Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Antik zamanlardan günümüze kadar hayvanlar dinlerde aktif rol almışlardır. Çeşitli dinlerde ve mitolojilerde tanrı seviyesinde görülmüş, bazen tanrıları temsilen kullanılmış bazen de tanrıların elçileri olarak görülmüştür. Lakin İslam ve diğer semavi dinler (Yahudilik, Hristiyanlık ve Bahailik) hayvanları din içinde çok kullanmaz. İslam yayıldığı coğrafya gereği Ortadoğu'ya özel bazı varlıkları dini hikâyelerde anmıştır. Bunlardan en çok bilineni Muhammed ve Ebubekir'in müşriklerden kaçmak için sığındığı Sevr Dağı çevresinde bulunan bir mağaraya saklanmaları ve mağaranın girişinin bir örümcek tarafından ağ ile gizlenmesi hikâyesidir. Başka bir hikâye ise Nuh ile ilgili olan hikâyedir. İnanışa göre Nuh tufan sırasında gemisine her ırktan iki cinsiyete ait canlılar almış ve tufandan sonra bu canlılar üreyerek soyunu devam etmiştir. İslam neredeyse tüm İbrahimî dinler gibi insanları hayvanların sahibi olarak kabul eder. Kur'an'da ise hayvan kelimesi bazen hakaret olarak kullanılır. Lakin Allah Kur'an'da hayvanlara merhameti de emretmiştir. Muhammed'in kedisi Müezza bu konu üzerinde fikir vermek için kullanılabilir. Kaynaklara göre bir gün kedi Muhammed'in kıyafeti üstünde uykuya dalmış, Muhammed ise onu uyandırmamak için kıyafetindeki kumaşı kesmiştir. Bu yüzden kedi beslemek İslam inancına göre sünnettir. Muhammed'in kedi sevgisine atıfta bulunan bir başka hikâye ise Uhud Savaşı sırasında gerçekleşir. Muhammed ordunun önüne yavrularını emziren bir kedi çıkınca durdurmuştur. Ayrıca kedinin başına ezilmemesi için bir nöbetçi dikmiş, orduyu o kedinin etrafından dolaştırmıştır. Savaş sonunda ise nöbetçiden kediyi geri istemiş ve ismini Müezza koyup sahiplenmiştir. İddialara göre Müezza siyah ve beyaz renklerinde bir Habeş kedisidir. Müezza isminin geçtiği son hikâye ise kedilerin temizliği ile ilgilidir. Muhammed, kedisi Müezza içtikten sonra kapta kalan su ile abdest alacakken Sahabe-i Kiram Ebu Nuaym "Ya Resul o sudan kedi içti" deyince, Muhammed "Onlar en temiz ağıza sahiptirler." demiş ve abdest almıştır. Ayrıca Muhammed'in Umeyr adını verdiği kuşu ölen Zeyd adlı bir çocuğa taziye ziyaretine gittiği de söylenir. Deve ayrıca coğrafya gereği İslam kaynaklarında geçer, Muhammed ile ilgili hikâyelerin bazılarında deve geçer. Bunlardan biri Muhammed'in torunlarının (Hasan ve Hüseyin) deve isteğidir. Muhammed parası olmadığı için deve alamamış ama çocukları sırtına almıştır. Bu konuyla ilgili son hikâye ise Abdullah bin Ömer'in deve istediği hikâyedir. Bir gün Abdullah, babası ve Muhammed'in bulunduğu bir kafilede deveye biniyordu. Abdullah hafif olduğu için hızlı gidiyor ve sık sık kafilenin başına geçiyordu, babası ise bu duruma oldukça kızıyordu. Bunun üzerine Muhammed deveyi satın almak istedi, Abdullah'ın babası ise ücretsiz olarak vermek istedi, Muhammed ısrarcı oldu ve deveyi satın aldı. Deveyi aldıktan sonra ise deveyi çocuğa verdi. Ayrıca istediği kadar hızlı gidebileceğini söyledi.
Hayvanlar ile ilgili ayet örnekleri
Kuran'da hayvanlarla alakalı tahminen 37 ayet geçmektedir. Bazı örnekler şöyledir:
- Ey iman edenler! Sözleşmeleri yerine getirin. İhramlı iken avlanmayı helal saymamanız şartıyla, çeşitli hayvanlar size helal kılındı. Ancak haram oldukları size okunacak olanlar müstesna. Şüphesiz Allah dilediği hükmü verir.
- Leş, kan, domuz eti, Allah'tan başkasının adı anılarak kesilen; boğulmuş, vurulmuş, yukarıdan düşmüş, boynuzlanmış, canavar yırtmış olup da canlı iken kesmedikleriniz; dikili taşlar (putlar) üzerine boğazlanan hayvanlar ve fal oklarıyla kısmet (şans) aramanız size haram kılındı. Bunların hepsi doğru yoldan çıkmaktır. Bugün kâfirler, dininize karşı ümitsizliğe düşmüşlerdir. Onlardan korkmayın, benden korkun. Bugün dininizi kemale erdirdim, size nimetimi tamamladım. Size din olarak İslamı beğendim. Kim açlıktan daralır, günaha istekle yönelmeden bunlardan yemek zorunda kalırsa, ona günah yoktur. Çünkü Allah bağışlayan, merhamet edendir.
- Ki biz (o suyla) ölü toprağa can verelim, yarattığımız nice hayvanlara ve insanlara su sağlayalım, diye.
- Bunun üzerine biz de onu ve beraberindekileri, o dolu gemide taşıyarak kurtardık.
- Allah bütün çiftleri yaratmıştır. Sizin için bineceğiniz gemiler ve hayvanlar var etmiştir.
- Sizin ve hayvanlarınızın geçimi için...
- Siz ve hayvanlarınız faydalansın diye...
