Abelya Teslis Kilisesi (Gürcüce: აბელიის სამების ეკლესია) Güney Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesindeki Ağbulak Belediyesinde yer alan bir 13. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Tek nefli sade bir tasarımı olan kilise, günümüzde Abeliani olarak bilinen tarihi Abelya köyünün eteklerinde konumlanmıştır. Kilisenin güney duvarındaki bir yazıtta yapının 1250 ve 1259 yılları arasında, yani Moğol yönetimi altındaki iki hükümdarlı Gürcistan döneminde yapıldığı anlaşılmaktadır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.
აბელიის ეკლესია | |
Abelya Kilisesi. Doğu ve güney cepheleri. | |
Genel bilgiler | |
---|---|
Konum | Abeliani, Ağbulak Belediyesi, Kvemo Kartli, Gürcistan |
Koordinatlar | 41°34′20″K 44°30′02″D / 41.57222°K 44.50056°D |
Yükseklik | |
Zirve | Tek nefli kilise |
Konumu
Abelya Kilisesi, Kvemo Kartli bölgesindeki Sameba Dağının eteklerinde yer almaktadır. İlk olarak 1580 tarihli bir belgede Abelya olarak geçen bu bölgenin, 1950'lerdeki kazılarla Erken Tunç Çağı'ndan beri kullanıldığı ortaya çıkmıştır. Bölgede ayrıca MÖ 5-3. yüzyıllardan kalma bir nekropol bulunmuştur. Nekropolün yanı sıra, bronz, demir ve camdan yapılmış eserler ve avlanma sahneleri içeren mühürler bulunmuştur. 18. yüzyılda tamamen terk edilen ve sonrasında büyük ölçüde doğa tarafından geri kazanılan alan ve kilise, 1900'lü yılların başında ilk kez Gürcü bilgin Ekvtime Takaişvili tarafından tanımlanmıştır.
Mimarisi
Abelya, orijinal mimari biçimini büyük ölçüde koruyan, tek nefli küçük bir kilisedir. Molozdan yapılmış tonoz haricinde, büyük, düzenli ve gri gözenekli dolerit taşlardan inşa edilmiştir ve kesme taşlarla kaplıdır. Uzatılmış salon, orta destek kemeri ile iki bölmeye ayrılır ve doğudaki yarı dairesel apsiste son bulur. Apsis karakteristik olarak yarım kubbeye doğru daralmaktadır. Kilisenin tek girişi güneyde olup, kuzey cephesi hariç her duvar tek bir pencere ile delinmiştir. Kilisenin içi bir zamanlar fresklenmişti, ama zamanla çoğu kaybolmuştur. Dış duvarlar dekorasyon bakımından aşırı fakirdir. Arşitrav taşının her iki yanında da belirgin iki gölgelik vardır. Gölgelikler, muhtemelen bir zamanlar var olan üst yapıdaki kemerlerden destek almıştır. Kilise, 2006 yılında devlet tarafından finanse edilen bir programla yenilenmiştir.
Yazıt
Güney cephesi, Orta Çağ Gürcü alfabesi “asomtavruli” ile yazılmış, 23 yatay çizgi halinde düzenlenmiş uzunca bir yazıtla süslenmiştir. Yazıt, Manglisi başpiskoposu Arsen Mshuidaisdze adına yapılmıştır ve Gürcistan'ın asil krallarından bahseder; Davit Ulu, Davit Narin, Kraliçe Tamar ve oğulları Giorgi. Yazıtta daha sonra, krallığın tamamının Tatarlar tarafından fethedildiği dönemde kilise inşaatçılarının katlanmak zorunda kaldığı sıkıntılara dikkat çeker ve Gürcistan'daki Moğol egemenliğine referans olur.
Kaynakça
- ^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
- ^ "აბელია [Abelia]". საქართველო: ენციკლოპედია, ტ. 1 [Encyclopaedia Georgia, vol. 1] (Gürcüce). Tiflis. 1997. ss. 27-28.
- ^ "აბელიანის ეკლესია" [Abeliani church]. კულტურული მემკვიდრეობის გის პორტალი [GIS portal of cultural heritage] (Gürcüce). 2 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019.
- ^ a b Gomelauri, Ina (1968). "ხუროთმოძღვრული ძეგლები სოფ. აბელიაში" [Architectural monuments in the village of Abelia]. Matsne (Gürcüce). Cilt 1. ss. 255-274.
- ^ Eastmond, Antony (2017). Tamta's World. Cambridge University Press. s. 92. ISBN .
- ^ Danelia, Korneli; Sarjveladze, Zurab (1997). ქართული პალეოგრაფია [Georgian paleography] (Gürcüce). ss. 93-94.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abelya Teslis Kilisesi Gurcuce აბელიის სამების ეკლესია Guney Gurcistan in Kvemo Kartli bolgesindeki Agbulak Belediyesinde yer alan bir 13 yuzyil Gurcu Ortodoks kilisesidir Tek nefli sade bir tasarimi olan kilise gunumuzde Abeliani olarak bilinen tarihi Abelya koyunun eteklerinde konumlanmistir Kilisenin guney duvarindaki bir yazitta yapinin 1250 ve 1259 yillari arasinda yani Mogol yonetimi altindaki iki hukumdarli Gurcistan doneminde yapildigi anlasilmaktadir Kilise Gurcistan in Ulusal Oneme Sahip Tasinmaz Kultur Anitlari listesine eklenmistir Abelya Kilisesiაბელიის ეკლესიაAbelya Kilisesi Dogu ve guney cepheleri Genel bilgilerKonumAbeliani Agbulak Belediyesi Kvemo Kartli GurcistanKoordinatlar41 34 20 K 44 30 02 D 41 57222 K 44 50056 D 41 57222 44 50056YukseklikZirveTek nefli kiliseKonumuAbelya Kilisesi Kvemo Kartli bolgesindeki Sameba Daginin eteklerinde yer almaktadir Ilk olarak 1580 tarihli bir belgede Abelya olarak gecen bu bolgenin 1950 lerdeki kazilarla Erken Tunc Cagi ndan beri kullanildigi ortaya cikmistir Bolgede ayrica MO 5 3 yuzyillardan kalma bir nekropol bulunmustur Nekropolun yani sira bronz demir ve camdan yapilmis eserler ve avlanma sahneleri iceren muhurler bulunmustur 18 yuzyilda tamamen terk edilen ve sonrasinda buyuk olcude doga tarafindan geri kazanilan alan ve kilise 1900 lu yillarin basinda ilk kez Gurcu bilgin Ekvtime Takaisvili tarafindan tanimlanmistir MimarisiAbelya kilisesi Guney ve bati cepheleri Abelya orijinal mimari bicimini buyuk olcude koruyan tek nefli kucuk bir kilisedir Molozdan yapilmis tonoz haricinde buyuk duzenli ve gri gozenekli dolerit taslardan insa edilmistir ve kesme taslarla kaplidir Uzatilmis salon orta destek kemeri ile iki bolmeye ayrilir ve dogudaki yari dairesel apsiste son bulur Apsis karakteristik olarak yarim kubbeye dogru daralmaktadir Kilisenin tek girisi guneyde olup kuzey cephesi haric her duvar tek bir pencere ile delinmistir Kilisenin ici bir zamanlar fresklenmisti ama zamanla cogu kaybolmustur Dis duvarlar dekorasyon bakimindan asiri fakirdir Arsitrav tasinin her iki yaninda da belirgin iki golgelik vardir Golgelikler muhtemelen bir zamanlar var olan ust yapidaki kemerlerden destek almistir Kilise 2006 yilinda devlet tarafindan finanse edilen bir programla yenilenmistir YazitGuney cephesi Orta Cag Gurcu alfabesi asomtavruli ile yazilmis 23 yatay cizgi halinde duzenlenmis uzunca bir yazitla suslenmistir Yazit Manglisi baspiskoposu Arsen Mshuidaisdze adina yapilmistir ve Gurcistan in asil krallarindan bahseder Davit Ulu Davit Narin Kralice Tamar ve ogullari Giorgi Yazitta daha sonra kralligin tamaminin Tatarlar tarafindan fethedildigi donemde kilise insaatcilarinin katlanmak zorunda kaldigi sikintilara dikkat ceker ve Gurcistan daki Mogol egemenligine referans olur Kaynakca List of Immovable Cultural Monuments PDF Gurcuce National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia 12 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Temmuz 2019 აბელია Abelia საქართველო ენციკლოპედია ტ 1 Encyclopaedia Georgia vol 1 Gurcuce Tiflis 1997 ss 27 28 აბელიანის ეკლესია Abeliani church კულტურული მემკვიდრეობის გის პორტალი GIS portal of cultural heritage Gurcuce 2 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2019 a b Gomelauri Ina 1968 ხუროთმოძღვრული ძეგლები სოფ აბელიაში Architectural monuments in the village of Abelia Matsne Gurcuce Cilt 1 ss 255 274 Eastmond Antony 2017 Tamta s World Cambridge University Press s 92 ISBN 9781107167568 Danelia Korneli Sarjveladze Zurab 1997 ქართული პალეოგრაფია Georgian paleography Gurcuce ss 93 94