İran-İsrail ilişkileri, dört ana döneme ayrılabilir: 1947-53 arası dönem, Pehlevi hanedanı döneminde dostluk dönemi, 1979'da İran İslam Devrimi'nden 1990'a kadar süren kötüleşme dönemi ve son olarak Körfez Savaşı'nın sonundan beri düşmanlık dönemi. 1947'de İran, Birleşmiş Milletler Filistin Paylaşım Planı'na karşı oy kullanan 13 ülke arasındaydı. İki yıl sonra, İran, İsrail'in Birleşmiş Milletlere kabul edilmesine karşı oy kullandı. Yine de, İran, İsrail'i Türkiye'den sonra egemen bir devlet olarak tanıyan ikinci Müslüman ülke oldu. Batı yanlısı Muhammed Rıza Pehlevi'yi yeniden iktidara getiren 1953 darbesinden sonra, iki ülke arasındaki ilişkiler önemli ölçüde iyileşti.
İran | İsrail |
---|
1979'da İslam Devrimi'nden sonra, İran İsrail ile bütün diplomatik ve ticari ilişkilerini kopardı ve İran hükûmeti İsrail'in bir devlet olarak meşruluğunu kabul etmedi. Soğuk barıştan düşmanlığa dönüş, Sovyetler Birliği'nin çöküşünden kısa bir süre sonra, 1990'ların başlarında başladı. Çöl Fırtınası sırasında Irak ordusunun yenilgisinden sonra Orta Doğu'daki göreceli güç İran ve İsrail'e yöneldi. İzak Rabin'in hükûmeti İran'a karşı daha saldırgan bir tutum benimsemesiyle iki ülke arasındaki çatışma 1990'ların başında tırmandı.
Askeri ilişkiler
Devrimden önce
İsrail, Pehlevi Hanedanlığı döneminde İran'ın silahlandırılmasında yer aldı:
- İran ve İsrail arasındaki ortak bir işbirliği olan "Çiçek" Tzur Projesi, "son teknoloji denizden denize füze, ABD Harpoon füzesinin 200 kilometrelik versiyonu"nu geliştirmeyi amaçlıyordu.
- İsrail Savunma Bakanı General Ezer Weizman ve İran Savaş Bakanı General Hasan Tufanyan, İsrail'in Jericho-2 füzesi olan Project Flower kod adlı ortak yapımda görüştüler.
Humeyni dönemi
The Observer, İsrail'in İran-Irak Savaşı sırasında İran'a silah satışlarının yıllık 500 milyon ABD doları olduğunu iddia etmiştir ve Time, 1981 ve 1982'de, "İsraillilerin, anlaşmaların finansal açıdan üstesinden gelmek için İsviçre banka hesaplarını kurduklarını" bildirdi.
Trans-İsrail petrol boru hattı
1979'da Aşkelon ve Eilat boru hattının ele geçirilmesinin ardından İran, İsrail'e karşı tazminat talebinde bulundu. 27 Haziran 2016'da İsviçre Federal Mahkemesi, davayı 1.1 milyar dolar artı faizle İran lehine karar verdi.
Kaynakça
- ^ ; (15 Aralık 2007). "Israel i. Relations With Iran". Encyclopædia Iranica. New York. 17 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ekim 2013.
- ^ Ronen Bergman, "5 billion Reasons to Talk to Iran," Haaretz (Tel Aviv), 19 March 1999; in "Israel's Outstanding Debt to Iran Viewed," FBIS Document FTS19990319001273, 19 March 1999.
- ^ "Minutes from Meeting Held in Tel Aviv between H. E. General M. Dayan, Foreign Minister of Israel, and H.E. General H. Toufanian, Vice Minister of War, Imperial Government of Iran," Top Secret Minutes from Israel's Ministry of Foreign Affairs, 18 July 1977, in
- ^ Hunter, Jane (Kasım 1986). "Israeli Arms Sales to Iran". Washington Report on Middle East Affairs. American Educational Trust. s. 2. 19 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Eylül 2012.
- ^ Lamar Jr., Jacob V.; Flamini, Roland; McGeary, Johanna; McWhirter, William (8 Aralık 1986). "From Many Strands, a Tangled Web". Time. 25 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2012.
- ^ (For more on Israeli Hawk missile sales to Iran see Richard Johns, "Arms Embargo Which Cannot Withstand The Profit Motive," Financial Times (London), 13 November 1987)
- ^ Daiss (15 Ağustos 2016). "Israel Loses Secretive Oil Pipeline Case To Iran, Ordered To Pay $1.1 Billion Plus Interest". Forbes Magazine. 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iran Israil iliskileri dort ana doneme ayrilabilir 1947 53 arasi donem Pehlevi hanedani doneminde dostluk donemi 1979 da Iran Islam Devrimi nden 1990 a kadar suren kotulesme donemi ve son olarak Korfez Savasi nin sonundan beri dusmanlik donemi 1947 de Iran Birlesmis Milletler Filistin Paylasim Plani na karsi oy kullanan 13 ulke arasindaydi Iki yil sonra Iran Israil in Birlesmis Milletlere kabul edilmesine karsi oy kullandi Yine de Iran Israil i Turkiye den sonra egemen bir devlet olarak taniyan ikinci Musluman ulke oldu Bati yanlisi Muhammed Riza Pehlevi yi yeniden iktidara getiren 1953 darbesinden sonra iki ulke arasindaki iliskiler onemli olcude iyilesti Iran Israil iliskileriIran Israil 1979 da Islam Devrimi nden sonra Iran Israil ile butun diplomatik ve ticari iliskilerini kopardi ve Iran hukumeti Israil in bir devlet olarak mesrulugunu kabul etmedi Soguk baristan dusmanliga donus Sovyetler Birligi nin cokusunden kisa bir sure sonra 1990 larin baslarinda basladi Col Firtinasi sirasinda Irak ordusunun yenilgisinden sonra Orta Dogu daki goreceli guc Iran ve Israil e yoneldi Izak Rabin in hukumeti Iran a karsi daha saldirgan bir tutum benimsemesiyle iki ulke arasindaki catisma 1990 larin basinda tirmandi Askeri iliskilerDevrimden once Israil Pehlevi Hanedanligi doneminde Iran in silahlandirilmasinda yer aldi Iran ve Israil arasindaki ortak bir isbirligi olan Cicek Tzur Projesi son teknoloji denizden denize fuze ABD Harpoon fuzesinin 200 kilometrelik versiyonu nu gelistirmeyi amacliyordu Israil Savunma Bakani General Ezer Weizman ve Iran Savas Bakani General Hasan Tufanyan Israil in Jericho 2 fuzesi olan Project Flower kod adli ortak yapimda gorustuler Humeyni donemi The Observer Israil in Iran Irak Savasi sirasinda Iran a silah satislarinin yillik 500 milyon ABD dolari oldugunu iddia etmistir ve Time 1981 ve 1982 de Israillilerin anlasmalarin finansal acidan ustesinden gelmek icin Isvicre banka hesaplarini kurduklarini bildirdi Trans Israil petrol boru hatti1979 da Askelon ve Eilat boru hattinin ele gecirilmesinin ardindan Iran Israil e karsi tazminat talebinde bulundu 27 Haziran 2016 da Isvicre Federal Mahkemesi davayi 1 1 milyar dolar arti faizle Iran lehine karar verdi Kaynakca 15 Aralik 2007 Israel i Relations With Iran Encyclopaedia Iranica New York 17 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Ekim 2013 Ronen Bergman 5 billion Reasons to Talk to Iran Haaretz Tel Aviv 19 March 1999 in Israel s Outstanding Debt to Iran Viewed FBIS Document FTS19990319001273 19 March 1999 Minutes from Meeting Held in Tel Aviv between H E General M Dayan Foreign Minister of Israel and H E General H Toufanian Vice Minister of War Imperial Government of Iran Top Secret Minutes from Israel s Ministry of Foreign Affairs 18 July 1977 in Hunter Jane Kasim 1986 Israeli Arms Sales to Iran Washington Report on Middle East Affairs American Educational Trust s 2 19 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Eylul 2012 Lamar Jr Jacob V Flamini Roland McGeary Johanna McWhirter William 8 Aralik 1986 From Many Strands a Tangled Web Time 25 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2012 For more on Israeli Hawk missile sales to Iran see Richard Johns Arms Embargo Which Cannot Withstand The Profit Motive Financial Times London 13 November 1987 Daiss 15 Agustos 2016 Israel Loses Secretive Oil Pipeline Case To Iran Ordered To Pay 1 1 Billion Plus Interest Forbes Magazine 15 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Agustos 2016