Ahoti Klisesi (Gürcüce: ახოთის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Ahoti olan Kömürlü köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Kömürlü, Yusufeli |
Koordinatlar | 40°53′01″K 41°39′29″D / 40.88361°K 41.65806°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Yıkılmış |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | 10. yüzyıl |
Özellikler | |
Malzemeler | Taş, harç |
Tarihçe
Ahoti Kilisesi, Ahoti Manastırı'nın ana kilisesidir. Bu manastırın ve kilisenin bulunduğu Ahoti köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Ahoti (ახოთი), Gürcüce bir yer adı olup ormanken tarlaya dönüştürülmüş arazi anlamına gelir. Gürcüce bir ad taşıması köyün Osmanlı döneminden önce bir Gürcü yerleşimi ve buradaki manastır ile kilisenin de Gürcü dinsel yapıları olduğunu göstermektedir. Nitekim duvar tekniği ve kullanılan malzemeler açısından Ahoti Kilisesi'nin 10. yüzyılın ikinci yarısında inşa edildiği tahmin edilmektedir. Cami olarak da kullanılmış olan Ahoti Kilisesi, köyde yeni bir caminin inşa edilmesinden sonra, 1970'lerde büyük ölçüde yıkılmıştır.
Mimari
Ahoti Kilisesi, Kömürlü köyünün Aşağı mahalle denen kısmında, iki küçük derenin birleştiği yerde, bir terasta yer kurulmuş olan Ahoti Manastırı'nın ana kilisesidir. Manastırın yapıları içinde kubbeli ve tek mekânlı Ahoti Kilisesi'nin apsisi, kuzey ve güney duvarları görece iyi durumda günümüze ulaşmıştır. Kilisenin dikdörtgen planlı bir yapı olduğu anlaşılmaktadır. Apsiste dekoratif amaçlı sarımsı taş kullanılmıştır. Duvarlarda benzer bir kullanıma rastlanmamaktadır. Kilisenin duvarları kaba yonu orta büyüklükte taşlarla harç kullanılarak örülmüştür. Kilisenin kuzey duvarının doğu tarafta, dış kısım ile apsis arasında bir depo yer alır. Depo bugün yıkık haldedir. Kilisenin kuzey tarafında bir ek binası olduğu anlaşılmaktadır. Bu ek binanın kilisenin giriş kapısı olması ihtimali de vardır. Kilisenin kuzey tarafında bulunan başka bir yapının kuzey ve doğu duvarları bugüne ulaşmıştır. Bu kilisenin sağlam halini hatırlayan köylülerin verdiği bilgiye göre kilisede duvar resimleri de bulunuyordu.
Kaynakça
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 49. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "ახო" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 11 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, I. cilt, s. 129, .
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 60, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahoti Klisesi Gurcuce ახოთის ეკლესია tarihsel Tao bolgesinde gunumuzde Artvin ilinin Yusufeli ilcesine bagli ve eski adi Ahoti olan Komurlu koyunde Orta Cag dan kalma Gurcu kilisesidir Ahoti KilisesiTemel bilgilerKonumKomurlu YusufeliKoordinatlar40 53 01 K 41 39 29 D 40 88361 K 41 65806 D 40 88361 41 65806InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikilmisMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma10 yuzyilOzelliklerMalzemelerTas harcTarihceAhoti Kilisesi Ahoti Manastiri nin ana kilisesidir Bu manastirin ve kilisenin bulundugu Ahoti koyu Orta Cag da Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Tao da yer alir Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Ahoti ახოთი Gurcuce bir yer adi olup ormanken tarlaya donusturulmus arazi anlamina gelir Gurcuce bir ad tasimasi koyun Osmanli doneminden once bir Gurcu yerlesimi ve buradaki manastir ile kilisenin de Gurcu dinsel yapilari oldugunu gostermektedir Nitekim duvar teknigi ve kullanilan malzemeler acisindan Ahoti Kilisesi nin 10 yuzyilin ikinci yarisinda insa edildigi tahmin edilmektedir Cami olarak da kullanilmis olan Ahoti Kilisesi koyde yeni bir caminin insa edilmesinden sonra 1970 lerde buyuk olcude yikilmistir MimariAhoti Kilisesi Komurlu koyunun Asagi mahalle denen kisminda iki kucuk derenin birlestigi yerde bir terasta yer kurulmus olan Ahoti Manastiri nin ana kilisesidir Manastirin yapilari icinde kubbeli ve tek mekanli Ahoti Kilisesi nin apsisi kuzey ve guney duvarlari gorece iyi durumda gunumuze ulasmistir Kilisenin dikdortgen planli bir yapi oldugu anlasilmaktadir Apsiste dekoratif amacli sarimsi tas kullanilmistir Duvarlarda benzer bir kullanima rastlanmamaktadir Kilisenin duvarlari kaba yonu orta buyuklukte taslarla harc kullanilarak orulmustur Kilisenin kuzey duvarinin dogu tarafta dis kisim ile apsis arasinda bir depo yer alir Depo bugun yikik haldedir Kilisenin kuzey tarafinda bir ek binasi oldugu anlasilmaktadir Bu ek binanin kilisenin giris kapisi olmasi ihtimali de vardir Kilisenin kuzey tarafinda bulunan baska bir yapinin kuzey ve dogu duvarlari bugune ulasmistir Bu kilisenin saglam halini hatirlayan koylulerin verdigi bilgiye gore kilisede duvar resimleri de bulunuyordu Kaynakca a b 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2017 s 49 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 ახო A Comprehensive Georgian English Dictionary Londra 2006 2 cilt 11 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 9535878 3 5 a b Taner Artvinli Yusufeli Kulliyati Istanbul 2013 2 cilt I cilt s 129 ISBN 9786058624818 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 60 ISBN 9789941478178