Aşağı Salat Höyüğü, Diyarbakır'ın Bismil İlçesi'nin 20 km. doğusunda, Yukarısalat Belde'sinin 3 km. güneyinde, günümüzde 10 – 15 haneli Aşağı Salat Mahallesi'nin altında yer alan bir höyüktür. Dicle Nehri kıyısındaki höyük 'nın Dicle'ye katıldığı yerin 2 km. doğusundadır. Tepe, yaklaşık olarak 150 x 100 metre boyutlarında, nehir seviyesinden 3 metre yükseklikteki bir teras üzerindedir. Kültür dolgusu 5 metre kadar olan höyüğün güney yamacı Dicle taşkınlarıyla tahrip olmuştur. Güneydoğu kesiminin ise su ile aşınmıştır. Aşağı Salat Höyüğü Kuzey Mezopotamya kültür alanı içinde kurulmuş küçük bir köy yerleşimi olarak karşımıza çıkmaktadır. Salat Vadisi'nden gelen doğal yol, Dicle Nehrini Höyük'ün de yer aldığı Salat Mevkii'nde geçerek doğuya ve güneye yönelmektedir. Höyük'ün yaklaşık 50 metre güneybatısında bir mezarlık alanı yer almaktadır.
Arkeolojik Höyük | |
Adı: | Aşağı Salat Höyüğü |
il: | Diyarbakır |
İlçe: | Bismil |
Köy: | Yukarısalat |
Türü: | Höyük |
Tahribat: | Doğal, yapılaşma, nehir taşkınları |
Tescil durumu: | Tescilli |
Tescil No ve derece: | 2434 / 1 |
Tescil tarihi: | 04.10.2000 |
Araştırma yöntemi: | Kazı |
Kazılar
Höyük ilk olarak başkanlığındaki bir ekip tarafından Batman Çayı'nın Dicle'ye karıştığı yer ile Batman arasındaki 40 km. mesafenin, 3–4 km. genişlikte bir band halinde taranması sırasında 1989 yılında tespit edilmiş ve araştırılmıştır. Ayrıntılı yüzey araştırması ODTÜ tarafından yürütülen "Ilısu ve Karkamış Baraj Gölleri Altında Kalacak Arkeolojik Kültür Varlıklarını Kurtarma Projesi" çerçevesinde Eyüp Ay tarafından 1999 yılında yapılmıştır. Kazılar ise aynı proje kapsamında 2000 yılında, dönemin Müdürü N. İnal ve Gazi Üniversitesi Tarih Bölümü'nden Süleyman Yücel Şenyurt başkanlığında kurtarma kazısı olarak başlanılmıştır. Kazı çalışmaları Doğu ve Merkez Kazı Alanları ile Kuzeydoğu ve Batı Sondajları olarak yapılmıştır.
Tabakalanma
Höyük'ün en yüksek kesimlerinden biri olan Merkez Kazı Alanı, 4 metrelik kültür dolgusu içinde dokuz mimari tabaka vermiştir. Buradaki buluntular ışığında, I. ve II. tabakalar Ortaç'a, III. tabaka (Yeni Asur Dönemi), IV. ve V. tabakalar Erken Tunç Çağı I, VI. tabaka Geç Uruk Dönemi – Erken Tunç Çağı geçiş evresi, VII. tabaka Geç Uruk Dönemi (), VIII. tabaka Obeyd Dönemi ve IX. tabakanın Halaf Dönemi tabakasıdır. Doğu Kazı Alanı'nda iki, Merkez Kazı Alanı'nda ise üç Orta Çağ tabakası belirlenmiştir. Batı Sondaj'da I. tabakanın taş temelleri, bunun 1,5 metre altında Erken Tunç Çağı'na tarihlenen bir mezarlık bulunmuştur. Ayrıca bir de Demir Çağı mezarları açılmıştır.
Mezarlık Alanı çanak çömlek buluntularına dayanılarak Erken Tunç Çağı I. evrenin erken tarihlerine, MÖ 3200 – 3000 aralığına tarihlendirilmektedir.
Buluntular
Orta Çağ yerleşmesinin başlangıcı, Hasankeyf çanak çömlek ve sikke buluntularıyla paralellik kurularak, bölgede Müslümanların hakim olmaya başladıkları 11. – 12. yüzyıllara dayandırılmaktadır.
Erken Tunç Çağı'na tarihlenen taş sanduka mezar, tabana yeşilimsi çakıltaşı döşenerek yapılmıştır. Sanduka mezarların büyük çoğunluğu, dört kireçtaşı levhadan, üzerleri geniş kapak taşlarıyla örtülerek yapılmıştır. Dikdörtgen sandukalar 1,20 – 1,30 metre uzunluk, 1 – 1,10 metre genişliktedirler. Bu boyutlara bakılarak gömülerin hocker tarzında (ana rahmindeki gibi) bırakıldığı anlaşılmaktadır. Ölülerin başları doğuya, ayakları batıya bakacak şekilde bırakıldığı düşünülmektedir. Derinlikleri ortalama 50 – 70 cm. arasındadır. Kireçtaşı levhaların kalınlıkları 5 – 7 cm.dir. Hemen hemen tüm mezarlar kuzeybatı – güneydoğu yönündedir. Açılan dokuz mezar ise hafif bir yön kaymasıyla doğu – batı yönündedir. Ortaya çıkarılan tüm mezarlar yağmalanmıştır. Geride kalan gömüt armağanları bronz iğneler, çanak çömlek ve dağ kristalinden yapılmış boncuklardır. 2002 yılı kazılarıyla ortaya çıkarılan Erken Tunç Çağı mezarlarının sayısı 47'yi bulmuştur. Bu Erken Tunç Çağı bazı mezarların tam sanduka mezar özelliği göstermemesi, bu mezarların sosyal statüsü daha düşük bireylere ait olduğu düşünülmektedir. Bu tip mezarların etrafı toplama taşlarla çevrilerek yapılmış ama üstlerine mutlaka bir kapak taşı konulmuştur. Bunların tabanı da küçük çakıl taşlarıyla kaplıdır. Sağdece üç mezarda çoklu gömü tespit edilmiştir, diğer mezarlar tek kişiliktir.
Erken Tunç Çağı başlarına tarihlenen ve gömüt armağanı olarak bulunan çanak çömleğin biçim ve teknik özellikleri Geç Uruk Dönemi'nin devamı olarak Erken Hanedanlar I Dönemi özellikleri göstermektetedir.
Dış bağlantılar
Kaynakça
- ^ a b c TAY – Yerleşme Ayrıntıları[]
- ^ a b c d e f g h . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2012.
- ^ Emsal Koçerdin, Aşağı Salat Höyüğü Erken Tunç Çağı Seramikleri 30 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Sh.: 1 -Gazi Üniversitesi Arkeoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi
- ^ Emsal Koçerdin, Sh.: 6
- ^ a b Aşağı Salat Erken Tunç Çağı I İskeletlerinin Antropolojik Analizi[] Tübav Bilim Dergisi, 2011 Cilt 4, sayı 3 - Sh.: 231
- ^ . 14 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2012.
- ^ a b Emsal Koçerdin, Sh.: 15
- ^ Emsal Koçerdin, Sh.: 106
- ^ Diyarbakır Müzesi Aşağı Salat Höyüğü Kazısı[]
- ^ Tübav Bilim Dergisi, Sh.: 234
- ^ a b . 11 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2012.
- ^ Tübav Bilim Dergisi, Sh.: 236
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Asagi Salat Hoyugu Diyarbakir in Bismil Ilcesi nin 20 km dogusunda Yukarisalat Belde sinin 3 km guneyinde gunumuzde 10 15 haneli Asagi Salat Mahallesi nin altinda yer alan bir hoyuktur Dicle Nehri kiyisindaki hoyuk nin Dicle ye katildigi yerin 2 km dogusundadir Tepe yaklasik olarak 150 x 100 metre boyutlarinda nehir seviyesinden 3 metre yukseklikteki bir teras uzerindedir Kultur dolgusu 5 metre kadar olan hoyugun guney yamaci Dicle taskinlariyla tahrip olmustur Guneydogu kesiminin ise su ile asinmistir Asagi Salat Hoyugu Kuzey Mezopotamya kultur alani icinde kurulmus kucuk bir koy yerlesimi olarak karsimiza cikmaktadir Salat Vadisi nden gelen dogal yol Dicle Nehrini Hoyuk un de yer aldigi Salat Mevkii nde gecerek doguya ve guneye yonelmektedir Hoyuk un yaklasik 50 metre guneybatisinda bir mezarlik alani yer almaktadir Arkeolojik HoyukAdi Asagi Salat Hoyuguil DiyarbakirIlce BismilKoy YukarisalatTuru HoyukTahribat Dogal yapilasma nehir taskinlariTescil durumu TescilliTescil No ve derece 2434 1Tescil tarihi 04 10 2000Arastirma yontemi KaziKazilarHoyuk ilk olarak baskanligindaki bir ekip tarafindan Batman Cayi nin Dicle ye karistigi yer ile Batman arasindaki 40 km mesafenin 3 4 km genislikte bir band halinde taranmasi sirasinda 1989 yilinda tespit edilmis ve arastirilmistir Ayrintili yuzey arastirmasi ODTU tarafindan yurutulen Ilisu ve Karkamis Baraj Golleri Altinda Kalacak Arkeolojik Kultur Varliklarini Kurtarma Projesi cercevesinde Eyup Ay tarafindan 1999 yilinda yapilmistir Kazilar ise ayni proje kapsaminda 2000 yilinda donemin Muduru N Inal ve Gazi Universitesi Tarih Bolumu nden Suleyman Yucel Senyurt baskanliginda kurtarma kazisi olarak baslanilmistir Kazi calismalari Dogu ve Merkez Kazi Alanlari ile Kuzeydogu ve Bati Sondajlari olarak yapilmistir TabakalanmaHoyuk un en yuksek kesimlerinden biri olan Merkez Kazi Alani 4 metrelik kultur dolgusu icinde dokuz mimari tabaka vermistir Buradaki buluntular isiginda I ve II tabakalar Ortac a III tabaka Yeni Asur Donemi IV ve V tabakalar Erken Tunc Cagi I VI tabaka Gec Uruk Donemi Erken Tunc Cagi gecis evresi VII tabaka Gec Uruk Donemi VIII tabaka Obeyd Donemi ve IX tabakanin Halaf Donemi tabakasidir Dogu Kazi Alani nda iki Merkez Kazi Alani nda ise uc Orta Cag tabakasi belirlenmistir Bati Sondaj da I tabakanin tas temelleri bunun 1 5 metre altinda Erken Tunc Cagi na tarihlenen bir mezarlik bulunmustur Ayrica bir de Demir Cagi mezarlari acilmistir Mezarlik Alani canak comlek buluntularina dayanilarak Erken Tunc Cagi I evrenin erken tarihlerine MO 3200 3000 araligina tarihlendirilmektedir BuluntularOrta Cag yerlesmesinin baslangici Hasankeyf canak comlek ve sikke buluntulariyla paralellik kurularak bolgede Muslumanlarin hakim olmaya basladiklari 11 12 yuzyillara dayandirilmaktadir Erken Tunc Cagi na tarihlenen tas sanduka mezar tabana yesilimsi cakiltasi dosenerek yapilmistir Sanduka mezarlarin buyuk cogunlugu dort kirectasi levhadan uzerleri genis kapak taslariyla ortulerek yapilmistir Dikdortgen sandukalar 1 20 1 30 metre uzunluk 1 1 10 metre genisliktedirler Bu boyutlara bakilarak gomulerin hocker tarzinda ana rahmindeki gibi birakildigi anlasilmaktadir Olulerin baslari doguya ayaklari batiya bakacak sekilde birakildigi dusunulmektedir Derinlikleri ortalama 50 70 cm arasindadir Kirectasi levhalarin kalinliklari 5 7 cm dir Hemen hemen tum mezarlar kuzeybati guneydogu yonundedir Acilan dokuz mezar ise hafif bir yon kaymasiyla dogu bati yonundedir Ortaya cikarilan tum mezarlar yagmalanmistir Geride kalan gomut armaganlari bronz igneler canak comlek ve dag kristalinden yapilmis boncuklardir 2002 yili kazilariyla ortaya cikarilan Erken Tunc Cagi mezarlarinin sayisi 47 yi bulmustur Bu Erken Tunc Cagi bazi mezarlarin tam sanduka mezar ozelligi gostermemesi bu mezarlarin sosyal statusu daha dusuk bireylere ait oldugu dusunulmektedir Bu tip mezarlarin etrafi toplama taslarla cevrilerek yapilmis ama ustlerine mutlaka bir kapak tasi konulmustur Bunlarin tabani da kucuk cakil taslariyla kaplidir Sagdece uc mezarda coklu gomu tespit edilmistir diger mezarlar tek kisiliktir Erken Tunc Cagi baslarina tarihlenen ve gomut armagani olarak bulunan canak comlegin bicim ve teknik ozellikleri Gec Uruk Donemi nin devami olarak Erken Hanedanlar I Donemi ozellikleri gostermektetedir Dis baglantilarKaynakca a b c TAY Yerlesme Ayrintilari olu kirik baglanti a b c d e f g h 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Agustos 2012 Emsal Kocerdin Asagi Salat Hoyugu Erken Tunc Cagi Seramikleri 30 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sh 1 Gazi Universitesi Arkeoloji Anabilim Dali Yuksek Lisans Tezi Emsal Kocerdin Sh 6 a b Asagi Salat Erken Tunc Cagi I Iskeletlerinin Antropolojik Analizi olu kirik baglanti Tubav Bilim Dergisi 2011 Cilt 4 sayi 3 Sh 231 14 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Agustos 2012 a b Emsal Kocerdin Sh 15 Emsal Kocerdin Sh 106 Diyarbakir Muzesi Asagi Salat Hoyugu Kazisi olu kirik baglanti Tubav Bilim Dergisi Sh 234 a b 11 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Agustos 2012 Tubav Bilim Dergisi Sh 236