Aktaş Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir AktaşMahalleMahallenin haritadaki yeriErzurum un

Aktaş, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.

Aktaş
Mahalle
Mahallenin haritadaki yeri
Erzurum'un Türkiye'deki konumu
Aktaş Aktaş'ın Erzurum 'daki konumu
Koordinatlar: 40°15′20″N 41°33′09″E / 40.2556°K 41.5525°D / 40.2556; 41.5525
Ülke	Türkiye
İl	Erzurum
İlçe	Tortum
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
İdare
• Yönetici	Muhtar İhtiyar heyeti
Yüzölçümü
• Toplam	14,17 km²
Rakım	2044 m
Nüfus (2022)	126
Zaman dilimi	(TSİ)
İl alan kodu	0442
İl plaka kodu	25
Posta kodu	25430

Tarihçe

Aktaş'ın eski adı Pethar'dır. Nitekim 1574 tarihli Osmanlı mufassal defterinde ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Pethar (پتخار) olarak geçer. Bu yer adı Gürcüce "peti" (ფეთი) ve "hari" (ხარი) kelimelerinden türemiş ve "çılgın boğa" anlamında Pethari'den (ფეთხარი) geliyor olabilir.

Pethari veya Pethar köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir.

Pethar köyü, 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre Tortum sancağına bağlı Liskavi nahiyesinin köylerinden biriydi. Köyün nüfusu, 3'ü Müslüman olmuş ve 51'i Hristiyan kalmış 54 haneden oluşuyordu. Köyün nüfusunun zaman içinde azaldığı 1835 tarihli nüfus defterinden anlaşılmaktadır. Bu tarihte Erzurum vilayetinin Tortum kazasına bağlı olan köydeki 23 hanede 65 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince Pethar köyünün nüfusunun yaklaşık 130 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.

Pethar, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Erzurum vilayetinin Tortum kazasının merkez nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Bu yerleşim 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 186 kişiden oluşuyordu. Pethari veya Pethar Türkçe olmadığı için köyün adı 1950'lerin ilk yarısında Aktaş olarak değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımına göre Aktaş köyünde 271 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde sadece 7 kişi okuma yazma biliyordu.

1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum'da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Tortum Belediyesi'nin bir mahallesi olmuştur.

Coğrafya

Mahalle, Erzurum il merkezine 44 km, Tortum ilçe merkezine 6 km uzaklıktadır. Mahalle, Tortum'un güneyinde olup, D.950 numaralı Artvin-Erzurum (Tortum-Yakutiye) devlet yoluna 2 km.lik bir köy yoluyla ulaşmaktadır.

Nüfus

Yıllara göre mahalle nüfus verileri
2022	126
2021	125
2020	136
2019	155
2018	143
2017	112
2016	110
2015	127
2014	150
2013	119
2012	98
2011	102
2010	92
2009	96
2008	120
2007	121
2000	133
1990	195
1985	219
1965	271

Kaynakça

^ ^a ^b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024. Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
^ "Erzurum Tortum'un Mahalleleri". AtlasBig. 1 Oca 1970. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2024.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k "Erzurum Tortum Aktaş Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Aktas, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 93. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ ^a ^b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 234.
^ "ფეთი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 6 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "ხარი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 6 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 93, 96. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "(PDF) XIX. YÜZYILDA TORTUM'UN NÜFUS DURUMU". www.acarindex.com. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 252.
^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 263.
^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
^ "Aktaş Mahallesi". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
^ "Aktaş to D 950". Aktaş to D 950. 25 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.

Dış bağlantılar

Aktaş, Tortum için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft

[:5393-1] "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024. Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.

[2] "Erzurum Tortum'un Mahalleleri". AtlasBig. 1 Oca 1970. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2024.

[NN-3] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k "Erzurum Tortum Aktaş Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.

[TÜİK-4] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[FALL-5] "Aktas, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.

[6] Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 93. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[hdl.handle.net-7] Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 234.

[8] "ფეთი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 6 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[9] "ხარი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 6 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[10] Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 93, 96. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[11] "(PDF) XIX. YÜZYILDA TORTUM'UN NÜFUS DURUMU". www.acarindex.com. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[12] 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 252.

[13] 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 263.

[14] "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.

[YER-15] "Aktaş Mahallesi". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.

[16] "Aktaş to D 950". Aktaş to D 950. 25 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.

[TÜİK1990-17] Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.

[TÜİK1985-18] Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.

[TÜİK1965-19] Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.