Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Acıgöl (Çardak Gölü), Afyonkarahisar ve Denizli il sınırları içerisinde bulunan tektonik göl. B Sınıfı Sulak Alan olarak koruma altına alınmıştır.
| Acıgöl | |
|---|---|
 | |
 | |
| Havza | |
| Ülke(ler) | Türkiye |
| Şehir(ler) | Afyonkarahisar, Denizli |
| İlçe(ler) | Dazkırı, Başmakçı, Çardak |
| Koordinatlar | 37°49′36″K 29°53′16″D / 37.82667°K 29.88778°D |
| Genel bilgiler | |
| Akarsu (giden) | Kapalı havza |
| Göl türü | Tektonik göl |
| Yüzölçümü | 41,5 km2 (16,0 sq mi) |
| Ortalama derinlik | 1,50 m (4,9 ft) |
| En derin noktası | 2,10 m (6,9 ft) |
| Yüzey rakımı | 842 m (2.762 ft) |
| Özellikler | Sulak alan |
| Wikimedia Commons | |
  Acıgöl (Türkiye) | |
Fiziki özellikleri
Acıgöl, 41,34 km2–41,5 km2 arasındaki yüzölçümü ile Denizli ilinin en büyük gölüdür. Denizli yönünde Çardak ilçesi ile Afyon yönünde Dazkırı ilçesi arasındadır. Gölün yaklaşık 20 km2'si Afyon ili içerisinde kalmaktadır.
Gölün denizden yüksekliği 842 m olup derinliği ise 150 cm ile 210 cm arasındadır, yaz mevsiminde suyu azalır ve yer yer kurur. Göl yaz mevsiminde ve yağış azlığı görülen yıllarda büyük oranda kurur. Tuzluluğu iyice artan göl, tuzlu göller sınıfından playa sınıfına dahil edilir. 1970'te 160 km2 olan göl alanı 2008'de 50 km2'ye düşmüştür. Göl suyu, çevresindeki dağların küçük derelerinden, kaynaklar ve yağışlardan beslenmektedir.
Denizli’nin Çardak ilçesinde bulunan Acıgöl, Türkiye'nin tek, dünyanın ise ikinci büyük, temiz ve doğal sodyum potansiyeline sahip kapalı havzasıdır. Ülkemizdeki sodyum sülfatın[A] %98’i doğal kaynaklardan, bu miktarın ise %90’ı Denizli'deki Acıgöl’den sağlanmaktadır.
Göl yatağında jips ve tuz katmanları, tuzlu su ortamında oluşan mikroorganizmalar ve yataktaki sülfür bakterilerince ayrıştırılarak mirabilit cevheri şeklinde sodyum sülfat oluşmaktadır. Gölden çıkarılan tuz, potasyum, sodyum ve sülfat gibi maddeler çevredeki işletmeler tarafından değerlendirilmekte, örneğin sodyum sülfat, kâğıt, cam, deterjan, tekstil ve benzeri sanayilerde kullanılmaktadır.
Canlı hayatı
Göl civarında 20 familyaya ait 176 kuş türü tespit edilmiştir. Ayrıca dünyada ender bulunan Dişli Sazancık (Aphanius transgrediens) yalnızca Acıgöl'de bulunmaktadır. Dişli sazancık Acıgöle güneyden dökülen 20–25 kaynaktan yalnızca 1–2'sinde yaşamaktadır. Göle sonradan bırakılan sivrisinek balığı (Gambusia holbrooki) dişli sazancıkların yavru ve yumurtalarını yemektedir. Alan ve besin rekabetine girmektedir.
Sorunlar
Ancak çevredeki evlerden kaynaklı atıklar ve fabrikaların üretim faaliyetleri, sucul yaşamı olumsuz etkilemekte ve göl çevresindeki canlı çeşitliliği ve sayısında düşüşe yol açmaktadır.
Acıgöl Havzasında sıcaklıkta artış, yağışlarda azalma yönelimi belirlenmiştir. Göl yakınındaki istasyonlardan Çardak'da, yağış miktarları 250–350 mm arasında değişmektedir. Dazkırı'da bu değerler 250–300 mm arasındadır. Her iki istasyonda en yüksek yağışlar 1980–1990 yılları arasında görülmüştür. Gelecekte küresel iklim değişikliğinin de etkisiyle, yarı kurak iklimin yerine kurak iklim hakim olacağı tahmin edilmektedir.
1970'lere göre 2/3 oranında küçülen gölün çekildiği alanlarda tuz ve kum açığa çıkmıştır. Yazın kuruyan otların koruyucu etkisinin kalkması ile Yüreğil çevresi, Başmakçı'nın batısı, Çardak'ın doğusunda, kurak bölgelere özgü toz fırtınaları görülmeye başlanmıştır. Meyve bahçeleri, tarım alanları ve bitki örtüsünün zarar gördüğü alan 60 km²'ye ulaşmıştır. Bu toz fırtınalarından korunmak için geniş yapraklı ve tuza dayanıklı otlar ve ağaçlar ile (söğüt ve kavak) koruyucu bariyer yapılmalıdır.
Notlar
- A. ^ Sodyum sülfat ; doğada yaygın olarak glauber tuzu (mirabilit Na2SO4.10 H2O) ve Thenardite (Na2SO4) halinde bulunmaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e . T.C. Denizli Valiliği. 13 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2012.
- ^ a b c d e . Afyonkarahisar İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 5 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2012.
- ^ a b c "Acı sona 10 kala". hurriyet.com.tr. hurriyet.com.tr. 5 Şubat 2017. 1 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2017.
- ^ a b c ÖZDEMİR, Mehmet Ali; BAHADIR, Muhammet (2010). (PDF). Sosyal Bilimler Dergisi. 6 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2017.
- ^ Hunter, Sophie. . atlasdergisi.com. 12 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2017.
- ^ UYAN, Umut. "Acıgöl'de bir endemik". akdenizkoruma.org.tr. Erişim tarihi: 5 Şubat 2017.[]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ocak 2012.
- ^ http://www.yg.yenicaggazetesi.com.tr/habergoster.php?haber=56286 []
- ^ ÖZDEMİR, Mehmet Ali; BAHADIR, Muhammet (2011). . Türk Coğrafya Dergisi. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
- ^ ÖZDEMİR, Mehmet Ali; BAHADIR, Muhammet (2009). . Coğrafya Dergisi. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
Dış bağlantılar
- Uzaydan Acıgöl10 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Acigol Cardak Golu Afyonkarahisar ve Denizli il sinirlari icerisinde bulunan tektonik gol B Sinifi Sulak Alan olarak koruma altina alinmistir AcigolHavzaUlke ler TurkiyeSehir ler Afyonkarahisar DenizliIlce ler Dazkiri Basmakci CardakKoordinatlar37 49 36 K 29 53 16 D 37 82667 K 29 88778 D 37 82667 29 88778Genel bilgilerAkarsu giden Kapali havzaGol turuTektonik golYuzolcumu41 5 km2 16 0 sq mi Ortalama derinlik1 50 m 4 9 ft En derin noktasi2 10 m 6 9 ft Yuzey rakimi842 m 2 762 ft OzelliklerSulak alanWikimedia CommonsAcigol Turkiye Fiziki ozellikleriAcigol 41 34 km2 41 5 km2 arasindaki yuzolcumu ile Denizli ilinin en buyuk goludur Denizli yonunde Cardak ilcesi ile Afyon yonunde Dazkiri ilcesi arasindadir Golun yaklasik 20 km2 si Afyon ili icerisinde kalmaktadir Golun denizden yuksekligi 842 m olup derinligi ise 150 cm ile 210 cm arasindadir yaz mevsiminde suyu azalir ve yer yer kurur Gol yaz mevsiminde ve yagis azligi gorulen yillarda buyuk oranda kurur Tuzlulugu iyice artan gol tuzlu goller sinifindan playa sinifina dahil edilir 1970 te 160 km2 olan gol alani 2008 de 50 km2 ye dusmustur Gol suyu cevresindeki daglarin kucuk derelerinden kaynaklar ve yagislardan beslenmektedir Denizli nin Cardak ilcesinde bulunan Acigol Turkiye nin tek dunyanin ise ikinci buyuk temiz ve dogal sodyum potansiyeline sahip kapali havzasidir Ulkemizdeki sodyum sulfatin A 98 i dogal kaynaklardan bu miktarin ise 90 i Denizli deki Acigol den saglanmaktadir Gol yataginda jips ve tuz katmanlari tuzlu su ortaminda olusan mikroorganizmalar ve yataktaki sulfur bakterilerince ayristirilarak mirabilit cevheri seklinde sodyum sulfat olusmaktadir Golden cikarilan tuz potasyum sodyum ve sulfat gibi maddeler cevredeki isletmeler tarafindan degerlendirilmekte ornegin sodyum sulfat kagit cam deterjan tekstil ve benzeri sanayilerde kullanilmaktadir Canli hayatiGol civarinda 20 familyaya ait 176 kus turu tespit edilmistir Ayrica dunyada ender bulunan Disli Sazancik Aphanius transgrediens yalnizca Acigol de bulunmaktadir Disli sazancik Acigole guneyden dokulen 20 25 kaynaktan yalnizca 1 2 sinde yasamaktadir Gole sonradan birakilan sivrisinek baligi Gambusia holbrooki disli sazanciklarin yavru ve yumurtalarini yemektedir Alan ve besin rekabetine girmektedir SorunlarAncak cevredeki evlerden kaynakli atiklar ve fabrikalarin uretim faaliyetleri sucul yasami olumsuz etkilemekte ve gol cevresindeki canli cesitliligi ve sayisinda dususe yol acmaktadir Acigol Havzasinda sicaklikta artis yagislarda azalma yonelimi belirlenmistir Gol yakinindaki istasyonlardan Cardak da yagis miktarlari 250 350 mm arasinda degismektedir Dazkiri da bu degerler 250 300 mm arasindadir Her iki istasyonda en yuksek yagislar 1980 1990 yillari arasinda gorulmustur Gelecekte kuresel iklim degisikliginin de etkisiyle yari kurak iklimin yerine kurak iklim hakim olacagi tahmin edilmektedir 1970 lere gore 2 3 oraninda kuculen golun cekildigi alanlarda tuz ve kum aciga cikmistir Yazin kuruyan otlarin koruyucu etkisinin kalkmasi ile Yuregil cevresi Basmakci nin batisi Cardak in dogusunda kurak bolgelere ozgu toz firtinalari gorulmeye baslanmistir Meyve bahceleri tarim alanlari ve bitki ortusunun zarar gordugu alan 60 km ye ulasmistir Bu toz firtinalarindan korunmak icin genis yaprakli ve tuza dayanikli otlar ve agaclar ile sogut ve kavak koruyucu bariyer yapilmalidir NotlarA Sodyum sulfat dogada yaygin olarak glauber tuzu mirabilit Na2SO4 10 H2O ve Thenardite Na2SO4 halinde bulunmaktadir Ayrica bakinizOlusumlarina gore Turkiye nin golleri listesi Turkiye deki gollerKaynakca a b c d e T C Denizli Valiligi 13 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2012 a b c d e Afyonkarahisar Il Kultur ve Turizm Mudurlugu 5 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2012 a b c Aci sona 10 kala hurriyet com tr hurriyet com tr 5 Subat 2017 1 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2017 a b c OZDEMIR Mehmet Ali BAHADIR Muhammet 2010 PDF Sosyal Bilimler Dergisi 6 Subat 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2017 Hunter Sophie atlasdergisi com 12 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2017 UYAN Umut Acigol de bir endemik akdenizkoruma org tr Erisim tarihi 5 Subat 2017 olu kirik baglanti Arsivlenmis kopya 14 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ocak 2012 http www yg yenicaggazetesi com tr habergoster php haber 56286 olu kirik baglanti OZDEMIR Mehmet Ali BAHADIR Muhammet 2011 Turk Cografya Dergisi 25 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2020 OZDEMIR Mehmet Ali BAHADIR Muhammet 2009 Cografya Dergisi 25 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2020 Dis baglantilarUzaydan Acigol10 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde