Sistem ve yazılım mühendisliğindeki işlev modeli modellenen sistem veya konu alanının işlevlerinin (faaliyetler, eylemler, süreçler, işlemler) yapısal temsilidir.

Etkinlik modeli veya süreç modeli ile benzer bir işlev modeli bir işletmenin belirli bir kapsamdaki işlevlerinin grafik gösterimidir. İşlev modelinin amacı, işlevleri ve süreçleri tanımlamak, bilgi ihtiyaçlarının belirlenmesine ve fırsatların tanımlanmasına yardımcı olmak, ürün ve hizmet maliyetlerini belirlemek için bir temel oluşturmaktır.
Tarihçe
Sistem mühendisliği ve yazılım mühendisliğindeki işlev modelinin temeli 1950 ve 1960'lara dayanmaktadır. Fakat işlevsel örgütsel faaliyetlerin temeli 19. yüzyıl sonlarına dayanır.
19. yüzyılın sonlarında firma faaliyetleri, eylemleri, süreçleri ya da operasyonlarını resimleyen ilk şemalar görülürken, 20. yüzyılın ilk yarısında iş süreci faaliyetlerini belgeleyen planlama yöntemleri ortaya çıktı. Bu metotlardan biri olan süreç akış tablosu 1921 yılında Frank Gilberth tarafından Amerikan Makine Mühendisleri Topluluğuna (American Society of Mechanical Engineers (ASME)) "Süreç Tablosu, En İyi Yöntemi Bulmanın İlk Adımı" adlı sunumla tanıtılmıştır. Gilbreth'ın araçları endüstri mühendisliği müfredatında hızla yerini aldı.
İlk tanımlanan işlev modellerinden biri de 1950'lerde savunma ile ilgili oluşturulmuş TRW tarafından geliştirilen İşlevsel Akış Blok Diyagramıdır. 1960'larda NASA uzay sistemlerinde ve uçuş görevlerinde olayların zaman sırasını görselleştirmek için kullandı. Klasik sistem mühendisliği alanında sistem işlevlerinin uygulama sırasının gösteriminde daha yaygın şekilde kullanılır.Nitekim işlevsel bir modelin kullanılabilir olması için iki amaca ulaşması gerekir. İşlev modeli ilk ve son çıktı durumlarının yanında araya girmesi muhtemel bazı durumları da tamamen belirleyen bir üretim mekaniği tanımlamalı, aynı zamanda bu mekaniğin koşulları içinde doğru bir şekilde tanımlanan herhangi bir giriş ile gerçek sistemdekine tam olarak uygun ve söz konusu giriş ile ilgili bir çıktı sağlamalıdır. Her işlev modeli için gerekli olmayan ancak işlev modelinin yapabilmesi gereken iki şey daha belirtilebilir. Bunlar, sistemin girdi ve çıktı haricindeki sistem verilerini tanımlayabilmek ve her bir elemanın veri başına yaptığı işlemin bir açıklamasını yapabilmektir.
İşlevsel modelleme konuları
İşlevsel persperktif
Sistem ve yazılım mühendisliğinde bir işlev modeli işlevsel modelleme perspektifiyle oluşturulur. İşlevsel perspektif, iş süreci modellenmesindeki perspektiflerden birisi olabildiği gibi, davranışsal, örgütsel veya bilgilendirici perspektifler de olabilir.
İşlevsel modelleme perspektifi dinamik süreci tanımlamaya odaklanır. Bu modelleme perspektifindeki temel fikir işlev, dönüşüm, aktivite, eylem, görev, gibi bir süreç olabilir. Bu perspektifi kullanan modelleme dilinin en iyi bilinen örneği veri akış şemalarıdır.
Bu perspektif, süreci tanımlamak için dört sembol kullanır. Bunlar:
- Süreç: Girdinin çıktıya dönüşümünü gösterir.
- Depo: Veri yığını veya bir çeşit malzeme.
- Akış: Süreçteki verilerin veya malzemelerin hareketi.
- Dış Etken: Modellenen sistemin dışındadır. Ancak onunla etkileşim içindedir.
Şimdi bir süreç sembollerden oluşan bir ağ şeklinde gösterilebilir. İşte bu ayrıştırılmış süreç veri akış şemasıdır. (Data Flow Diagram(DFD))
Dinamik Kurumsal Modelleme, Kontrol Modeli, İşlev Modeli, Süreç Modeli ve Organizasyon modeli bölümlerinden meydana gelir.
İşlevsel ayrıştırma
İşlevsel ayrıştırma, orijinal işlevin bu işlev bileşenleri kullanılarak yeniden oluşturulması yoluyla, işlevsel bir ilişkiyi oluşturan kapsamlı parçalara ayırma sürecini ifade eder. Genel olarak bu ayrıştırma süreci, ya küresel işlevin sıkıştırılmış bir temsilini elde etmek ya da işlevi oluşturan unsurların niteliğini anlamak amacıyla yapılır. Bu göre sadece işlevi meydana getiren süreçler belirli bir modülariteye sahipse yapılabilir.
İşlevsel ayrıştırmanın, ana hedefin süreci mümkün olduğunca modüler hale getirmek olduğu bilgisayar programlamada önemli bir yeri vardır. Örneğin bir kütüphane yönetim sistemi bir envanter modülüne, müşteri bilgi modülüne ve ücret değerlendirme modülüne ayrılabilir. Bilgisayar programcılığının ilk on yılında bazı önde gelen uygulayıcılar tarafından "alt program sanatı" olarak adlandırılmıştır.
Mühendislik sistemlerinin işlevsel ayrışımı, mühendislik sistemlerini analiz eden bir yöntemdir. Temel fikir blok şemasındaki her bloğun tanımında "ve" veya "veya" olmadan tanımlanması şeklinde sistemi bölümlendirmektir.
Bu uygulama, sistemin her bir bölümünü saf bir işleve sahip olmaya zorlar. Sistem saf işlevlerden oluştuğunda, bunlar yeniden kullanılabilir veya değiştirilebilir. Bloklar arasındaki arayüzlerin basit ve kendine özgü olması olağan bir yan etkidir. Arabirimler genellikle basitleştiğinden, saf bir işlevin ilgili, benzer bir işlevle değiştirilmesi daha kolaydır.
İşlevsel modelleme yöntemleri
İşlevsel yaklaşım çoklu şematik teknikler ve modelleme gösterimlerinde genişletilir. Bu bölüm, önemli teknikler hakkında kronolojik sırayla genel bir bakış sunar.

İşlev Blok Şeması
İşlevsel blok şema sistemin işlevlerini ve dahili ilişkilerini tanımlar. İşlevsel blok şema şunları gösterebilir:
- Bloklar ile sistemin işlevlerini
- Çizgiler ile giriş ve çıkış öğelerini
- İşlevler arasındaki ilişkileri
- Madde ve / veya sinyaller için fonksiyonel sıralar ve yollar.
Blok diyagramı, belirli özellikleri göstermek için ek şematik simgeler kullanabilir.
Özel bir işlev blok şeması olan klasik İşlevsel Akış Blok Şeması ve İşlev Blok Şeması, programlanabilir mantık kontrollerinin tasarımında kullanılır.
İşlevsel akış blok şeması

İşlevsel akış blok şeması, sistemin işlevsel akışının çok katmanlı, zaman aralıklı, adım adım gösterimidir. Bu şema 1950’lerde geliştirilmiş ve klasik sistem mühendisliğinde geniş bir alanda kullanılmıştır. İşlevsel Akış Blok Şeması aynı zamanda İşlevsel Akış Şeması, İşlevsel Blok Şeması ve İşlevsel akış olarak da adlandırılır.
İşlevsel akış blok şemaları genellikle sistemler için ayrıntılı, adım adım operasyonel ve destek dizilerini tanımlar, ancak aynı zamanda sistemleri geliştiren ve üreten süreçleri tanımlamak için de etkili bir şekilde kullanılırlar. Yazılım geliştirme süreçleri işlevsel akış blok şemalarını yoğun şekilde kullanmaktadır. Sistem bağlamında, işlevsel akış adımları, donanım, yazılım, personel, tesisler ve / veya prosedürlerin kombinasyonlarını içerebilir.
İşlevsel akış blok şeması yönteminde, işlevler mantıksal yürütme düzeni ile düzenlenir ve gösterilir. Her işlev, diğer işlevlerin yürütülmesi ve tamamlanması ile olan mantıksal ilişkisine göre gösterilir. İşlev adı ile etiketlenmiş bir düğüm, bir işlevi tasvir eder. Soldan sağa doğru oklar işlevlerin yürütme sırasını gösterir. Mantıksal semboller fonksiyonların sıralı veya paralel yürütülmesini temsil eder.
Hiyerarşik Girdi İşlem Çıktısı(HIPO) ve Girdi İşlem Çıktısı(IPO)

Hiyerarşik girdi işlemi çıktısı(HIPO), bir sistemi hiyerarşik olarak temsil etmek ve her modülü belgelmek için kullanılan ve 1970'lerde popüler olan sistem analizi tasarım yardımı ve dokümantasyon tekniğidir.
İhtiyaçların geliştirilmesi, tasarım yapmak ve otomatik buluşmayı göstermek için uzman bir sistem uygulamasını desteklemek için kullanıldı. Tasarım ve uygulama yöntemi nedeniyle ayrıca sistematik doğrulama eklendi.
Sistemin genel tasarımı HIPO çizelgeleri veya yapı çizelgeleri kullanılarak belgelenir. Yapı grafiği, görünüşte bir organizasyon şemasına benzemektedir. Fakat ek ayrıntı göstermek için değiştirilmiştir. Yapı çizelgeleri, çeşitli bilgi türlerini görüntülemek için kullanılabilir, ancak en çok veri yapıları veya kod yapılarını grafik olarak göstermek için kullanılır.
N2 Çizelgesi
N2 Grafiği, sistem öğeleri arasındaki işlevsel veya fiziksel arabirimleri temsil eden bir matris şeklinde bir şemadır. İşlevsel ve fiziksel arayüzleri sistematik olarak belirlemek, tanımlamak, tablo oluşturmak, tasarlamak ve analiz etmek için kullanılır. Sistem arayüzleri, donanım ve / veya yazılım arayüzlerine uygulanır.
N2 şeması öncelikle yazılım alanlarında, veri arayüzleri geliştirmek için yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bununla birlikte, donanım arayüzleri geliştirmek için de kullanılabilir. Temel N2 şeması Şekil 2’de gösterilmiştir. Sistem fonksiyonları diyagonal üzerine yerleştirilir, N x N matristeki karelerin geri kalan kısmı arayüz giriş ve çıkışlarını temsil eder.
Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği

Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği, sistemleri hiyerarşik işlevler şeklinde tanımlayan bir yazılım uygulaması taslağı oluşturmak için şematik olarak gösteren bir yazılım tekniğidir. Faaliyetleri ve varlıkları temsil etmek için yapı bloklarını ve kutuları ilişkilendirmek için çeşitli okları içerir. Bu kutu ve oklar anlamsal gayri resmi ilişkileri içerir. Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği, belirli bir sürecin ardışık seviyelerini kullanarak işlevsel bir analiz aracı olarak kullanılabilir. Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği yöntemi, endüstriyel bilgi sistemlerinde kullanılan IT gelişmelerine yönelik kullanıcı ihtiyaçlarını tanımlamaya olanak tanır. Aynı zamanda bir faaliyetin üretim süreçlerini ve, prosedürlerini temsil ederek açıklar.
Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği, bir şirketteki işlevleri ve ilişkilerini açıklayarak herhangi bir işletmenin belirli bir fonksiyonel görünümünü içerir. Bu işlevler, satış, sipariş planlama, ürün tasarımı, parça imalatı ve insan kaynakları yönetimi gibi bir şirketin hedeflerini yerine getirir. Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği, basit işlevsel ilişkileri gösterebilir ve farklı işlevler arasındaki veri ve kontrol akış ilişkilerini yansıtabilir. IDEF0 biçimciliği 1985'te Douglas T. Ross tarafından geliştirilen Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniğine dayanır.
IDEF0

IDEF0, analiz, geliştirme, yeniden yapılandırma ve bilgi sistemlerinin entegrasyonu, iş süreçleri veya yazılım mühendisliği analizi için fonksiyonel bir modelleme dili sunan, imalat işlevlerini tanımlamak için kullanılan bir işlev modelleme yöntem bilimidir. Yazılım mühendisliği alanında modelleme dillerinin oluşturduğu IDEF ailesinin bir parçasıdır ve Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği fonksiyonel modelleme dili yapısında yer almaktadır.
IDEF0 İşlevsel Modelleme yöntemi, bir organizasyonun veya sistemin kararlarını, eylemlerini ve faaliyetlerini modellemek üzere tasarlanmıştır. Douglas T. Ross ve SofTech, Inc. tarafından geliştirilen ve kurulu grafik modelleme dillerinden Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniğinden türetilmiştir. Orijinal formunda, IDEF0 grafiksel bir modelleme dili (sözdizimi ve anlambilim) hem tanımını hem de Model geliştirme için kapsamlı bir yöntem biliminin tanımını içerir. ABD Hava Kuvvetleri, Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği geliştiricilerine, bir sistemin işlevsel perspektifini analiz etmek ve iletmek için bir işlev modeli yöntemi geliştirmeleri için yetkilendirdi. IDEF0, sistem analizinin organizasyonunda yardımcı olmalı ve basitleştirilmiş grafik yöntemler vasıtasıyla analist ve müşteri arasında etkin iletişim sağlamalıdır.
Aksiyomatik tasarım
Aksiyomatik tasarım, ürünlerin, bilgi sistemlerinin, iş süreçlerinin veya yazılım mühendisliği çözümlerinin analizi, geliştirilmesi, yeniden yapılandırılması ve entegrasyonu için bir çözüm sentez yapısı olarak kullanılan en üst düzeydeki hiyerarşik fonksiyon ayrıştırma sürecidir. Yapısı, olası fonksiyonel çözüm modellerinin mimari sağlamlığını optimize etmek ve işlevler arasındaki bağlanmayı analiz etmek için matematiksel olarak uygundur.
İlgili model türleri
Sistemler ve yazılım mühendisliği alanında sayısız spesifik fonksiyon ve fonksiyonel modeller ve yakın ilişkili modeller tanımlanmıştır. Burada sadece birkaç genel tip açıklanacaktır.
İşletme işlev modeli İşletme İşlev Modeli, bir organizasyonun misyonunu yerine getirmek için düzenli olarak uygulanan işlemlerin genel bir tanım veya kategorisidir. Genel işletme fonksiyonlarının tanımlanması için kavramsal bir yapı sağlar. İş alanı işlevleri bağlamında kritik iş süreçlerini gösterebilir. İşletme işlev modelindeki süreçler, değer zinciri modellerindeki süreçlerle tutarlı olmalıdır. Süreçler, bir nihai ürün üretmek veya bir hizmet sunmak için gerçekleştirilen bir dizi ilgili işletme faaliyetidir. Sürekli olarak gerçekleştirilen iş işlevlerinin aksine, işlemler, belirli bir başlangıç ve bitiş noktasına sahip oldukları ve istenen çıktıların teslim edilmesi ile karakterize oldukları gerçeğiyle karakterize edilir. Sağdaki şekil iş süreçleri, işletme fonksiyonları ve işletme alanının işletme referans modeli arasındaki ilişkiyi göstermektedir.
İş Süreci Modeli ve Şeması

İş Süreci Modeli ve Şeması, bir iş akışında iş süreçlerini belirten grafiksel bir sunumdur. İş Süreci Modeli ve Şeması, İş Süreçleri Yönetimi Girişimi tarafından geliştirildi ve şu anda iki organizasyonun 2005 yılında birleşmesinden dolayı Nesne Yönetim Grubu tarafından sürdürülüyor. İş Süreci Modeli ve Şeması'nın güncel sürümü 2.0'dır.
İş Süreci Modeli ve Şemasının özellikleri İş süreç Şemasındaki iş süreçlerini tanımlamak için grafiksel bir gösterim sağlar. İş Süreci Modeli ve Şemasının amacı, hem teknik kullanıcılar hem de ticari kullanıcılar için iş süreci yönetimini, işletme kullanıcılarına sezgisel olan, ancak karmaşık süreç semantiklerini temsil edebilen bir gösterim sağlayarak desteklemektir. İş Süreci Modeli ve Şemasının özellikleri ayrıca, gösterim grafikleri ile temel yürütme dillerinin yapıları olan BPEL4WS arasında bir eşleme sağlar.
İş referans modeli
İş referans modeli, bir kuruluşun, hizmet kuruluşunun veya devlet kurumunun temel işinin işlevsel ve örgütsel yönlerine odaklanan bir referans modelidir. Kurumsal mühendislikte bir iş referans modeli, bir kuruluş mimarisi çerçevesi veya mimarlık çerçevesinin bir parçasıdır ve kuruluş mimarisi ile ilişkili yapıların ve görünümlerin nasıl düzenleneceğini tanımlar.
Genel olarak referans modeli, bir şeyin temel hedefi veya fikrini somutlaştıran ve sonra çeşitli amaçlar için bir referans olarak görülebilecek bir modelidir. Bir işletme referans modeli, onları gerçekleştiren organizasyon yapısından bağımsız olarak bir kuruluşun işletme faaliyetlerini tanımlamak için bir araçtır. Diğer tip işletme referans modeli türleri, iş süreçleri, işletme fonksiyonları ve işletme alanının işletme referans modeli arasındaki ilişkiyi de tasvir edebilir. Bu referans modeli katmanlar halinde oluşturulabilir ve servis bileşenleri, teknoloji, veri ve performans analizleri için bir temel oluşturabilir.
Kullanıcı İşlev Modeli
Kullanıcı İşlev Modeli, insan faktörleri mühendisleri tarafından kullanılan geleneksel görev analiz tekniklerine bir alternatif olarak önerilmiştir. Bir operatör işlevi modeli, bir operatörün karmaşık bir sistemi daha basit parçalara ayırıp, kontrol eylemlerini ve sistem konfigürasyonlarını koordine ederek kabul edilebilir toplam sistem performansına ulaşmasını matematiksel biçimde göstermeye çalışır. Model, karmaşık sistemlerde bilgi temsili, bilgi akışı ve karar verme ile ilgili temel meseleleri temsil eder. Miller (1985), şebeke yapısının, bir operatörün sistemin iç modelinin olası bir temsilinin yanı sıra, operatör kontrol fonksiyonlarını içeren karar problemlerini çözmek için modelin nasıl kullanıldığını belirten bir kontrol yapısı olarak düşünülebileceğini önermektedir.
Kaynakça
- ^ a b FIPS Publication 183 27 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . released of IDEFØ December 1993 by the Computer Systems Laboratory of the National Institute of Standards and Technology (NIST).
- ^ Reader's Guide to IDEF0 Function Models 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Ben B. Graham (2002). Detail Process Charting. p.2.
- ^ Schlager, J. (July 1956). "Systems engineering: key to modern development". IRE Transactions. EM–3 (3): 64–66. doi:10.1109/IRET-EM.1956.5007383.
- ^ Arthur D. Hall (1962). A Methodology for Systems Engineering. Van Nostrand Reinhold. ISBN 0-442-03046-0.
- ^ William Gosling (1962) The design of engineering systems. p. 23
- ^ Tim Weilkiens (2008). Systems Engineering with SysML/UML: Modeling, Analysis, Design. Page 287.
- ^ Harold Chestnut (1967). Systems Engineering Methods. Page 254.
- ^ Thomas Dufresne & James Martin (2003). "Process Modeling for E-Business". INFS 770 Methods for Information Systems Engineering: Knowledge Management and E-Business. Spring 2003
- ^ Process perspectives. In: Metamodeling and method engineering, Minna Koskinen, 2000.
- ^ James Perozzo (1994) The complete guide to electronics troubleshooting. p. 72
- ^ William H. Von Alven (1964) Reliability engineering explains: "Functional block diagrams show functional sequences and signal paths, and items which are wired in parallel are drawn in parallel" (p. 286)
- ^ Systems Engineering Fundamentals. Defense Acquisition University Press, 2001
- ^ a b The first version of this article is completely based on the NAS SYSTEM ENGINEERING MANUAL SECTION 4.4 VERSION 3.1 06/06/06.
- ^ Task Analysis Tools Used Throughout Development. FAA 2008. Retrieved 25 Sept 2008.
- ^ FAA (2006). NAS SYSTEM ENGINEERING MANUAL SECTION 4.4 VERSION 3.1 06/06/06.
- ^ a b Sandia National Laboratories (1992). Sandia Software Guidelines Volume 5 Tools, Techniques,and Methodologies SANDIA REPORTS 85–2348qUC–32
- ^ IBM Corporation (1974).HIPO—A Design Aid and Documentation Technique, Publication Number GC20-1851, IBM Corporation, White Plains, NY, 1974.
- ^ Mary Ann Goodwin and Charles C. Robertson (1986). EXPERT SYSTEM VERIFICATION CONCERNS IN AN OPERATIONS ENVIRONMENT. NASA paper N88-17234.
- ^ NASA (1995). "Techniques of Functional Analysis". In: NASA Systems Engineering Handbook June 1995. p.142.
- ^ John Mylopoulos (2004). Conceptual Modelling III. Structured Analysis and Design Technique (SADT). Retrieved 21 Sep 2008.
- ^ SADT at Free-logistics.com. Retrieved 21 Sep 2008.
- ^ Gavriel Salvendy (2001). Handbook of Industrial Engineering: Technology and Operations Management.. p.508.
- ^ Systems Engineering Fundamentals. Defense Acquisition University Press, 2001.
- ^ a b Varun Grover, William J. Kettinger (2000). Process Think: Winning Perspectives for Business Change in the Information Age. p.168.
- ^ Suh (2001). Axiomatic Design: Advances and Applications, Oxford University Press, 2001, ISBN 0-19-513466-4
- ^ Paul Grefen (2010) Mastering e-Business. p. 5-10
- ^ US Department of Interior (2000-08) Analyze the Business and Define the Target Business Environment. Accessed 27 Nov 2008.
- ^ "BPMN Information". Retrieved 2008-11-02.
- ^ Richard C. Simpson (2004). An XML Representation for Crew Procedures. Final Report NASA Faculty Fellowship Program - 2004. Johnson Space Center.
- ^ S.A. White, "Business Process Modeling Notation (BPMN)," In: Business Process Management Initiative (BPMI) 3 May 2004.
- ^ Operator Function Model (OFM). Accessed 27 Nov 2008.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sistem ve yazilim muhendisligindeki islev modeli modellenen sistem veya konu alaninin islevlerinin faaliyetler eylemler surecler islemler yapisal temsilidir Yedek parca tamir sureci fonksiyon modelinin IDEF0 gosterimi Etkinlik modeli veya surec modeli ile benzer bir islev modeli bir isletmenin belirli bir kapsamdaki islevlerinin grafik gosterimidir Islev modelinin amaci islevleri ve surecleri tanimlamak bilgi ihtiyaclarinin belirlenmesine ve firsatlarin tanimlanmasina yardimci olmak urun ve hizmet maliyetlerini belirlemek icin bir temel olusturmaktir TarihceSistem muhendisligi ve yazilim muhendisligindeki islev modelinin temeli 1950 ve 1960 lara dayanmaktadir Fakat islevsel orgutsel faaliyetlerin temeli 19 yuzyil sonlarina dayanir 19 yuzyilin sonlarinda firma faaliyetleri eylemleri surecleri ya da operasyonlarini resimleyen ilk semalar gorulurken 20 yuzyilin ilk yarisinda is sureci faaliyetlerini belgeleyen planlama yontemleri ortaya cikti Bu metotlardan biri olan surec akis tablosu 1921 yilinda Frank Gilberth tarafindan Amerikan Makine Muhendisleri Topluluguna American Society of Mechanical Engineers ASME Surec Tablosu En Iyi Yontemi Bulmanin Ilk Adimi adli sunumla tanitilmistir Gilbreth in araclari endustri muhendisligi mufredatinda hizla yerini aldi Sistem muhendisligi alani 1940 lara Bell Telefon Laboratuvarlarina kadar uzanir Kompleks muhendislik projelerinde parcalarin ozelliklerinin toplamindan buyuk farklilik gosterebilen bir sistemin ozelliklerini tanimlama ve degistirme ihtiyaci disiplini uygulamak icin cesitli endustrileri harekete gecirdi Islev modelini bu alanda ilk tanimlayanlardan biri olan Ingiliz muhendis William Gosling Muhendislik sistemlerinin tasarimi adli 1962 s 25 kitabinda sunlari soyledi Nitekim islevsel bir modelin kullanilabilir olmasi icin iki amaca ulasmasi gerekir Islev modeli ilk ve son cikti durumlarinin yaninda araya girmesi muhtemel bazi durumlari da tamamen belirleyen bir uretim mekanigi tanimlamali ayni zamanda bu mekanigin kosullari icinde dogru bir sekilde tanimlanan herhangi bir giris ile gercek sistemdekine tam olarak uygun ve soz konusu giris ile ilgili bir cikti saglamalidir Her islev modeli icin gerekli olmayan ancak islev modelinin yapabilmesi gereken iki sey daha belirtilebilir Bunlar sistemin girdi ve cikti haricindeki sistem verilerini tanimlayabilmek ve her bir elemanin veri basina yaptigi islemin bir aciklamasini yapabilmektir Ilk tanimlanan islev modellerinden biri de 1950 lerde savunma ile ilgili olusturulmus TRW tarafindan gelistirilen Islevsel Akis Blok Diyagramidir 1960 larda NASA uzay sistemlerinde ve ucus gorevlerinde olaylarin zaman sirasini gorsellestirmek icin kullandi Klasik sistem muhendisligi alaninda sistem islevlerinin uygulama sirasinin gosteriminde daha yaygin sekilde kullanilir Islevsel modelleme konulariIslevsel persperktif Sistem ve yazilim muhendisliginde bir islev modeli islevsel modelleme perspektifiyle olusturulur Islevsel perspektif is sureci modellenmesindeki perspektiflerden birisi olabildigi gibi davranissal orgutsel veya bilgilendirici perspektifler de olabilir Islevsel modelleme perspektifi dinamik sureci tanimlamaya odaklanir Bu modelleme perspektifindeki temel fikir islev donusum aktivite eylem gorev gibi bir surec olabilir Bu perspektifi kullanan modelleme dilinin en iyi bilinen ornegi veri akis semalaridir Bu perspektif sureci tanimlamak icin dort sembol kullanir Bunlar Surec Girdinin ciktiya donusumunu gosterir Depo Veri yigini veya bir cesit malzeme Akis Surecteki verilerin veya malzemelerin hareketi Dis Etken Modellenen sistemin disindadir Ancak onunla etkilesim icindedir Simdi bir surec sembollerden olusan bir ag seklinde gosterilebilir Iste bu ayristirilmis surec veri akis semasidir Data Flow Diagram DFD Dinamik Kurumsal Modelleme Kontrol Modeli Islev Modeli Surec Modeli ve Organizasyon modeli bolumlerinden meydana gelir Islevsel ayristirma Sistem Analizinde Islevsel Ayristirma Ornegi Islevsel ayristirma orijinal islevin bu islev bilesenleri kullanilarak yeniden olusturulmasi yoluyla islevsel bir iliskiyi olusturan kapsamli parcalara ayirma surecini ifade eder Genel olarak bu ayristirma sureci ya kuresel islevin sikistirilmis bir temsilini elde etmek ya da islevi olusturan unsurlarin niteligini anlamak amaciyla yapilir Bu gore sadece islevi meydana getiren surecler belirli bir modulariteye sahipse yapilabilir Islevsel ayristirmanin ana hedefin sureci mumkun oldugunca moduler hale getirmek oldugu bilgisayar programlamada onemli bir yeri vardir Ornegin bir kutuphane yonetim sistemi bir envanter modulune musteri bilgi modulune ve ucret degerlendirme modulune ayrilabilir Bilgisayar programciliginin ilk on yilinda bazi onde gelen uygulayicilar tarafindan alt program sanati olarak adlandirilmistir Muhendislik sistemlerinin islevsel ayrisimi muhendislik sistemlerini analiz eden bir yontemdir Temel fikir blok semasindaki her blogun taniminda ve veya veya olmadan tanimlanmasi seklinde sistemi bolumlendirmektir Bu uygulama sistemin her bir bolumunu saf bir isleve sahip olmaya zorlar Sistem saf islevlerden olustugunda bunlar yeniden kullanilabilir veya degistirilebilir Bloklar arasindaki arayuzlerin basit ve kendine ozgu olmasi olagan bir yan etkidir Arabirimler genellikle basitlestiginden saf bir islevin ilgili benzer bir islevle degistirilmesi daha kolaydir Islevsel modelleme yontemleriIslevsel yaklasim coklu sematik teknikler ve modelleme gosterimlerinde genisletilir Bu bolum onemli teknikler hakkinda kronolojik sirayla genel bir bakis sunar Gemini uzay mekiginin durum kontrol ve manevra elektronik sisteminin islevsel blok semasi Haziran 1962Islev Blok Semasi Islevsel blok sema sistemin islevlerini ve dahili iliskilerini tanimlar Islevsel blok sema sunlari gosterebilir Bloklar ile sistemin islevlerini Cizgiler ile giris ve cikis ogelerini Islevler arasindaki iliskileri Madde ve veya sinyaller icin fonksiyonel siralar ve yollar Blok diyagrami belirli ozellikleri gostermek icin ek sematik simgeler kullanabilir Ozel bir islev blok semasi olan klasik Islevsel Akis Blok Semasi ve Islev Blok Semasi programlanabilir mantik kontrollerinin tasariminda kullanilir Islevsel akis blok semasi Islevsel Akis Blok Semasi Islevsel akis blok semasi sistemin islevsel akisinin cok katmanli zaman aralikli adim adim gosterimidir Bu sema 1950 lerde gelistirilmis ve klasik sistem muhendisliginde genis bir alanda kullanilmistir Islevsel Akis Blok Semasi ayni zamanda Islevsel Akis Semasi Islevsel Blok Semasi ve Islevsel akis olarak da adlandirilir Islevsel akis blok semalari genellikle sistemler icin ayrintili adim adim operasyonel ve destek dizilerini tanimlar ancak ayni zamanda sistemleri gelistiren ve ureten surecleri tanimlamak icin de etkili bir sekilde kullanilirlar Yazilim gelistirme surecleri islevsel akis blok semalarini yogun sekilde kullanmaktadir Sistem baglaminda islevsel akis adimlari donanim yazilim personel tesisler ve veya prosedurlerin kombinasyonlarini icerebilir Islevsel akis blok semasi yonteminde islevler mantiksal yurutme duzeni ile duzenlenir ve gosterilir Her islev diger islevlerin yurutulmesi ve tamamlanmasi ile olan mantiksal iliskisine gore gosterilir Islev adi ile etiketlenmis bir dugum bir islevi tasvir eder Soldan saga dogru oklar islevlerin yurutme sirasini gosterir Mantiksal semboller fonksiyonlarin sirali veya paralel yurutulmesini temsil eder Hiyerarsik Girdi Islem Ciktisi HIPO ve Girdi Islem Ciktisi IPO Genisletilmis bir IPO Modeli Hiyerarsik girdi islemi ciktisi HIPO bir sistemi hiyerarsik olarak temsil etmek ve her modulu belgelmek icin kullanilan ve 1970 lerde populer olan sistem analizi tasarim yardimi ve dokumantasyon teknigidir Ihtiyaclarin gelistirilmesi tasarim yapmak ve otomatik bulusmayi gostermek icin uzman bir sistem uygulamasini desteklemek icin kullanildi Tasarim ve uygulama yontemi nedeniyle ayrica sistematik dogrulama eklendi Sistemin genel tasarimi HIPO cizelgeleri veya yapi cizelgeleri kullanilarak belgelenir Yapi grafigi gorunuste bir organizasyon semasina benzemektedir Fakat ek ayrinti gostermek icin degistirilmistir Yapi cizelgeleri cesitli bilgi turlerini goruntulemek icin kullanilabilir ancak en cok veri yapilari veya kod yapilarini grafik olarak gostermek icin kullanilir N2 Cizelgesi N2 grafigi tanimi N2 Grafigi sistem ogeleri arasindaki islevsel veya fiziksel arabirimleri temsil eden bir matris seklinde bir semadir Islevsel ve fiziksel arayuzleri sistematik olarak belirlemek tanimlamak tablo olusturmak tasarlamak ve analiz etmek icin kullanilir Sistem arayuzleri donanim ve veya yazilim arayuzlerine uygulanir N2 semasi oncelikle yazilim alanlarinda veri arayuzleri gelistirmek icin yaygin bir sekilde kullanilmaktadir Bununla birlikte donanim arayuzleri gelistirmek icin de kullanilabilir Temel N2 semasi Sekil 2 de gosterilmistir Sistem fonksiyonlari diyagonal uzerine yerlestirilir N x N matristeki karelerin geri kalan kismi arayuz giris ve cikislarini temsil eder Yapisal Analiz ve Tasarim Teknigi SADT temel unsuru Yapisal Analiz ve Tasarim Teknigi sistemleri hiyerarsik islevler seklinde tanimlayan bir yazilim uygulamasi taslagi olusturmak icin sematik olarak gosteren bir yazilim teknigidir Faaliyetleri ve varliklari temsil etmek icin yapi bloklarini ve kutulari iliskilendirmek icin cesitli oklari icerir Bu kutu ve oklar anlamsal gayri resmi iliskileri icerir Yapisal Analiz ve Tasarim Teknigi belirli bir surecin ardisik seviyelerini kullanarak islevsel bir analiz araci olarak kullanilabilir Yapisal Analiz ve Tasarim Teknigi yontemi endustriyel bilgi sistemlerinde kullanilan IT gelismelerine yonelik kullanici ihtiyaclarini tanimlamaya olanak tanir Ayni zamanda bir faaliyetin uretim sureclerini ve prosedurlerini temsil ederek aciklar Yapisal Analiz ve Tasarim Teknigi bir sirketteki islevleri ve iliskilerini aciklayarak herhangi bir isletmenin belirli bir fonksiyonel gorunumunu icerir Bu islevler satis siparis planlama urun tasarimi parca imalati ve insan kaynaklari yonetimi gibi bir sirketin hedeflerini yerine getirir Yapisal Analiz ve Tasarim Teknigi basit islevsel iliskileri gosterebilir ve farkli islevler arasindaki veri ve kontrol akis iliskilerini yansitabilir IDEF0 bicimciligi 1985 te Douglas T Ross tarafindan gelistirilen Yapisal Analiz ve Tasarim Teknigine dayanir IDEF0 IDEF0 sema ornegi IDEF0 analiz gelistirme yeniden yapilandirma ve bilgi sistemlerinin entegrasyonu is surecleri veya yazilim muhendisligi analizi icin fonksiyonel bir modelleme dili sunan imalat islevlerini tanimlamak icin kullanilan bir islev modelleme yontem bilimidir Yazilim muhendisligi alaninda modelleme dillerinin olusturdugu IDEF ailesinin bir parcasidir ve Yapisal Analiz ve Tasarim Teknigi fonksiyonel modelleme dili yapisinda yer almaktadir IDEF0 Islevsel Modelleme yontemi bir organizasyonun veya sistemin kararlarini eylemlerini ve faaliyetlerini modellemek uzere tasarlanmistir Douglas T Ross ve SofTech Inc tarafindan gelistirilen ve kurulu grafik modelleme dillerinden Yapisal Analiz ve Tasarim Tekniginden turetilmistir Orijinal formunda IDEF0 grafiksel bir modelleme dili sozdizimi ve anlambilim hem tanimini hem de Model gelistirme icin kapsamli bir yontem biliminin tanimini icerir ABD Hava Kuvvetleri Yapisal Analiz ve Tasarim Teknigi gelistiricilerine bir sistemin islevsel perspektifini analiz etmek ve iletmek icin bir islev modeli yontemi gelistirmeleri icin yetkilendirdi IDEF0 sistem analizinin organizasyonunda yardimci olmali ve basitlestirilmis grafik yontemler vasitasiyla analist ve musteri arasinda etkin iletisim saglamalidir Aksiyomatik tasarim Aksiyomatik tasarim urunlerin bilgi sistemlerinin is sureclerinin veya yazilim muhendisligi cozumlerinin analizi gelistirilmesi yeniden yapilandirilmasi ve entegrasyonu icin bir cozum sentez yapisi olarak kullanilan en ust duzeydeki hiyerarsik fonksiyon ayristirma surecidir Yapisi olasi fonksiyonel cozum modellerinin mimari saglamligini optimize etmek ve islevler arasindaki baglanmayi analiz etmek icin matematiksel olarak uygundur Ilgili model turleriSistemler ve yazilim muhendisligi alaninda sayisiz spesifik fonksiyon ve fonksiyonel modeller ve yakin iliskili modeller tanimlanmistir Burada sadece birkac genel tip aciklanacaktir Isletme islev modeli Isletme Islev Modeli bir organizasyonun misyonunu yerine getirmek icin duzenli olarak uygulanan islemlerin genel bir tanim veya kategorisidir Genel isletme fonksiyonlarinin tanimlanmasi icin kavramsal bir yapi saglar Is alani islevleri baglaminda kritik is sureclerini gosterebilir Isletme islev modelindeki surecler deger zinciri modellerindeki sureclerle tutarli olmalidir Surecler bir nihai urun uretmek veya bir hizmet sunmak icin gerceklestirilen bir dizi ilgili isletme faaliyetidir Surekli olarak gerceklestirilen is islevlerinin aksine islemler belirli bir baslangic ve bitis noktasina sahip olduklari ve istenen ciktilarin teslim edilmesi ile karakterize olduklari gercegiyle karakterize edilir Sagdaki sekil is surecleri isletme fonksiyonlari ve isletme alaninin isletme referans modeli arasindaki iliskiyi gostermektedir Is Sureci Modeli ve Semasi Is Sureci Modeli ve Sema Ornegi Is Sureci Modeli ve Semasi bir is akisinda is sureclerini belirten grafiksel bir sunumdur Is Sureci Modeli ve Semasi Is Surecleri Yonetimi Girisimi tarafindan gelistirildi ve su anda iki organizasyonun 2005 yilinda birlesmesinden dolayi Nesne Yonetim Grubu tarafindan surduruluyor Is Sureci Modeli ve Semasi nin guncel surumu 2 0 dir Is Sureci Modeli ve Semasinin ozellikleri Is surec Semasindaki is sureclerini tanimlamak icin grafiksel bir gosterim saglar Is Sureci Modeli ve Semasinin amaci hem teknik kullanicilar hem de ticari kullanicilar icin is sureci yonetimini isletme kullanicilarina sezgisel olan ancak karmasik surec semantiklerini temsil edebilen bir gosterim saglayarak desteklemektir Is Sureci Modeli ve Semasinin ozellikleri ayrica gosterim grafikleri ile temel yurutme dillerinin yapilari olan BPEL4WS arasinda bir esleme saglar Is referans modeli Bu FEA Is referans modeli is surecleri isletme fonksiyonlari ve isletme alaninin isletme referans modeli arasindaki iliskiyi tasvir etmektedir Is referans modeli bir kurulusun hizmet kurulusunun veya devlet kurumunun temel isinin islevsel ve orgutsel yonlerine odaklanan bir referans modelidir Kurumsal muhendislikte bir is referans modeli bir kurulus mimarisi cercevesi veya mimarlik cercevesinin bir parcasidir ve kurulus mimarisi ile iliskili yapilarin ve gorunumlerin nasil duzenlenecegini tanimlar Genel olarak referans modeli bir seyin temel hedefi veya fikrini somutlastiran ve sonra cesitli amaclar icin bir referans olarak gorulebilecek bir modelidir Bir isletme referans modeli onlari gerceklestiren organizasyon yapisindan bagimsiz olarak bir kurulusun isletme faaliyetlerini tanimlamak icin bir aractir Diger tip isletme referans modeli turleri is surecleri isletme fonksiyonlari ve isletme alaninin isletme referans modeli arasindaki iliskiyi de tasvir edebilir Bu referans modeli katmanlar halinde olusturulabilir ve servis bilesenleri teknoloji veri ve performans analizleri icin bir temel olusturabilir Kullanici Islev Modeli Kullanici Islev Modeli insan faktorleri muhendisleri tarafindan kullanilan geleneksel gorev analiz tekniklerine bir alternatif olarak onerilmistir Bir operator islevi modeli bir operatorun karmasik bir sistemi daha basit parcalara ayirip kontrol eylemlerini ve sistem konfigurasyonlarini koordine ederek kabul edilebilir toplam sistem performansina ulasmasini matematiksel bicimde gostermeye calisir Model karmasik sistemlerde bilgi temsili bilgi akisi ve karar verme ile ilgili temel meseleleri temsil eder Miller 1985 sebeke yapisinin bir operatorun sistemin ic modelinin olasi bir temsilinin yani sira operator kontrol fonksiyonlarini iceren karar problemlerini cozmek icin modelin nasil kullanildigini belirten bir kontrol yapisi olarak dusunulebilecegini onermektedir Kaynakca a b FIPS Publication 183 27 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde released of IDEFO December 1993 by the Computer Systems Laboratory of the National Institute of Standards and Technology NIST Reader s Guide to IDEF0 Function Models 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ben B Graham 2002 Detail Process Charting p 2 Schlager J July 1956 Systems engineering key to modern development IRE Transactions EM 3 3 64 66 doi 10 1109 IRET EM 1956 5007383 Arthur D Hall 1962 A Methodology for Systems Engineering Van Nostrand Reinhold ISBN 0 442 03046 0 William Gosling 1962 The design of engineering systems p 23 Tim Weilkiens 2008 Systems Engineering with SysML UML Modeling Analysis Design Page 287 Harold Chestnut 1967 Systems Engineering Methods Page 254 Thomas Dufresne amp James Martin 2003 Process Modeling for E Business INFS 770 Methods for Information Systems Engineering Knowledge Management and E Business Spring 2003 Process perspectives In Metamodeling and method engineering Minna Koskinen 2000 James Perozzo 1994 The complete guide to electronics troubleshooting p 72 William H Von Alven 1964 Reliability engineering explains Functional block diagrams show functional sequences and signal paths and items which are wired in parallel are drawn in parallel p 286 Systems Engineering Fundamentals Defense Acquisition University Press 2001 a b The first version of this article is completely based on the NAS SYSTEM ENGINEERING MANUAL SECTION 4 4 VERSION 3 1 06 06 06 Task Analysis Tools Used Throughout Development FAA 2008 Retrieved 25 Sept 2008 FAA 2006 NAS SYSTEM ENGINEERING MANUAL SECTION 4 4 VERSION 3 1 06 06 06 a b Sandia National Laboratories 1992 Sandia Software Guidelines Volume 5 Tools Techniques and Methodologies SANDIA REPORTS 85 2348qUC 32 IBM Corporation 1974 HIPO A Design Aid and Documentation Technique Publication Number GC20 1851 IBM Corporation White Plains NY 1974 Mary Ann Goodwin and Charles C Robertson 1986 EXPERT SYSTEM VERIFICATION CONCERNS IN AN OPERATIONS ENVIRONMENT NASA paper N88 17234 NASA 1995 Techniques of Functional Analysis In NASA Systems Engineering Handbook June 1995 p 142 John Mylopoulos 2004 Conceptual Modelling III Structured Analysis and Design Technique SADT Retrieved 21 Sep 2008 SADT at Free logistics com Retrieved 21 Sep 2008 Gavriel Salvendy 2001 Handbook of Industrial Engineering Technology and Operations Management p 508 Systems Engineering Fundamentals Defense Acquisition University Press 2001 a b Varun Grover William J Kettinger 2000 Process Think Winning Perspectives for Business Change in the Information Age p 168 Suh 2001 Axiomatic Design Advances and Applications Oxford University Press 2001 ISBN 0 19 513466 4 Paul Grefen 2010 Mastering e Business p 5 10 US Department of Interior 2000 08 Analyze the Business and Define the Target Business Environment Accessed 27 Nov 2008 BPMN Information Retrieved 2008 11 02 Richard C Simpson 2004 An XML Representation for Crew Procedures Final Report NASA Faculty Fellowship Program 2004 Johnson Space Center S A White Business Process Modeling Notation BPMN In Business Process Management Initiative BPMI 3 May 2004 Operator Function Model OFM Accessed 27 Nov 2008