Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Roma İmparatorluğunda askeri ve ticari işleri kolaylaştırmak için geliştirilen teknoloji bin yıl boyunca Roma İmparatorluğunun güçlü bir devlet olarak kalmasını sağlamıştır.
Geç İlk Çağ ve Erkan Orta Çağ döneminde yaşanan çalkantılar yüzünden bir dönem sekteye uğrasa da Roma'da bilim ve teknoloji hep üst düzey olmuştur. Özellikle inşaat mühendisliği, inşaat malzemeleri, ulaştırma teknolojileri ve tarım teknolojisi gelişme göstermiştir. Roma'nın bu seviyeye gelişinde İlk Çağ Akdeniz uygarlıklarının da önemli katkısı vardır.
Su gücü
Roma'da gelişmiş teknolojilerin başında su gücüne dayalı değirmenlerin kurulması vardı. Su değirmenleri hubabat öğütmenin yanı sıra kesme ve maden parçalama içinde kullanılmaktaydı. Roma imparatorluğunda geniş odun kaynakları vardı fakat ulaşımı zordu. Hipokaust denilen sıcak su ve buharla evleri ısıtma sistemi geliştirildi ve bu daha ekonomik bir ısınma sağlıyordu. Bu dönemde İskenderiyeli Heron buhar gücü teknolojisinin ilk temellerini attı. Jet motorunun atası kabul edilen aeolopil isimli alet bir buhar kazanının üzerinde serbestçe dönen bir içi boş küreden oluşur.
İnşaat
Romalılar su kemerleri, barajlar, köprüler ve büyük tiyatrolar inşa ettiler. Mimaride en çok Yunan ve Etrüsk medeniyetinden etkilendiler.
Roma İmparatorluğu'nda, inşaatlarda kullanılmak üzere çimento üretildi. Bu çimento sönmüş lav küllerinden yapılmaktaydı. Vitruvius, imparator Agustus'un mimarı olarak çalışmış mimarlık tekniklerini kitaplaştırmıştır. Romalılar çiftli cam ile daha iyi ısı yalıtımı yapıldığını öğrendiler ve hamamlarda bunu kullandılar.
Cam üfleme sanatı da özellikle Suriye bölgesinde gelişti.
Zeytin, Roma ekonomisi için önemli bir gıda maddesiydi. Matematikçi ve mühendis İskenderiyeli Heron zeytin yağı makineleri tasarladı. İlk dişli zeytin yağı makineleri Roma'da ortaya çıktı. Tarihte ilk kez Traianus Sütunu yapımında ilkel vinçler kullanıldı.
Yollar
Romalılar ilk olarak askeri amaçlı yollar inşa ettiler. Ekonominin sağlam bir şekilde işlemesi için yolların güvenli olması gerekmekteydi. Roma'da yolların toplam uzunluğu 85.000 kilometreydi.
Yollarda belli noktalarda istasyonlar vardı. Bu istasyonlar devlet işlerinin hızlıca görülmesi için kuryelere yiyecek ve taze at imkânı sağlıyordu.
Roma'da yollar bir kağnı genişliğinde, önce çukur kazılarak daha sonra bu çukur kum, çakıl ve betonla doldurularak daha sonra da beton dökülerek inşa ediliyordu. En son betonun üzerine kaya bloklar koyuluyordu. Roma yolları sel ve yağışlara dayanıklıydı. Öyle ki Roma yıkıldıktan sonra 1000 yıl boyunca bu yollar kullanıldı. 19. yüzyıla kadar dünya üzerindeki en düzenli yollar Roma İmparatorluğunun inşa ettirdiği yollardı.
Roma'da şehirler kare şeklinde inşa edilirdi. Yollar haç şeklinde şehri dört parçaya ayırır, diğer ara yollar bu ana yollara bağlanırdı.
Su kemerleri
Roma günlük içme suyunu su kemerleri vasıtasıyla temin etmekteydi. 11 farklı taş kemer şehre günde 1 milyon metroküp su taşımaktaydı, bu günümüzde 3.5 milyon insanın günlük su ihtiyacını karşılayabilir miktardadır. Su kemerlerinin toplam uzunluğu 350 kilometreydi. Su kemerleri içindeki su tamamen yerçekimi gücüyle ile meyilli yapıdan akarak gelmekteydi. Su dağlardaki ırmaklardan alınmaktaydı. Toplanan su borular aracılığıyla çeşmelere dağıtılıyordu. Ana su kemerleri Aqua Claudia ve isimli su kemerleriydi. Kemerler alttan belli aralıklarla yerleştirilmiş taş blokların üzerinde inşa ediliyordu. Roma suyollarının en meşhur kısımları kemerler olsa da aslında kanalların büyük bir kısmı toprak altında bulunuyordu. Roma sınırları içerisinde en uzun kemer Kartaca'ya su taşıyan 178 km uzunluğundaki su kemeriydi. İstanbul'un su ihtiyacını karşılayan sistem ise en karmaşık olanıydı. Su çekildiği yerden İstanbul'a ulaşana dek 336 km yol yapıyordu.
Köprüler
Roma büyük ve kalıcı köprüler inşa etti. Roma'nın köprüleri kemerli taş ve beton köprülerdi. M.Ö 142 yılında inşa edilen Roma'nın en eski taş köprüsüdür. Halk arasında kırık köprü adıyla bilinir. En büyük Roma köprüsü olan Tuna nehri üzerinde, nehrin suyunun alçaldığı noktada Şamlı Apollodorus tarafından inşa edilmiştir. Uzunluk ve genişlik açısından en büyük Roma köprüsü olan Traianus köprüsü bin yıl ayakta kalmış ve kullanılmıştır.
Ayrıca Jül Sezar Galya seferi sırasında Ren Nehri üzerine portatif köprüler yaptırmıştır. Bunlar olarak bilinir.
El sanatları
Roma döneminde el işçiliğine dayalı mühendislik oldukça gelişmişti. Tüccarların usta çırak ilişkisi ile nesilden nesile aktarılan el sanatları ilerleyen dönemlerde diğer milletlere de ilham kaynağı olmuştur. Özellikle Vitrivius, Yaşlı Plinus, Frontinus bu dönemde öne çıkmışlardı. Öklid, Arşimet, Ktesibios ve İskenderiyeli Heron bildiklerini kitaplaştırarak bu teknolojinin gelişmesini sağladılar. Eserlerinin çoğu kayboldu fakat kalan kısmı başta Arapça olmak üzere diğer dillere çevrildi. Roma'da altın madenciliği ve işleyiciliğinin önemli bir yeri vardı.
Galeri
-
![image]()
İlkel bir vinç yaklaşık 450 kg kaldırabiliyordu. -
![image]()
Roma hasat makinesi -
![image]()
Bitirilememiş Korint Kanalı, MÖ 1. yüzyıl -
![image]()
İlk yelkenli gemiler -
![image]()
Yangın söndürme pompası -
![image]()
Geç roma dönemine ait hayvan gücüyle işleyen yandan çarklı gemi) -
![image]()
Pompei'de bulunan eşek değirmeni -
![image]()
Roma tipi yağ makinesi -
![image]()
Daha modern hale gelmiş yağ makinası -
![image]()
Kıç dümeni tasviri -
![image]()
Roma türbin değirmeni , Tunus -
![image]()
Hasat makinasıl -
![image]()
Pompei züccaciye eşyaları -
![image]()
Roma dönemi cerrahi aletler
Kaynakça
- ^ For a discussion on the importance of energy sources as a constraint on all pre-industrial economies see E.A.Wrigley 2002 'The Quest for the Industrial Revolution' Proceedings of the British Academy 121, 147–170 available free online, enter '2002 lecture' in search at www.britac.ac.uk
- ^ Ana Britannica Ansiklopedisi, Heron (İskenderiyeli) maddesi, c.10, s.620, Ana Yayıncılık, İstanbul 2004
- ^ in "Mittelalterliche Hafenkräne,": Uta Lindgren (ed.): Europäische Technik im Mittelalter Michael Matheus. 800-1400, Berlin, 2001 (4. baskı.), S. 345-48 (345)
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Aralık 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2015.
- ^ Chandler, Fiona "The Usborne Internet Linked Encyclopedia of the Roman World", page 80. Usborne Publishing 2001
- ^ http://www.sehirdusunce.com/sanaldergi/sayi5/files/assets/common/downloads/publication.pdf 10 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Şehir ve Düşünce dergisi, say.5, s.40, İstanbul 2014
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Roma Imparatorlugunda askeri ve ticari isleri kolaylastirmak icin gelistirilen teknoloji bin yil boyunca Roma Imparatorlugunun guclu bir devlet olarak kalmasini saglamistir Gec Ilk Cag ve Erkan Orta Cag doneminde yasanan calkantilar yuzunden bir donem sekteye ugrasa da Roma da bilim ve teknoloji hep ust duzey olmustur Ozellikle insaat muhendisligi insaat malzemeleri ulastirma teknolojileri ve tarim teknolojisi gelisme gostermistir Roma nin bu seviyeye gelisinde Ilk Cag Akdeniz uygarliklarinin da onemli katkisi vardir Su gucuAntik degirmen Doneminde tum buyuk sehir nufusunu beslemekteydi Roma da gelismis teknolojilerin basinda su gucune dayali degirmenlerin kurulmasi vardi Su degirmenleri hubabat ogutmenin yani sira kesme ve maden parcalama icinde kullanilmaktaydi Roma imparatorlugunda genis odun kaynaklari vardi fakat ulasimi zordu Hipokaust denilen sicak su ve buharla evleri isitma sistemi gelistirildi ve bu daha ekonomik bir isinma sagliyordu Bu donemde Iskenderiyeli Heron buhar gucu teknolojisinin ilk temellerini atti Jet motorunun atasi kabul edilen aeolopil isimli alet bir buhar kazaninin uzerinde serbestce donen bir ici bos kureden olusur InsaatRomalilar su kemerleri barajlar kopruler ve buyuk tiyatrolar insa ettiler Mimaride en cok Yunan ve Etrusk medeniyetinden etkilendiler Roma Imparatorlugu nda insaatlarda kullanilmak uzere cimento uretildi Bu cimento sonmus lav kullerinden yapilmaktaydi Vitruvius imparator Agustus un mimari olarak calismis mimarlik tekniklerini kitaplastirmistir Romalilar ciftli cam ile daha iyi isi yalitimi yapildigini ogrendiler ve hamamlarda bunu kullandilar Cam ufleme sanati da ozellikle Suriye bolgesinde gelisti Zeytin Roma ekonomisi icin onemli bir gida maddesiydi Matematikci ve muhendis Iskenderiyeli Heron zeytin yagi makineleri tasarladi Ilk disli zeytin yagi makineleri Roma da ortaya cikti Tarihte ilk kez Traianus Sutunu yapiminda ilkel vincler kullanildi Yollar Via Appia Roma sehrini diger guney Italya sehirlerine baglayan antik yol gunumuze kadar gelmistir Romalilar ilk olarak askeri amacli yollar insa ettiler Ekonominin saglam bir sekilde islemesi icin yollarin guvenli olmasi gerekmekteydi Roma da yollarin toplam uzunlugu 85 000 kilometreydi Yollarda belli noktalarda istasyonlar vardi Bu istasyonlar devlet islerinin hizlica gorulmesi icin kuryelere yiyecek ve taze at imkani sagliyordu Roma da yollar bir kagni genisliginde once cukur kazilarak daha sonra bu cukur kum cakil ve betonla doldurularak daha sonra da beton dokulerek insa ediliyordu En son betonun uzerine kaya bloklar koyuluyordu Roma yollari sel ve yagislara dayanikliydi Oyle ki Roma yikildiktan sonra 1000 yil boyunca bu yollar kullanildi 19 yuzyila kadar dunya uzerindeki en duzenli yollar Roma Imparatorlugunun insa ettirdigi yollardi Roma da sehirler kare seklinde insa edilirdi Yollar hac seklinde sehri dort parcaya ayirir diger ara yollar bu ana yollara baglanirdi Su kemerleri Roma gunluk icme suyunu su kemerleri vasitasiyla temin etmekteydi 11 farkli tas kemer sehre gunde 1 milyon metrokup su tasimaktaydi bu gunumuzde 3 5 milyon insanin gunluk su ihtiyacini karsilayabilir miktardadir Su kemerlerinin toplam uzunlugu 350 kilometreydi Su kemerleri icindeki su tamamen yercekimi gucuyle ile meyilli yapidan akarak gelmekteydi Su daglardaki irmaklardan alinmaktaydi Toplanan su borular araciligiyla cesmelere dagitiliyordu Ana su kemerleri Aqua Claudia ve isimli su kemerleriydi Kemerler alttan belli araliklarla yerlestirilmis tas bloklarin uzerinde insa ediliyordu Roma suyollarinin en meshur kisimlari kemerler olsa da aslinda kanallarin buyuk bir kismi toprak altinda bulunuyordu Roma sinirlari icerisinde en uzun kemer Kartaca ya su tasiyan 178 km uzunlugundaki su kemeriydi Istanbul un su ihtiyacini karsilayan sistem ise en karmasik olaniydi Su cekildigi yerden Istanbul a ulasana dek 336 km yol yapiyordu Kopruler Roma buyuk ve kalici kopruler insa etti Roma nin kopruleri kemerli tas ve beton koprulerdi M O 142 yilinda insa edilen Roma nin en eski tas koprusudur Halk arasinda kirik kopru adiyla bilinir En buyuk Roma koprusu olan Tuna nehri uzerinde nehrin suyunun alcaldigi noktada Samli Apollodorus tarafindan insa edilmistir Uzunluk ve genislik acisindan en buyuk Roma koprusu olan Traianus koprusu bin yil ayakta kalmis ve kullanilmistir Ayrica Jul Sezar Galya seferi sirasinda Ren Nehri uzerine portatif kopruler yaptirmistir Bunlar olarak bilinir El sanatlariRoma doneminde el isciligine dayali muhendislik oldukca gelismisti Tuccarlarin usta cirak iliskisi ile nesilden nesile aktarilan el sanatlari ilerleyen donemlerde diger milletlere de ilham kaynagi olmustur Ozellikle Vitrivius Yasli Plinus Frontinus bu donemde one cikmislardi Oklid Arsimet Ktesibios ve Iskenderiyeli Heron bildiklerini kitaplastirarak bu teknolojinin gelismesini sagladilar Eserlerinin cogu kayboldu fakat kalan kismi basta Arapca olmak uzere diger dillere cevrildi Roma da altin madenciligi ve isleyiciliginin onemli bir yeri vardi GaleriIlkel bir vinc yaklasik 450 kg kaldirabiliyordu Roma hasat makinesi Bitirilememis Korint Kanali MO 1 yuzyil Ilk yelkenli gemiler Yangin sondurme pompasi Gec roma donemine ait hayvan gucuyle isleyen yandan carkli gemi Pompei de bulunan esek degirmeni Roma tipi yag makinesi Daha modern hale gelmis yag makinasi Kic dumeni tasviri Roma turbin degirmeni Tunus Hasat makinasil Pompei zuccaciye esyalari Roma donemi cerrahi aletlerKaynakca For a discussion on the importance of energy sources as a constraint on all pre industrial economies see E A Wrigley 2002 The Quest for the Industrial Revolution Proceedings of the British Academy 121 147 170 available free online enter 2002 lecture in search at www britac ac uk Ana Britannica Ansiklopedisi Heron Iskenderiyeli maddesi c 10 s 620 Ana Yayincilik Istanbul 2004 in Mittelalterliche Hafenkrane Uta Lindgren ed Europaische Technik im Mittelalter Michael Matheus 800 1400 Berlin 2001 4 baski S 345 48 345 Arsivlenmis kopya 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Nisan 2015 Arsivlenmis kopya 15 Aralik 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Nisan 2015 Chandler Fiona The Usborne Internet Linked Encyclopedia of the Roman World page 80 Usborne Publishing 2001 http www sehirdusunce com sanaldergi sayi5 files assets common downloads publication pdf 10 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sehir ve Dusunce dergisi say 5 s 40 Istanbul 2014