Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ahmed bin Musa (d. 803 - ö. 878 Bağdat) sistem mühendisliği ve sibernetik ilminin öncülerinden aynı zamanda matematik ve astronomi alanında eserler veren Müslüman Fars âlim.
Ahmed bin Musa | |
|---|---|
 Beni Musa kardeşlerden Ahmed bin Musa'nın "Rüzgarda sönmeyen lamba" çizimi. Elyazması Arapçadır. | |
| Doğum | 803 |
| Ölüm | 878 Bağdat |
| Etnik köken | Fars |
| Vatandaşlık | Abbasiler |
| Din | İslam |
| Kariyeri | |
| Dalı | Astronomi, Matematik, Sibernetik |
| Çalıştığı kurumlar | Beyt'ül Hikmet |
| Doktora danışmanı | Yahya bin Ebu Mansur |
Ben-i Musa ailesinden olup, 'in oğlu'dur.
| |
Babası Musa bin Şakir'dir. Çocukluğundan beri ilimle uğraşmış özellikle mekanik ilmine ilgi duymuştur. Kardeşlerinin ve babasının ilim adamı olması, zamanın ilim öğrenmeyle geçirmesi ve halife Memun tarafından korunması onu ilim sahasında daha da yükseltmiş devrinin büyük matematik ve astronomi bilginlerinden biri olmasını sağlamıştır.
Halife Memun'un astronotu olan Yahya bin Ebu Mansur'dan dersler almıştır. Kardeşleri Muhammed ve Hasan'la birlikte yıldızları diğer gök cisimlerini bunların doğuş ve batışlarını inceledi bu incelemelerinin sonucunda yıldızların doğuşu, batışı aynı zamanda onların resimlerini gösteren bir cihaz yaptı ve bu görenleri hayrete düşüren bu cihazı Samarra Rasathanesi'nin önüne koydu. Bu cihazı gören İbn-i Habban el-Taberi hayretini gizleyememişti. Bu cihaz bakırdan olup su kuvvetiyle çalışmaktaydı ve yıldızların resmini, ismini ayrıntılılı bir şekilde hiç kimsenin müdahalesi olmadan gösterebiliyordu.
Ahmed bin Musa astronomi ilminin yanı sıra özellikle mekanik ilmiyle ilgilendi yüzlerce büyüklü küçüklü alet yaptı bu aletlerin içinde otomatik su kapları, kandiller, izafi ağırlık ölçen aletler ve günümüzde hala kullandığımız aletleri tasarlamıştır. Teknik sahada ne kardeşleri ne de başka bir alim ona yetişebilmiştir.
Ahmed bin Musa, kardeşleriyle birlikte Halife Memun tarafından, daha önce Sabit bin Kurra’nın, dünyanın çevresini doğru ölçüp ölçmediğini kontrol etmek için görevlendirilir. Üç kardeş, Sincan’da ve Kûfe’de yaptıkları ölçümler ve hesaplar sonunda, Sabit bin Kurra’nın bulduğu rakamı bulurlar.
Ahmed bin Musa gerek mekanik alanında gerek astronomi alanındaki çalışmalarıyla devrinin en büyük bilim adamlarından biri olduğunu göstermiş ve mekanikte çok kıymetli eserler vererek kendisinden sonra gelecek olan Cezeri gibi daha nice alimlere öncülük etmiştir.
Ahmed bin Musa, 878 yılında ölmüştür.
Çalışmaları
Matematik
Banu Musa, bölge ve çevre konusunda Yunanlılardan farklı bir görüşe sahipti. Yunanlılar tercüme ettikleri araştırmada hacme ve alana gerçek bir sayısal değer vermekten çok oranlar açısından baktılar. Çoğu, bu tür ölçümleri nispeten başka bir nesnenin boyutuna dayandırdı. Günümüze ulaşan yayınlarından biri olan Kitab Marifat Masahat Al-Ashkal'da (Düzlem ve Küresel Şekillerin Ölçümü Kitabı) Banu Musa hacim ve alan numarası değerleri verdi. Bu, Yunan kaynaklarını sadece çevirip çoğaltmadıklarının kanıtıdır. Aslında konseptler üzerine inşa ediyor ve kendi orijinal çalışmalarından bazılarını ortaya koyuyorlardı.
Mekanik
En eski programlanabilir makine türü olan ilk müzik sıralayıcıyı icat etmekle tanınırlar.
Yayınları arasında en popüler olanı, çoğunlukla ortanca kardeş Ahmed'in eseri olan ve yüz mekanik aletle dolu bir kitap olan Kitâbü'l-Ḥiyal (Hileler Kitabı) idi. Kitapta mekanik olarak kararan bir lamba, değişen çeşmeler ve kapaklı bir kepçe dahil olmak üzere bazı gerçek pratik icatlar vardı. Bu cihazlardan sekseni, hafif basınç kullanımına gerçek bir odaklanma ile gerçek bir mekanik ustalığı gösteren "hile kapları" olarak tanımlandı. Cihazlardan bazıları daha önceki Yunan eserlerinin kopyaları gibi görünüyor, ancak geri kalanı Yunanlıların yaptıklarından çok daha gelişmişti
Astronomi
Astronomi alanına birçok gözlem ve katkı yaptılar, astronomik araştırmaları üzerine yaklaşık bir düzine yayın yazdılar. Güneş ve ay hakkında birçok gözlem yaptılar. Al-Ma'mun, bir derecenin uzunluğunu ölçmek için onları Mezopotamya'daki bir çöle götürdü. Ayrıca bir yılın uzunluğunu 365 gün ve 6 saat olarak ölçtüler.[1]
Kullandığı aletler
- Rüzgarda sönmeyen, yandıkça fitili otomatik olarak çıkan ve yağı tükettikçe yerine yenisini akıtan kandiller.
- Küçükbaş hayvanların su içerken otomatik olarak dolan su tekneleri.
- Bahçe sulama sistemi: Sulama işlemi bitince düdük çalarak haber veren otomatik sistem.
- İzafi ağırlık ölçümü yapan kaplar.
Eserleri
- Kitabul Hıyel (Sistem mühendisliği ve mekanik alanında yazılmıştır.)
- Sabit yıldızlar küresinin dışında dokuzuncu kürenin bulunmadığının geometrik ispatı.
- Sanad bin Ali’ye sual.
Kaynakça
- ^ Meier, Allison; Meier, Allison (12 Nisan 2016). "The 9th-Century Islamic "Instrument Which Plays by Itself"". Hyperallergic (İngilizce). 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.
- ^ Long, Jason; Murphy, Jim; Carnegie, Dale; Kapur, Ajay (Ağustos 2017). "Loudspeakers Optional: A history of non-loudspeaker-based electroacoustic music". Organised Sound (İngilizce). 22 (2): 195-205. doi:10.1017/S1355771817000103. ISSN 1355-7718. 6 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahmed bin Musa d 803 o 878 Bagdat sistem muhendisligi ve sibernetik ilminin onculerinden ayni zamanda matematik ve astronomi alaninda eserler veren Musluman Fars alim Ahmed bin MusaBeni Musa kardeslerden Ahmed bin Musa nin Ruzgarda sonmeyen lamba cizimi Elyazmasi Arapcadir Dogum803Olum878 BagdatEtnik kokenFarsVatandaslikAbbasilerDinIslamKariyeriDaliAstronomi Matematik SibernetikCalistigi kurumlarBeyt ul HikmetDoktora danismaniYahya bin Ebu MansurBen i Musa ailesinden olup in oglu dur Muhammed Buyuk abisi Ahmed bin Musa Kendisi Hasan bin Musa Kucuk kardesi Babasi Musa bin Sakir dir Cocuklugundan beri ilimle ugrasmis ozellikle mekanik ilmine ilgi duymustur Kardeslerinin ve babasinin ilim adami olmasi zamanin ilim ogrenmeyle gecirmesi ve halife Memun tarafindan korunmasi onu ilim sahasinda daha da yukseltmis devrinin buyuk matematik ve astronomi bilginlerinden biri olmasini saglamistir Halife Memun un astronotu olan Yahya bin Ebu Mansur dan dersler almistir Kardesleri Muhammed ve Hasan la birlikte yildizlari diger gok cisimlerini bunlarin dogus ve batislarini inceledi bu incelemelerinin sonucunda yildizlarin dogusu batisi ayni zamanda onlarin resimlerini gosteren bir cihaz yapti ve bu gorenleri hayrete dusuren bu cihazi Samarra Rasathanesi nin onune koydu Bu cihazi goren Ibn i Habban el Taberi hayretini gizleyememisti Bu cihaz bakirdan olup su kuvvetiyle calismaktaydi ve yildizlarin resmini ismini ayrintilili bir sekilde hic kimsenin mudahalesi olmadan gosterebiliyordu Ahmed bin Musa astronomi ilminin yani sira ozellikle mekanik ilmiyle