Politik bilimci Robert Dahl'a göre, özgür ve adil seçim, "zorlama yönteminin nispeten nadir olduğu" bir seçimdir. Özgür ve adil bir seçim, oylamaya kadar geçen süreçte siyasi özgürlükleri ve adil işlemleri içerir, oy kullanan uygun seçmenlerin adil bir şekilde sayılmasını (seçim hilesi veya seçmen baskısı gibi unsurları da içerir) ve seçim sonuçlarının tüm taraflar tarafından kabul edilmesini gerektirir. Bir seçim, uluslararası standartlara kısmen uyabilir veya bazı standartları karşılayabilirken diğerlerini karşılamayabilir.
Faktörler
2016 yılında yayımlanan bir araştırma, 1975 ila 2011 döneminde 169 ülkede yapılan seçimleri inceleyerek sadece yaklaşık yarısının özgür ve adil olduğunu tahmin etti. Araştırma, seçimlerin yürütülmesiyle ilgili on farklı boyutu değerlendirdi.
- Hukuki çerçeve (vatandaşların oy kullanma ve aday olma konusunda anayasal bir hakkı olup olmadığı, seçimlerin düzenli aralıklarla yapılıp yapılmadığı ve seçimle ilgili yasaların seçimden hemen önce değiştirilip değiştirilmediği)
- Seçim yönetimi (seçim bölgelerinin siyasi amaçlarla değiştirilip değiştirilmediği ve varsa seçim yönetim organlarının bağımsız, tarafsız ve hesap verebilir olup olmadığı)
- Seçim hakları (vatandaşların genel olarak eşit oy kullanma ve erişim temelinde oy kullanabilme yeteneği)
- Seçmen kayıtları (seçmen kayıtlarının doğru, güncel ve seçmenlerin kolay ve etkili bir şekilde kayıt olabileceği şekilde açık olup olmadığı)
- Aday erişimi (adayların pratikte seçime katılma hakkına sahip olup olmadığı, aday başvurularının "uluslararası kabul edilebilir ve tanınabilir normlara" dayanarak reddedilip reddedilmediği ve hiçbir adayın oyların %75'inden fazlasını almadığı (hile veya seçim boykotunun bir göstergesi))
- Kampanya süreci (seçimlerin şiddet, baskı, rüşvet (oy satın alma), mevcut görevlinin avantaj sağlamak için devlet kaynaklarının kullanımı veya mevcut görevlinin aşırı maddi avantajları olmaksızın gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği)
- Medya erişimi (ifade özgürlüğünün korunup korunmadığı ve iktidardaki partiye hükûmete ait medyanın orantısız şekilde fayda sağlayıp sağlamadığı)
- Oy verme süreci (seçimlerin gizli oy kullanma ilkesine dayalı olarak birey bazında gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği, seçmenleri korumak için yeterli güvenliğin sağlandığı ve oy pusulası manipülasyonu, birden fazla oy kullanma, geçerli oy pusulalarının yok edilmesi ve diğer manipülasyon biçimlerine karşı koruma sağlanıp sağlanmadığı)
- Görevlilerin rolü (seçimin yeterince eğitimli personel tarafından yönetilip yönetilmediği, seçim yerlerinde propaganda veya baskı olmadan, uluslararası seçim gözlemcileri ve parti temsilcilerinin seçim yerlerini gözlemleyebilme yeteneği)
- Oyların sayılması (oyların şeffaf bir şekilde ve sahtekarlık veya manipülasyon olmaksızın sayılması)
2016 yılındaki bu çalışma, seçim kalitesinin zamanla düştüğünü ve bunun başlıca nedeninin seçim gününden önceki adil olmayan seçim süreçleri olduğunu ortaya koydu. Bu durum, zaman içinde daha fazla demokratik olmayan rejimlerin seçimler düzenlemesiyle ilişkilendirildi; bu seçimler, rejimin gerçekten iktidarı kaybetme riskini almaksızın rejimin yönetimini meşrulaştırmayı amaçladı. Ayrıca, dönem boyunca artan seçim gözlemi, daha fazla hatalı seçimin tespit edilmesine yol açmış olabilir.
Seçim gözlemcilerinin varlığı ve yürütme gücü üzerindeki kısıtlamalar, özgür ve adil bir seçimin gerçekleşme olasılığını yüzde 31 artırır. Bununla birlikte, seçim gözlemcilerinin varlığı, demokrasilerin seçim gözlemcilerini davet etme olasılığının, demokratik olmayan rejimlere göre daha yüksek olması nedeniyle endojen bir değişkendir.
Kaynakça
- ^ Elklit, Jorgen; Svensson, Palle (1997). "What Makes Elections Free and Fair?" (PDF). Journal of Democracy. 8 (3). ss. 32-46. doi:10.1353/jod.1997.0041. 27 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023.
- ^ a b c Bishop, Sylvia; Hoeffler, Anke (2016). "Free and fair elections: A new database". Journal of Peace Research. 53 (4). ss. 608-616. doi:10.1177/0022343316642508.
Daha fazlası için
- Katz (2005). "Democratic principles and judging tree and fair'". Representation. 41 (3): 161-179. doi:10.1080/00344890508523309.
- Geisler (1993). "Fair? What Has Fairness Got to Do with It? Vagaries of Election Observations and Democratic Standards". The Journal of Modern African Studies. 31 (4): 613-637. doi:10.1017/S0022278X00012271.
- Mercurio (2004). "Australian Electoral Law: 'Free and Fair'?". Federal Law Review. 32 (3): 365-395. doi:10.22145/flr.32.3.3.
- Fick (1999). "The Gender-Sensitive Check-List for Free and Fair Elections". Agenda. 15 (40): 66-74. doi:10.1080/10130950.1999.9675739. 17 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023.
- Shah (2015). "Free and fair? Citizens' assessments of the 2013 general election in Kenya". Review of African Political Economy. 42 (143): 44-61. doi:10.1080/03056244.2014.995162.
- Free and Fair Elections (İngilizce). Inter-Parliamentary Union. 2006. ISBN .
- Falade (1 Ocak 2019). "E-voting system: the pathway to free and fair election in Nigeria". Electronic Government. 15 (4): 439-452. doi:10.1504/EG.2019.102578. ISSN 1740-7494. 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023.
- Beyond Free and Fair: Monitoring Elections and Building Democracy (İngilizce). Woodrow Wilson Center Press. 2004. ISBN .
Dış bağlantılar
- Açıklayıcı: Özgür ve Adil Seçimler 12 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Politik bilimci Robert Dahl a gore ozgur ve adil secim zorlama yonteminin nispeten nadir oldugu bir secimdir Ozgur ve adil bir secim oylamaya kadar gecen surecte siyasi ozgurlukleri ve adil islemleri icerir oy kullanan uygun secmenlerin adil bir sekilde sayilmasini secim hilesi veya secmen baskisi gibi unsurlari da icerir ve secim sonuclarinin tum taraflar tarafindan kabul edilmesini gerektirir Bir secim uluslararasi standartlara kismen uyabilir veya bazi standartlari karsilayabilirken digerlerini karsilamayabilir Faktorler2016 yilinda yayimlanan bir arastirma 1975 ila 2011 doneminde 169 ulkede yapilan secimleri inceleyerek sadece yaklasik yarisinin ozgur ve adil oldugunu tahmin etti Arastirma secimlerin yurutulmesiyle ilgili on farkli boyutu degerlendirdi Hukuki cerceve vatandaslarin oy kullanma ve aday olma konusunda anayasal bir hakki olup olmadigi secimlerin duzenli araliklarla yapilip yapilmadigi ve secimle ilgili yasalarin secimden hemen once degistirilip degistirilmedigi Secim yonetimi secim bolgelerinin siyasi amaclarla degistirilip degistirilmedigi ve varsa secim yonetim organlarinin bagimsiz tarafsiz ve hesap verebilir olup olmadigi Secim haklari vatandaslarin genel olarak esit oy kullanma ve erisim temelinde oy kullanabilme yetenegi Secmen kayitlari secmen kayitlarinin dogru guncel ve secmenlerin kolay ve etkili bir sekilde kayit olabilecegi sekilde acik olup olmadigi Aday erisimi adaylarin pratikte secime katilma hakkina sahip olup olmadigi aday basvurularinin uluslararasi kabul edilebilir ve taninabilir normlara dayanarak reddedilip reddedilmedigi ve hicbir adayin oylarin 75 inden fazlasini almadigi hile veya secim boykotunun bir gostergesi Kampanya sureci secimlerin siddet baski rusvet oy satin alma mevcut gorevlinin avantaj saglamak icin devlet kaynaklarinin kullanimi veya mevcut gorevlinin asiri maddi avantajlari olmaksizin gerceklestirilip gerceklestirilmedigi Medya erisimi ifade ozgurlugunun korunup korunmadigi ve iktidardaki partiye hukumete ait medyanin orantisiz sekilde fayda saglayip saglamadigi Oy verme sureci secimlerin gizli oy kullanma ilkesine dayali olarak birey bazinda gerceklestirilip gerceklestirilmedigi secmenleri korumak icin yeterli guvenligin saglandigi ve oy pusulasi manipulasyonu birden fazla oy kullanma gecerli oy pusulalarinin yok edilmesi ve diger manipulasyon bicimlerine karsi koruma saglanip saglanmadigi Gorevlilerin rolu secimin yeterince egitimli personel tarafindan yonetilip yonetilmedigi secim yerlerinde propaganda veya baski olmadan uluslararasi secim gozlemcileri ve parti temsilcilerinin secim yerlerini gozlemleyebilme yetenegi Oylarin sayilmasi oylarin seffaf bir sekilde ve sahtekarlik veya manipulasyon olmaksizin sayilmasi 2016 yilindaki bu calisma secim kalitesinin zamanla dustugunu ve bunun baslica nedeninin secim gununden onceki adil olmayan secim surecleri oldugunu ortaya koydu Bu durum zaman icinde daha fazla demokratik olmayan rejimlerin secimler duzenlemesiyle iliskilendirildi bu secimler rejimin gercekten iktidari kaybetme riskini almaksizin rejimin yonetimini mesrulastirmayi amacladi Ayrica donem boyunca artan secim gozlemi daha fazla hatali secimin tespit edilmesine yol acmis olabilir Secim gozlemcilerinin varligi ve yurutme gucu uzerindeki kisitlamalar ozgur ve adil bir secimin gerceklesme olasiligini yuzde 31 artirir Bununla birlikte secim gozlemcilerinin varligi demokrasilerin secim gozlemcilerini davet etme olasiliginin demokratik olmayan rejimlere gore daha yuksek olmasi nedeniyle endojen bir degiskendir Kaynakca Elklit Jorgen Svensson Palle 1997 What Makes Elections Free and Fair PDF Journal of Democracy 8 3 ss 32 46 doi 10 1353 jod 1997 0041 27 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Temmuz 2023 a b c Bishop Sylvia Hoeffler Anke 2016 Free and fair elections A new database Journal of Peace Research 53 4 ss 608 616 doi 10 1177 0022343316642508 Daha fazlasi icinKatz 2005 Democratic principles and judging tree and fair Representation 41 3 161 179 doi 10 1080 00344890508523309 Geisler 1993 Fair What Has Fairness Got to Do with It Vagaries of Election Observations and Democratic Standards The Journal of Modern African Studies 31 4 613 637 doi 10 1017 S0022278X00012271 Mercurio 2004 Australian Electoral Law Free and Fair Federal Law Review 32 3 365 395 doi 10 22145 flr 32 3 3 Fick 1999 The Gender Sensitive Check List for Free and Fair Elections Agenda 15 40 66 74 doi 10 1080 10130950 1999 9675739 17 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2023 Shah 2015 Free and fair Citizens assessments of the 2013 general election in Kenya Review of African Political Economy 42 143 44 61 doi 10 1080 03056244 2014 995162 Free and Fair Elections Ingilizce Inter Parliamentary Union 2006 ISBN 978 92 9142 277 7 Falade 1 Ocak 2019 E voting system the pathway to free and fair election in Nigeria Electronic Government 15 4 439 452 doi 10 1504 EG 2019 102578 ISSN 1740 7494 12 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2023 Beyond Free and Fair Monitoring Elections and Building Democracy Ingilizce Woodrow Wilson Center Press 2004 ISBN 978 0 8018 8048 3 Dis baglantilarAciklayici Ozgur ve Adil Secimler 12 Mayis 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde