Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şagaa (Tıva Türkçesi: Шагаа / Şagaa) — Tıva Türklerinde yılbaşı, nevruz.Ay takvimine göre yeni yılı belirtir. 12 Hayvanlı Türk takvimi ve ay takvimine göre Şubat ayında olmaktadır. Tıva halkının önemli bir bayramı.
Yılları
Tıvalar Şagaa'yı 12 Hayvanlı Türk Takvimi gibi on iki yılın devri ile belirlemişlerdir. Bu on iki yılın adları şöyledir:
- küske çıl (sıçan yılı),
- inek çıl (sığır yılı),
- par çıl (Pars yılı),
- kodan çıl (Tavşan yılı),
- ulu çıl (ejder yılı),
- çılan çıl (yılan yılı),
- at çıl (at yılı),
- hoy çıl (koyun yılı),
- sarbaşkın çıl (maymun yılı),
- dagaа çıl (tavuk yılı),
- ıt çıl (it yılı),
- havan çıl (domuz yılı).
Şagaa'nın kesimleri
- Büdüü ayı (2014 yılında: Ocak 1-den Ocak 30-a kadarki vakit)
- Ergi çıldıñ söölgü hünü (2014: Ocak 30-da başlar)
- Düjüp turar çıldıñ bir dugaar hünü (2014: Ocak 31)
- Sañ salır yozulal
- Çolukşuur yozulal
- Şagaа ayı azı ak ay (2014: Ocak 31-den başlayıp sayılır, bir aydan aşık zamanı belirtir)
- Şagaа ayında kılır dagılgalar
- Şagaanıñ ak ayında hüreе-hiitke çüdüp teyleeri
- Suy belek söñnejir yozulal
Şagaa bayramını karşılamak
Şagaа günlerinde şamanlar ve lamalar davet edilir, hem dini hem kültürel bir bayram havası içinde geçer.
Üç gün boyunca Şagaa toyu yapılır. Türk halklarının milli evi olan keçeden yapılan çadır misali Ögler arasında, konuklara çaylar hazırlanır, çerez misali türlü atıştırmalık yiyecekler hazırda sunulur.
Farklı boyutları
Şagaa günü ataların ruhu ile yakınlaşma günüdür. Bu günde olumsuz davranışlar sergilenmez. Bu günde arak (içki) içilmesi doğru değildir. .
Türk Dünyasında
Türk Dünyasında genel olarak Şagaa, nevruz adıyla bilinir ve Mart ayında kutlanmaktadır. Bunun sebebi Hicri takvimin kabulüyle ve İran halklarının yaşadığı coğrafyaya yakınlığı ile değişmiştir. Coğrafik olarak Türk Dünyası Coğrafyasında 2. ay yeni yıla daha uygun düşmektedir. Kazakistanda Kuzey Kazakları ve Güneydoğu Kazakları tıpkı Tıva Türkleri gibi Şubat başında yeni yıl kutlarlar. Kazakistanda Farsça nevruz kelimesinin farklı telaffuzu olan Navrız sözü yeni yılı belirtir.
Yılların karşılıkları
| Karşılığı | Yıl |
|---|---|
| Sıçan | 2020, 2008, 1996, 1984, 1972, 1960, 1948, 1936, 1924 |
| İnek | 2021, 2009, 1997, 1985, 1973, 1961, 1949, 1937, 1925, |
| Pars | 2022,2010, 1998, 1986, 1974, 1962, 1950, 1938, 1926, |
| Tavşan | 2023, 2011, 1999, 1987, 1975, 1963, 1951, 1939, 1927, |
| Ejderha | 2024, 2012, 2000, 1988, 1976, 1964, 1952, 1940, 1928, |
| Yılan | 2025, 2013, 2001, 1989, 1977, 1965, 1953, 1941, 1929, |
| At | 2026, 2014, 2002, 1990, 1978, 1966, 1954, 1942, 1930, |
| Koyun | 2027, 2015, 2003, 1991, 1979, 1967, 1955, 1943, 1931, |
| Maymun | 2028, 2016, 2004, 1992, 1980, 1968, 1956, 1944, 1932, |
| Tavuk | 2029, 2017, 2005, 1993, 1981, 1969, 1957, 1945, 1933, |
| İt | 2030, 2018, 2006, 1994, 1982, 1970, 1958, 1946, 1934, |
| Domuz | 2031, 2019, 2007, 1995, 1983, 1971, 1959, 1947, 1935, |
Kaynak
- Ulyana Biçeldey. "Şagaagа beletkeniriniñ, Şagaanı bayırlaarınıñ yozu-çurumunga bolgaş sagıır çañçıldarınga hamaarıştır sümeler", solun "Şın", № 15 (18135), 2012 çıldıñ fevral 14.
- Bayarsayhan B. Moolduñ sengel tıvalarınıñ şagaа bayırlalın utkuurunuñ çurumu // Şagaа – istoki traditsii. Materialı kruglogo stola, posvyaşçennogo prazdniku Şagaа. 29 yanvarya 2015 g. – Kızıl, – s. 36-42.)
- Biçeldey U.P. "Şagaagа beletkeniriniñ, Şagaanı bayırlaarınıñ yozu-çurumunga bolgaş sagıır çañçıldarınga hamaarıştır sümeler", solun "Şın", № 15 (18135), 2012 çıldıñ fevral 14.
- Dongak S.Ç. Şagaanıñ çamdık töögülüg bolgaş çajıt biligleri // Şagaа – istoki traditsii. Materialı kruglogo stola, posvyaşçennogo prazdniku Şagaа. 29 yanvarya 2015 g. – Kızıl, – s. 6-12.)
- Kenin-Lopsan M.B. "Tıva çonnun burungu ujurları". – Kızıl. 1994 ç.
- Kongu А.А. Şagaanıñ yozu-çurumnug kıldınıgları // Şagaа – istoki traditsii. Materialı kruglogo stola, posvyaşçennogo prazdniku Şagaа. 29 yanvarya 2015 g. – Kızıl, – s. 20-28.)
- «Şın» solunu, №8, 2011 ç. yanvar 25, "Şagaanı kajandan beer alban-yezuzu-bile erttirip kelgenil?"
Kaynakça
- ^ . 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2014.
- ^ http://www.turksoy.org.tr/tr/haberler/2015/03/14/turksoy_nevruz_kutlamalari_nevruz_atesi_yurekleri_isitacak.html[]
- ^ Abdulhaluk Çay Türk Ergenekon Bayramı Nevruz
- ^ . 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2014.
Notlar
Dış bağlantılar
- Dünyanın dört bir yanında Tıva Türkleri Şagaa kutluyor (2013)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sagaa Tiva Turkcesi Shagaa Sagaa Tiva Turklerinde yilbasi nevruz Ay takvimine gore yeni yili belirtir 12 Hayvanli Turk takvimi ve ay takvimine gore Subat ayinda olmaktadir Tiva halkinin onemli bir bayrami 12 Hayvanli Takvim de hayvanlara gore yillar YillariTivalar Sagaa yi 12 Hayvanli Turk Takvimi gibi on iki yilin devri ile belirlemislerdir Bu on iki yilin adlari soyledir kuske cil sican yili inek cil sigir yili par cil Pars yili kodan cil Tavsan yili ulu cil ejder yili cilan cil yilan yili at cil at yili hoy cil koyun yili sarbaskin cil maymun yili dagaa cil tavuk yili it cil it yili havan cil domuz yili Sagaa nin kesimleriBuduu ayi 2014 yilinda Ocak 1 den Ocak 30 a kadarki vakit Ergi cildin soolgu hunu 2014 Ocak 30 da baslar Dujup turar cildin bir dugaar hunu 2014 Ocak 31 San salir yozulal Coluksuur yozulal Sagaa ayi azi ak ay 2014 Ocak 31 den baslayip sayilir bir aydan asik zamani belirtir Sagaa ayinda kilir dagilgalar Sagaanin ak ayinda huree hiitke cudup teyleeri Suy belek sonnejir yozulalSagaa bayramini karsilamakSagaa gunlerinde samanlar ve lamalar davet edilir hem dini hem kulturel bir bayram havasi icinde gecer Uc gun boyunca Sagaa toyu yapilir Turk halklarinin milli evi olan keceden yapilan cadir misali Ogler arasinda konuklara caylar hazirlanir cerez misali turlu atistirmalik yiyecekler hazirda sunulur Farkli boyutlariSagaa gunu atalarin ruhu ile yakinlasma gunudur Bu gunde olumsuz davranislar sergilenmez Bu gunde arak icki icilmesi dogru degildir Turk DunyasindaTurk Dunyasinda genel olarak Sagaa nevruz adiyla bilinir ve Mart ayinda kutlanmaktadir Bunun sebebi Hicri takvimin kabuluyle ve Iran halklarinin yasadigi cografyaya yakinligi ile degismistir Cografik olarak Turk Dunyasi Cografyasinda 2 ay yeni yila daha uygun dusmektedir Kazakistanda Kuzey Kazaklari ve Guneydogu Kazaklari tipki Tiva Turkleri gibi Subat basinda yeni yil kutlarlar Kazakistanda Farsca nevruz kelimesinin farkli telaffuzu olan Navriz sozu yeni yili belirtir Yillarin karsiliklariKarsiligi YilSican 2020 2008 1996 1984 1972 1960 1948 1936 1924Inek 2021 2009 1997 1985 1973 1961 1949 1937 1925 Pars 2022 2010 1998 1986 1974 1962 1950 1938 1926 Tavsan 2023 2011 1999 1987 1975 1963 1951 1939 1927 Ejderha 2024 2012 2000 1988 1976 1964 1952 1940 1928 Yilan 2025 2013 2001 1989 1977 1965 1953 1941 1929 At 2026 2014 2002 1990 1978 1966 1954 1942 1930 Koyun 2027 2015 2003 1991 1979 1967 1955 1943 1931 Maymun 2028 2016 2004 1992 1980 1968 1956 1944 1932 Tavuk 2029 2017 2005 1993 1981 1969 1957 1945 1933 It 2030 2018 2006 1994 1982 1970 1958 1946 1934 Domuz 2031 2019 2007 1995 1983 1971 1959 1947 1935 KaynakUlyana Biceldey Sagaaga beletkenirinin Sagaani bayirlaarinin yozu curumunga bolgas sagiir cancildaringa hamaaristir sumeler solun Sin 15 18135 2012 cildin fevral 14 Bayarsayhan B Mooldun sengel tivalarinin sagaa bayirlalin utkuurunun curumu Sagaa istoki traditsii Materiali kruglogo stola posvyascennogo prazdniku Sagaa 29 yanvarya 2015 g Kizil s 36 42 Biceldey U P Sagaaga beletkenirinin Sagaani bayirlaarinin yozu curumunga bolgas sagiir cancildaringa hamaaristir sumeler solun Sin 15 18135 2012 cildin fevral 14 Dongak S C Sagaanin camdik toogulug bolgas cajit biligleri Sagaa istoki traditsii Materiali kruglogo stola posvyascennogo prazdniku Sagaa 29 yanvarya 2015 g Kizil s 6 12 Kenin Lopsan M B Tiva connun burungu ujurlari Kizil 1994 c Kongu A A Sagaanin yozu curumnug kildiniglari Sagaa istoki traditsii Materiali kruglogo stola posvyascennogo prazdniku Sagaa 29 yanvarya 2015 g Kizil s 20 28 Sin solunu 8 2011 c yanvar 25 Sagaani kajandan beer alban yezuzu bile erttirip kelgenil Kaynakca 5 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Kasim 2014 http www turksoy org tr tr haberler 2015 03 14 turksoy nevruz kutlamalari nevruz atesi yurekleri isitacak html olu kirik baglanti Abdulhaluk Cay Turk Ergenekon Bayrami Nevruz 5 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Kasim 2014 NotlarDis baglantilarDunyanin dort bir yaninda Tiva Turkleri Sagaa kutluyor 2013