- Yine insanlardan, hayvanlardan ve davarlardan da türlü renklileri vardır. Kulları içinde Allah'tan ancak âlimler korkar. Şüphe yok ki Allah çok güçlüdür. Hüküm ve hikmet sahibidir.
- Şunu da görmediler mi: Biz onlar için kudretimizin meydana getirdiklerinden birtakım hayvanlar yaratmışız da onlara sahip bulunuyorlar.
- Yoksa sen, onların çoğunun gerçekten söz dinleyeceğini yahut akıllanacağını mı sanıyorsun? Gerçekte onlar hayvanlar gibidir, hatta gidişçe daha sapıktırlar.
- Sana, kendilerine neyin helal kılındığını soruyorlar. De ki: "Size iyi ve temiz şeyler helal kılındı." Allah'ın size öğrettiğinden öğreterek yetiştirdiğiniz avcı hayvanların sizin için tuttuklarını yiyin ve üzerine Allah'ın adını anın (besmele çekin), Allah'tan korkun. Muhakkak Allah, hesabı çabuk görendir.
- Dediler ki: "Bu hayvanların karınlarındakiler sadece erkeklerimize ait olup kadınlarımıza haramdır". Eğer ölü doğarsa o zaman hepsi onda ortaktır. Bu nitelemelerinden dolayı Allah onların cezasını verecektir. Çünkü O hikmet sahibidir, her şeyi bilendir.
- Zanlarınca dediler ki: "Bunlar dokunulmaz hayvanlar ve ekinlerdir. Bunları bizim dilediğimizden başkası yiyemez. Bunlar da sırtına binilmesi yasaklanmış hayvanlar." Bir kısım hayvanları da üzerlerine Allah'ın adını anmadan boğazlarlar. Bütün bunları Allah'a iftira ederek yaparlar. Allah onları iftiralarıyla cezalandıracaktır.
- Andolsun ki, cinlerden ve insanlardan birçoğunu cehennem için yarattık. Onların kalbleri vardır, fakat onunla gerçeği anlamazlar. Gözleri vardır, fakat onlarla görmezler. Kulakları vardır, fakat onlarla işitmezler. İşte bunlar hayvanlar gibidirler. Hatta daha da aşağıdırlar. Bunlar da gafillerin ta kendileridir.
- Hayvanlardan da (çeşit çeşit yarattı). Kimi yük taşır, kiminin yününden döşek yapılır. Allah'ın size verdiği rızıktan yiyin ve şeytanın adımlarına uymayın (peşinden gitmeyin); çünkü o, sizin için apaçık bir düşmandır.
- Dünya hayatının misali şöyledir: Gökten indirdiğimiz su ile, insanların ve hayvanların yediği bitkiler birbirine karışmıştır. Nihayet yeryüzü süslerini takınıp süslendiği ve sahipleri kendilerini ona gücü yeter sandıkları bir sırada, geceleyin veya gündüzün, ona emrimiz gelivermiştir, ansızın ona öyle bir tırpan atıvermişiz de sanki bir gün önce orada hiçbir şenlik yokmuş gibi oluvermiştir. Düşünen bir kavim için âyetlerimizi işte böyle açıklarız.
- O kâfirlerin hali, sadece bir çağırma veya bağırmadan başkasını işitmeyerek haykıranın haline benzer; onlar sağırdırlar, dilsizdirler, kördürler, akıl da etmezler.
- İnsanlara kadınlar, oğullar, yüklerle altın ve gümüş yığınları, salma atlar, davarlar, ekinler kabilinden aşırı sevgiyle bağlanılan şeyler çok süslü gösterilmiştir. Halbuki bunlar dünya hayatının geçici faydalarını sağlayan şeylerdir. Oysa varılacak yerin (ebedî hayatın) bütün güzellikleri Allah katındadır.
- Ey iman edenler! Allah'ın alâmetlerine, haram aya, kurbanlık hediyelere, gerdanlıklarına ve Rablerinden lutuf ve rıza bekleyerek Kabe'ye yönelenlere sakın saygısızlık etmeyin. İhramdan çıktığınız zaman avlanabilirsiniz. Sizi Mescid-i Haram'dan çevirdiklerinden dolayı bir topluma karşı olan kininiz, sizi saldırıya sevk etmesin. İyilik ve takva üzerinde yardımlaşın, günah ve düşmanlık üzerinde yardımlaşmayın. Allah'tan korkun. Çünkü Allah'ın azabı çetindir.
- Allah'ın yarattığı ekin ve hayvanlardan Allah'a bir hisse ayırmakta ve kendilerince: "Bu, Allah'a ait; şu da ortaklarımıza ait" demektedirler. Ortakları için olan hisse Allah'a ulaşmamakta, fakat Allah'a ayrılan hisse ortaklarına ulaşmaktadır. Verdikleri hüküm ne kötüdür.
- Dünya hayatının misali şöyledir: Gökten indirdiğimiz su ile, insanların ve hayvanların yediği bitkiler birbirine karışmıştır. Nihayet yeryüzü süslerini takınıp süslendiği ve sahipleri kendilerini ona gücü yeter sandıkları bir sırada, geceleyin veya gündüzün, ona emrimiz gelivermiştir, ansızın ona öyle bir tırpan atıvermişiz de sanki bir gün önce orada hiçbir şenlik yokmuş gibi oluvermiştir. Düşünen bir kavim için âyetlerimizi işte böyle açıklarız.
- Hayvanları da O yarattı. Onlarda sizi ısıtacak şeyler ve birçok faydalar vardır. Ve siz onlardan bir kısmını da yersiniz.
- Sizin için gökten su indiren O'dur. İçecek su ondandır; hayvanlarınızı otlattığınız bitkiler de o su ile yetişir.
- Gerçekten süt veren hayvanlarda da size bir ibret vardır. Size işkembelerindeki yem artıklarıyla kandan meydana gelen, içenlere içimi kolay halis bir süt içirmekteyiz.
- Allah size evlerinizden bir huzur ve dinlenme yeri yaptı. Hayvanların derilerinden gerek yolculuğunuzda ve gerekse konaklama zamanlarınızda kolayca taşıyacağınız hafif evler (çadırlar vs.) ve yünlerinden, yapağılarından ve kıllarından bir süreye kadar (giyinecek, kuşanacak, serilecek ve döşenecek) bir eşya ve ticaret malı yaptı.
- Hem siz yiyin, hem de hayvanlarınızı otlatın. Akıl sahipleri için bunda nice ibretler vardır!
- Davud ve Süleyman'ı da (hatırla). Hani onlar ekin hakkında hüküm veriyorlardı. Hani milletin koyunları (geceleyin) içinde yayılmıştı, biz onların hükmüne şahitti
- Görmedin mi, göklerdeki kimseler, yerdeki kimseler, güneş, ay ve yıldızlar, dağlar, ağaçlar, bütün hayvanlar ve insanlardan birçoğu hep Allah'a secde ediyor. Birçoğunun üzerine de azab hak olmuştur. Allah kimi hor ve hakir kılarsa artık ona ikram edecek yoktur. Şüphesiz Allah dilediği şeyi yapar.
- Ta ki kendilerine ait birtakım menfaatlere şahid olsunlar; Allah'ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanları belli günlerde kurban ederken O'nun adını ansınlar. Siz de onlardan yiyin, yoksulu, fakiri de doyurun.
- Emir budur, Allah'ın yasaklarına kim saygı gösterirse, bu, kendisi için Rabbinin katında şüphesiz hayırdır. Size bildirilegelenden başka bütün hayvanlar helal kılınmıştır. O halde o pis putlardan kaçının ve yalan sözden sakının.
- Her ümmet için Allah'ın kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanların üzerine O'nun adını ansınlar diye bir mabed yapmışızdır. Hepinizin ilâhı bir tek ilâhtır. Onun için yalnız O'na teslim olan müslümanlar olun. (Ey Muhammed!) Allah'a itaat eden alçak gönüllüleri müjdele.
- Hayvanlarda da sizin için elbette ibretler vardır. Onların karınlarındakilerden size içiririz. Onlarda sizin için birtakım faydalar daha vardır; ayrıca etlerini yersiniz.
- Bunun üzerine ona şöyle vahyettik: Bizim nezaretimiz altında ve vahyimizle gemiyi yap. Bizim emrimiz gelip de tandır kaynayınca, her cinsten eşler halinde iki tane ve bir de içlerinden, daha önce kendisi aleyhinde hüküm verilmiş olanların dışındaki aileni gemiye al. Zulmetmiş olanlar konusunda bana hiç yalvarma! Zira onlar kesinlikle boğulacaklardır!
- Ki biz (o suyla) ölü toprağa can verelim, yarattığımız nice hayvanlara ve insanlara su sağlayalım, diye.
- Bunun üzerine biz de onu ve beraberindekileri, o dolu gemide taşıyarak kurtardık.
- Ya hiç görmediler mi ki, biz kır yere suyu salıveriyoruz da onunla bir ekin çıkarıyoruz. Ondan hayvanları da yiyor, kendileri de. Hâlâ gözlerini açmayacaklar mı?
- "Davarlar, oğullar,"
- Şunu da görmediler mi: Biz onlar için kudretimizin meydana getirdiklerinden birtakım hayvanlar yaratmışız da onlara sahip bulunuyorlar.
- Şüphesiz ki, Allah iman edip salih amel işleyenleri, altlarından ırmaklar akan cennetlere koyar. İnkâr edenler ise dünyada zevk edip geçinirler. Hayvanların yediği gibi yerler. Onların varacakları yer ateştir.
- Bunun üzerine arkadaşlarına bağırdılar. O da (bıçağı) çekerek (deveyi) kesti.
Helal ve haram hayvanlar
Helal, dinen yapılması, yenilip içilmesi yasak olmayan; haram ise dinen yapılması ve yenilip içilmesi kesin olarak yasaklanmış olan şeylerdir. İslam’da helal ve haram kılma yetkisi sadece Allah’a aittir. Bu yetkiyi kendisinde görenleri ilahlık iddiasında bulunmakla nitelemiş, haramı helal, helali de haram kılmayı şirke eş tutmuştur. İslam'a göre hayvanların bazı halleri haramdır. Bir etin dinen helal olması için şunlar gereklidir.
-Kesen kişinin Müslüman olması.
-İslam fıkhına göre eti yenebilecek hayvan olması.
-Kesim öncesi hayvanların refahının sağlanması.
-Yedirilen yemlerde haram ya da sağlığa zararlı katkıların bulunmaması.
-Her hayvan için ayrı besmele çekilmesi.
-Usulüne uygun kesim işlemi.
-Paketlemede kullanılan malzemenin temizliği.
-Büyük ve küçükbaş için kesim öncesi besleme.
-Kanatlılarda temizleme için kullanılan suyun sıcaklığının bir seviyeyi geçmemesi.
-Kanatlılarda kesimden önce belli bir süre bekletme.
İslam inancına göre yenebilecek (helal) hayvanlar şunlardır:
- Deve, sığır, koyun, keçi, manda, tavuk, kaz, ördek, hindi türünden evcil hayvanlar
- Geyik, ceylan, dağ keçisi, yabani sığır ve tavşan gibi hayvanlar
- Güvercin, serçe, bıldırcın, sığırcık, balıkçıl gibi kuşlar
- Çekirge
- Balık etleri
İslam inancına göre yenmemesi gereken (haram) hayvanlar şunlardır:
- Domuz eti
- Allah'tan başkası adına kesilen hayvan etleri
- Dini usulde kesilmemiş veya kendiliğinden ölmüş hayvan etleri
- Ağzının dört yanında uzun ve sivri dişleri olan yırtıcı hayvanlar ile pençesi ile avını parçalayan yırtıcı kuşların, eşek ve katırların etleri
Mezheplere göre hayvanlar
Bu mezhebe göre kesilen hayvanın cenini yenebilir. Çünkü ceninin hayvanın herhangi bir parçasından farklı değildir. Ayrıca bir hayvan öldüğünde onun yünü, tüyü, kılı vb. unsurları necis olur ve bunları kullanmak caiz değildir. Domuzun kıllından faydalanmakta ayrıca caiz değildir. Bunun sebebi ise kılın da hayvanın bir parçası olmasıdır. Kaçan evcil hayvan okla veya bir şeyle vurulup öldürülürse eti yenebilir. Mezhebin hayvanlar konusunda bilinen en büyük hassasiyeti köpeklerde görünür. Mezhebe göre köpek, domuz ve benzeri canlıların artığı, teri ve tüyü necistir. Bunların temas ettiği nesne bir kere toprakla olmak üzere 7 kere yıkanır. Lakin mezhebe göre ihtiyaç halinde çoban ve av köpekleri beslenebilir. Evcil hayvan veya süs olarak köpek beslemek ise yasaktır. Köpekle ilgili bir başka kural ise köpek ıslaksa gerçekleşir. Bu kurala göre köpek ıslaksa dokunduğu yer necis olur ve mutlaka yıkanmalıdır. Köpek ıslak değilse yine yıkanılması tavsiye edilir ama zorunlu değildir. Bu kurallar şu söze dayandırılır:
Köpek herhangi birinizin kabından yalarsa birincisini toprakla olmak üzere kabı yedi kere yıkasın. Buhari
Mezhebe göre murdar hayvanın her parçası kullanılabilir ve bu konuyu ayet ve hadislere dayandırabilirler. Ebu Hanife ayrıca ceninin yenilemeyeceğini söylemiştir. Çünkü cenin ölmüştür ve Allah'ın ölen bir hayvanın (leşinin) etinin yenmesini haram kıldığını söyler. Mezhebe göre kesilen hayvanın içinden canlı bir cenin çıkarsa kesilen hayvan gibi kesilerek yenir. Bu durum hariç cenin eti kesinlikle haramdır. Kaçan evcil hayvan herhangi bir aletle öldürülürse eti yenebilir. Bu konuda delil olarak şu hikâye anlatılır: Bir gün Muhammed ve arkadaşları deveyle yolculuk ederken arkadaşlarından birinin devesi ürkmüş ve kaçmıştır. Bunun üzerine arkasından koşabilecekleri bir at olmadığı için aralarından birisi deveyi okla vurmuştur. Sonra Muhammed Ehli hayvanlar da sizden kaçtığında onları vurabilirsiniz demiştir. Domuz kılı ayrıca dikiş ipi yerine kullanılabilir. Köpeklerle ilgili olarak bazı kurallar da bulunmaktadır. Köpek bir elbiseye dokunursa elbise ile namaz kılmak caizdir. Lakin köpek teri, salyası veya herhangi bir sıvısı necistir. Son olarak da eğer köpek bir kaptan yemek yer ise kap yedi kere yıkanır.
Maliki mezhebi
Bu mezhebe göre murdar hayvanın sadece yünü ve kılı kullanılabilir, etini ve kemiğini kullanmak haramdır. Kesilmiş hayvanın cenini uzuvları tam ve düzelmiş ise yenebilir, eğer araları tamamlanmamış veya tüylenmemişse yenmez. Kaçan hayvanın kurban kurallarına kesilmesi gerektiği inanılır o yüzden eti yenmez. Domuz kılının kullanımına da izin vardır. Maliki mezhebi köpeklere karşı daha iyimser bakışlara sahiptir, istenildiği gibi köpek bakılabilir ve köpeğin ayakları değmediği sürece dilini değdirmesi veya salyasının düşmesi sorun değildir. Zorunlu olmasa da kaba ağzını soktuğunda kap 7 kere yıkanabilir.
Murdar hayvan konusunda Maliki mezhebi ile aynı görüşlere sahiptirler. Cenin konusunda İmam-ı Hanbeli görüş bildirmemiştir. Maliki mezhebi hariç kaçan hayvan konusunda görüş ortaklığı vardır. Bu konuda İmam-ı Hanbeli ''Sanıyorum ki İmam Malik, Rafi bin Hadic'in rivayet ettiği hikâyeyi duymamıştır.'' demiştir. Hanbelilik ve Şafiilik köpek konusunda aynı görüşe sahiptir.
| Hanefî | Şâfî'î | Mâlikî | Hanbelî |
|---|---|---|---|
| Hayır | Evet | Hayır | Evet |
| Hanefî | Şâfî'î | Mâlikî | Hanbelî |
|---|---|---|---|
| Hayır | Hayır | Hayır | Hayır |
| Hanefî | Şâfî'î | Mâlikî | Hanbelî | Câferî |
|---|---|---|---|---|
| Evet | Evet | Evet | Evet | Hayır |
| Şafiilik | Hanefî | Maliki mezhebi | Hanbeli |
|---|---|---|---|
| Evet | Hayır | Hayır | Evet |
| Şafiilik | Hanefilik | Mâlikî | Hanbeli |
|---|---|---|---|
| Evet | Hayır | Evet | Evet |
| Hanefî | Şâfî'î | Mâlikî | Hanbelî |
|---|---|---|---|
| Balık suretinde olmayanlar yenmez. | Hem karada hem denizde yaşayanlar yenmez. | Hepsi yenir. | Yılan balığı yenmez. |
İnsanların hayvanlardan faydalanırken onlara karşı görevleri
İslam inancına göre, yalnızca hayvanların haklarına saygı duyulduğu takdirde onlardan faydalanılabilir. Yoksa o hayvan kendisinden alınmalıdır. İnsanların hayvanlara karşı görevlerinin neler olduğu kuran, sünnet ve geleneklere dayanır. Gereksiz acıya sebep olunmamalı, sebepsiz öldürülmemeli, yeterli yiyecek sağlanmalı ve sağlıklarıyla ilgilenilmelidir.
Kaynakça
- ^ . Muhammed (sav) - Son Peygamber. 2 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
- ^ . TRT Haber. 20 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
- ^ "NUH'UN GEMİSİ EFSANESİ". Kültür Portalı. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
- ^ . TDV İslam Ansiklopedisi (İngilizce). 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
- ^ . TDV İslam Ansiklopedisi (İngilizce). 3 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
- ^ . meal.ihya.org. 19 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
- ^ GUNDEMI, GIDA. . GIDA GUNDEMI. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
- ^ . İSLAMDA MEZHEPLER. 10 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2021.
- ^ . 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Sorularla İslamiyet. 24 Kasım 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2021.
- ^ . 9 Eylül 2016. 17 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2021.
- ^ . 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Tavakkoli, Saeid Nazari (Nisan 2015). . 6 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Antik zamanlardan gunumuze kadar hayvanlar dinlerde aktif rol almislardir Cesitli dinlerde ve mitolojilerde tanri seviyesinde gorulmus bazen tanrilari temsilen kullanilmis bazen de tanrilarin elcileri olarak gorulmustur Lakin Islam ve diger semavi dinler Yahudilik Hristiyanlik ve Bahailik hayvanlari din icinde cok kullanmaz Islam yayildigi cografya geregi Ortadogu ya ozel bazi varliklari dini hikayelerde anmistir Bunlardan en cok bilineni Muhammed ve Ebubekir in musriklerden kacmak icin sigindigi Sevr Dagi cevresinde bulunan bir magaraya saklanmalari ve magaranin girisinin bir orumcek tarafindan ag ile gizlenmesi hikayesidir Baska bir hikaye ise Nuh ile ilgili olan hikayedir Inanisa gore Nuh tufan sirasinda gemisine her irktan iki cinsiyete ait canlilar almis ve tufandan sonra bu canlilar ureyerek soyunu devam etmistir Islam neredeyse tum Ibrahimi dinler gibi insanlari hayvanlarin sahibi olarak kabul eder Kur an da ise hayvan kelimesi bazen hakaret olarak kullanilir Lakin Allah Kur an da hayvanlara merhameti de emretmistir Muhammed in kedisi Muezza bu konu uzerinde fikir vermek icin kullanilabilir Kaynaklara gore bir gun kedi Muhammed in kiyafeti ustunde uykuya dalmis Muhammed ise onu uyandirmamak icin kiyafetindeki kumasi kesmistir Bu yuzden kedi beslemek Islam inancina gore sunnettir Muhammed in kedi sevgisine atifta bulunan bir baska hikaye ise Uhud Savasi sirasinda gerceklesir Muhammed ordunun onune yavrularini emziren bir kedi cikinca durdurmustur Ayrica kedinin basina ezilmemesi icin bir nobetci dikmis orduyu o kedinin etrafindan dolastirmistir Savas sonunda ise nobetciden kediyi geri istemis ve ismini Muezza koyup sahiplenmistir Iddialara gore Muezza siyah ve beyaz renklerinde bir Habes kedisidir Muezza isminin gectigi son hikaye ise kedilerin temizligi ile ilgilidir Muhammed kedisi Muezza ictikten sonra kapta kalan su ile abdest alacakken Sahabe i Kiram Ebu Nuaym Ya Resul o sudan kedi icti deyince Muhammed Onlar en temiz agiza sahiptirler demis ve abdest almistir Ayrica Muhammed in Umeyr adini verdigi kusu olen Zeyd adli bir cocuga taziye ziyaretine gittigi de soylenir Deve ayrica cografya geregi Islam kaynaklarinda gecer Muhammed ile ilgili hikayelerin bazilarinda deve gecer Bunlardan biri Muhammed in torunlarinin Hasan ve Huseyin deve istegidir Muhammed parasi olmadigi icin deve alamamis ama cocuklari sirtina almistir Bu konuyla ilgili son hikaye ise Abdullah bin Omer in deve istedigi hikayedir Bir gun Abdullah babasi ve Muhammed in bulundugu bir kafilede deveye biniyordu Abdullah hafif oldugu icin hizli gidiyor ve sik sik kafilenin basina geciyordu babasi ise bu duruma oldukca kiziyordu Bunun uzerine Muhammed deveyi satin almak istedi Abdullah in babasi ise ucretsiz olarak vermek istedi Muhammed israrci oldu ve deveyi satin aldi Deveyi aldiktan sonra ise deveyi cocuga verdi Ayrica istedigi kadar hizli gidebilecegini soyledi Hayvanlar ile ilgili ayet ornekleriKuran da hayvanlarla alakali tahminen 37 ayet gecmektedir Bazi ornekler soyledir Ey iman edenler Sozlesmeleri yerine getirin Ihramli iken avlanmayi helal saymamaniz sartiyla cesitli hayvanlar size helal kilindi Ancak haram olduklari size okunacak olanlar mustesna Suphesiz Allah diledigi hukmu verir Les kan domuz eti Allah tan baskasinin adi anilarak kesilen bogulmus vurulmus yukaridan dusmus boynuzlanmis canavar yirtmis olup da canli iken kesmedikleriniz dikili taslar putlar uzerine bogazlanan hayvanlar ve fal oklariyla kismet sans aramaniz size haram kilindi Bunlarin hepsi dogru yoldan cikmaktir Bugun kafirler dininize karsi umitsizlige dusmuslerdir Onlardan korkmayin benden korkun Bugun dininizi kemale erdirdim size nimetimi tamamladim Size din olarak Islami begendim Kim acliktan daralir gunaha istekle yonelmeden bunlardan yemek zorunda kalirsa ona gunah yoktur Cunku Allah bagislayan merhamet edendir Ki biz o suyla olu topraga can verelim yarattigimiz nice hayvanlara ve insanlara su saglayalim diye Bunun uzerine biz de onu ve beraberindekileri o dolu gemide tasiyarak kurtardik Allah butun ciftleri yaratmistir Sizin icin bineceginiz gemiler ve hayvanlar var etmistir Sizin ve hayvanlarinizin gecimi icin Siz ve hayvanlariniz faydalansin diye Yine insanlardan hayvanlardan ve davarlardan da turlu renklileri vardir Kullari icinde Allah tan ancak alimler korkar Suphe yok ki Allah cok gucludur Hukum ve hikmet sahibidir Sunu da gormediler mi Biz onlar icin kudretimizin meydana getirdiklerinden birtakim hayvanlar yaratmisiz da onlara sahip bulunuyorlar Yoksa sen onlarin cogunun gercekten soz dinleyecegini yahut akillanacagini mi saniyorsun Gercekte onlar hayvanlar gibidir hatta gidisce daha sapiktirlar Sana kendilerine neyin helal kilindigini soruyorlar De ki Size iyi ve temiz seyler helal kilindi Allah in size ogrettiginden ogreterek yetistirdiginiz avci hayvanlarin sizin icin tuttuklarini yiyin ve uzerine Allah in adini anin besmele cekin Allah tan korkun Muhakkak Allah hesabi cabuk gorendir Dediler ki Bu hayvanlarin karinlarindakiler sadece erkeklerimize ait olup kadinlarimiza haramdir Eger olu dogarsa o zaman hepsi onda ortaktir Bu nitelemelerinden dolayi Allah onlarin cezasini verecektir Cunku O hikmet sahibidir her seyi bilendir Zanlarinca dediler ki Bunlar dokunulmaz hayvanlar ve ekinlerdir Bunlari bizim diledigimizden baskasi yiyemez Bunlar da sirtina binilmesi yasaklanmis hayvanlar Bir kisim hayvanlari da uzerlerine Allah in adini anmadan bogazlarlar Butun bunlari Allah a iftira ederek yaparlar Allah onlari iftiralariyla cezalandiracaktir Andolsun ki cinlerden ve insanlardan bircogunu cehennem icin yarattik Onlarin kalbleri vardir fakat onunla gercegi anlamazlar Gozleri vardir fakat onlarla gormezler Kulaklari vardir fakat onlarla isitmezler Iste bunlar hayvanlar gibidirler Hatta daha da asagidirlar Bunlar da gafillerin ta kendileridir Hayvanlardan da cesit cesit yaratti Kimi yuk tasir kiminin yununden dosek yapilir Allah in size verdigi riziktan yiyin ve seytanin adimlarina uymayin pesinden gitmeyin cunku o sizin icin apacik bir dusmandir Dunya hayatinin misali soyledir Gokten indirdigimiz su ile insanlarin ve hayvanlarin yedigi bitkiler birbirine karismistir Nihayet yeryuzu suslerini takinip suslendigi ve sahipleri kendilerini ona gucu yeter sandiklari bir sirada geceleyin veya gunduzun ona emrimiz gelivermistir ansizin ona oyle bir tirpan ativermisiz de sanki bir gun once orada hicbir senlik yokmus gibi oluvermistir Dusunen bir kavim icin ayetlerimizi iste boyle aciklariz O kafirlerin hali sadece bir cagirma veya bagirmadan baskasini isitmeyerek haykiranin haline benzer onlar sagirdirlar dilsizdirler kordurler akil da etmezler Insanlara kadinlar ogullar yuklerle altin ve gumus yiginlari salma atlar davarlar ekinler kabilinden asiri sevgiyle baglanilan seyler cok suslu gosterilmistir Halbuki bunlar dunya hayatinin gecici faydalarini saglayan seylerdir Oysa varilacak yerin ebedi hayatin butun guzellikleri Allah katindadir Ey iman edenler Allah in alametlerine haram aya kurbanlik hediyelere gerdanliklarina ve Rablerinden lutuf ve riza bekleyerek Kabe ye yonelenlere sakin saygisizlik etmeyin Ihramdan ciktiginiz zaman avlanabilirsiniz Sizi Mescid i Haram dan cevirdiklerinden dolayi bir topluma karsi olan kininiz sizi saldiriya sevk etmesin Iyilik ve takva uzerinde yardimlasin gunah ve dusmanlik uzerinde yardimlasmayin Allah tan korkun Cunku Allah in azabi cetindir Allah in yarattigi ekin ve hayvanlardan Allah a bir hisse ayirmakta ve kendilerince Bu Allah a ait su da ortaklarimiza ait demektedirler Ortaklari icin olan hisse Allah a ulasmamakta fakat Allah a ayrilan hisse ortaklarina ulasmaktadir Verdikleri hukum ne kotudur Dunya hayatinin misali soyledir Gokten indirdigimiz su ile insanlarin ve hayvanlarin yedigi bitkiler birbirine karismistir Nihayet yeryuzu suslerini takinip suslendigi ve sahipleri kendilerini ona gucu yeter sandiklari bir sirada geceleyin veya gunduzun ona emrimiz gelivermistir ansizin ona oyle bir tirpan ativermisiz de sanki bir gun once orada hicbir senlik yokmus gibi oluvermistir Dusunen bir kavim icin ayetlerimizi iste boyle aciklariz Hayvanlari da O yaratti Onlarda sizi isitacak seyler ve bircok faydalar vardir Ve siz onlardan bir kismini da yersiniz Sizin icin gokten su indiren O dur Icecek su ondandir hayvanlarinizi otlattiginiz bitkiler de o su ile yetisir Gercekten sut veren hayvanlarda da size bir ibret vardir Size iskembelerindeki yem artiklariyla kandan meydana gelen icenlere icimi kolay halis bir sut icirmekteyiz Allah size evlerinizden bir huzur ve dinlenme yeri yapti Hayvanlarin derilerinden gerek yolculugunuzda ve gerekse konaklama zamanlarinizda kolayca tasiyacaginiz hafif evler cadirlar vs ve yunlerinden yapagilarindan ve killarindan bir sureye kadar giyinecek kusanacak serilecek ve dosenecek bir esya ve ticaret mali yapti Hem siz yiyin hem de hayvanlarinizi otlatin Akil sahipleri icin bunda nice ibretler vardir Davud ve Suleyman i da hatirla Hani onlar ekin hakkinda hukum veriyorlardi Hani milletin koyunlari geceleyin icinde yayilmisti biz onlarin hukmune sahitti Gormedin mi goklerdeki kimseler yerdeki kimseler gunes ay ve yildizlar daglar agaclar butun hayvanlar ve insanlardan bircogu hep Allah a secde ediyor Bircogunun uzerine de azab hak olmustur Allah kimi hor ve hakir kilarsa artik ona ikram edecek yoktur Suphesiz Allah diledigi seyi yapar Ta ki kendilerine ait birtakim menfaatlere sahid olsunlar Allah in kendilerine rizik olarak verdigi hayvanlari belli gunlerde kurban ederken O nun adini ansinlar Siz de onlardan yiyin yoksulu fakiri de doyurun Emir budur Allah in yasaklarina kim saygi gosterirse bu kendisi icin Rabbinin katinda suphesiz hayirdir Size bildirilegelenden baska butun hayvanlar helal kilinmistir O halde o pis putlardan kacinin ve yalan sozden sakinin Her ummet icin Allah in kendilerine rizik olarak verdigi kurbanlik hayvanlarin uzerine O nun adini ansinlar diye bir mabed yapmisizdir Hepinizin ilahi bir tek ilahtir Onun icin yalniz O na teslim olan muslumanlar olun Ey Muhammed Allah a itaat eden alcak gonulluleri mujdele Hayvanlarda da sizin icin elbette ibretler vardir Onlarin karinlarindakilerden size iciririz Onlarda sizin icin birtakim faydalar daha vardir ayrica etlerini yersiniz Bunun uzerine ona soyle vahyettik Bizim nezaretimiz altinda ve vahyimizle gemiyi yap Bizim emrimiz gelip de tandir kaynayinca her cinsten esler halinde iki tane ve bir de iclerinden daha once kendisi aleyhinde hukum verilmis olanlarin disindaki aileni gemiye al Zulmetmis olanlar konusunda bana hic yalvarma Zira onlar kesinlikle bogulacaklardir Ki biz o suyla olu topraga can verelim yarattigimiz nice hayvanlara ve insanlara su saglayalim diye Bunun uzerine biz de onu ve beraberindekileri o dolu gemide tasiyarak kurtardik Ya hic gormediler mi ki biz kir yere suyu saliveriyoruz da onunla bir ekin cikariyoruz Ondan hayvanlari da yiyor kendileri de Hala gozlerini acmayacaklar mi Davarlar ogullar Sunu da gormediler mi Biz onlar icin kudretimizin meydana getirdiklerinden birtakim hayvanlar yaratmisiz da onlara sahip bulunuyorlar Suphesiz ki Allah iman edip salih amel isleyenleri altlarindan irmaklar akan cennetlere koyar Inkar edenler ise dunyada zevk edip gecinirler Hayvanlarin yedigi gibi yerler Onlarin varacaklari yer atestir Bunun uzerine arkadaslarina bagirdilar O da bicagi cekerek deveyi kesti Helal ve haram hayvanlarHelal dinen yapilmasi yenilip icilmesi yasak olmayan haram ise dinen yapilmasi ve yenilip icilmesi kesin olarak yasaklanmis olan seylerdir Islam da helal ve haram kilma yetkisi sadece Allah a aittir Bu yetkiyi kendisinde gorenleri ilahlik iddiasinda bulunmakla nitelemis harami helal helali de haram kilmayi sirke es tutmustur Islam a gore hayvanlarin bazi halleri haramdir Bir etin dinen helal olmasi icin sunlar gereklidir Kesen kisinin Musluman olmasi Islam fikhina gore eti yenebilecek hayvan olmasi Kesim oncesi hayvanlarin refahinin saglanmasi Yedirilen yemlerde haram ya da sagliga zararli katkilarin bulunmamasi Her hayvan icin ayri besmele cekilmesi Usulune uygun kesim islemi Paketlemede kullanilan malzemenin temizligi Buyuk ve kucukbas icin kesim oncesi besleme Kanatlilarda temizleme icin kullanilan suyun sicakliginin bir seviyeyi gecmemesi Kanatlilarda kesimden once belli bir sure bekletme Islam inancina gore yenebilecek helal hayvanlar sunlardir Deve sigir koyun keci manda tavuk kaz ordek hindi turunden evcil hayvanlar Geyik ceylan dag kecisi yabani sigir ve tavsan gibi hayvanlar Guvercin serce bildircin sigircik balikcil gibi kuslar Cekirge Balik etleri Islam inancina gore yenmemesi gereken haram hayvanlar sunlardir Domuz eti Allah tan baskasi adina kesilen hayvan etleri Dini usulde kesilmemis veya kendiliginden olmus hayvan etleri Agzinin dort yaninda uzun ve sivri disleri olan yirtici hayvanlar ile pencesi ile avini parcalayan yirtici kuslarin esek ve katirlarin etleriMezheplere gore hayvanlarSafiilik Bu mezhebe gore kesilen hayvanin cenini yenebilir Cunku ceninin hayvanin herhangi bir parcasindan farkli degildir Ayrica bir hayvan oldugunde onun yunu tuyu kili vb unsurlari necis olur ve bunlari kullanmak caiz degildir Domuzun killindan faydalanmakta ayrica caiz degildir Bunun sebebi ise kilin da hayvanin bir parcasi olmasidir Kacan evcil hayvan okla veya bir seyle vurulup oldurulurse eti yenebilir Mezhebin hayvanlar konusunda bilinen en buyuk hassasiyeti kopeklerde gorunur Mezhebe gore kopek domuz ve benzeri canlilarin artigi teri ve tuyu necistir Bunlarin temas ettigi nesne bir kere toprakla olmak uzere 7 kere yikanir Lakin mezhebe gore ihtiyac halinde coban ve av kopekleri beslenebilir Evcil hayvan veya sus olarak kopek beslemek ise yasaktir Kopekle ilgili bir baska kural ise kopek islaksa gerceklesir Bu kurala gore kopek islaksa dokundugu yer necis olur ve mutlaka yikanmalidir Kopek islak degilse yine yikanilmasi tavsiye edilir ama zorunlu degildir Bu kurallar su soze dayandirilir Kopek herhangi birinizin kabindan yalarsa birincisini toprakla olmak uzere kabi yedi kere yikasin Buhari Hanefilik Mezhebe gore murdar hayvanin her parcasi kullanilabilir ve bu konuyu ayet ve hadislere dayandirabilirler Ebu Hanife ayrica ceninin yenilemeyecegini soylemistir Cunku cenin olmustur ve Allah in olen bir hayvanin lesinin etinin yenmesini haram kildigini soyler Mezhebe gore kesilen hayvanin icinden canli bir cenin cikarsa kesilen hayvan gibi kesilerek yenir Bu durum haric cenin eti kesinlikle haramdir Kacan evcil hayvan herhangi bir aletle oldurulurse eti yenebilir Bu konuda delil olarak su hikaye anlatilir Bir gun Muhammed ve arkadaslari deveyle yolculuk ederken arkadaslarindan birinin devesi urkmus ve kacmistir Bunun uzerine arkasindan kosabilecekleri bir at olmadigi icin aralarindan birisi deveyi okla vurmustur Sonra Muhammed Ehli hayvanlar da sizden kactiginda onlari vurabilirsiniz demistir Domuz kili ayrica dikis ipi yerine kullanilabilir Kopeklerle ilgili olarak bazi kurallar da bulunmaktadir Kopek bir elbiseye dokunursa elbise ile namaz kilmak caizdir Lakin kopek teri salyasi veya herhangi bir sivisi necistir Son olarak da eger kopek bir kaptan yemek yer ise kap yedi kere yikanir Maliki mezhebi Bu mezhebe gore murdar hayvanin sadece yunu ve kili kullanilabilir etini ve kemigini kullanmak haramdir Kesilmis hayvanin cenini uzuvlari tam ve duzelmis ise yenebilir eger aralari tamamlanmamis veya tuylenmemisse yenmez Kacan hayvanin kurban kurallarina kesilmesi gerektigi inanilir o yuzden eti yenmez Domuz kilinin kullanimina da izin vardir Maliki mezhebi kopeklere karsi daha iyimser bakislara sahiptir istenildigi gibi kopek bakilabilir ve kopegin ayaklari degmedigi surece dilini degdirmesi veya salyasinin dusmesi sorun degildir Zorunlu olmasa da kaba agzini soktugunda kap 7 kere yikanabilir Hanbelilik Murdar hayvan konusunda Maliki mezhebi ile ayni goruslere sahiptirler Cenin konusunda Imam i Hanbeli gorus bildirmemistir Maliki mezhebi haric kacan hayvan konusunda gorus ortakligi vardir Bu konuda Imam i Hanbeli Saniyorum ki Imam Malik Rafi bin Hadic in rivayet ettigi hikayeyi duymamistir demistir Hanbelilik ve Safiilik kopek konusunda ayni goruse sahiptir At eti yenir mi Hanefi Safi i Maliki HanbeliHayir Evet Hayir EvetEvcil esek ve katir yenir mi Hanefi Safi i Maliki HanbeliHayir Hayir Hayir HayirTavsan eti yenir mi Hanefi Safi i Maliki Hanbeli CaferiEvet Evet Evet Evet HayirBuyuk kertenkele yenir mi Safiilik Hanefi Maliki mezhebi HanbeliEvet Hayir Hayir EvetKendiliginden olmus balik yenir mi Safiilik Hanefilik Maliki HanbeliEvet Hayir Evet EvetHangi deniz mahsulleri yenmez Hanefi Safi i Maliki HanbeliBalik suretinde olmayanlar yenmez Hem karada hem denizde yasayanlar yenmez Hepsi yenir Yilan baligi yenmez Insanlarin hayvanlardan faydalanirken onlara karsi gorevleriIslam inancina gore yalnizca hayvanlarin haklarina saygi duyuldugu takdirde onlardan faydalanilabilir Yoksa o hayvan kendisinden alinmalidir Insanlarin hayvanlara karsi gorevlerinin neler oldugu kuran sunnet ve geleneklere dayanir Gereksiz aciya sebep olunmamali sebepsiz oldurulmemeli yeterli yiyecek saglanmali ve sagliklariyla ilgilenilmelidir Kaynakca Muhammed sav Son Peygamber 2 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2021 TRT Haber 20 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2021 NUH UN GEMISI EFSANESI Kultur Portali 20 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ocak 2021 TDV Islam Ansiklopedisi Ingilizce 13 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2021 TDV Islam Ansiklopedisi Ingilizce 3 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2021 meal ihya org 19 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2021 GUNDEMI GIDA GIDA GUNDEMI 12 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2021 ISLAMDA MEZHEPLER 10 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Ocak 2021 15 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Sorularla Islamiyet 24 Kasim 2002 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Ocak 2021 9 Eylul 2016 17 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Ocak 2021 20 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Tavakkoli Saeid Nazari Nisan 2015 6 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi