Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1675-1676 Malta veba salgını, Malta'nın Hospitalier Şövalyeleri tarafından yönetilidiği dönemde meydana gelmiş olan bir salgındır. Aralık 1675 ile Ağustos 1676 arasında meydana geldi ve yaklaşık 11.300 ölümle sonuçlandı ve bu da onu Malta tarihindeki en ölümcül salgın haline getirdi. Ölümlerin çoğu, ölüm oranı yaklaşık %41 olan başkent Valletta ve üç şehir de dahil olmak üzere kentsel alanlardaydı. Kırsal yerleşimlerde ölüm oranı %6,9'du.
Salgının kesin nedeni belirsizliğini koruyor, ancak hastalık ilk olarak Trablus'tan malları olan bir tüccarın evinde ortaya çıktığından , Kuzey Afrika'dan gelen enfekte mallar muhtemel bir kaynak gibi görünüyor. Salgın hızla yayıldı ve kısmen hastalığın gerçekten veba olup olmadığı konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle onu kontrol altına alma çabaları yetersiz kaldı. Sonunda sıkı önlemler alındı ve salgın sekiz ay sonra azaldı.
Arka plan
Salgın sırasında Malta, Hospitalier Şövalyeleri tarafından yönetiliyordu . 1592-93'te bir veba salgını yaklaşık 3.000 kişiyi öldürdü ve 1623 ve 1655'te daha küçük salgınlar oldu.
Epidemi
Menşei
Salgın, 24 Aralık 1675'te başkent Valletta'da başladı. 11 yaşındaki kızı Anna Bonnici hastalandı ve kırmızı peteşiyal kanamalar ve genişlemiş lenf düğümleri gibi belirtleri gösterdi ve 28 Aralık'ta öldü. Hasta, protomedicus Domenico Sciberras'a vaka hakkında bilgi veren doktor Giacomo Cassia tarafından incelenmiştir.
Hastalığın kaynağı kesin değildir. O zamanlar, vebanın salgın öncesi ve sırasında 1675-76'te Malta'yı birkaç kez ziyaret eden savaşan bir İngiliz gemileri filosundan geldiği iddiaları vardı. Hastalığın bazı mallarla birlikte enfekte sıçanlarla gelmesi daha olasıdır. vebadan kurtulan Franisk Bonamico, hastalığın adaya Trablus'tan Bonnici'ye teslim edilen bir tekstil yüküyle girdiğini yazdı.
Yayılış
10 Ocak 1676'da Bonnici'nin 2 yaşındaki erkek kardeşi Giacchino öldü ve evlerinde bir kadın köle kısa süre sonra hastalandı ama iyileşti. Ailenin diğer bir üyesi olan 7 yaşındaki Teresa, 13 Ocak'ta benzer semptomlardan öldüğünde bu ölümlerin nedeni hala tespit edilemedi. Bonnicis'in akrabaları olan Agius ailesinin üyeleri de hastalandı ve öldü ve bu alarm verdi ve yetkililer kurbanların evlerini kapattı. Matteo Bonnici de hastalığa yakalandı ve 25 Ocak'ta öldü.
Sonraki birkaç gün içinde başka vakalar da ortaya çıktı ve 28 Ocak'ta sağlık yetkilileri gizli bir toplantı yaptı ve hastalığın muhtemelen veba olduğu sonucuna vardı. Salgını kontrol altına alma girişimleri hemen başladı ve tüm şüpheli vakalar izole edildi, ancak hastalık hızla yayılmaya devam etti. Bazı insanlar panikledi ve şehirleri kırsal kesime terk etti, adayı terk etti veya kendilerini evlerine kilitledi, ancak birçok kişi günlük rutinlerini sürdürerek hastalığın yayılmasına katkıda bulundu. 2 Mart'a kadar 100 ölüm vardı.
Salgının seyri biraz değişkendi ve bir dizi gelgitler yaşadı ve zirvede olduğu ana Malta adasına, özellikle de Büyük Liman çevresindeki yoğun nüfuslu kentsel alana geniş çapta yayıldı. Mdina şehri, Safi köyü ve Gozo adası hastalıktan uzak kaldı.
Sınırlama önlemleri
Salgını kontrol altına almak için alınan ilk önlemler, büyük ölçüde hastalığın gerçekten veba olup olmadığı konusunda anlaşmazlık olduğu için etkisizdi. 28 Ocak 1676'da, St John Tarikatı'nın dört Şövalyesi, Veba Komiserleri olarak atandı ve halkı hastalıktan korumak için sınırsız yetki verildi. İki Kont ve birkaç halk sağlığı görevlisi de salgınla ilgilenmekten ve dört şövalye tarafından kendilerine verilen emirleri yerine getirmekten sorumluydu. Tüm şüpheli vakalar Isolotto'daki Lazzaretto'ya transfer edildi ve çoğu kısa süre sonra öldü.
Birkaç halk sağlığı görevlisi hastalığa yakalandı ve öldü ve salgın yayıldıkça görevli sayısı iki katına çıktı ve daha fazla tecrit hastanesi açıldı. Olayları yetkililere bildirmeyenler hakkında ölüm dahil ağır cezalar uygulandı ve örnek olarak üç kişi asıldı. Salgın sırasında hayatını kaybedenlere ait evlerden eşya çalanlardan bazıları da asıldı.
Nisan ortasına kadar, Mdina'lı Capitano della Verga şehri kapattı ve salgının nüfusuna ulaşmasını başarıyla önlemeyi başardı. Gozo'ya seyahat etme koşulları zorlaştırıldı ve hastalık oraya yayılmadı.
14 Haziran'da Malta'da yeterli tıbbi malzeme bulunduğuna karar verildi ve iki gün sonra Valletta'nın belirli bölgelerine getirilen kısıtlamalar kaldırıldı. Veba sekiz ay sürdü ve Ağustos ayında azaldı. Son ölüm 30 Ağustos'ta Siġġiewi yakınlarındaki Ħax-Xluq'ta meydana geldi. 24 Eylül 1676'da barikatların açılması, silahların ateşlenmesi, çanların çalması ve geçit törenleri ile salgının sona ermesi kutlandı.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h Grima (19 Haziran 2017). . . 12 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e f g h i Pisani (1970). (PDF). 5 (1). ss. 42-45. 15 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021.
- ^ a b c Kohn 2007
- ^ a b c d Grima (22 Aralık 2019). . Times of Malta. 23 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Scerri (12 Mart 2017). . Times of Malta. 14 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Micallef 2015
- ^ Grech (2013). . Melita Historica. 16 (2): 35-44. 15 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Tully 1821
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1675 1676 Malta veba salgini Malta nin Hospitalier Sovalyeleri tarafindan yonetilidigi donemde meydana gelmis olan bir salgindir Aralik 1675 ile Agustos 1676 arasinda meydana geldi ve yaklasik 11 300 olumle sonuclandi ve bu da onu Malta tarihindeki en olumcul salgin haline getirdi Olumlerin cogu olum orani yaklasik 41 olan baskent Valletta ve uc sehir de dahil olmak uzere kentsel alanlardaydi Kirsal yerlesimlerde olum orani 6 9 du Salginin kesin nedeni belirsizligini koruyor ancak hastalik ilk olarak Trablus tan mallari olan bir tuccarin evinde ortaya ciktigindan Kuzey Afrika dan gelen enfekte mallar muhtemel bir kaynak gibi gorunuyor Salgin hizla yayildi ve kismen hastaligin gercekten veba olup olmadigi konusundaki anlasmazliklar nedeniyle onu kontrol altina alma cabalari yetersiz kaldi Sonunda siki onlemler alindi ve salgin sekiz ay sonra azaldi Arka planSalgin sirasinda Malta Hospitalier Sovalyeleri tarafindan yonetiliyordu 1592 93 te bir veba salgini yaklasik 3 000 kisiyi oldurdu ve 1623 ve 1655 te daha kucuk salginlar oldu EpidemiMensei Salgin 24 Aralik 1675 te baskent Valletta da basladi 11 yasindaki kizi Anna Bonnici hastalandi ve kirmizi petesiyal kanamalar ve genislemis lenf dugumleri gibi belirtleri gosterdi ve 28 Aralik ta oldu Hasta protomedicus Domenico Sciberras a vaka hakkinda bilgi veren doktor Giacomo Cassia tarafindan incelenmistir Hastaligin kaynagi kesin degildir O zamanlar vebanin salgin oncesi ve sirasinda 1675 76 te Malta yi birkac kez ziyaret eden savasan bir Ingiliz gemileri filosundan geldigi iddialari vardi Hastaligin bazi mallarla birlikte enfekte sicanlarla gelmesi daha olasidir vebadan kurtulan Franisk Bonamico hastaligin adaya Trablus tan Bonnici ye teslim edilen bir tekstil yukuyle girdigini yazdi Yayilis 1675 1676 salginindan en ciddi sekilde etkilenen Buyuk Liman cevresindeki kentsel alanin 18 yuzyil resmi 10 Ocak 1676 da Bonnici nin 2 yasindaki erkek kardesi Giacchino oldu ve evlerinde bir kadin kole kisa sure sonra hastalandi ama iyilesti Ailenin diger bir uyesi olan 7 yasindaki Teresa 13 Ocak ta benzer semptomlardan oldugunde bu olumlerin nedeni hala tespit edilemedi Bonnicis in akrabalari olan Agius ailesinin uyeleri de hastalandi ve oldu ve bu alarm verdi ve yetkililer kurbanlarin evlerini kapatti Matteo Bonnici de hastaliga yakalandi ve 25 Ocak ta oldu Sonraki birkac gun icinde baska vakalar da ortaya cikti ve 28 Ocak ta saglik yetkilileri gizli bir toplanti yapti ve hastaligin muhtemelen veba oldugu sonucuna vardi Salgini kontrol altina alma girisimleri hemen basladi ve tum supheli vakalar izole edildi ancak hastalik hizla yayilmaya devam etti Bazi insanlar panikledi ve sehirleri kirsal kesime terk etti adayi terk etti veya kendilerini evlerine kilitledi ancak bircok kisi gunluk rutinlerini surdurerek hastaligin yayilmasina katkida bulundu 2 Mart a kadar 100 olum vardi Kaptan in Naxxar daki Evi tecrit hastanesi olarak kullanildi Salginin seyri biraz degiskendi ve bir dizi gelgitler yasadi ve zirvede oldugu ana Malta adasina ozellikle de Buyuk Liman cevresindeki yogun nufuslu kentsel alana genis capta yayildi Mdina sehri Safi koyu ve Gozo adasi hastaliktan uzak kaldi Sinirlama onlemleri Icinde 1675 6 veba kurbanlari icin anit Mqabba Heykel plaket mezarliklarinin tipik bir temsilidir Birkirkara daki St Roch un sapeli ve heykeli veba gectikten sonra sukran gunu icin insa edildi Sapel eski harap olanin yerini aldi Salgini kontrol altina almak icin alinan ilk onlemler buyuk olcude hastaligin gercekten veba olup olmadigi konusunda anlasmazlik oldugu icin etkisizdi 28 Ocak 1676 da St John Tarikati nin dort Sovalyesi Veba Komiserleri olarak atandi ve halki hastaliktan korumak icin sinirsiz yetki verildi Iki Kont ve birkac halk sagligi gorevlisi de salginla ilgilenmekten ve dort sovalye tarafindan kendilerine verilen emirleri yerine getirmekten sorumluydu Tum supheli vakalar Isolotto daki Lazzaretto ya transfer edildi ve cogu kisa sure sonra oldu Birkac halk sagligi gorevlisi hastaliga yakalandi ve oldu ve salgin yayildikca gorevli sayisi iki katina cikti ve daha fazla tecrit hastanesi acildi Olaylari yetkililere bildirmeyenler hakkinda olum dahil agir cezalar uygulandi ve ornek olarak uc kisi asildi Salgin sirasinda hayatini kaybedenlere ait evlerden esya calanlardan bazilari da asildi Nisan ortasina kadar Mdina li Capitano della Verga sehri kapatti ve salginin nufusuna ulasmasini basariyla onlemeyi basardi Gozo ya seyahat etme kosullari zorlastirildi ve hastalik oraya yayilmadi 14 Haziran da Malta da yeterli tibbi malzeme bulunduguna karar verildi ve iki gun sonra Valletta nin belirli bolgelerine getirilen kisitlamalar kaldirildi Veba sekiz ay surdu ve Agustos ayinda azaldi Son olum 30 Agustos ta Siġġiewi yakinlarindaki Ħax Xluq ta meydana geldi 24 Eylul 1676 da barikatlarin acilmasi silahlarin ateslenmesi canlarin calmasi ve gecit torenleri ile salginin sona ermesi kutlandi Kaynakca a b c Savona Ventura 2015 a b c d e f g h Grima 19 Haziran 2017 12 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c d e f g h i Pisani 1970 PDF 5 1 ss 42 45 15 Mart 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Eylul 2021 a b c Kohn 2007 a b c d Grima 22 Aralik 2019 Times of Malta 23 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Scerri 12 Mart 2017 Times of Malta 14 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Micallef 2015 Grech 2013 Melita Historica 16 2 35 44 15 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Tully 1821