Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aksaçlı - Türk halk kültüründe ihtiyar kadın. Değişik Türk dillerinde Aksaşlı, Ağşaşlı, Akçaçtı olarak söylenir. “Göksaçlı” tabiri de kullanılır. Yaşlı kadın, nine. Bir bölgenin tanınmış en yaşlı kadını. İyi niteliklere sahiptir. Çoğunlukla bu dünyada kimsesiz ve yalnızdır. Yolda kalmış, evinden uzak, yabancı kahramanlar daima, tesadüfen böyle bir ninenin evine sığınır ve orada konaklarlar, dinlenirler. Bazen de Aksaçlı, otalar (ilaçlar) hazırlayarak yiğidin yaralarını iyileştirir. Ettiği dualar hep kabul olur. Asvir edilirken “gümüş saçlı” mecazı da tercih edilir. Örneğin Sogotoh destanında Sabıya Bay Toyun ve Sabıya Bay Hotun adlı bir ihtiyar karıkocanın adı geçer. Dünyadaki hemen her medeniyette yaşlılık ve onun simgesi olan ak saçlar deneyimi ve bilgeliği simgeler. Erkekler için Aksakallı tabiri kullanılır.
Aksaçlı kocakarı tamlaması veya yalnızca "Kocakarı" da yine benzer bir anlamı ifade eder. Türk halk kültüründe Bilge Kadın demektir. Göğe çıkıp tılsımlar yapar. Bazen kötü özellikler taşır ve insanları tutsak edip yeraltında zincirlerle bağlar. Her şeyi bilme ve gizli ilimlere sahip olma özelliği ister iyicil, ister kötücül olsun devam etmektedir. Büyülü ilaçlar yapar. Tılsımlar hazırlar. Bu nitelikleriyle doğruluğa hizmet eden Koca kavramının tam tersi özelliklere sahiptir. Küp Karısı adı verilen bir kadın küplerde yaşar veya küpe girerek kaybolur. Küp ana rahmini ve toprağı sembolize etmektedir. Urartuların küp mezarları akla gelmektedir. Aksaçlı karılar bahşılara görünüp ona davul verir ve şamanlık yapmaya başlamasını sağlar. Bu kadın, doğum yapan gebelere de yardım eder. Beyaz saçlı bu kadın kış mevsiminin simgesidir. Yedi ırmağın ötesindeki, yedi dağın gerisinde yedi tılsımın içinde oturup “Öt Kirmenini” (Zaman Eğirmenini) döndürür. O kirmeni döndürdükçe zaman akıp gider. Karı sözcüğü halk dilindeki argo kullanımın aksine geleneksel edebiyatta olgunluk bildiren olumlu anlamlar içerir. (Kar) kökünden türemiştir. Yaşlı demektir. Yaşlanmak, beyazlamak, saçları ağarmak anlamı vardır. Karımak fiili de yaşlanmak anlamını bildirir.
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Göktürk Yazıtlarında Türk Halk Edebiyatı Unsurları, Ebru Şenocak 27 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Çukurova Masalları, Berat Alptekin 23 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aksacli Turk halk kulturunde ihtiyar kadin Degisik Turk dillerinde Aksasli Agsasli Akcacti olarak soylenir Goksacli tabiri de kullanilir Yasli kadin nine Bir bolgenin taninmis en yasli kadini Iyi niteliklere sahiptir Cogunlukla bu dunyada kimsesiz ve yalnizdir Yolda kalmis evinden uzak yabanci kahramanlar daima tesadufen boyle bir ninenin evine siginir ve orada konaklarlar dinlenirler Bazen de Aksacli otalar ilaclar hazirlayarak yigidin yaralarini iyilestirir Ettigi dualar hep kabul olur Asvir edilirken gumus sacli mecazi da tercih edilir Ornegin Sogotoh destaninda Sabiya Bay Toyun ve Sabiya Bay Hotun adli bir ihtiyar karikocanin adi gecer Dunyadaki hemen her medeniyette yaslilik ve onun simgesi olan ak saclar deneyimi ve bilgeligi simgeler Erkekler icin Aksakalli tabiri kullanilir Aksacli kocakari tamlamasi veya yalnizca Kocakari da yine benzer bir anlami ifade eder Turk halk kulturunde Bilge Kadin demektir Goge cikip tilsimlar yapar Bazen kotu ozellikler tasir ve insanlari tutsak edip yeraltinda zincirlerle baglar Her seyi bilme ve gizli ilimlere sahip olma ozelligi ister iyicil ister kotucul olsun devam etmektedir Buyulu ilaclar yapar Tilsimlar hazirlar Bu nitelikleriyle dogruluga hizmet eden Koca kavraminin tam tersi ozelliklere sahiptir Kup Karisi adi verilen bir kadin kuplerde yasar veya kupe girerek kaybolur Kup ana rahmini ve topragi sembolize etmektedir Urartularin kup mezarlari akla gelmektedir Aksacli karilar bahsilara gorunup ona davul verir ve samanlik yapmaya baslamasini saglar Bu kadin dogum yapan gebelere de yardim eder Beyaz sacli bu kadin kis mevsiminin simgesidir Yedi irmagin otesindeki yedi dagin gerisinde yedi tilsimin icinde oturup Ot Kirmenini Zaman Egirmenini dondurur O kirmeni dondurdukce zaman akip gider Kari sozcugu halk dilindeki argo kullanimin aksine geleneksel edebiyatta olgunluk bildiren olumlu anlamlar icerir Kar kokunden turemistir Yasli demektir Yaslanmak beyazlamak saclari agarmak anlami vardir Karimak fiili de yaslanmak anlamini bildirir KaynakcaTurk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dis baglantilarGokturk Yazitlarinda Turk Halk Edebiyati Unsurlari Ebru Senocak 27 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cukurova Masallari Berat Alptekin 23 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz