Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abdullah Avlani (Özbekçe: Abdulla Avloniy) (1874, Taşkent-1934, Taşkent), Özbek şair. Yeni devir Özbek medeniyeti, edebiyatının esasçılarından biri, çocuk edebiyatı, Özbek milli tiyatrosu, draması, matbuatı, Özbek milli pedagojisinin temeli taşını koyan eğitimci.
| Abdullah Avlani | |
|---|---|
| Doğum | Abdulla Avloniy 12 Temmuz 1874 Taşkent, Türkistan |
| Ölüm | 25 Ağustos 1934 (60 yaşında) , Özbekistan |
| Meslek | Yazar, şair, eleştirmen, tercüman, eğitimci,tiyatrocu |
| İkamet | Türkistan (günümüzde Özbekistan) |
| Milliyet | Türk (Özbek) |
Hayatı
XX.yüzyıl başlarında Türkistan'daki Ceditçilik hareketinin ve eğitim seferberliğinin önemli isimlerinden biridir. Şair, gazeteci, tercüman, eğitimci, tiyatrocu olarak bilinmektedir. 1878 yılında Taşkent'te doğmuştur. Mahalle mektebi ve medresede eğitim gördü. 14 yaşında şiir yazmaya başlar. Türk Dünyasındaki birlik hareketlerini yakından takip eder. İsmail Gaspıralı'nın çıkarmış olduğu Tercüman gazetesini takip etti. Arapça, Farsça ve Rusça öğrenmiştir. Kültür seviyesini yükseltmiş ve Orta Asya Türk aydınları arasında tanınmış bir kişi oldu. 1904 yılında uğraşları ile Mirabad'da çağdaş bir eğitim veren mektep açar. Burada dersler verir. 1907 yılında Şöhret gazetesini çıkarmaya başlar. 1909 tarihinde yakın arkadaşlarıyla birlikte Cemiyeti Hayriye adında bir teşkilat oluşturur. Cemiyeti Hayriye, Orta Asya'daki eğitim atağının hız kazanmasında mühim bir etkiye sahiptir. Orta Asya Türklerinin düşünce ve kültür durumunu geliştirmek için 1913 yılında Turan adında bir tiyatro grubu kurmuştur. Burada sanat danışmanı, rejisör ve aktör olarak çalıştı. Eserlerini ve Abdullah Kadiri, Hamza Hekimzade Niyazi, Celil Mehmetkuluzade, Üzeyir Hacıbey gibi Türk dünyasının aydınlarının eserlerini sahneledi. Kendisinin Pinek (1915), Advokatlik Asanını (1916), Biz ve Siz gibi piyeslerini yazmıştır. Özbek tiyatrosunun gelişmesinde büyük bir etkiye sahiptir. Okullar için hazırladığı ders kitaplarından Birinci Muallim, İkkinçi Muallim (1912), Tarih, Türkiy Gülistan yahud Ahlak (1913) eserleri beğeni ile okunmuştur. 1915 yılında Edebiyat yahud Milli Şiirler adlı kitabı basılmıştır. Bu eserindeki şiirleri, Türk milli şuurunun uyanmsına büyük hizmet etmiştir. 1914 yılında Sadayı Türkistan gazetesinde muharrirlik yapan Abdullah Avlani, 1917 yılında Turan gazetesini çıkardı. 1919-1920 yıllarında Afganistan'da elçi olarak görev yaptı. Daha sonra İştirakiyyun, Kızıl Bayrak, Kasabaçilik İşi gazetelerinde muharrir olarak görev yaptı. Ardından Orta Asya Devlet Üniversitesinde çalıştı. 1931 yılında profesör oldu. 1934 yılında Taşkent'te öldü.
Eserleri
En ünlü eseri Türki Gülistan yahud Ahlak adlı kitabıdır. Bu kitap, eski Şarkta yarı nazım, yarı nesir halinde yazılan eserleri hatırlatır. Ziya Gökalp, Mehmet Akif düşüncesinde bir eserdir.
Neşredilen eserleri
- Avloniy. «». T., 1978.
- Avloniy. Oʻson millat. T., 1993.
- Avloniy. Turkiy guliston yohud axloq. T., 1992.
- Avloniy. Afgʻon sayohati. Kundaliklar. «Sharq yulduzi», 1990, 7-son.
- Milliy uygʻonish. T., 1993.
- Avloniy, Tanlangan asarlar, Ikki tomlik, «Maʼnaviyat»., T., 1998 y.
İlmi kaynaklar
- Qosimov B. Abdulla Avloniy. T., 1979.
- Qosimov B. Inqilobiy sheʼriyat sahifalari. T., 1977.
- Oripov Q. Alangali yillar adabiyoti., T., 1972.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b (PDF). 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Mart 2016.
