İzosiyanatların, hammaddesi petroldür. Poliüretan üretiminde sıvı kimyasallar ve sertleştirici olarak kullanılır. İzosiyanatlar, izosiyanat grubu (-NCO) bileşikler içerir. Poliüretan köpüklerin, termoplastik elastomerlerin, spandex liflerinin ve poliüretan boyaların bileşenleri olan poliüretan polimerleri üretmek için alkol (hidroksil) grupları içeren bileşiklerle reaksiyona girerler ayrıca izosiyanatlar metallerle de bağ yapabilir. İzosiyanatlar, tüm poliüretan ürünlerinde hammadde olarak kullanılır. İzosiyanatların reaktiflik derecesi oldukça yüksektir. Elyaflarda, kaplamalarda ve elastomerlerde yaygın şekilde kullanılırlar ve gün geçtikçe otomobil endüstrisinde, otomobil tamirlerinde ve bina yalıtım malzemelerinde daha fazla kullanılmaktadır. İçerisinde izosiyanat bulunduran püskürtme poliüretan ürünleri, metal kullanılan malzemeler için koruyucu kaplamalar da dahil çimento, ahşap, cam elyafı, çelik ve alüminyum korumak için geniş bir çevrede perakende, ticari ve endüstriyel kullanımlar için geliştirilmiştir. Odun selülözünün hidroksil grupları ile üretanlar kovalent bağ oluşturdukları için çok kuvvetli tutkallar üretilebilir. İzosiyanatlar içerisinde N = C = O fonksiyonel grubu olan bir organik kimyasal ailesidir. Endüstriyel ortamlarda bulunan en yaygın izosiyanatlar, bunlar:
- Toluen diizosiyanat (TDI)
- Metilen bis (fenilizosiyanat) (MDI) veya metilen difenil diizosiyanat
- Naptalen diizosiyanat (NDI)
- Heksametilen diizosiyanat (HDI)
- İzofor diizosiyanat (IPDI)
TDI, MDI ve IPDI, izomerlerin bir karışımı olarak bulunur. En basit biçiminde, bu maddeler monomerler halinde mevcuttur. Bu izosiyanatlar kimyasal olarak birbirine bağlanmış iki veya daha fazla manomerden oluşan moleküler yapıya sahiptir. Bu izosiyanatlara genel olarak ön polimerler veya oligomerler denir. Bu izosiyanatlar halen N = C = O işlevsel grubunu içerdikleri için izosiyanatlarla ilgili sağlık riskleri taşırlar. Ön-polimerler, kendini oluşturan manomerlerden daha az uçucu olup buharlaşarak havaya karışma eğilimi daha azdır.Bu materyaller püskürtüldüğünde ve cilt teması olduğunda buna bağlı olarak soluma ile vücuda alınırsa sağlık açısından büyük sorun teşkil edebilir. İzosiyanatlara maruz kalma potansiyelini azaltabilecek daha kompleks izosiyanat formları da satılmaktadır. Bunlara tıkanmış veya fırınlanmış izosiyanatlar denir. N = C = O işlevsel grubunun polimerizasyon tepkimesine ve boya, tutkal vb. kimyasal olarak etkilenmiş, değişime uğramış maddeye katılabilmesi için izosiyanatın sınırlayıcı bir neden olmadan reaksiyona girmesi gerekir.
Üretim
İzosiyanatlar, aminlerin fosgen ile muamele edilmesiyle üretilir:
- RNH2 + COCl2 → RNCO + 2 HCl
Bu reaksiyonlar, bir karbamoil klorit (RNHC (O) Cl) aracısı vasıtasıyla ilerlemektedir. Fosgenle ilgili tehlikeler nedeniyle, izosiyanatların üretimi özel önlemler gerektirir.
Dikkat edilmesi gereken hususlar
İzosiyanatlar gözlerin mukoza zarlarında ve solunum yollarında oldukça zararlı etkileri olduğu bilinmektedir. Vücuda teması halinde iltihaplanmalara yol açabilir.İzosiyanatlara aşırı maruz kalma sonucunda kişilerde astım hastalığına yakalanma riski yüksektir. Devamlı maruz kalma sonucunda kişilerde izosiyanatlara duyarlılık oluşur. Solunum ve dermal maruziyetlerin hassaslaşmaya neden olabileceğine dair kanıtlar vardır. Bazı duyarlılaşmış kişilerde şiddetli astıma bağlı ölüm bildirilmiştir. Süresiz veya tekrarlayan göz tahrişi, burun tıkanıklığı, kuru veya boğaz ağrısı, soğuk benzeri semptomlar, öksürük, nefes darlığı, hırıltılı solunum veya göğüs sıkışması olan izosiyanatlara maruz kalabilecek işçilerin sağlık sorunlarında uzman bir doktora görünmelidir.
Tehlikeliler
LD50'ler tipik olarak kilogram başına birkaç yüz miligramdır. [8] İzosiyanatlar, nispeten düşük akut toksisitelerine rağmen, gözler ve solunum yollarında potansiyel olarak tehlikeli tahriş edicilerdir.
Metil izosiyanat, Bhopal felaketinde serbest bırakılan ve yaklaşık 4000 insanın ölümüne neden olan kimyasaldı .
Poliüretanlar değişken sertleşme sürelerine sahiptir ve köpükler içindeki serbest izosiyanatların varlığı buna göre değişir.
MDI ve TDI'nın önde gelen üreticileri, MDI ve TDI'nın güvenli bir şekilde kullanılmasının teşvik edilmesi olan Uluslararası İzosiyanat Enstitüsü üyesidir.
Kontrol
Sağlık açısından izosiyanatlara maruz kalma gerekli önlemler alınarak önlenmelidir.İzosiyanatlarla uğraşılan iş yerlerinde mutlaka mühendislik kontrollerinin yapılması gerekir.Çalışanlar kişisel koruyucu ekipmanları, eldiven,maske, tek kullanımlık iş tuları gibi malzemeleri kullanarak maruz kalmayı önleyecek önlemler almalıdır. Maruz kalmayı önlemek ve çalışanların zarar görmemesi için atık izosiyanatların derhal ortamın uzaklaştırılması ve bertaraf edilmesi gereklidir.
En yaygın atık izosiyanatlar
2000 yılında diizosiyanatların küresel pazarı 4.4 milyon ton, bunların% 61.3'ü metilen difenil diizosiyanat (MDI),% 34.1'i toluen diizosiyanat (TDI),% 3.4'ü hekzametilen diizosiyanat (HDI) ve izoforon diizosiyanat IPDI) ve% 1.2 diğerlerinin toplamıdır. Endüstriyel önemi olan tek işlevli bir izosiyanat, böcek ilacı üretiminde kullanılan metil izosiyanat (MIC) 'dir.
Kaynakça
- ^ . usualsuspects2. 25 Aralık 2015. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2017.
- ^ "Ahşap Endüstrisi İçin Diizosiyanat Yapıştırıcılar". Dr.Sabit Tuncel. 27 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2017.
- ^ "İzosiyanatlar". iş güvenliği ve sağlığı idaresi 200 Anayasa Şehri, KB, Washington, DC 20210. 5 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2017.
- ^ a b c "izosiyanat". Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü Uygulamalı Araştırma ve Teknoloji Bölümü. 10 Kasım 2014. 4 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Nisan 2017.
- ^ . Chris Keen, Birleşik Krallık Sağlık ve Güvenlik Laboratuvarı. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2017.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Ullmann
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Allport DC, Gilbert, DS and Outterside SM (eds) (2003).MDI and TDI: safety, health & the environment: a source book and practical guide 27 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Chichester, Wiley.
- ^ Randall, D (2002). The Polyurethanes Book. Wiley. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Izosiyanatlarin hammaddesi petroldur Poliuretan uretiminde sivi kimyasallar ve sertlestirici olarak kullanilir Izosiyanatlar izosiyanat grubu NCO bilesikler icerir Poliuretan kopuklerin termoplastik elastomerlerin spandex liflerinin ve poliuretan boyalarin bilesenleri olan poliuretan polimerleri uretmek icin alkol hidroksil gruplari iceren bilesiklerle reaksiyona girerler ayrica izosiyanatlar metallerle de bag yapabilir Izosiyanatlar tum poliuretan urunlerinde hammadde olarak kullanilir Izosiyanatlarin reaktiflik derecesi oldukca yuksektir Elyaflarda kaplamalarda ve elastomerlerde yaygin sekilde kullanilirlar ve gun gectikce otomobil endustrisinde otomobil tamirlerinde ve bina yalitim malzemelerinde daha fazla kullanilmaktadir Icerisinde izosiyanat bulunduran puskurtme poliuretan urunleri metal kullanilan malzemeler icin koruyucu kaplamalar da dahil cimento ahsap cam elyafi celik ve aluminyum korumak icin genis bir cevrede perakende ticari ve endustriyel kullanimlar icin gelistirilmistir Odun selulozunun hidroksil gruplari ile uretanlar kovalent bag olusturduklari icin cok kuvvetli tutkallar uretilebilir Izosiyanatlar icerisinde N C O fonksiyonel grubu olan bir organik kimyasal ailesidir Endustriyel ortamlarda bulunan en yaygin izosiyanatlar bunlar Toluen diizosiyanat TDI Metilen bis fenilizosiyanat MDI veya metilen difenil diizosiyanat Naptalen diizosiyanat NDI Heksametilen diizosiyanat HDI Izofor diizosiyanat IPDI TDI MDI ve IPDI izomerlerin bir karisimi olarak bulunur En basit biciminde bu maddeler monomerler halinde mevcuttur Bu izosiyanatlar kimyasal olarak birbirine baglanmis iki veya daha fazla manomerden olusan molekuler yapiya sahiptir Bu izosiyanatlara genel olarak on polimerler veya oligomerler denir Bu izosiyanatlar halen N C O islevsel grubunu icerdikleri icin izosiyanatlarla ilgili saglik riskleri tasirlar On polimerler kendini olusturan manomerlerden daha az ucucu olup buharlasarak havaya karisma egilimi daha azdir Bu materyaller puskurtuldugunde ve cilt temasi oldugunda buna bagli olarak soluma ile vucuda alinirsa saglik acisindan buyuk sorun teskil edebilir Izosiyanatlara maruz kalma potansiyelini azaltabilecek daha kompleks izosiyanat formlari da satilmaktadir Bunlara tikanmis veya firinlanmis izosiyanatlar denir N C O islevsel grubunun polimerizasyon tepkimesine ve boya tutkal vb kimyasal olarak etkilenmis degisime ugramis maddeye katilabilmesi icin izosiyanatin sinirlayici bir neden olmadan reaksiyona girmesi gerekir UretimIzosiyanatlar aminlerin fosgen ile muamele edilmesiyle uretilir RNH2 COCl2 RNCO 2 HCl Bu reaksiyonlar bir karbamoil klorit RNHC O Cl aracisi vasitasiyla ilerlemektedir Fosgenle ilgili tehlikeler nedeniyle izosiyanatlarin uretimi ozel onlemler gerektirir Dikkat edilmesi gereken hususlarIzosiyanatlar gozlerin mukoza zarlarinda ve solunum yollarinda oldukca zararli etkileri oldugu bilinmektedir Vucuda temasi halinde iltihaplanmalara yol acabilir Izosiyanatlara asiri maruz kalma sonucunda kisilerde astim hastaligina yakalanma riski yuksektir Devamli maruz kalma sonucunda kisilerde izosiyanatlara duyarlilik olusur Solunum ve dermal maruziyetlerin hassaslasmaya neden olabilecegine dair kanitlar vardir Bazi duyarlilasmis kisilerde siddetli astima bagli olum bildirilmistir Suresiz veya tekrarlayan goz tahrisi burun tikanikligi kuru veya bogaz agrisi soguk benzeri semptomlar oksuruk nefes darligi hiriltili solunum veya gogus sikismasi olan izosiyanatlara maruz kalabilecek iscilerin saglik sorunlarinda uzman bir doktora gorunmelidir TehlikelilerLD50 ler tipik olarak kilogram basina birkac yuz miligramdir 8 Izosiyanatlar nispeten dusuk akut toksisitelerine ragmen gozler ve solunum yollarinda potansiyel olarak tehlikeli tahris edicilerdir Metil izosiyanat Bhopal felaketinde serbest birakilan ve yaklasik 4000 insanin olumune neden olan kimyasaldi Poliuretanlar degisken sertlesme surelerine sahiptir ve kopukler icindeki serbest izosiyanatlarin varligi buna gore degisir MDI ve TDI nin onde gelen ureticileri MDI ve TDI nin guvenli bir sekilde kullanilmasinin tesvik edilmesi olan Uluslararasi Izosiyanat Enstitusu uyesidir KontrolSaglik acisindan izosiyanatlara maruz kalma gerekli onlemler alinarak onlenmelidir Izosiyanatlarla ugrasilan is yerlerinde mutlaka muhendislik kontrollerinin yapilmasi gerekir Calisanlar kisisel koruyucu ekipmanlari eldiven maske tek kullanimlik is tulari gibi malzemeleri kullanarak maruz kalmayi onleyecek onlemler almalidir Maruz kalmayi onlemek ve calisanlarin zarar gormemesi icin atik izosiyanatlarin derhal ortamin uzaklastirilmasi ve bertaraf edilmesi gereklidir En yaygin atik izosiyanatlar2000 yilinda diizosiyanatlarin kuresel pazari 4 4 milyon ton bunlarin 61 3 u metilen difenil diizosiyanat MDI 34 1 i toluen diizosiyanat TDI 3 4 u hekzametilen diizosiyanat HDI ve izoforon diizosiyanat IPDI ve 1 2 digerlerinin toplamidir Endustriyel onemi olan tek islevli bir izosiyanat bocek ilaci uretiminde kullanilan metil izosiyanat MIC dir Kaynakca usualsuspects2 25 Aralik 2015 7 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Nisan 2017 Ahsap Endustrisi Icin Diizosiyanat Yapistiricilar Dr Sabit Tuncel 27 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Nisan 2017 Izosiyanatlar is guvenligi ve sagligi idaresi 200 Anayasa Sehri KB Washington DC 20210 5 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Nisan 2017 a b c izosiyanat Ulusal Mesleki Guvenlik ve Saglik Enstitusu Uygulamali Arastirma ve Teknoloji Bolumu 10 Kasim 2014 4 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Nisan 2017 Chris Keen Birlesik Krallik Saglik ve Guvenlik Laboratuvari 7 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2017 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Ullmann isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Allport DC Gilbert DS and Outterside SM eds 2003 MDI and TDI safety health amp the environment a source book and practical guide 27 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Chichester Wiley Randall D 2002 The Polyurethanes Book Wiley ISBN 0 470 85041 8