Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Afrika at vebası çok bulaşıcı ve ölümcül bir hastalıktır. Çoğunlukla at, eşek ve katırlarda etkilidir, zebralar, filler ve köpekler hastalık belirtisi göstermeden hasta olurlar. Hastalık Vektörel bir hastalıktır
Tarihçe
Hastalık Afrika'nın güney yarımında görülür fakat geçmişte Fas, Ortadoğu, İspanya (1966, 1987-1990) ve Portekiz'de (1989) salgınlar olmuştur.
Epidemiyoloji
Hastalık etkeni grubunun bir üyesi olan Afrika at vebası virüsüdür. Mavi dil hastalığı virüsüyle yakından ilişkilidir. 9 serotipi vardır ve bunların her biri hastalık yapabilir. Etken culicoides cinsi sineklerin kan emmeleri vasıtasıyla yayılır. Köpeklerin yedikleri enfekte at etlerinden hastalandığı bildirilmiştir. Culicoides cinsi sineklerin uzun mesafeleri kat etmelerine ve geniş bir coğrafyaya yayılmalarına yardımcı olan rüzgâr, sıcak ve nemli hava gibi iklimsel faktörler önemlidir. Küresel iklim değişiklikleri hastalığı Türkiye için de bir risk haline getirmiştir.
Semptomlar
Hastalık değişik formlarda baş gösterebilir.
Akut form
Kuluçka süresi 3-5 gün arasındadır, yüksek ateş, konjunktivalarda kızarıklık, bol miktarda burun akıntısı, öksürük ve ciddi nefes darlığı görülür. Bir hafta içerisinde hastaların %90'ı ölür.
Kardiyak form
Kuluçka süresi 7 ila 14 gün arasında değişir, Kalp yetmezliğinin bir sonucu olarak göz kapakları, yüz, boyun, omuz ve deri altında ödemler meydana gelir. Hastaların %60'ı ölür.
Karışık form
Kuluçka süresi 5-7 gündür. Akur form ve kardiyak formdaki belirtileri birlikte gösterir. Kalp formu belirtilerinin ardından solunum sistemi belirtileri gösterir ve genellikler bir hafta içerisinde ölüm gerçekleşir.
At vebası ateşi
Sabah düşen, öğleden sonra ise yükselen dalgalı bir vücut sıcaklığı ile karakterizedir. Bu form ölüme yol açmaz.
Tedavi
Hastalığın spesifik bir tedavisi yoktur, çoğu viral hastalıkta olduğu gibi hasta hayvanlara destekleyici tedavi ve ikincil enfeksiyonlara karşı koruyucu tedavi yapılır.
Mücadele
Afrika'da kullanılan canlı aşı mevcuttur ancak asıl mücadele hastalığı bulaştıran vektörlerle yapılır. Hasta hayvanlar sağlıklılardan ayrılır.
Dış bağlantılar
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111221-4.htm 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8001348 30 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ . 24 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2015.
- ^ Van Sittert et al. 2013. Occurrence of African horse sickness in a domestic dog without apparent ingestion of horse meat. Journal of the South African Veterinary Association; Vol 84, No 1 (2013), 5 pages. doi: 10.4102/jsava.v84i1.948
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Haziran 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Afrika at vebasi cok bulasici ve olumcul bir hastaliktir Cogunlukla at esek ve katirlarda etkilidir zebralar filler ve kopekler hastalik belirtisi gostermeden hasta olurlar Hastalik Vektorel bir hastaliktirAfrika at vebasi vektoru olan culicoides cinsi sineklerle bulasir TarihceHastalik Afrika nin guney yariminda gorulur fakat gecmiste Fas Ortadogu Ispanya 1966 1987 1990 ve Portekiz de 1989 salginlar olmustur EpidemiyolojiHastalik etkeni grubunun bir uyesi olan Afrika at vebasi virusudur Mavi dil hastaligi virusuyle yakindan iliskilidir 9 serotipi vardir ve bunlarin her biri hastalik yapabilir Etken culicoides cinsi sineklerin kan emmeleri vasitasiyla yayilir Kopeklerin yedikleri enfekte at etlerinden hastalandigi bildirilmistir Culicoides cinsi sineklerin uzun mesafeleri kat etmelerine ve genis bir cografyaya yayilmalarina yardimci olan ruzgar sicak ve nemli hava gibi iklimsel faktorler onemlidir Kuresel iklim degisiklikleri hastaligi Turkiye icin de bir risk haline getirmistir SemptomlarHastalik degisik formlarda bas gosterebilir Akut form Kulucka suresi 3 5 gun arasindadir yuksek ates konjunktivalarda kizariklik bol miktarda burun akintisi oksuruk ve ciddi nefes darligi gorulur Bir hafta icerisinde hastalarin 90 i olur Kardiyak form Kulucka suresi 7 ila 14 gun arasinda degisir Kalp yetmezliginin bir sonucu olarak goz kapaklari yuz boyun omuz ve deri altinda odemler meydana gelir Hastalarin 60 i olur Karisik form Kulucka suresi 5 7 gundur Akur form ve kardiyak formdaki belirtileri birlikte gosterir Kalp formu belirtilerinin ardindan solunum sistemi belirtileri gosterir ve genellikler bir hafta icerisinde olum gerceklesir At vebasi atesi Sabah dusen ogleden sonra ise yukselen dalgali bir vucut sicakligi ile karakterizedir Bu form olume yol acmaz TedaviHastaligin spesifik bir tedavisi yoktur cogu viral hastalikta oldugu gibi hasta hayvanlara destekleyici tedavi ve ikincil enfeksiyonlara karsi koruyucu tedavi yapilir MucadeleAfrika da kullanilan canli asi mevcuttur ancak asil mucadele hastaligi bulastiran vektorlerle yapilir Hasta hayvanlar sagliklilardan ayrilir Dis baglantilarhttp www resmigazete gov tr eskiler 2011 12 20111221 4 htm 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www ncbi nlm nih gov pubmed 8001348 30 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca 24 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2015 Van Sittert et al 2013 Occurrence of African horse sickness in a domestic dog without apparent ingestion of horse meat Journal of the South African Veterinary Association Vol 84 No 1 2013 5 pages doi 10 4102 jsava v84i1 948 Arsivlenmis kopya 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Haziran 2015