Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Apandisit, körbağırsak üzerinde apandisin iltihaplanmasıdır. İltihaplı apandisin kesilip çıkarılmasıyla tedavi edilir. Apandisitin belirtileri, lokalize edilemeyen yaygın karın ağrısı, iştahsızlık ve dışkılama dürtüsüdür. Ağrı 6-8 saat sonra karnın sağ alt kadranına geçer ve lokalize edilebilir .
| Apandisit | |
|---|---|
 | |
| On yaşında bir erkek çocuktaki akut apandisit vakası. | |
| Uzmanlık | Genel cerrahi  |
Karnın sağ alt bölümünde apandis (apendiks) denen kalın bağırsağın uzantısı bulunur. Solucan şeklinde ve hareket kabiliyeti olan apandisin içinden herhangi bir besin geçmez. Uzunluğu çocuklarda biraz daha fazladır. Yaklaşık 9–10 cm uzunluğundadır fakat bundan daha az ya da daha fazla olabilir. Yerleştiği yer bazı kişilerde farklılık gösterebilir. (Situs inversus gibi) Bu durum apandis rahatsızlığı olanlarda tanı koymayı zorlaştırır.
Apendiksin (apandisin) çoğunlukla dışkı veya daha az bir ihtimalle safra taşı, tümör ya da bağırsak kurduyla tıkanması sonucu iltihaplanmasına apandisit denir. Apandisin vücuttaki fonksiyonu henüz bilinmemektedir. Sadece lenf dokusu bakımdan zengin bir yapıdır. Yine de apandisin iltihaplanması sonucu yırtılıp karın bölgesinde yayılmasıyla, ciddi problemler ortaya çıkar. Tedavi edilmediğinde tehlikeli bir hastalık olan apandisit, karın zarının iltihaplanmasına yol açabilir.
Kimlerde görülür? Görülme sıklığı ne kadardır?
Yapılan araştırmalara göre ABD'de ve diğer batı ülkelerindeki insanların yaklaşık %10'unun hayatının bir döneminde apandisite yakalandığını göstermiştir. Bu hastalığın ortaya çıkmadığı yaş yoktur. 2 yaşından küçük çocuklarda görülme ihtimali nadirdir. Bu yaştan sonra görülme sıklığı artar ve en çok genç yetişkinlerde, 20 yaşından sonra görülmeye başlar. Bu dönemden sonra en sık yaşlılık döneminde ortaya çıkar.
Erkekler, apandisite, kadınlara oranla daha fazla yakalanır. Bu oran 1.5/1' dir. Fakat çocukluk döneminde, hem kızlarda hem de erkeklerde görülme ihtimali eşittir.
Nedenleri ve ortaya çıkışı
Apandis; içi boş, kanal şeklinde dar bir yapıdır. Burada birçok mikroorganizma yaşar. Bu mikroorganizmalar, bağırsakta da yaşayan mikroplardır. Apandisin içi, dışkı ya da safra taşı gibi nedenlerle tıkandığında, kalın bağırsakla bağlantısı zayıflar. Böylece mikroplar hastalık yapıcı özellik kazanırlar. Sonrasında burada iltihap oluşmaya başlar. Hem mikropların birikmesi, hem de iltihap oluşması apandiste basıncın artmasına yol açar ve çürüme başlar. En sonunda apandis patlar.
Apandisin tıkanmasının nedenlerinden biri de, aynı bademcikte olduğu gibi lenf dokularının şişmesidir. Fakat iltihaplı apandislerin çok az bir kısmında apandis kanalının tıkanmasının nedeni açıklanamamaktadır.
Belirtileri ve tipleri
İki tip apandisit vardır. Bunlardan birincisi akut apandisittir. Belirtileri şiddetli seyreder ve ameliyat olmayı gerektirir. Mukuslu, irinli ve kangrenli olmak üzere üç tipi vardır. Mukuslu apandisitte iltihap artmıştır ve apandis büyümüştür. En çok karşılaşılan tiptir. Tedavi edilmezse irinli apandisit oluşur. İrinli apandisit, apseye neden olur ve bağırsağın diğer bölümlerine yayılabilir. Ülserleşmesi sonucunda karın zarı iltihabı meydana gelir. Kangrenli akut apandisitte, kanın pıhtılaşması sonucu, apandise gelen kan miktarında azalma vardır. Sonuçta doku ölümü gerçekleşir ve apandis kopar. Yayılması sonucu daha ağır bir karın zarı iltihabı gerçekleşir.
Akut apandisitin en önemli belirtisi, karın ağrısıdır. Bu ağrı göbek çevresinde, yavaş yavaş artan bir şiddette karnın sağ alt tarafına yayılan künt tarzda bir ağrıdır. Yaklaşık 4-5 saat sürer ve bu süre içinde şiddeti azalır ya da artar. Bu ağrı, kasık bölgesinde, sırtta ya da genital bölgede hissedilebilir.
Ayrıca birçok olguda iştahsızlık, bulantı, kusma meydana gelebilir. Ateş hafif yükselmiştir. İshal ya da kabızlık bazı çocuklarda görülebilir. Hastanın rengi solmuştur ve nabız yükselmiştir.
Kronik apandisit, akut apandisite göre daha hafif seyreder. En çok görülen belirtisi sık sık fakat daha hafif şiddette karın ağrısıdır. Hemen ameliyat edilmesi gerekmez. Bulantı ve kusma yoktur. Kronik apandisitte ateş yüksekliği saptanmamıştır.
Seyri
Hastalığın tedavi edilmediği durumlarda, belirtiler genelde şiddetlenmekle beraber az bir hastada ise şikayetler azalır. Şiddetlendiği durumlarda, karnın sağ alt bölümünde dokunulduğunda hissedilebilen bir şişlik, kütle vardır. Dinlenmeyle ve ilaç tedavisiyle bu şişlik azalabilir. Ayrıca apandisitin şiddetlendiği durumda ortaya çıkabilecek bir diğer tehlike karın zarının iltihaplanmasıdır. (Peritonit) Acil tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Ateş çok yükselmiştir ve karın ağrısı çok şiddetlidir. Hastanın rengi sararmıştır ve kusma görülür. Ölüme yol açar.
Tanısı
Apandisitin tanısını koymak zor olabilir. Çünkü hastalığın belirtileri birçok hastalıkta da vardır. Özellikle apandisitin yerinin değişken olması tanıyı iyice güçleştirir. Doktor muayenesinde hastanın hareket etmekten çekinmesi, hareket sırasında ağrının artması apandisit şüphesini arttırır. Yapılan ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi ile apandisin yapısı hakkında bilgi elde edilir. Ultrasonografi tanıda ilk tercih yöntemi olup arada kalınan vakalarda kontrastlı alt batın tomografisinden yararlanılır. Ayırıcı tanı için, diğer çevre organların da incelenmesi gereklidir. Ayırıcı tanılarda yumurtalık kistleri, böbrek toplayıcı sistem taşları ve çocuklarda büyümüş lenf bezleri başlıca yer almaktadır. Ayrıca karnın sağ alt tarafına bastırılınca ağrının artması önemli bir bulgudur.
Tedavisi
Apandisit, tedavisi kolay bir hastalıktır. Günümüzde son yapılan çalışmalarda apandisit tedavisinde hastanın görüntüleme bulguları ve laboratuvar sonuçları ile beraber değerlendirilip antibiyotik tedavisi ile bazı hastalarda geçmekle beraber tedaviye yanıt vermeyen ve ileri durumlarda kesin tedavi için ameliyat şarttır. Kolay bir ameliyattır. Bu ameliyat sırasında karın alt sağ kısımdan yaklaşık olarak anestezi altında 2–3 cm' lik bir kesi ile apandisit alınır. Yaklaşık 30-40 dakika sürer ve 1 gün hastanede yatma süresi vardır.
Apandisit, tehlikeli bir hastalık olduğundan ve ölüme yol açtığından, hasta hemen ameliyat edilmelidir. Hastalığın belirtilerinin ağırlaşmasını beklemeden yapılan bu uygulama, tanının yanlış konmasına neden olabilir. Ameliyat sırasında apandis sağlam dahi olsa, çıkarılmasında fayda vardır.
Hastalığın şiddetlendiği ve karın zarı iltihabına neden olduğu durumlarda ise öncelikle hastanın genel sağlık durumu kontrol altına alınmalıdır. Fakat çocuklarda böyle bir durum söz konusu ise ameliyat edilmesi gerekir.
Bazen apandis bir zarla çevrilir ve iltihap karın içine yayılmaz (plastron). Bu durumda hemen ameliyat yapılmaz. Hastanede gözetim altında tutulan hastaya antibiyotik tedavisi uygulanır. Durum düzeltilemezse hasta, ameliyata alınır. Apandisiti olan kişilerin kendi başlarına ağrı kesici kullanmamaları gerekir. Tedavi sonucunda ağrıları geçmeyen kişilerin doktora tekrar başvurmaları gerekir. Çünkü başka hastalıklar da varolabilir.
| Sınıflandırma | D |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Apandisit korbagirsak uzerinde apandisin iltihaplanmasidir Iltihapli apandisin kesilip cikarilmasiyla tedavi edilir Apandisitin belirtileri lokalize edilemeyen yaygin karin agrisi istahsizlik ve diskilama durtusudur Agri 6 8 saat sonra karnin sag alt kadranina gecer ve lokalize edilebilir ApandisitOn yasinda bir erkek cocuktaki akut apandisit vakasi UzmanlikGenel cerrahi Karnin sag alt bolumunde apandis apendiks denen kalin bagirsagin uzantisi bulunur Solucan seklinde ve hareket kabiliyeti olan apandisin icinden herhangi bir besin gecmez Uzunlugu cocuklarda biraz daha fazladir Yaklasik 9 10 cm uzunlugundadir fakat bundan daha az ya da daha fazla olabilir Yerlestigi yer bazi kisilerde farklilik gosterebilir Situs inversus gibi Bu durum apandis rahatsizligi olanlarda tani koymayi zorlastirir Apendiksin apandisin cogunlukla diski veya daha az bir ihtimalle safra tasi tumor ya da bagirsak kurduyla tikanmasi sonucu iltihaplanmasina apandisit denir Apandisin vucuttaki fonksiyonu henuz bilinmemektedir Sadece lenf dokusu bakimdan zengin bir yapidir Yine de apandisin iltihaplanmasi sonucu yirtilip karin bolgesinde yayilmasiyla ciddi problemler ortaya cikar Tedavi edilmediginde tehlikeli bir hastalik olan apandisit karin zarinin iltihaplanmasina yol acabilir Kimlerde gorulur Gorulme sikligi ne kadardir Yapilan arastirmalara gore ABD de ve diger bati ulkelerindeki insanlarin yaklasik 10 unun hayatinin bir doneminde apandisite yakalandigini gostermistir Bu hastaligin ortaya cikmadigi yas yoktur 2 yasindan kucuk cocuklarda gorulme ihtimali nadirdir Bu yastan sonra gorulme sikligi artar ve en cok genc yetiskinlerde 20 yasindan sonra gorulmeye baslar Bu donemden sonra en sik yaslilik doneminde ortaya cikar Erkekler apandisite kadinlara oranla daha fazla yakalanir Bu oran 1 5 1 dir Fakat cocukluk doneminde hem kizlarda hem de erkeklerde gorulme ihtimali esittir Nedenleri ve ortaya cikisiApandis ici bos kanal seklinde dar bir yapidir Burada bircok mikroorganizma yasar Bu mikroorganizmalar bagirsakta da yasayan mikroplardir Apandisin ici diski ya da safra tasi gibi nedenlerle tikandiginda kalin bagirsakla baglantisi zayiflar Boylece mikroplar hastalik yapici ozellik kazanirlar Sonrasinda burada iltihap olusmaya baslar Hem mikroplarin birikmesi hem de iltihap olusmasi apandiste basincin artmasina yol acar ve curume baslar En sonunda apandis patlar Apandisin tikanmasinin nedenlerinden biri de ayni bademcikte oldugu gibi lenf dokularinin sismesidir Fakat iltihapli apandislerin cok az bir kisminda apandis kanalinin tikanmasinin nedeni aciklanamamaktadir Belirtileri ve tipleriIki tip apandisit vardir Bunlardan birincisi akut apandisittir Belirtileri siddetli seyreder ve ameliyat olmayi gerektirir Mukuslu irinli ve kangrenli olmak uzere uc tipi vardir Mukuslu apandisitte iltihap artmistir ve apandis buyumustur En cok karsilasilan tiptir Tedavi edilmezse irinli apandisit olusur Irinli apandisit apseye neden olur ve bagirsagin diger bolumlerine yayilabilir Ulserlesmesi sonucunda karin zari iltihabi meydana gelir Kangrenli akut apandisitte kanin pihtilasmasi sonucu apandise gelen kan miktarinda azalma vardir Sonucta doku olumu gerceklesir ve apandis kopar Yayilmasi sonucu daha agir bir karin zari iltihabi gerceklesir Akut apandisitin en onemli belirtisi karin agrisidir Bu agri gobek cevresinde yavas yavas artan bir siddette karnin sag alt tarafina yayilan kunt tarzda bir agridir Yaklasik 4 5 saat surer ve bu sure icinde siddeti azalir ya da artar Bu agri kasik bolgesinde sirtta ya da genital bolgede hissedilebilir Ayrica bircok olguda istahsizlik bulanti kusma meydana gelebilir Ates hafif yukselmistir Ishal ya da kabizlik bazi cocuklarda gorulebilir Hastanin rengi solmustur ve nabiz yukselmistir Kronik apandisit akut apandisite gore daha hafif seyreder En cok gorulen belirtisi sik sik fakat daha hafif siddette karin agrisidir Hemen ameliyat edilmesi gerekmez Bulanti ve kusma yoktur Kronik apandisitte ates yuksekligi saptanmamistir SeyriHastaligin tedavi edilmedigi durumlarda belirtiler genelde siddetlenmekle beraber az bir hastada ise sikayetler azalir Siddetlendigi durumlarda karnin sag alt bolumunde dokunuldugunda hissedilebilen bir sislik kutle vardir Dinlenmeyle ve ilac tedavisiyle bu sislik azalabilir Ayrica apandisitin siddetlendigi durumda ortaya cikabilecek bir diger tehlike karin zarinin iltihaplanmasidir Peritonit Acil tedavi edilmesi gereken bir durumdur Ates cok yukselmistir ve karin agrisi cok siddetlidir Hastanin rengi sararmistir ve kusma gorulur Olume yol acar TanisiApandisitin tanisini koymak zor olabilir Cunku hastaligin belirtileri bircok hastalikta da vardir Ozellikle apandisitin yerinin degisken olmasi taniyi iyice guclestirir Doktor muayenesinde hastanin hareket etmekten cekinmesi hareket sirasinda agrinin artmasi apandisit suphesini arttirir Yapilan ultrasonografi ve bilgisayarli tomografi ile apandisin yapisi hakkinda bilgi elde edilir Ultrasonografi tanida ilk tercih yontemi olup arada kalinan vakalarda kontrastli alt batin tomografisinden yararlanilir Ayirici tani icin diger cevre organlarin da incelenmesi gereklidir Ayirici tanilarda yumurtalik kistleri bobrek toplayici sistem taslari ve cocuklarda buyumus lenf bezleri baslica yer almaktadir Ayrica karnin sag alt tarafina bastirilinca agrinin artmasi onemli bir bulgudur TedavisiApandisit tedavisi kolay bir hastaliktir Gunumuzde son yapilan calismalarda apandisit tedavisinde hastanin goruntuleme bulgulari ve laboratuvar sonuclari ile beraber degerlendirilip antibiyotik tedavisi ile bazi hastalarda gecmekle beraber tedaviye yanit vermeyen ve ileri durumlarda kesin tedavi icin ameliyat sarttir Kolay bir ameliyattir Bu ameliyat sirasinda karin alt sag kisimdan yaklasik olarak anestezi altinda 2 3 cm lik bir kesi ile apandisit alinir Yaklasik 30 40 dakika surer ve 1 gun hastanede yatma suresi vardir Apandisit tehlikeli bir hastalik oldugundan ve olume yol actigindan hasta hemen ameliyat edilmelidir Hastaligin belirtilerinin agirlasmasini beklemeden yapilan bu uygulama taninin yanlis konmasina neden olabilir Ameliyat sirasinda apandis saglam dahi olsa cikarilmasinda fayda vardir Hastaligin siddetlendigi ve karin zari iltihabina neden oldugu durumlarda ise oncelikle hastanin genel saglik durumu kontrol altina alinmalidir Fakat cocuklarda boyle bir durum soz konusu ise ameliyat edilmesi gerekir Bazen apandis bir zarla cevrilir ve iltihap karin icine yayilmaz plastron Bu durumda hemen ameliyat yapilmaz Hastanede gozetim altinda tutulan hastaya antibiyotik tedavisi uygulanir Durum duzeltilemezse hasta ameliyata alinir Apandisiti olan kisilerin kendi baslarina agri kesici kullanmamalari gerekir Tedavi sonucunda agrilari gecmeyen kisilerin doktora tekrar basvurmalari gerekir Cunku baska hastaliklar da varolabilir SiniflandirmaDICD 10 K 1 K 2 ICD 9 CM 540 543MeSH D001064DiseasesDB 885 74400008Dis kaynaklareMedicine med 3430Patient UK Apandisit