Aracı kuruluş ya da aracı kurum; sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunmak üzere Sermaye Piyasası Kurulu’nca(SPK) yetkili kılınmış bankalar ve aracı kurumlardır. Bankalar kuruluş, denetim, gözetim, muhasebe, mali tablo ve rapor standartları konularında Bankacılık Kanunu'na tabidir (SPK Kanunu md.50). Aracı kuruluşların kuruluş, faaliyet ve yetkilendirilmelerine ilişkin esaslar Sermaye Piyasası Kurulu’nun (Kurul) Seri: V No:46 sayılı “Aracılık Faaliyetleri ve Aracı Kuruluşlara İlişkin Esaslar Tebliği” ile düzenlenmiştir.
Bu tebliğin amacı, Sermaye Piyasası Kanunu’nda sayılan aracılık faaliyetleri ile bu faaliyetleri Kanun çerçevesinde yürütecek kuruluşların, kuruluş, faaliyet ve yetkilendirilmelerine ilişkin esasları düzenlemektir.
Adı geçen tebliğde yer alan düzenlemelere ana başlıklar altında aşağıda yer verilmiştir.
Aracılık Faaliyetlerinin Tanımı ve Türleri
Sermaye piyasasında aracılık, sermaye piyasası araçlarının yetkili kuruluşlar tarafından kendi nam ve hesabına, başkası nam ve hesabına, kendi namına başkası hesabına ticari amaçla alım satımıdır.
Sermaye piyasasında aracılık faaliyetleri, halka arza aracılık, aracılık ve türev araçların alım satımının yapılmasına aracılıktan oluşur.
Halka arza aracılık, alım satıma aracılık ve türev araçların alım satımının yapılmasına aracılık faaliyetleri uyarınca Kurul’dan yetki belgesi almış aracı kuruluşlarca yapılabilir.
Kurul, her bir aracılık faaliyetinin ayrı kuruluşlar tarafından yapılmasına ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir.
Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Aracı kuruluşların yapabilecekleri faaliyetler aracı kurum ve bankalar arasında farklılık göstermektedir. Aracı kurumlar, her bir ayrı faaliyet için Kurul'dan yetki belgesi almak kaydıyla;
- Sermaye piyasası araçlarının ihraç veya halka arz yoluyla satışına,
- Daha önce ihraç edilmiş olan sermaye piyasası araçlarının aracılık amacıyla alımsatımına,
- Ekonomik ve finansal göstergelere, sermaye piyasası araçlarına, mala, kıymetli madenlere ve dövize dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri dahil türev araçların dayandığı kategoriler itibarıyla ayrı ayrı veya bütün olarak türev araçların alım satımına, aracılık edebilirler.
Aracı kurumlar ayrıca;
- Sermaye piyasası araçlarının geri alım veya satım taahhüdü ile alım satımı (repo-ters repo),
- Yatırım danışmanlığı,
- Portföy yöneticiliği,
faaliyetlerini yapabilirler (Seri:V No:46, md.4).
Aracı kurumlar, yukarıda sayılan faaliyetlerin yanı sıra, kurulun uygun görüşü alınmak suretiyle diğer finansal ürün ve hizmetleri de sunabilirler. Söz konusu finansal hizmet ve ürünün sunumunun kendi özel mevzuatında özel bir izne veya yetkiye bağlanmış olması durumunda, hizmet veya ürünün sunumuna başlanmadan önce aracı kurumlar tarafından gerekli izinlerin alınması zorunludur. Kurul her aşamada, bu tür hizmet ve ürünlerin sunumunu, tüm aracı kurumlar veya münferit aracı kurum bazında geçici veya sürekli olarak durdurmaya yetkilidir.
Bankalar, Daha önce ihraç edilmiş sermaye piyasası araçlarının,
- Borsa dışında,
- Hisse senedi işlemleri hariç olmak üzere borsada,
alım satımına aracılık yapabilir ve;
- Repo-,
- Ekonomik ve finansal göstergelere, sermaye piyasası araçlarına, mala, kıymetli madenlere ve dövize dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeli dahil türev araçların dayandığı kategoriler itibarıyla ayrı ayrı ya da bütün olarak türev araçların alım satımına aracılık, faaliyetlerini yapabilirler.
Mevduat kabul etmeyen bankalar ise yukarıda sayılan faaliyetlerin yanı sıra sermaye piyasası araçlarının ihraç veya halka arz yoluyla satışına aracılık, portföy yöneticiliği ve yatırım danışmanlığı faaliyetlerini de yapabilirler.
Bankaların da bu faaliyetleri yürütebilmeleri için her bir ayrı faaliyet için Kurul'dan yetki belgesi almaları gerekir (Seri:V No:46, md.5). Aracı kuruluşların bu faaliyetleri, “Sermaye Piyasası Faaliyetleri” bölümünde detaylı şekilde anlatılmıştır.
Aracı kuruluşlar, kredili menkul kıymet, açığa satış ve menkul kıymetlerin ödünç alma ve verme işlemleriyle de uğraşabilirler (Seri:V No.18 md.4).
Kaynakça
- Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği
- http://www.spk.gov.tr 29 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .Sermaye Piyasası Kurulu
Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Araci kurulus ya da araci kurum sermaye piyasasi faaliyetlerinde bulunmak uzere Sermaye Piyasasi Kurulu nca SPK yetkili kilinmis bankalar ve araci kurumlardir Bankalar kurulus denetim gozetim muhasebe mali tablo ve rapor standartlari konularinda Bankacilik Kanunu na tabidir SPK Kanunu md 50 Araci kuruluslarin kurulus faaliyet ve yetkilendirilmelerine iliskin esaslar Sermaye Piyasasi Kurulu nun Kurul Seri V No 46 sayili Aracilik Faaliyetleri ve Araci Kuruluslara Iliskin Esaslar Tebligi ile duzenlenmistir Bu tebligin amaci Sermaye Piyasasi Kanunu nda sayilan aracilik faaliyetleri ile bu faaliyetleri Kanun cercevesinde yurutecek kuruluslarin kurulus faaliyet ve yetkilendirilmelerine iliskin esaslari duzenlemektir Adi gecen tebligde yer alan duzenlemelere ana basliklar altinda asagida yer verilmistir Aracilik Faaliyetlerinin Tanimi ve TurleriSermaye piyasasinda aracilik sermaye piyasasi araclarinin yetkili kuruluslar tarafindan kendi nam ve hesabina baskasi nam ve hesabina kendi namina baskasi hesabina ticari amacla alim satimidir Sermaye piyasasinda aracilik faaliyetleri halka arza aracilik aracilik ve turev araclarin alim satiminin yapilmasina araciliktan olusur Halka arza aracilik alim satima aracilik ve turev araclarin alim satiminin yapilmasina aracilik faaliyetleri uyarinca Kurul dan yetki belgesi almis araci kuruluslarca yapilabilir Kurul her bir aracilik faaliyetinin ayri kuruluslar tarafindan yapilmasina iliskin duzenlemeler yapmaya yetkilidir Araci Kuruluslarin FaaliyetleriAraci kuruluslarin yapabilecekleri faaliyetler araci kurum ve bankalar arasinda farklilik gostermektedir Araci kurumlar her bir ayri faaliyet icin Kurul dan yetki belgesi almak kaydiyla Sermaye piyasasi araclarinin ihrac veya halka arz yoluyla satisina Daha once ihrac edilmis olan sermaye piyasasi araclarinin aracilik amaciyla alimsatimina Ekonomik ve finansal gostergelere sermaye piyasasi araclarina mala kiymetli madenlere ve dovize dayali vadeli islem ve opsiyon sozlesmeleri dahil turev araclarin dayandigi kategoriler itibariyla ayri ayri veya butun olarak turev araclarin alim satimina aracilik edebilirler Araci kurumlar ayrica Sermaye piyasasi araclarinin geri alim veya satim taahhudu ile alim satimi repo ters repo Yatirim danismanligi Portfoy yoneticiligi faaliyetlerini yapabilirler Seri V No 46 md 4 Araci kurumlar yukarida sayilan faaliyetlerin yani sira kurulun uygun gorusu alinmak suretiyle diger finansal urun ve hizmetleri de sunabilirler Soz konusu finansal hizmet ve urunun sunumunun kendi ozel mevzuatinda ozel bir izne veya yetkiye baglanmis olmasi durumunda hizmet veya urunun sunumuna baslanmadan once araci kurumlar tarafindan gerekli izinlerin alinmasi zorunludur Kurul her asamada bu tur hizmet ve urunlerin sunumunu tum araci kurumlar veya munferit araci kurum bazinda gecici veya surekli olarak durdurmaya yetkilidir Bankalar Daha once ihrac edilmis sermaye piyasasi araclarinin Borsa disinda Hisse senedi islemleri haric olmak uzere borsada alim satimina aracilik yapabilir ve Repo Ekonomik ve finansal gostergelere sermaye piyasasi araclarina mala kiymetli madenlere ve dovize dayali vadeli islem ve opsiyon sozlesmeli dahil turev araclarin dayandigi kategoriler itibariyla ayri ayri ya da butun olarak turev araclarin alim satimina aracilik faaliyetlerini yapabilirler Mevduat kabul etmeyen bankalar ise yukarida sayilan faaliyetlerin yani sira sermaye piyasasi araclarinin ihrac veya halka arz yoluyla satisina aracilik portfoy yoneticiligi ve yatirim danismanligi faaliyetlerini de yapabilirler Bankalarin da bu faaliyetleri yurutebilmeleri icin her bir ayri faaliyet icin Kurul dan yetki belgesi almalari gerekir Seri V No 46 md 5 Araci kuruluslarin bu faaliyetleri Sermaye Piyasasi Faaliyetleri bolumunde detayli sekilde anlatilmistir Araci kuruluslar kredili menkul kiymet aciga satis ve menkul kiymetlerin odunc alma ve verme islemleriyle de ugrasabilirler Seri V No 18 md 4 KaynakcaTurkiye Sermaye Piyasasi Araci Kuruluslari Birligi http www spk gov tr 29 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sermaye Piyasasi KuruluEkonomi veya finans ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz