Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aarhus, 1948'den 1 Ocak 2011'e kadar Århus, Danimarka'nın ikinci büyük kentidir. Kattegat denizinde Jutland'ın doğu kıyısında ve Kopenhag'ın yaklaşık 187 kilometre kuzeybatısında yer almaktadır.
| Aarhus | |
|---|---|
 | |
 Arma | |
Slogan: Smilets by (Gülümseme şehri) | |
  Aarhus Aarhus'un Danimarka'daki konumu | |
| Ülke |  Danimarka |
| Belediye | |
| Alt idari birimler | Liste |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | (S) |
| Yüzölçümü | |
| • Şehir | 91 km² |
| Nüfus (2020) | |
| • Şehir | 349.983 |
| • Yoğunluk | 2854/km² |
| • Kent | 280.534 |
| Zaman dilimi | (OAS) |
| • Yaz (YSU) | (OAYS) |
| Alan kodu | (+45) 8 |
Resmî site aarhus.dk | |
Yutland'ın en büyük şehri olan Aarhus, 8. yüzyılda bir fiyordun kuzey kıyılarında, Aarhus Nehri'nin ağzında bir Viking kalesi olarak kuruldu. Danimarka boğazlarında kesişen ticaret yolları üzerinde yer alan, esasen askeri bir tesisten bir ticaret merkezine dönüştü ve 1441'de ona Market kasabası ayrıcalıkları verildi. Bölgesel ticaretle desteklenmiş ve piskoposluk nüfusunun merkezi olarak, 19. yüzyıla kadar süren siyasi açıdan istikrarsız bir dönemde istikrarlı kaldı. Sanayi, hızlı nüfus artışını bölgesel rakipleri geride bırakırken, sanayi devrimi bir dönüm noktası haline geldi. 1934'te Jutland'daki ilk üniversite Aarhus'ta kuruldu ve bugün bir üniversite şehri ve Jutland'daki ticaret, hizmetler, sanayi ve turizm için en büyük merkez.
Kentin başlıca kültürel kurumları arasında Den Gamle By, ARoS Aarhus Kunstmuseum, , , ve bulunmaktadır. Danimarka'nın en genç ve en hızlı büyüyen demografiye sahip şehridir ve İskandinavya'nın en büyük üniversitesi olan Aarhus Üniversitesi'ne ev sahipliği yapmaktadır. [2] [11] Ticari olarak şehir, ülkedeki başlıca konteyner limanıdır ve Vestas, Arla Foods, Salling Group ve Jysk gibi büyük Danimarka şirketlerinin genel merkezleri burada bulunmaktadır.
Bir liman kenti olan Århus, ülkenin (İngilizce Jutland ya da Danca Jylland) yarımadasının kuzeydoğusunda yer alır. 2004 Sayımına göre 228.547 kişinin yaşadığı kent, Århus ilinin de merkezidir. Kent düz, verimli ve ormanlık bir alan üzerinde kuruludur. Tarımsal ürünlerin dışsatımı ile, kömür, demir gibi madenlerin dışalımında kentin limanının önemi büyüktür.
Kentte gezilip görülecek yerler arasında; 13. yüzyıldan kalma, ülkenin ve kuzey Avrupa'nın en büyük kilisesi olan katedral, Danimarka'nın geçmişindeki yapıların yakın zamanda yapılmış tıpkılarının bulunduğu eski Dan yaşamını canlandıran Den Gamle By ("eski kent"), Bitkibilimi (Botanik) bahçesi, Tivoli Friheden eğlence parkı ve kentin sanat müzesi ARoS sayılabilir. Kent ayrıca, ülkenin önemli üniversitelerinden birini de barındırır.
