Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Agnodice veya Agnodike (Grekçe: Ἀγνοδίκη Agnodikē, Grekçe telaffuz: MÖ 4. yüzyıl) Antik Atina'daki ilk kadın ebe ya da hekim olarak anılan efsanevi bir figürdür. Hikâyesi Romalı yazar Gaius Julius Hyginus tarafından “Fabulae” adlı eserinde anlatılmıştır. Agnodice'nin genellikle tarihi bir figür olduğuna inanılmaz, ancak hikayesi ebelik veya tıp uygulayan kadınları desteklemek ve onlara karşı çıkmak için kullanılmıştır.
Agnodice | |
|---|---|
 Erkek hekim kılığındaki Agnodice, burada gerçek cinsiyetini ortaya çıkarmak için tuniğini kaldırırken değil, göğüsleri olduğunu göstermek için dış giysisini açarken hayal edilmiştir. | |
| Okunuş |
|
| Doğum |
|
| Milliyet | Yunan |
| Kariyeri | |
| Dalları | Tıp |
Çağ: Klasik Yunanistan | |
Hyginus'a göre Agnodice, Herophilus'un yanında tıp eğitimi almış ve o dönemde kadınların hekimlik yapması yasak olduğu için erkek kılığına girerek memleketi Atina'da hekimlik yapmıştır. Kadın hastaları arasındaki popülaritesi arttıkça, rakip hekimler onu Atinalı kadınları baştan çıkarmakla suçladı. Yargılandı ve tuniğini kaldırarak jüriye cinsiyetini açıkladı (eski Yunancada olarak bilinen bir hareket). Bir kadın olarak yasadışı bir şekilde hekimlik yapmakla suçlanmış, etkili tedavileri için onu öven Atinalı kadınlar tarafından savunulmuştur. Beraat etti ve Atina'da kadın hekimlere karşı çıkarılan yasa iptal edildi.
Hayat hikayesi
Hyginus'a göre Agnodice, o zamanlar kadınların tıp okumasının yasak olduğu antik Atina'da yaşamıştır. Tıp öğrenmek için erkek kılığına girmiş, saçlarını kısa kesmiş ve İskenderiye'de Herophilus'un yanında çalışmıştır. Hekimlik eğitimi alan Agnodice, utançlarından dolayı erkek hekimlere danışmayan doğum sancısı çeken kadınlara yardımcı olmaya çalıştı. Bir vakada Agnodice cinsiyetini açıkladı ve kadını tedavi etmesine izin verildi. Agnodice'in başarısını kıskanan diğer doktorlar onu hastalarını baştan çıkarmakla suçladılar. Agnodice, Areopagus mahkemesinde yargılanırken giysilerini kaldırarak kadın olduğunu ortaya çıkardı. Kadınların hekimlik yapmasını yasaklayan yasayı çiğnemekle suçlandı, ancak tedavi ettiği önemli Atinalıların eşleri tarafından savunuldu. Bunun üzerine yasa kadınların hekimlik yapmasına izin verecek şekilde değiştirildi.
Hyginus Agnodice'i bir “obstetriks” olarak tanımlar. Bunun İngilizceye nasıl çevrileceğini bilmek zordur. , Agnodice'nin zamanında Atina'da ebelerin var olduğunu ancak Agnodice'nin tıp alanındaki resmi eğitimiyle ayırt edildiğini savunarak bunu “obstetrisyen” olarak çevirmiştir. Ancak, antik dünyada sağlık görevlileri için “resmi bir lisans sistemi” olmadığını ve antik şifacıları “ebe” ve “doğum uzmanı” gibi farklı kategorilere ayırmanın anakronistik olduğunu belirtmektedir.
Tarihsellik
Modern akademisyenler, genellikle Agnodice'in gerçek bir tarihi şahsiyet olduğundan şüphe duymaktadır. Agnodice'nin tarihsel olarak kabul edilmesiyle ilgili sorunlar arasında dönemiyle ilgili sorular ve edebi ve epigrafik kanıtlar ebelerin bilindiğini gösterirken Hyginus'un Agnodice'den önce Atina'da obstetris olmadığı iddiasının mantıksızlığı yer alır. Hyginus, Agnodice'ye “belli bir Herophilus” tarafından tıp öğretildiğini iddia eder - genellikle jinekoloji üzerine çalışmalarıyla bilinen ve yumurtalıkların keşfiyle tanınan antik bir hekim olan Kalkedonlu Herophilus ile özdeşleştirilir. Eğer durum buysa, Agnodice, MÖ 4. yüzyılın sonlarında ya da üçüncü yüzyılın başlarında yaşamış olmalıdır.
Agnodice'nin tarihselliğine inananlar, ondan önce Atina'da ebe bulunmamasını açıklayan iki ayrı sonuca varmışlardır. İlk teori, Agnodice'den önce hiç ebe olmadığıdır; alternatif olarak, daha önce ebelerin olduğu ancak yasalar tarafından ebelik yapmalarının yasaklandığı öne sürülmüştür. Bu ikinci teori zaman içinde detaylandırılmıştır. 1938'de , kadınların kürtaj yapmakla suçlandıkları için doktorluk yapmalarının yasaklandığını öne süren ilk kişi olmuştur. Margaret Alic gibi bazı modern feminist tıp tarihçileri tarafından tekrarlanan ve hiçbir temeli olmayan bir hikaye yorumudur.
Agnodice hikâyesinin çeşitli unsurları diğer Greko-Romen hikâyelerinde de paraleldir. Örneğin, Hyginus'un Procris ve efsanesi versiyonunda, Procris erkek kılığına girer ve tuniğini kaldırarak Cephalus'a kendini gösterir. Eteklerini kaldıran kadın grupları efsanelerde (Plutarkhos'un Bellerophon ve Likyalı kadınlar hikâyesinde olduğu gibi) ve tarihte (Herodotus ve Diodorus Siculus tarafından anlatılan hikâyelerde) de görülür. Agnodice'nin öyküsü tarihsel bir gerçek olarak değil de bu bağlamda yorumlanırsa, Helen King öyküdeki iki etek kaldırma olayının ilk olarak Agnodice'nin tedavi ettiği kadınlarla benzerliğini, ikinci olarak da Atinalı erkeklerden farkını vurgulama işlevi gördüğünü ileri sürer.
Antik Yunan'da kadın doktorlar
Hyginus'un anlattığı hikâyenin açılış cümlelerinde 'eskilerin ebeleri yoktu'; ancak hikâyenin sonunda özgür doğan kadınların 'tıp' öğrenmesine izin verilir. Bu da Agnodice'nin ilk ebe mi yoksa ilk kadın hekim mi olduğu sorusunu açıkta bırakmaktadır. Nancy Demand, Hipokrat döneminde bazı ebelerin erkek hekimlerin yanında çalışarak statülerini yükselttiklerini ileri sürmüştür. Ancak Agnodice öyküsünün geçtiği döneme bir tarih koymanın zorluğu, öyküyü bu argümanla ilişkilendiremeyeceğimiz anlamına gelmektedir. Hikâyenin dışında, Antik Yunan'da yalnızca ebelerin değil, aynı zamanda yalnızca kadın ve çocukları değil, tüm hastaları tedavi etmiş olabilecek kadın hekimlerin de varlığına dair kanıtlarımız bulunmaktadır.
Tıp alanındaki kadınlar üzerine etkisi
Agnodice'in hikayesi, 16. yüzyıldan bu yana tıp mesleğindeki bir dizi cinsiyet seçeneğine emsal teşkil etmek için kullanılmaktadır. Hikayenin daha sonraki bazı anlatıcıları, açılış satırındaki ebelik iddialarına odaklanıp, örneğin erkeklerin kadınlardan önce ebe olduğunu ya da kadınların önce ebe olduğunu savunurken diğerleri Agnodice'in Herophilus'tan öğrendiği varsayılan şey üzerine yoğunlaşmıştır ki bu ebelikten ziyade tıptır. Böylece hem 18. yüzyılda erkek ebeliğinin zirveye ulaşmasında hem de 19. yüzyılda kadınların tıp mesleğine girme mücadelesinde kullanıldı. 17. yüzyılın “Papa ebesi” kendisini modern bir Agnodice olarak konumlandırmıştır. 'Kim neyi keşfetti/icat etti' listesinde yer almasına rağmen, daha çok erkek doktorların (“belli bir Herophilus”) bilgisi ile bu bilginin vücutlarını bir erkek doktora göstermekten utanan kadınlara ulaştırılması arasındaki boşluğu dolduran biri olarak temsil edilir.
Ancak Agnodice'nin hikayesini olumsuz bir örnek olarak ele alan başkaları da olmuştur: Örneğin Augustus Kinsley Gardner 1851 yılında verdiği bir konferansta ebeliğin bir kadın mesleği olduğu “yüzyıllar boyunca” “kelimenin tam anlamıyla hiçbir gelişme kaydedilmediğini” savunarak Agnodice'i 19. yüzyıldaki kürtajcı ile karşılaştırmıştır.
Notlar
- ^ Parker 2016, s. 252.
- ^ King 1986, ss. 53-4.
- ^ Pomeroy 1977, ss. 51-68.
- ^ King 2013, s. 59.
- ^ Retief & Cilliers 2006, s. 178.
- ^ King 1986, s. 60.
- ^ King 2013, s. 252.
- ^ a b King, Helen (18 Ekim 2017). . 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2018.
- ^ King 1986, s. 54.
- ^ Greenhill 1870.
- ^ King 1986, s. 55.
- ^ King 1986, s. 56.
- ^ Alic 1986, s. 28.
- ^ King 1986, ss. 61–62.
- ^ King 1986, s. 68.
- ^ Demand 1994, s. ?.
- ^ Flemming 2007, ss. 257-279.
- ^ King 2013, s. ?.
- ^ King 1986, ss. 58–59.
- ^ Green 2008, s. 31-33.
- ^ King 2013, s. 57.
- ^ Gardner 1852, ss. 8–9; 26.
Kaynakça
- Alic, Margaret (1986). Hypatia's heritage: a history of women in science from antiquity to the late nineteenth century. Londra: Women's Press. ISBN .
- Demand, Nancy H. (1994). Birth, death, and motherhood in Classical Greece. Baltimore: Johns Hopkins University Press. ISBN .
- Flemming, Rebecca (2007). "Women, writing, and medicine in the classical world". . Cilt 57. ss. 257-279. doi:10.1017/s0009838807000225
![image]()
. - Green, Monica H. (2008). Making Women's Medicine Masculine: the rise of male authority in pre-modern gynaecology. Oxford: Oxford University Press. ISBN .
![image]()
(1870). "Agnodice". Smith, William (Ed.). Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. 1. s. 74.- Gardner, Augustus (1852). A History of the Art of Midwifery: a lecture delivered at the College of Physicians and Surgeons, November 11th, 1851. New York: Stringer and Townsend.
- King, Helen (2013). The one-sex body on trial: the classical and early modern evidence. Farnham. ISBN .
- King, Helen (1986), "Agnodike and the Profession of Medicine", Proceedings of the Cambridge Philological Society, cilt 32, ss. 53-77, doi:10.1017/S006867350000482X
- Marland, Hilary (1993). The Art of Midwifery: early modern midwives in Europe. Londra: Routledge. ISBN .
- Retief, F. P.; Cilliers, L. (2006), "The Healing Hand: The Role of Women in Greco-Roman Medicine", , 26 (2)
- Parker, Sarah E. (2016). "The One-Sex Body on Trial: The Classical and Early Modern Evidence by Helen King (review)". Canadian Bulletin of Medical History. 33 (1).
- Pomeroy, Sarah (1977). "Technikai kai mousikai: The education of women in the fourth century and in the Hellenistic period". . Cilt 2.
Dış bağlantılar
- Henry Gardiner Adams ((Ed.)), "Agnodice", A Cyclopaedia of Female Biography, Wikidata Q115390384
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Agnodice veya Agnodike Grekce Ἀgnodikh Agnodike Grekce telaffuz aŋnodikɛː MO 4 yuzyil Antik Atina daki ilk kadin ebe ya da hekim olarak anilan efsanevi bir figurdur Hikayesi Romali yazar Gaius Julius Hyginus tarafindan Fabulae adli eserinde anlatilmistir Agnodice nin genellikle tarihi bir figur olduguna inanilmaz ancak hikayesi ebelik veya tip uygulayan kadinlari desteklemek ve onlara karsi cikmak icin kullanilmistir AgnodiceErkek hekim kiligindaki Agnodice burada gercek cinsiyetini ortaya cikarmak icin tunigini kaldirirken degil gogusleri oldugunu gostermek icin dis giysisini acarken hayal edilmistir OkunusAgnodisDogumMO 4 yyAtina YunanistanMilliyetYunanKariyeriDallariTipCag Klasik Yunanistan Hyginus a gore Agnodice Herophilus un yaninda tip egitimi almis ve o donemde kadinlarin hekimlik yapmasi yasak oldugu icin erkek kiligina girerek memleketi Atina da hekimlik yapmistir Kadin hastalari arasindaki popularitesi arttikca rakip hekimler onu Atinali kadinlari bastan cikarmakla sucladi Yargilandi ve tunigini kaldirarak juriye cinsiyetini acikladi eski Yunancada olarak bilinen bir hareket Bir kadin olarak yasadisi bir sekilde hekimlik yapmakla suclanmis etkili tedavileri icin onu oven Atinali kadinlar tarafindan savunulmustur Beraat etti ve Atina da kadin hekimlere karsi cikarilan yasa iptal edildi Hayat hikayesiHyginus a gore Agnodice o zamanlar kadinlarin tip okumasinin yasak oldugu antik Atina da yasamistir Tip ogrenmek icin erkek kiligina girmis saclarini kisa kesmis ve Iskenderiye de Herophilus un yaninda calismistir Hekimlik egitimi alan Agnodice utanclarindan dolayi erkek hekimlere danismayan dogum sancisi ceken kadinlara yardimci olmaya calisti Bir vakada Agnodice cinsiyetini acikladi ve kadini tedavi etmesine izin verildi Agnodice in basarisini kiskanan diger doktorlar onu hastalarini bastan cikarmakla sucladilar Agnodice Areopagus mahkemesinde yargilanirken giysilerini kaldirarak kadin oldugunu ortaya cikardi Kadinlarin hekimlik yapmasini yasaklayan yasayi cignemekle suclandi ancak tedavi ettigi onemli Atinalilarin esleri tarafindan savunuldu Bunun uzerine yasa kadinlarin hekimlik yapmasina izin verecek sekilde degistirildi Hyginus Agnodice i bir obstetriks olarak tanimlar Bunun Ingilizceye nasil cevrilecegini bilmek zordur Agnodice nin zamaninda Atina da ebelerin var oldugunu ancak Agnodice nin tip alanindaki resmi egitimiyle ayirt edildigini savunarak bunu obstetrisyen olarak cevirmistir Ancak antik dunyada saglik gorevlileri icin resmi bir lisans sistemi olmadigini ve antik sifacilari ebe ve dogum uzmani gibi farkli kategorilere ayirmanin anakronistik oldugunu belirtmektedir TarihsellikModern akademisyenler genellikle Agnodice in gercek bir tarihi sahsiyet oldugundan suphe duymaktadir Agnodice nin tarihsel olarak kabul edilmesiyle ilgili sorunlar arasinda donemiyle ilgili sorular ve edebi ve epigrafik kanitlar ebelerin bilindigini gosterirken Hyginus un Agnodice den once Atina da obstetris olmadigi iddiasinin mantiksizligi yer alir Hyginus Agnodice ye belli bir Herophilus tarafindan tip ogretildigini iddia eder genellikle jinekoloji uzerine calismalariyla bilinen ve yumurtaliklarin kesfiyle taninan antik bir hekim olan Kalkedonlu Herophilus ile ozdeslestirilir Eger durum buysa Agnodice MO 4 yuzyilin sonlarinda ya da ucuncu yuzyilin baslarinda yasamis olmalidir Agnodice nin tarihselligine inananlar ondan once Atina da ebe bulunmamasini aciklayan iki ayri sonuca varmislardir Ilk teori Agnodice den once hic ebe olmadigidir alternatif olarak daha once ebelerin oldugu ancak yasalar tarafindan ebelik yapmalarinin yasaklandigi one surulmustur Bu ikinci teori zaman icinde detaylandirilmistir 1938 de kadinlarin kurtaj yapmakla suclandiklari icin doktorluk yapmalarinin yasaklandigini one suren ilk kisi olmustur Margaret Alic gibi bazi modern feminist tip tarihcileri tarafindan tekrarlanan ve hicbir temeli olmayan bir hikaye yorumudur Agnodice hikayesinin cesitli unsurlari diger Greko Romen hikayelerinde de paraleldir Ornegin Hyginus un Procris ve efsanesi versiyonunda Procris erkek kiligina girer ve tunigini kaldirarak Cephalus a kendini gosterir Eteklerini kaldiran kadin gruplari efsanelerde Plutarkhos un Bellerophon ve Likyali kadinlar hikayesinde oldugu gibi ve tarihte Herodotus ve Diodorus Siculus tarafindan anlatilan hikayelerde de gorulur Agnodice nin oykusu tarihsel bir gercek olarak degil de bu baglamda yorumlanirsa Helen King oykudeki iki etek kaldirma olayinin ilk olarak Agnodice nin tedavi ettigi kadinlarla benzerligini ikinci olarak da Atinali erkeklerden farkini vurgulama islevi gordugunu ileri surer Antik Yunan da kadin doktorlarHyginus un anlattigi hikayenin acilis cumlelerinde eskilerin ebeleri yoktu ancak hikayenin sonunda ozgur dogan kadinlarin tip ogrenmesine izin verilir Bu da Agnodice nin ilk ebe mi yoksa ilk kadin hekim mi oldugu sorusunu acikta birakmaktadir Nancy Demand Hipokrat doneminde bazi ebelerin erkek hekimlerin yaninda calisarak statulerini yukselttiklerini ileri surmustur Ancak Agnodice oykusunun gectigi doneme bir tarih koymanin zorlugu oykuyu bu argumanla iliskilendiremeyecegimiz anlamina gelmektedir Hikayenin disinda Antik Yunan da yalnizca ebelerin degil ayni zamanda yalnizca kadin ve cocuklari degil tum hastalari tedavi etmis olabilecek kadin hekimlerin de varligina dair kanitlarimiz bulunmaktadir Tip alanindaki kadinlar uzerine etkisiAgnodice in hikayesi 16 yuzyildan bu yana tip meslegindeki bir dizi cinsiyet secenegine emsal teskil etmek icin kullanilmaktadir Hikayenin daha sonraki bazi anlaticilari acilis satirindaki ebelik iddialarina odaklanip ornegin erkeklerin kadinlardan once ebe oldugunu ya da kadinlarin once ebe oldugunu savunurken digerleri Agnodice in Herophilus tan ogrendigi varsayilan sey uzerine yogunlasmistir ki bu ebelikten ziyade tiptir Boylece hem 18 yuzyilda erkek ebeliginin zirveye ulasmasinda hem de 19 yuzyilda kadinlarin tip meslegine girme mucadelesinde kullanildi 17 yuzyilin Papa ebesi kendisini modern bir Agnodice olarak konumlandirmistir Kim neyi kesfetti icat etti listesinde yer almasina ragmen daha cok erkek doktorlarin belli bir Herophilus bilgisi ile bu bilginin vucutlarini bir erkek doktora gostermekten utanan kadinlara ulastirilmasi arasindaki boslugu dolduran biri olarak temsil edilir Ancak Agnodice nin hikayesini olumsuz bir ornek olarak ele alan baskalari da olmustur Ornegin Augustus Kinsley Gardner 1851 yilinda verdigi bir konferansta ebeligin bir kadin meslegi oldugu yuzyillar boyunca kelimenin tam anlamiyla hicbir gelisme kaydedilmedigini savunarak Agnodice i 19 yuzyildaki kurtajci ile karsilastirmistir Notlar Parker 2016 s 252 King 1986 ss 53 4 Pomeroy 1977 ss 51 68 King 2013 s 59 Retief amp Cilliers 2006 s 178 King 1986 s 60 King 2013 s 252 a b King Helen 18 Ekim 2017 18 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Aralik 2018 King 1986 s 54 Greenhill 1870 King 1986 s 55 King 1986 s 56 Alic 1986 s 28 King 1986 ss 61 62 King 1986 s 68 Demand 1994 s Flemming 2007 ss 257 279 King 2013 s King 1986 ss 58 59 Green 2008 s 31 33 King 2013 s 57 Gardner 1852 ss 8 9 26 KaynakcaAlic Margaret 1986 Hypatia s heritage a history of women in science from antiquity to the late nineteenth century Londra Women s Press ISBN 0704339544 Demand Nancy H 1994 Birth death and motherhood in Classical Greece Baltimore Johns Hopkins University Press ISBN 0801847621 Flemming Rebecca 2007 Women writing and medicine in the classical world Cilt 57 ss 257 279 doi 10 1017 s0009838807000225 Green Monica H 2008 Making Women s Medicine Masculine the rise of male authority in pre modern gynaecology Oxford Oxford University Press ISBN 9780191549526 1870 Agnodice Smith William Ed Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology 1 s 74 Gardner Augustus 1852 A History of the Art of Midwifery a lecture delivered at the College of Physicians and Surgeons November 11th 1851 New York Stringer and Townsend King Helen 2013 The one sex body on trial the classical and early modern evidence Farnham ISBN 978 1 4094 6336 8 King Helen 1986 Agnodike and the Profession of Medicine Proceedings of the Cambridge Philological Society cilt 32 ss 53 77 doi 10 1017 S006867350000482X Marland Hilary 1993 The Art of Midwifery early modern midwives in Europe Londra Routledge ISBN 0415064252 Retief F P Cilliers L 2006 The Healing Hand The Role of Women in Greco Roman Medicine 26 2 Parker Sarah E 2016 The One Sex Body on Trial The Classical and Early Modern Evidence by Helen King review Canadian Bulletin of Medical History 33 1 Pomeroy Sarah 1977 Technikai kai mousikai The education of women in the fourth century and in the Hellenistic period Cilt 2 Dis baglantilarHenry Gardiner Adams Ed Agnodice A Cyclopaedia of Female Biography Wikidata Q115390384