Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Atina Vebası, Antik Yunanistan'da Peloponez Savaşı'nın (MÖ 430) ikinci yılı sırasında Atina'nın zaferi yakın gözükürken Atina şehir devletini mahveden salgındır. Veba'nın tahmini olarak 75,000 ila 100,000 arası insanı öldürdüğüne ve Atina'ya şehrin limanı ve de tek erzak ve yemek kaynağı olan Pire'den bulaştığına inanılmaktadır. Doğu Akdeniz'in büyük bir kısmında hastalık daha düşük bir etkiyle ortaya çıktı. Veba Atina halkında kanunlara ve dini inanca bağlılığın azalmasıyla sonuçlanan ciddi etkiler bıraktı ve bunun üzerine kanunlar daha katı hale gelerek Atinalı olduğunu iddia eden vatandaşlık hakkı tanınmamış kimseler cezalandırıldı. Veba, MÖ 429'da ve MÖ 427/426 kışında iki kez daha geri döndü. Yaklaşık 30 patojenin vebaya neden olduğu ileri sürülmüştür.
Arka plan
Sparta ve Sparta'nın Korinth dışındaki müttefikleri neredeyse yenilmez büyük kara orduları toplayabilecek güçte sadece kara kuvvetleri temelli güçlerdi. MÖ 431'de başlayan Sparta ve onun müttefikleri tarafından karadan müttefik harekâtıyla karşı karşıya kalan Atinalılar Pericles komutasında, üstün Atina donanması Spartalı birlik hareketlerini denizden taciz edebilirken erzak için Atina'nın deniz üstünlüğüne güvenerek Atina surlarının arkasına çekilme politikası izledi. Ne yazık ki bu strateji zaten yüksek nüfuslu bir şehirde aşırı nüfus ve kaynak sıkıntısı yaratan Atina kırsalından devasa bir göçe yol açtı. Yakın mesafe ve sergilenen kötü temizlik yüzünden Atina hastalık için üreme alanı haline geldi ve General Pericles, onun karısı ve çocukları Paralus ve Xanthippus da dahil olmak üzere birçok Atinalı hayatını kaybetti. Salgınlar tarihinde, Atina Vebası ızdırabın tek taraflılığı ve savaşın nihai sonucundaki etkisinden dolayı dikkat çekicidir.
Veba sırasında hastalığa bizzat yakalanmış ve hayatta kalmış birisi olan tarihçi Thukididis,Peloponez Savaşı Tarihi kitabında salgını tarif eder. Etiyopya'dan gelip Mısır ve Libya'yı geçerek Yunan topraklarına ulaşan ve Akdeniz boyunca yayılan daha önce böylesi görülmemiş oldukça ağır ve ölümcül bir vebadan ve doğasından habersiz hekimler sadece çaresiz kalmadıklarından aynı zamanda hastalarla en çok temas kuran onlar olduğundan en hızlı onların öldüğünden bahseder. Aşırı kalabalık Atina'da nüfusun yaklaşık %25'i hastalıktan öldü. Atinalıların ölü yakılan odun yığınlarının görüntüsü hastalıklı düşmanlarıyla temas etmeyi riske atmaya isteksiz Spartalıların birliklerini geri çekmesine sebep oldu. Atinalıların birçok piyadesi, uzman denizcisi ve de generalleri Pericles hayatını kaybetti. Pericles'in ölümünden sonra Atina Tukididis'in tarifine göre yetersiz ve zayıf bir dizi lider tarafından yönetildi. Tukididis'e göre MÖ 415'e kadar felaketle sonuçlanan gibi büyük bir saldırı düzenleyecek kadar Atinalılar yeterince kendine gelemedi.
Vebanın ilk doğrulaması, 1994-95'te kazılarda ilk toplu mezar açığa çıkana kadar yapılamadı. Bu keşif üzerine Tukididis'in olay üzerine kayıtlarının yanı sıra kalıntıların analizleri kullanılarak salgının nedeni belirlenmeye çalışıldı.
Belirtiler
Tukididis'e göre Atina Vebası, kafada başlayıp vücudun geri kalan kısmına doğru yayılan belirtiler göstererek başladı. Tukididis ayrıca veba gözlenen hastalardaki belirtileri detaylıca açıkladı.
- Ateş
- Gözlerde kızarıklık ve iltihap
- Kanama ve ağız kokusuna yol açan boğaz ağrısı
- Hapşırma
- Ses kaybı
- Öksürme
- Kusma
- Vücutta püstüller ve ülserler
- Aşırı susuzluk
- Uykusuzluk
- İshal
Kaynakça
- ^ Littman (Ekim 2009). "The plague of Athens: epidemiology and paleopathology". The Mount Sinai Journal of Medicine, New York. 76 (5). ss. 456-467.
- ^ Thucydides, History of the Peloponnesian War 2.48.1
- ^ Manolis J. Papagrigorakis, Christos Yapijakis, and Philippos N.Synodinos, ‘Typhoid Fever Epidemic in Ancient Athens,’ in Didier Raoult, Michel Drancourt, Paleomicrobiology: Past Human Infections, Springer Science & Business Media, 2008 pp. 161–173.
- ^ History of the Peloponnesian War 1.117
- ^ . archive.archaeology.org. 8 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2019.
Konuyla ilgili yayınlar
- Dixon B. "Ebola in Greece?" British Medical Journal (1996), 313–430.
- McNeill, William H. Plagues and People. New York: Anchor Books, 1976. ISBN .
- Pomeroy, Sarah B. Spartan Women. Oxford: Oxford University Press, 2002. ISBN .
- Zinsser, Hans. Rats, Lice and History: A Chronicle of Pestilence and Plagues. Boston,1935; New York: Black Dog & Leventhal Publishers, 1996. ISBN .
Dış bağlantılar
- Papagrigorakis (Mayıs 2006). "DNA examination of ancient dental pulp incriminates typhoid fever as a probable cause of the Plague of Athens". Int. J. Infect. Dis. 10 (3). ss. 206-14. and the reply to it by Shapiro et al.
- History of the Peloponnesian War 2.47–55.
- ^ Live Science article 1 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Accessed January 23, 2006.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Atina Vebasi Antik Yunanistan da Peloponez Savasi nin MO 430 ikinci yili sirasinda Atina nin zaferi yakin gozukurken Atina sehir devletini mahveden salgindir Veba nin tahmini olarak 75 000 ila 100 000 arasi insani oldurdugune ve Atina ya sehrin limani ve de tek erzak ve yemek kaynagi olan Pire den bulastigina inanilmaktadir Dogu Akdeniz in buyuk bir kisminda hastalik daha dusuk bir etkiyle ortaya cikti Veba Atina halkinda kanunlara ve dini inanca bagliligin azalmasiyla sonuclanan ciddi etkiler birakti ve bunun uzerine kanunlar daha kati hale gelerek Atinali oldugunu iddia eden vatandaslik hakki taninmamis kimseler cezalandirildi Veba MO 429 da ve MO 427 426 kisinda iki kez daha geri dondu Yaklasik 30 patojenin vebaya neden oldugu ileri surulmustur Atina Vebasi Michiel Sweerts c 1652 1654Arka planSparta ve Sparta nin Korinth disindaki muttefikleri neredeyse yenilmez buyuk kara ordulari toplayabilecek gucte sadece kara kuvvetleri temelli guclerdi MO 431 de baslayan Sparta ve onun muttefikleri tarafindan karadan muttefik harekatiyla karsi karsiya kalan Atinalilar Pericles komutasinda ustun Atina donanmasi Spartali birlik hareketlerini denizden taciz edebilirken erzak icin Atina nin deniz ustunlugune guvenerek Atina surlarinin arkasina cekilme politikasi izledi Ne yazik ki bu strateji zaten yuksek nufuslu bir sehirde asiri nufus ve kaynak sikintisi yaratan Atina kirsalindan devasa bir goce yol acti Yakin mesafe ve sergilenen kotu temizlik yuzunden Atina hastalik icin ureme alani haline geldi ve General Pericles onun karisi ve cocuklari Paralus ve Xanthippus da dahil olmak uzere bircok Atinali hayatini kaybetti Salginlar tarihinde Atina Vebasi izdirabin tek tarafliligi ve savasin nihai sonucundaki etkisinden dolayi dikkat cekicidir Veba sirasinda hastaliga bizzat yakalanmis ve hayatta kalmis birisi olan tarihci Thukididis Peloponez Savasi Tarihi kitabinda salgini tarif eder Etiyopya dan gelip Misir ve Libya yi gecerek Yunan topraklarina ulasan ve Akdeniz boyunca yayilan daha once boylesi gorulmemis oldukca agir ve olumcul bir vebadan ve dogasindan habersiz hekimler sadece caresiz kalmadiklarindan ayni zamanda hastalarla en cok temas kuran onlar oldugundan en hizli onlarin oldugunden bahseder Asiri kalabalik Atina da nufusun yaklasik 25 i hastaliktan oldu Atinalilarin olu yakilan odun yiginlarinin goruntusu hastalikli dusmanlariyla temas etmeyi riske atmaya isteksiz Spartalilarin birliklerini geri cekmesine sebep oldu Atinalilarin bircok piyadesi uzman denizcisi ve de generalleri Pericles hayatini kaybetti Pericles in olumunden sonra Atina Tukididis in tarifine gore yetersiz ve zayif bir dizi lider tarafindan yonetildi Tukididis e gore MO 415 e kadar felaketle sonuclanan gibi buyuk bir saldiri duzenleyecek kadar Atinalilar yeterince kendine gelemedi Vebanin ilk dogrulamasi 1994 95 te kazilarda ilk toplu mezar aciga cikana kadar yapilamadi Bu kesif uzerine Tukididis in olay uzerine kayitlarinin yani sira kalintilarin analizleri kullanilarak salginin nedeni belirlenmeye calisildi BelirtilerTukididis e gore Atina Vebasi kafada baslayip vucudun geri kalan kismina dogru yayilan belirtiler gostererek basladi Tukididis ayrica veba gozlenen hastalardaki belirtileri detaylica acikladi Ates Gozlerde kizariklik ve iltihap Kanama ve agiz kokusuna yol acan bogaz agrisi Hapsirma Ses kaybi Oksurme Kusma Vucutta pustuller ve ulserler Asiri susuzluk Uykusuzluk IshalKaynakca Littman Ekim 2009 The plague of Athens epidemiology and paleopathology The Mount Sinai Journal of Medicine New York 76 5 ss 456 467 Thucydides History of the Peloponnesian War 2 48 1 Manolis J Papagrigorakis Christos Yapijakis and Philippos N Synodinos Typhoid Fever Epidemic in Ancient Athens in Didier Raoult Michel Drancourt Paleomicrobiology Past Human Infections Springer Science amp Business Media 2008 pp 161 173 History of the Peloponnesian War 1 117 archive archaeology org 8 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ekim 2019 Konuyla ilgili yayinlarDixon B Ebola in Greece British Medical Journal 1996 313 430 McNeill William H Plagues and People New York Anchor Books 1976 0 385 12122 9ISBN 0 385 12122 9 Pomeroy Sarah B Spartan Women Oxford Oxford University Press 2002 0 19 513067 7ISBN 0 19 513067 7 Zinsser Hans Rats Lice and History A Chronicle of Pestilence and Plagues Boston 1935 New York Black Dog amp Leventhal Publishers 1996 1 884822 47 9ISBN 1 884822 47 9 Dis baglantilarPapagrigorakis Mayis 2006 DNA examination of ancient dental pulp incriminates typhoid fever as a probable cause of the Plague of Athens Int J Infect Dis 10 3 ss 206 14 and the reply to it by Shapiro et al History of the Peloponnesian War 2 47 55 Live Science article 1 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Accessed January 23 2006