ilgilendi yuzlerce buyuklu kucuklu alet yapti bu aletlerin icinde otomatik su kaplari kandiller izafi agirlik olcen aletler ve gunumuzde hala kullandigimiz aletleri tasarlamistir Teknik sahada ne kardesleri ne de baska bir alim ona yetisebilmistir Ahmed bin Musa kardesleriyle birlikte Halife Memun tarafindan daha once Sabit bin Kurra nin dunyanin cevresini dogru olcup olcmedigini kontrol etmek icin gorevlendirilir Uc kardes Sincan da ve Kufe de yaptiklari olcumler ve hesaplar sonunda Sabit bin Kurra nin buldugu rakami bulurlar Ahmed bin Musa gerek mekanik alaninda gerek astronomi alanindaki calismalariyla devrinin en buyuk bilim adamlarindan biri oldugunu gostermis ve mekanikte cok kiymetli eserler vererek kendisinden sonra gelecek olan Cezeri gibi daha nice alimlere onculuk etmistir Ahmed bin Musa 878 yilinda olmustur CalismalariMatematik Banu Musa bolge ve cevre konusunda Yunanlilardan farkli bir goruse sahipti Yunanlilar tercume ettikleri arastirmada hacme ve alana gercek bir sayisal deger vermekten cok oranlar acisindan baktilar Cogu bu tur olcumleri nispeten baska bir nesnenin boyutuna dayandirdi Gunumuze ulasan yayinlarindan biri olan Kitab Marifat Masahat Al Ashkal da Duzlem ve Kuresel Sekillerin Olcumu Kitabi Banu Musa hacim ve alan numarasi degerleri verdi Bu Yunan kaynaklarini sadece cevirip cogaltmadiklarinin kanitidir Aslinda konseptler uzerine insa ediyor ve kendi orijinal calismalarindan bazilarini ortaya koyuyorlardi Mekanik En eski programlanabilir makine turu olan ilk muzik siralayiciyi icat etmekle taninirlar Yayinlari arasinda en populer olani cogunlukla ortanca kardes Ahmed in eseri olan ve yuz mekanik aletle dolu bir kitap olan Kitabu l Ḥiyal Hileler Kitabi idi Kitapta mekanik olarak kararan bir lamba degisen cesmeler ve kapakli bir kepce dahil olmak uzere bazi gercek pratik icatlar vardi Bu cihazlardan sekseni hafif basinc kullanimina gercek bir odaklanma ile gercek bir mekanik ustaligi gosteren hile kaplari olarak tanimlandi Cihazlardan bazilari daha onceki Yunan eserlerinin kopyalari gibi gorunuyor ancak geri kalani Yunanlilarin yaptiklarindan cok daha gelismisti Astronomi Astronomi alanina bircok gozlem ve katki yaptilar astronomik arastirmalari uzerine yaklasik bir duzine yayin yazdilar Gunes ve ay hakkinda bircok gozlem yaptilar Al Ma mun bir derecenin uzunlugunu olcmek icin onlari Mezopotamya daki bir cole goturdu Ayrica bir yilin uzunlugunu 365 gun ve 6 saat olarak olctuler 1 Kullandigi aletlerRuzgarda sonmeyen yandikca fitili otomatik olarak cikan ve yagi tukettikce yerine yenisini akitan kandiller Kucukbas hayvanlarin su icerken otomatik olarak dolan su tekneleri Bahce sulama sistemi Sulama islemi bitince duduk calarak haber veren otomatik sistem Izafi agirlik olcumu yapan kaplar EserleriKitabul Hiyel Sistem muhendisligi ve mekanik alaninda yazilmistir Sabit yildizlar kuresinin disinda dokuzuncu kurenin bulunmadiginin geometrik ispati Sanad bin Ali ye sual Kaynakca Meier Allison Meier Allison 12 Nisan 2016 The 9th Century Islamic Instrument Which Plays by Itself Hyperallergic Ingilizce 28 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2022 Long Jason Murphy Jim Carnegie Dale Kapur Ajay Agustos 2017 Loudspeakers Optional A history of non loudspeaker based electroacoustic music Organised Sound Ingilizce 22 2 195 205 doi 10 1017 S1355771817000103 ISSN 1355 7718 6 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2022 Arsivlenmis kopya 31 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ekim 2019