İklim
 Aarhus iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 4,4 | 4,5 | 8,3 | 12,5 | 18,7 | 20,2 | 23,4 | 23,1 | 19,0 | 12,3 | 9,7 | 6,4 | 13,5 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 2,0 | 1,9 | 4,6 | 8,1 | 13,8 | 16,0 | 18,5 | 18,2 | 14,8 | 9,6 | 6,7 | 3,8 | 9,8 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −0,5 | −0,7 | 0,8 | 3,7 | 8,9 | 11,8 | 13,5 | 13,3 | 10,5 | 6,9 | 3,7 | 1,1 | 6,1 |
| Ortalama yağış (mm) | 60 | 41 | 48 | 42 | 50 | 55 | 67 | 65 | 72 | 77 | 80 | 68 | 722 |
| Kaynak: Danimarka Meteoroloji Enstitüsü | |||||||||||||
Nüfus
Aarhus, 2.874 / km2 (7.444 / sq mi) yoğunluk için 91 kilometrekarede (35 sq mi) 261.570'lik bir nüfusa sahiptir. [2] Aarhus belediyesi 706 / km2 (1.829 / sq mi) yoğunluğa sahip 468 km² üzerinde 330.639 nüfusa sahiptir. Belediye nüfusunun beşte birinden azı şehir sınırlarının ötesinde ikamet ediyor ve neredeyse tamamı kentsel bir alanda yaşıyor. [122] Aarhus'un nüfusu, ulusal ortalamaya göre hem daha genç hem de daha eğitimli ve bu da eğitim kurumlarının yoğunluğuna atfedilebilir. [123] Nüfusun %40'ından fazlası üniversite mezunu olup, şehrin sadece %14'ü ilkokul veya ortaokul mezunudur. [124] En büyük yaş grubu 20-29 yaş arasındadır; şehirdeki ortalama yaş 37,5 olup, Aarhus Danimarka'daki en genç şehir ve en genç belediyelerinden biridir. [125] [126]
Şehrin çoğunluğu sırayla Hristiyan ve Müslüman dinine mensuptur. Budist, Hindu ve Yahudi cemaati de dahil olmak üzere şehir 75 farklı dini grup ve mezhebe ev sahipliği yapmaktadır. Nüfusun çoğunluğu, hem şehirdeki hem de bir bütün olarak ülkenin en büyük dini kurumu olan Protestan devlet kilisesi, Danimarka Kilisesi'nin üyeleridir. Nüfusun yaklaşık %20'si resmi olarak herhangi bir dine bağlı olmamakla beraber, bu oran yıllardır yavaş yavaş artmaktadır. [129]
1990'larda şehre Türkiye'den önemli bir göç dalgası vardı. Göçmenlerin çoğunun kökleri Avrupa ve gelişmiş dünya dışında, 130 farklı milletten yaklaşık 25.000 kişiden oluşuyor ve en büyük gruplar Orta Doğu ve Kuzey Afrika'dan geliyor. En çok katkıda bulunanlar Polonya, Almanya, Romanya ve Norveç olmak üzere Avrupa içinden yaklaşık 15.000 kişi geldi. [125]
Birçok göçmen, 2000 yılından bu yana yabancı kökenli sakinlerin yüzdesinin %66 arttığı Brabrand, Hasle ve Viby banliyölerinde yerleşmiştir. Bu da şehirde gettolaşmayla sonuçlanmıştır; batılı olmayan ülkelerden gelen göçmenler Danimarkalılar'a göre nispeten daha yoksul ve daha yüksek suç oranına sahiplerdir.[131] [132] [133]
Kaynakça
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Aarhus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ARoS resmî sitesi 5 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Århus Üniversitesi 15 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aarhus 1948 den 1 Ocak 2011 e kadar Arhus Danimarka nin ikinci buyuk kentidir Kattegat denizinde Jutland in dogu kiyisinda ve Kopenhag in yaklasik 187 kilometre kuzeybatisinda yer almaktadir AarhusSehirArmaSlogan Smilets by Gulumseme sehri AarhusAarhus un Danimarka daki konumuUlkeDanimarkaBelediyeAlt idari birimlerListe NorrebroIdare Belediye baskani S Yuzolcumu Sehir91 km Nufus 2020 Sehir349 983 Yogunluk2854 km Kent280 534Zaman dilimiUTC 01 00 OAS Yaz YSU UTC 02 00 OAYS Alan kodu 45 8Resmi site aarhus dk Yutland in en buyuk sehri olan Aarhus 8 yuzyilda bir fiyordun kuzey kiyilarinda Aarhus Nehri nin agzinda bir Viking kalesi olarak kuruldu Danimarka bogazlarinda kesisen ticaret yollari uzerinde yer alan esasen askeri bir tesisten bir ticaret merkezine donustu ve 1441 de ona Market kasabasi ayricaliklari verildi Bolgesel ticaretle desteklenmis ve piskoposluk nufusunun merkezi olarak 19 yuzyila kadar suren siyasi acidan istikrarsiz bir donemde istikrarli kaldi Sanayi hizli nufus artisini bolgesel rakipleri geride birakirken sanayi devrimi bir donum noktasi haline geldi 1934 te Jutland daki ilk universite Aarhus ta kuruldu ve bugun bir universite sehri ve Jutland daki ticaret hizmetler sanayi ve turizm icin en buyuk merkez Kentin baslica kulturel kurumlari arasinda Den Gamle By ARoS Aarhus Kunstmuseum ve bulunmaktadir Danimarka nin en genc ve en hizli buyuyen demografiye sahip sehridir ve Iskandinavya nin en buyuk universitesi olan Aarhus Universitesi ne ev sahipligi yapmaktadir 2 11 Ticari olarak sehir ulkedeki baslica konteyner limanidir ve Vestas Arla Foods Salling Group ve Jysk gibi buyuk Danimarka sirketlerinin genel merkezleri burada bulunmaktadir Bir liman kenti olan Arhus ulkenin Ingilizce Jutland ya da Danca Jylland yarimadasinin kuzeydogusunda yer alir 2004 Sayimina gore 228 547 kisinin yasadigi kent Arhus ilinin de merkezidir Kent duz verimli ve ormanlik bir alan uzerinde kuruludur Tarimsal urunlerin dissatimi ile komur demir gibi madenlerin disaliminda kentin limaninin onemi buyuktur Kentte gezilip gorulecek yerler arasinda 13 yuzyildan kalma ulkenin ve kuzey Avrupa nin en buyuk kilisesi olan katedral Danimarka nin gecmisindeki yapilarin yakin zamanda yapilmis tipkilarinin bulundugu eski Dan yasamini canlandiran Den Gamle By eski kent Bitkibilimi Botanik bahcesi Tivoli Friheden eglence parki ve kentin sanat muzesi ARoS sayilabilir Kent ayrica ulkenin onemli universitelerinden birini de barindirir Iklim Aarhus iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilOrtalama en yuksek sicaklik C 4 4 4 5 8 3 12 5 18 7 20 2 23 4 23 1 19 0 12 3 9 7 6 4 13 5Ortalama sicaklik C 2 0 1 9 4 6 8 1 13 8 16 0 18 5 18 2 14 8 9 6 6 7 3 8 9 8Ortalama en dusuk sicaklik C 0 5 0 7 0 8 3 7 8 9 11 8 13 5 13 3 10 5 6 9 3 7 1 1 6 1Ortalama yagis mm 60 41 48 42 50 55 67 65 72 77 80 68 722Kaynak Danimarka Meteoroloji EnstitusuNufusAarhus 2 874 km2 7 444 sq mi yogunluk icin 91 kilometrekarede 35 sq mi 261 570 lik bir nufusa sahiptir 2 Aarhus belediyesi 706 km2 1 829 sq mi yogunluga sahip 468 km uzerinde 330 639 nufusa sahiptir Belediye nufusunun beste birinden azi sehir sinirlarinin otesinde ikamet ediyor ve neredeyse tamami kentsel bir alanda yasiyor 122 Aarhus un nufusu ulusal ortalamaya gore hem daha genc hem de daha egitimli ve bu da egitim kurumlarinin yogunluguna atfedilebilir 123 Nufusun 40 indan fazlasi universite mezunu olup sehrin sadece 14 u ilkokul veya ortaokul mezunudur 124 En buyuk yas grubu 20 29 yas arasindadir sehirdeki ortalama yas 37 5 olup Aarhus Danimarka daki en genc sehir ve en genc belediyelerinden biridir 125 126 Sehrin cogunlugu sirayla Hristiyan ve Musluman dinine mensuptur Budist Hindu ve Yahudi cemaati de dahil olmak uzere sehir 75 farkli dini grup ve mezhebe ev sahipligi yapmaktadir Nufusun cogunlugu hem sehirdeki hem de bir butun olarak ulkenin en buyuk dini kurumu olan Protestan devlet kilisesi Danimarka Kilisesi nin uyeleridir Nufusun yaklasik 20 si resmi olarak herhangi bir dine bagli olmamakla beraber bu oran yillardir yavas yavas artmaktadir 129 1990 larda sehre Turkiye den onemli bir goc dalgasi vardi Gocmenlerin cogunun kokleri Avrupa ve gelismis dunya disinda 130 farkli milletten yaklasik 25 000 kisiden olusuyor ve en buyuk gruplar Orta Dogu ve Kuzey Afrika dan geliyor En cok katkida bulunanlar Polonya Almanya Romanya ve Norvec olmak uzere Avrupa icinden yaklasik 15 000 kisi geldi 125 Bircok gocmen 2000 yilindan bu yana yabanci kokenli sakinlerin yuzdesinin 66 arttigi Brabrand Hasle ve Viby banliyolerinde yerlesmistir Bu da sehirde gettolasmayla sonuclanmistir batili olmayan ulkelerden gelen gocmenler Danimarkalilar a gore nispeten daha yoksul ve daha yuksek suc oranina sahiplerdir 131 132 133 Kaynakca StatBank Denmark data and statistics Statistics Denmark 23 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2020 Danimarka Meteoroloji Enstitusu Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Dis baglantilarWikimedia Commons ta Aarhus ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir ARoS resmi sitesi 5 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arhus Universitesi 15 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde