Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1905 Edirne Yangını, 2 Eylül 1905 (Rumi: 20 Ağustos 1321) de Edirne'nin Kaleiçi Semtinde çıkan büyük yangındır.
| Edirne Yangını | |
|---|---|
 Yangın sonrası Kaleiçi Foto: B. Vafiadis koleksiyon: M. Edip Ağaoğulları | |
| Tarih | 2 Eylül 1905 |
| Konum | Kaleiçi, Edirne, Osmanlı İmparatorluğu |
| Neden | Yangın |
Yangında yaklaşık 1270 konut, 4 cami, 1 tekke, Katolik Bulgar, Ortodoks Bulgar ve Fransız Surde Şarite okullarıyla birlikte 7 okul, 6 kilise, 13 havra, 55 mağaza, 33 meyhane, 4 eczane, 1 karakol, 210 dükkân, 16 kahvehane, 200 iş yeri, 4 bağ evi, 1 basım evi, 1 lokanta, 1 kıraathane, 2 at değirmeni, 1 hamam, 28 ahır, 13 fırın, 12 oda, 2 han olmak üzere yaklaşık 1687 yapı kullanılamaz hale gelmiştir. O günkü parayla oluşan hasarın 500,000 lira civarında olduğu tahmin edilmektedir.
Kaleiçi’ndeki iki katlı ahşap evlerin hemen hemen hepsinin önünde kepenk bulunuyordu. Sokaklar o kadar dardı ki yan yana 2 araba geçemiyordu. Karşılıklı iki evin balkon çıkıntıları birbirine değecek kadar yakındı. Burada yaşayan komşular balkondan birbirine çay, kahve ikram ederdi. Karşılıklı ve yan evler arasında yatıp kalkan köprücükler vardı. Hiç sokağa inmeden bu köprücükler aracılığı ile bir evden diğerine kolaylıkla geçilebiliyordu.
Şiddetli kuzey rüzgarı, yapıların eski ve ahşap oluşu, sokakların dar olması nedeni ile yangın kontrol altına alınamamıştır. Yangından Kaleiçi, Tahtakale, Manyas Kafeskapı, Alipaşa Çarşısı’nın arkası, Darülhadis Camii civarı ve Zindanaltı semtleri etkilenmiştir.
16 saat süren yangının sonrasında açıkta kalan ailelerin diğer semtlere yerleştirilmesi ve gereksinimlerinin giderilmesi için vakıflar muhasebecisi Şevki Bey, matbaa müdürü Şevket Bey, belediye reisi Hamdi Bey merkez kaymakamı Salih Bey, jandarma seyyar taburundan Haci Ali, polis komiseri Şevki ve Edirne'nin önde gelenlerinden Hacı İstefan, Halfun, Estepan, Esvetku Efendilerden oluşan bir komisyon kurulmuştur.
Yangının Topkapı Hamamı civarında Demirci Ohannes’in evinden başladığı saptanmış; evin de kısa süre önce sigorta ettirilmiş olduğunun öğrenilmesi sonucu kasıt olup olmadığını araştırmak için soruşturma açılmıştır.
Kaleiçi’nde evleri yanan Rumların büyük çoğunluğu Büyükada ve Heybeliada’ya göç etti.
Bu yangından sonra kullanılamaz hale gelen 13 havranın yerine Musevi Cemaatinin ibadetlerini yerine getirebilmesi için II. Abdülhamit’in 6 Ocak 1906 tarihli fermanı ile “Büyük Sinagog”’un yapılmasına karar verildi. Avrupa'daki en büyük, dünyada ise üçüncü büyük olan sinagog, Fransız mimar ve mühendis France Depré tarafından yapılmış ve 1907 yılında tamamlanarak ibadete açılmıştır.
Fotoğrafçı Dimitri Michailides’in Edirne Yunan Derneği’ne bağışladığı kapsamlı bir Edirne fotoğrafı koleksiyonu da aynı yangında yitmiştir. Sinagog ve yeşiva'lardaki çok değerli antika Sefer Tora'lar ile Behmoras ve Geronların tarihi kütüphaneleri, benzersiz yapıtlarla birlikte yangında kül olmuştur.
Kaynakça
- ^ a b c . 23 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2016.
- ^ a b Soyyanmaz, İ. Hakkı Tulumbacılar ve Edirne Tulumbacıları 2002 Edirne
- ^ Baran, Salih. "Vakıflar "hoşgörüyü" yeniden inşa etti". aa.com.tr. Anadolu Ajansı web sitesi, 24 Mart 2015. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mayıs 2016.
- ^ Testado, Justine. . Archinet News, 26 Mart 2015. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2016.
- ^ Öztuncay, Photographers of Constantinople, vol.1, p.322
- ^ B., Semah (Kasım-Aralık 1924). "50 ans avant a Andrinople". Hamenora. ss. 318-319.
- ^ Güleryüz, Naim A. (2014). Edirne Yahudileri. İstanbul: Gözlem. s. 43. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1905 Edirne Yangini 2 Eylul 1905 Rumi 20 Agustos 1321 de Edirne nin Kaleici Semtinde cikan buyuk yangindir Edirne YanginiYangin sonrasi Kaleici Foto B Vafiadis koleksiyon M Edip AgaogullariTarih2 Eylul 1905 1905 09 02 KonumKaleici Edirne Osmanli ImparatorluguNedenYangin Yanginda yaklasik 1270 konut 4 cami 1 tekke Katolik Bulgar Ortodoks Bulgar ve Fransiz Surde Sarite okullariyla birlikte 7 okul 6 kilise 13 havra 55 magaza 33 meyhane 4 eczane 1 karakol 210 dukkan 16 kahvehane 200 is yeri 4 bag evi 1 basim evi 1 lokanta 1 kiraathane 2 at degirmeni 1 hamam 28 ahir 13 firin 12 oda 2 han olmak uzere yaklasik 1687 yapi kullanilamaz hale gelmistir O gunku parayla olusan hasarin 500 000 lira civarinda oldugu tahmin edilmektedir Kaleici ndeki iki katli ahsap evlerin hemen hemen hepsinin onunde kepenk bulunuyordu Sokaklar o kadar dardi ki yan yana 2 araba gecemiyordu Karsilikli iki evin balkon cikintilari birbirine degecek kadar yakindi Burada yasayan komsular balkondan birbirine cay kahve ikram ederdi Karsilikli ve yan evler arasinda yatip kalkan koprucukler vardi Hic sokaga inmeden bu koprucukler araciligi ile bir evden digerine kolaylikla gecilebiliyordu Siddetli kuzey ruzgari yapilarin eski ve ahsap olusu sokaklarin dar olmasi nedeni ile yangin kontrol altina alinamamistir Yangindan Kaleici Tahtakale Manyas Kafeskapi Alipasa Carsisi nin arkasi Darulhadis Camii civari ve Zindanalti semtleri etkilenmistir 16 saat suren yanginin sonrasinda acikta kalan ailelerin diger semtlere yerlestirilmesi ve gereksinimlerinin giderilmesi icin vakiflar muhasebecisi Sevki Bey matbaa muduru Sevket Bey belediye reisi Hamdi Bey merkez kaymakami Salih Bey jandarma seyyar taburundan Haci Ali polis komiseri Sevki ve Edirne nin onde gelenlerinden Haci Istefan Halfun Estepan Esvetku Efendilerden olusan bir komisyon kurulmustur Yanginin Topkapi Hamami civarinda Demirci Ohannes in evinden basladigi saptanmis evin de kisa sure once sigorta ettirilmis oldugunun ogrenilmesi sonucu kasit olup olmadigini arastirmak icin sorusturma acilmistir Kaleici nde evleri yanan Rumlarin buyuk cogunlugu Buyukada ve Heybeliada ya goc etti Bu yangindan sonra kullanilamaz hale gelen 13 havranin yerine Musevi Cemaatinin ibadetlerini yerine getirebilmesi icin II Abdulhamit in 6 Ocak 1906 tarihli fermani ile Buyuk Sinagog un yapilmasina karar verildi Avrupa daki en buyuk dunyada ise ucuncu buyuk olan sinagog Fransiz mimar ve muhendis France Depre tarafindan yapilmis ve 1907 yilinda tamamlanarak ibadete acilmistir Fotografci Dimitri Michailides in Edirne Yunan Dernegi ne bagisladigi kapsamli bir Edirne fotografi koleksiyonu da ayni yanginda yitmistir Sinagog ve yesiva lardaki cok degerli antika Sefer Tora lar ile Behmoras ve Geronlarin tarihi kutuphaneleri benzersiz yapitlarla birlikte yanginda kul olmustur Kaynakca a b c 23 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mayis 2016 a b Soyyanmaz I Hakki Tulumbacilar ve Edirne Tulumbacilari 2002 Edirne Baran Salih Vakiflar hosgoruyu yeniden insa etti aa com tr Anadolu Ajansi web sitesi 24 Mart 2015 6 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mayis 2016 Testado Justine Archinet News 26 Mart 2015 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mayis 2016 Oztuncay Photographers of Constantinople vol 1 p 322 B Semah Kasim Aralik 1924 50 ans avant a Andrinople Hamenora ss 318 319 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Guleryuz Naim A 2014 Edirne Yahudileri Istanbul Gozlem s 43 ISBN 978 9944 994 69 9 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim