisi olumlu olumsuz1 Tekil Kisi Ben var sam yok sam2 Tekil Kisi Sen var san yok san3 Tekil Kisi O varsa yoksa1 Cogul Kisi Biz var sak yok sak2 Cogul Kisi Siz var saniz yok saniz3 Cogul Kisi Onlar var salar yok salarKaynakcaTurkeciler com