- ^ Özbek yazılı edebiyatı http://turklib.ru/general_history/baslangicindan_gunumuze_kadar_turkiye_diisindaki_turk_edebiyatlari_antolojisi_ozbek_edebiyati_15_cilt_ozbek_yaz305l305_edebiyati.html 13 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Abdulla Avlani ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- literature.uz2 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Özbek edebiyatı22 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Abdullah Avlani13 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abdullah Avlani Ozbekce Abdulla Avloniy 1874 Taskent 1934 Taskent Ozbek sair Yeni devir Ozbek medeniyeti edebiyatinin esascilarindan biri cocuk edebiyati Ozbek milli tiyatrosu dramasi matbuati Ozbek milli pedagojisinin temeli tasini koyan egitimci Abdullah AvlaniDogumAbdulla Avloniy 12 Temmuz 1874 1874 07 12 Taskent TurkistanOlum25 Agustos 1934 60 yasinda OzbekistanMeslekYazar sair elestirmen tercuman egitimci tiyatrocuIkametTurkistan gunumuzde Ozbekistan MilliyetTurk Ozbek HayatiXX yuzyil baslarinda Turkistan daki Ceditcilik hareketinin ve egitim seferberliginin onemli isimlerinden biridir Sair gazeteci tercuman egitimci tiyatrocu olarak bilinmektedir 1878 yilinda Taskent te dogmustur Mahalle mektebi ve medresede egitim gordu 14 yasinda siir yazmaya baslar Turk Dunyasindaki birlik hareketlerini yakindan takip eder Ismail Gaspirali nin cikarmis oldugu Tercuman gazetesini takip etti Arapca Farsca ve Rusca ogrenmistir Kultur seviyesini yukseltmis ve Orta Asya Turk aydinlari arasinda taninmis bir kisi oldu 1904 yilinda ugraslari ile Mirabad da cagdas bir egitim veren mektep acar Burada dersler verir 1907 yilinda Sohret gazetesini cikarmaya baslar 1909 tarihinde yakin arkadaslariyla birlikte Cemiyeti Hayriye adinda bir teskilat olusturur Cemiyeti Hayriye Orta Asya daki egitim ataginin hiz kazanmasinda muhim bir etkiye sahiptir Orta Asya Turklerinin dusunce ve kultur durumunu gelistirmek icin 1913 yilinda Turan adinda bir tiyatro grubu kurmustur Burada sanat danismani rejisor ve aktor olarak calisti Eserlerini ve Abdullah Kadiri Hamza Hekimzade Niyazi Celil Mehmetkuluzade Uzeyir Hacibey gibi Turk dunyasinin aydinlarinin eserlerini sahneledi Kendisinin Pinek 1915 Advokatlik Asanini 1916 Biz ve Siz gibi piyeslerini yazmistir Ozbek tiyatrosunun gelismesinde buyuk bir etkiye sahiptir Okullar icin hazirladigi ders kitaplarindan Birinci Muallim Ikkinci Muallim 1912 Tarih Turkiy Gulistan yahud Ahlak 1913 eserleri begeni ile okunmustur 1915 yilinda Edebiyat yahud Milli Siirler adli kitabi basilmistir Bu eserindeki siirleri Turk milli suurunun uyanmsina buyuk hizmet etmistir 1914 yilinda Sadayi Turkistan gazetesinde muharrirlik yapan Abdullah Avlani 1917 yilinda Turan gazetesini cikardi 1919 1920 yillarinda Afganistan da elci olarak gorev yapti Daha sonra Istirakiyyun Kizil Bayrak Kasabacilik Isi gazetelerinde muharrir olarak gorev yapti Ardindan Orta Asya Devlet Universitesinde calisti 1931 yilinda profesor oldu 1934 yilinda Taskent te oldu EserleriEn unlu eseri Turki Gulistan yahud Ahlak adli kitabidir Bu kitap eski Sarkta yari nazim yari nesir halinde yazilan eserleri hatirlatir Ziya Gokalp Mehmet Akif dusuncesinde bir eserdir Nesredilen eserleriAvloniy T 1978 Avloniy Oʻson millat T 1993 Avloniy Turkiy guliston yohud axloq T 1992 Avloniy Afgʻon sayohati Kundaliklar Sharq yulduzi 1990 7 son Milliy uygʻonish T 1993 Avloniy Tanlangan asarlar Ikki tomlik Maʼnaviyat T 1998 y Ilmi kaynaklarQosimov B Abdulla Avloniy T 1979 Qosimov B Inqilobiy sheʼriyat sahifalari T 1977 Oripov Q Alangali yillar adabiyoti T 1972 Ayrica bakinizKaynakca a b PDF 11 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 30 Mart 2016 Arsivlenmis kopya PDF 16 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Mart 2016 Ozbek yazili edebiyati http turklib ru general history baslangicindan gunumuze kadar turkiye diisindaki turk edebiyatlari antolojisi ozbek edebiyati 15 cilt ozbek yaz305l305 edebiyati html 13 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarWikimedia Commons ta Abdulla Avlani ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir literature uz2 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ozbek edebiyati22 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Abdullah Avlani13 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde