Alihaydar Ağakerim oğlu Karayev (Azerice: Qarayev Ağakərim oğlu Əliheydər; d. 20 Haziran 1896 - ö. 24 Nisan 1938 ) eski Menşevik sonradan Bolşevik devrimci, Azerbaycan'ın sosyalist döneminde ve de Askerî ve Donanma İşleri Halk Komiseri.
Alihaydar Karayev Əliheydər Qarayev | |
---|---|
Azerbaycan SSC Askeri ve Donanma İşleri Halk Komiseri | |
Görev süresi 5 Haziran 1920 - 20 Haziran 1920 | |
Yerine geldiği | Cengiz Yıldırım |
Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | Ağakerim oğlu Alihaydar Garayev 20 Haziran 1896 Şamahı, , Rus İmparatorluğu |
Ölüm | 24 Nisan 1938 (41 yaşında) Bakü, Azerbaycan SSC, SSCB |
Partisi | Tüm-Birlik Komünist Partisi/Bolşevik Azerbaycan Komünist Partisi Himmet |
Mesleği | Siyasetçi |
Ödülleri | |
Askerî hizmeti | |
Bağlılığı | Sovyetler Birliği |
Hizmet yılları | 1917-1938 |
Erken dönem
Şamahı'da doğdu. Bakü'de Rusça eğitim veren Şamahı Realni Okulu'ndan mezun oldu. Novoçerkassk Politeknik Enstitüsü'ne girdi ve bu dönemde devrimci faaliyetlerin içerisinde yer aldı. 1917'de Şamahı İşçi Köylü Sovyeti'nin başkanlığını yürüttü. 1918-1920 arasında Himmet'in liderliğini yürüttü. Kızıl Ordu'nun 27 Nisan 1920'de Azerbaycan'ı ele geçirmesiyle Azerbaycan Geçici Devrimci Komitesi üyeliği, Bakü Devrimci Komitesi üyeliği, Emek Halk Komiserliği, Askeri ve Donanma İşleri Halk Komiserliği, başkanlığı görevlerinde bulundu.
ADC'yi devirmesi
Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'ı ele geçirmesini sağlayan Bolşeviklerden olmuştur. Cengiz Yıldırım ile birlikte Azerbaycan Parlamentosu'na ültimatom vererek iktidarın Bolşeviklerin eline geçmesini sağlamıştır. Bolşevik güçlerini Azerbaycan'a çağırdı. Aynı zamanda Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin yerine bir Sovyet rejimi kurmuştur. Böylece Kızıl Ordu Karabağ'daki Ermeni direnişini yok edebildi. Azerbaycan SSC kurulduktan sonra Karabağ ve Nahçivan Azerbaycan sınırları içerisinde kaldı. Sadece Zangezur bölgesi Ermenistan SSC'ye verildi. Bir söylentiye göre ADC'nin ve de Azerbaycan Millî Şurası'nın kurucusu Mehmed Emin Resulzade'nin yakalanmasını sağlamış lakin sonradan Stalin ile görüşerek iki kere affedilmesini sağlamış ve gitmesi serbest bırakılmıştır.
Sovyet dönemi
1921-1931 yılları arasında birçok görevde bulundu. Halk Gazetesi, Komünist (Ocak-Mayıs 1922) ve başka gazetelerin editörlüğünü yaptı. Azerbaycan'da Kimin sabaha ihtiyacı var (Azerice: Matəm kimə lazımdı) gibi birçok Bolşevik propaganda yaparak devlette din algısını yıkmaya çalıştı. Adalet Halk Komiserliği sırasında bazı Azeri entelektüelleri mahkûm edip tutuklattı. Yürüttüğü politikalar yüzünden pek popüler değildir. Azerbaycan basınında destek veren veya sempati besleyen kişileri tutuklatmıştır. Neriman Nerimanov tarafından toy ve kanı kaynayan bir kişilik olarak eleştirilmiştir.
Bakü Kadınlar Kulübü, 1920'lerde Garayev'in ismiyle isim değişikliğine gitmiştir. Bunun sebebi ise kadınların eğitimi ve de gelişmesi için yürüttüğü politikalardır. Azerbaycan'ın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etmesinden sonra Alihaydar Garayev Caddesi'nin ismi Ahmed Cevad şeklinde değiştirilmiştir.
Ölümü
Beria'nın Stalin'e önerisiyle "casusluk ve Sovyet devletini yıkmak için karşı devrimci faaliyetler yürütmek" suçundan yargılandı. 24 Nisan 1938 tarihinde Stalin'in emriyle İdam mangası tarafından öldürüldü.
Ödülleri
Azerbaycan'da yürüttüğü Bolşevik faaliyetler dolayısıyla Kızıl Bayrak İşçi Nişanı ile ödüllendirilmiştir.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alihaydar Agakerim oglu Karayev Azerice Qarayev Agakerim oglu Eliheyder d 20 Haziran 1896 o 24 Nisan 1938 eski Mensevik sonradan Bolsevik devrimci Azerbaycan in sosyalist doneminde ve de Askeri ve Donanma Isleri Halk Komiseri Alihaydar Karayev Eliheyder QarayevAzerbaycan SSC Askeri ve Donanma Isleri Halk KomiseriGorev suresi 5 Haziran 1920 20 Haziran 1920Yerine geldigi Cengiz YildirimYerine gelen Makam kaldirildiKisisel bilgilerDogum Agakerim oglu Alihaydar Garayev 20 Haziran 1896 1896 06 20 Samahi Rus ImparatorluguOlum 24 Nisan 1938 41 yasinda Baku Azerbaycan SSC SSCBPartisi Tum Birlik Komunist Partisi Bolsevik Azerbaycan Komunist Partisi HimmetMeslegi SiyasetciOdulleriAskeri hizmetiBagliligi Sovyetler BirligiHizmet yillari 1917 1938Erken donemSamahi da dogdu Baku de Rusca egitim veren Samahi Realni Okulu ndan mezun oldu Novocerkassk Politeknik Enstitusu ne girdi ve bu donemde devrimci faaliyetlerin icerisinde yer aldi 1917 de Samahi Isci Koylu Sovyeti nin baskanligini yuruttu 1918 1920 arasinda Himmet in liderligini yuruttu Kizil Ordu nun 27 Nisan 1920 de Azerbaycan i ele gecirmesiyle Azerbaycan Gecici Devrimci Komitesi uyeligi Baku Devrimci Komitesi uyeligi Emek Halk Komiserligi Askeri ve Donanma Isleri Halk Komiserligi baskanligi gorevlerinde bulundu ADC yi devirmesiKizil Ordu nun Azerbaycan i ele gecirmesini saglayan Bolseviklerden olmustur Cengiz Yildirim ile birlikte Azerbaycan Parlamentosu na ultimatom vererek iktidarin Bolseviklerin eline gecmesini saglamistir Bolsevik guclerini Azerbaycan a cagirdi Ayni zamanda Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti nin yerine bir Sovyet rejimi kurmustur Boylece Kizil Ordu Karabag daki Ermeni direnisini yok edebildi Azerbaycan SSC kurulduktan sonra Karabag ve Nahcivan Azerbaycan sinirlari icerisinde kaldi Sadece Zangezur bolgesi Ermenistan SSC ye verildi Bir soylentiye gore ADC nin ve de Azerbaycan Milli Surasi nin kurucusu Mehmed Emin Resulzade nin yakalanmasini saglamis lakin sonradan Stalin ile goruserek iki kere affedilmesini saglamis ve gitmesi serbest birakilmistir Sovyet donemi1921 1931 yillari arasinda bircok gorevde bulundu Halk Gazetesi Komunist Ocak Mayis 1922 ve baska gazetelerin editorlugunu yapti Azerbaycan da Kimin sabaha ihtiyaci var Azerice Matem kime lazimdi gibi bircok Bolsevik propaganda yaparak devlette din algisini yikmaya calisti Adalet Halk Komiserligi sirasinda bazi Azeri entelektuelleri mahkum edip tutuklatti Yuruttugu politikalar yuzunden pek populer degildir Azerbaycan basininda destek veren veya sempati besleyen kisileri tutuklatmistir Neriman Nerimanov tarafindan toy ve kani kaynayan bir kisilik olarak elestirilmistir Baku Kadinlar Kulubu 1920 lerde Garayev in ismiyle isim degisikligine gitmistir Bunun sebebi ise kadinlarin egitimi ve de gelismesi icin yuruttugu politikalardir Azerbaycan in Sovyetler Birligi nden bagimsizligini ilan etmesinden sonra Alihaydar Garayev Caddesi nin ismi Ahmed Cevad seklinde degistirilmistir OlumuBeria nin Stalin e onerisiyle casusluk ve Sovyet devletini yikmak icin karsi devrimci faaliyetler yurutmek sucundan yargilandi 24 Nisan 1938 tarihinde Stalin in emriyle Idam mangasi tarafindan olduruldu OdulleriAzerbaycan da yuruttugu Bolsevik faaliyetler dolayisiyla Kizil Bayrak Isci Nisani ile odullendirilmistir Kaynakca