Akça Han - Türk, Anadolu ve Altay mitolojilerinde adı geçen söylencesel hakan. Ak Han veya Ağ Han da denilir. (Ak Ata ile karışmaması için Akça Han biçimi tercih edilebilir.) İyiliği temsil eder. İnsanlığı korumakla görevlidir. Ak Dağ’da yaşar. Ak bir atı vardır. Dokuz memleketi (kıtayı) idare eder. Soylu olan insanları ve hakanları simgeler. İnsanlığı korumakla görevlidir. Aksoylu tabiri bu anlamda kullanılan bir sözcüktür. Anadolu’da kızı sularda boğulan Ağca Bey adlı kişinin söylenceleri anlatılır. Bu kişinin Akça Han ile aynı kişi olma ihtimali yüksektir çünkü motifler birebir örtüşmektedir. Ak Ata ile karıştırılmamalıdır. Yine de pek çok metinde Akça Han, Ak Ata ile özdeşleştirilmektedir.[] Karşıtı Kara Han'dır.
Ağca Bey Efsanesi
Ağca Bey yazlarını Akdağ (Ağ/Ak Kayalar) yaylalarında geçirir. Çok istediği halde bir erkek çocuğu olmamıştır. Çok güzel olan tek kızının isteyeni çoktur fakat Ağca Bey kimseyi kızına layık görmez ve bakar ki kızını beylerden kurtarmanın yolu yoktur onu erkek kılığına sokar. Cirit, güreş, at koşturmada erkekleri geçer. Bahar gelince günün birinde sürülerini Akdağa çıkaran bir çoban herkesin uykuya daldığı dolunaylı bir gecede kavalını öyle bir üflerki, kız sese uyanır. Sese doğru gider ve görünce çobana sevdalanır ama atına atlayıp gider. Çoban il il gezer ama kızı bulamaz. Ertesi yıl yine Akdağ'a gelir. Kız Çobanın kavalını duyar duymaz atına atlayıp kaval sesine doğru gider ve çobanın yanına varır. Yıllarca bu böyle devam ederken fırtınalı bir günde kavalın sesini duyar atına atlayıp sese doğru gider ama ses her defasında değişik yerden gelmektedir. Rüzgarın oyunundan şaşıran kız atını bir sağa bir sola sürer. Kaval sesi gitgide uzaklaşmaktadır. Kız deliye döner ve Akdağın tepesine yönelir. Bir uçuruma geldiğinin farkına varmadan aşağıya Ak Irmağa (veya Ak Göle) düşer. Çoban da yiter gider, bir daha kimse ondan haber alamaz. Bu efsane Anadolu'da farklı biçimlerde, bazı isim farklılıklarıyla değişik yörelerde anlatılmaktadır.
Etimoloji
(Ağ/Ak) kökünden türemiştir. Ağmak, akmak, beyazlamak, ışımak, yükselmek, yukarı çıkmak veya aşağı inmek, yaratmak gibi anlamlar taşır. Kirlenmemişlik, eldeğmemişlik ve günahsızlık mecazen anlamın içeriğinde yer alır.
Dipnotlar
- ^ Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (Cilt-1, Sayfa 316)
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Sultan Gölü Söylencesi 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Akçakışla Efsanesi 13 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Akca Han Turk Anadolu ve Altay mitolojilerinde adi gecen soylencesel hakan Ak Han veya Ag Han da denilir Ak Ata ile karismamasi icin Akca Han bicimi tercih edilebilir Iyiligi temsil eder Insanligi korumakla gorevlidir Ak Dag da yasar Ak bir ati vardir Dokuz memleketi kitayi idare eder Soylu olan insanlari ve hakanlari simgeler Insanligi korumakla gorevlidir Aksoylu tabiri bu anlamda kullanilan bir sozcuktur Anadolu da kizi sularda bogulan Agca Bey adli kisinin soylenceleri anlatilir Bu kisinin Akca Han ile ayni kisi olma ihtimali yuksektir cunku motifler birebir ortusmektedir Ak Ata ile karistirilmamalidir Yine de pek cok metinde Akca Han Ak Ata ile ozdeslestirilmektedir kaynak belirtilmeli Karsiti Kara Han dir Agca Bey EfsanesiAgca Bey yazlarini Akdag Ag Ak Kayalar yaylalarinda gecirir Cok istedigi halde bir erkek cocugu olmamistir Cok guzel olan tek kizinin isteyeni coktur fakat Agca Bey kimseyi kizina layik gormez ve bakar ki kizini beylerden kurtarmanin yolu yoktur onu erkek kiligina sokar Cirit gures at kosturmada erkekleri gecer Bahar gelince gunun birinde surulerini Akdaga cikaran bir coban herkesin uykuya daldigi dolunayli bir gecede kavalini oyle bir uflerki kiz sese uyanir Sese dogru gider ve gorunce cobana sevdalanir ama atina atlayip gider Coban il il gezer ama kizi bulamaz Ertesi yil yine Akdag a gelir Kiz Cobanin kavalini duyar duymaz atina atlayip kaval sesine dogru gider ve cobanin yanina varir Yillarca bu boyle devam ederken firtinali bir gunde kavalin sesini duyar atina atlayip sese dogru gider ama ses her defasinda degisik yerden gelmektedir Ruzgarin oyunundan sasiran kiz atini bir saga bir sola surer Kaval sesi gitgide uzaklasmaktadir Kiz deliye doner ve Akdagin tepesine yonelir Bir ucuruma geldiginin farkina varmadan asagiya Ak Irmaga veya Ak Gole duser Coban da yiter gider bir daha kimse ondan haber alamaz Bu efsane Anadolu da farkli bicimlerde bazi isim farkliliklariyla degisik yorelerde anlatilmaktadir Etimoloji Ag Ak kokunden turemistir Agmak akmak beyazlamak isimak yukselmek yukari cikmak veya asagi inmek yaratmak gibi anlamlar tasir Kirlenmemislik eldegmemislik ve gunahsizlik mecazen anlamin iceriginde yer alir Dipnotlar Bahaeddin Ogel Turk Mitolojisi Cilt 1 Sayfa 316 Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dis baglantilarSultan Golu Soylencesi 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Akcakisla Efsanesi 13 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde