Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Nisan 2011) () |
Avcılık, başlangıçta insanların karınlarını doyurmasına yönelik olan bir faaliyet. İlk insanlar ovalarda dolaşırken toplayabildikleri bitkiler ve kovalayıp yakalayabildikleri küçük hayvanlarla beslenmişlerdir.
Taş Devri insanları, binlerce yıl boyunca avcılıkla yaşamlarını sürdürdüler. Mağaralarda barındılar, keskin ve sert taşlardan silahlar yaptılar. Ok, mızrak ve mamut, rengeyiği ve ayı gibi büyük hayvanları avladılar. İnsanlar hayvanlar kadar güçlü ve çevik değildi, ama zekâları, silah yapma yetenekleri avcılıkta başarılı olmalarını sağladı. Ayrıca bu ilk insanlar, kendilerine avcılıkta yardımcı olması için köpek gibi bazı hayvanları da eğittiler. Çoğu zaman bir geyik ya da yabani at sürüsünü bir uçuruma doğru sürüp avladıklarında, bütün topluluğa yetecek kadar yiyecek elde etmiş oluyorlardı.
İnsanlar karınlarını doyurmak için ekip biçmeyi ve hayvan yetiştirmeyi öğrendikten sonra da avcılığı sürdürmüşlerdir.
Tuzakla avlama
Tuzak kurma da avcılık yöntemlerinden biridir. İnsanlar tuzakla vahşi hayvanları etleri ve kürkleri için, bazen de zarar vermelerini önlemek ya da bilimsel araştırmalar yapmak için yakalarlar.
Pek çok çeşit tuzak vardır. Kürklü hayvanları, kürklerine zarar vermeden yakalamak için çelik tuzak kullanılır. Hayvanı hemen öldürmeyen ve avcı tarafından öldürülünceye kadar ava acı çektiren bu tür tuzaklar dünyanın birçok ülkesinde yasaklanmıştır. Bildiğimiz fare kapanı da, çelik bir yayla güçlendirilmiş bu tür bir tuzaktır.
Başka bir tuzak çeşidi, bir yay ile ilmekten oluşur. Esnek bir dal yay görevi görebilir. İlmek telden yapılır ve dal tetik görevini görecek bir iple aşağıya çekilerek bağlanır. Av tuzla kaplanan ipi kemirdiği zaman ipin kopmasıyla yay fırlar. Avı saran ilmek sıkışarak hayvanı havaya kaldırır.
Kuşları yakalamada giderek daralan ağdan tüneller de kullanılır. Kuşlar ağın geniş ağzına sürülür ya da yemle çekilir ve dar ağzında yakalanır.
İlkel insanların büyük hayvanları avlamak için başvurdukları bir yöntem de tuzak çukurlarıydı. Avın izlerinin sıkça görüldüğü bir yere çukur kazılarak üstü dallarla ve yapraklarla örtülürdü. Çukurun dibine çakılan ucu sivri kazıklar hayvanı düşer düşmez öldürürdü.
Eski zamanlarda üst üste yerleştirilen iki kütükle de avlanılırdı. Av yeme dokunduğunda üstteki kütük düşerdi ve av iki kütük arasına sıkışırdı. Bu tuzaklarda kütük yerine, bir kutu kullanıldığında hayvan canlı yakalanır. Kutunun içine koyulan kapana av basınca kapak kapanır. Bu tür tuzaklar hayvanları bilimsel araştırmalar ya da hayvanat bahçeleri için yakalarken kullanılır.
Canlı yakalama ve avı etiketleme yöntemiyle hayvanlara ilişkin çok değerli bilgiler edinilmektedir. Hayvan etiketlendikten sonra salınır; yeniden yakalandığı zaman, nereden nereye göç ettiği anlaşılır.
Kartal ile avcılık, küçük iken yakalanan ve av için eğitilen alıcı kuşlar ile yapılan avcılığı ifade eder. Günümüzde azalamasına rağmen Orta Asya'da Kırgız ve Kazak halklarının devam ettirmektedir. Selçuklu ve Osmanlıların da uyguladığı yöntem Türkiye'de unutulmuştur. Yalnızca Karadeniz Bölgesi'nde Atmaca ile avlanma sürdürülmektedir.
Kürkleri için hayvanları avlamak, en gözde avcılıktan biridir. Kürk ticaretiyle ilgilenen avcılar tuzaklar kurarak kunduz, mink, misk sıçanı, tilki, porsuk, kakım, vaşak, susamuru, rakun ve kurt gibi kürklü hayvanları avlarlar. Kanada'da kürk hayvanı avı hâlâ önemli bir sanayi dalıdır. Bu tür avcılık bazı hayvan türlerinin soyunun azalmasına yol açtığı için 20. yüzyılda kişi ve kuruluşların eleştirilerini gündeme getirmiştir. Bugün satılan kürklerin çoğu özel çiftliklerde yetiştirilen hayvanlardan elde edilmektedir.
Yiyecek sağlamak amacıyla yalnızca ok ve mızraklarla hayvan öldüren avcılar herhangi bir hayvan türünün yok olmasına neden olmazlar. Oysa ticaret ve kâr amacıyla tüfeklerle avlanan avcılar bu tehlikeyi doğurabilir. Örneğin, 19. yüzyılda avcılar et ticareti için Kuzey Amerika'daki bizonları hemen hemen yok ettiler.
Afrika'ya denen av partilerinde büyük hayvanlar hem spor yapmak, hem de kâr amacıyla vuruldu. 20. yüzyıla gelindiğinde insanlar, avcılık denetlenmezse avlanacak hayvan kalmayacağını anlamaya başladılar.
Bugün birçok bölgede büyük hayvanlarının avı sıkı denetim altına alınmıştır. Örneğin, ancak yaşadıkları denetimli bölgede sayıları çok artarsa fillerin avlanmasına izin verilmektedir. Gene de kaçak avlanma hâlâ önemli bir sorundur.
İzinsiz avlanma
Av hayvanı, spor amacıyla avlanan hayvanlar, kuşlar ve balıklardır. Günümüzde neredeyse bütün av hayvanlarının avlanması izne bağlanmıştır. Buna karşın para kazanmak için kaçak ya da izinsiz avlanma yapılır. Örneğin, sombalığı ve alabalık çoğu zaman izinsiz avlanmaktadır. Değerli balık soylarını korumak amacıyla, dünyanın birçok ülkesinde izinsiz avlanmaya ağır cezalar koyulmuştur.
Afrika'daki av hayvanlarının korunma altına alındığı bölgelerde ya da av hayvanı bakımından zengin olan ülkelerde yetkililer değerli hayvanları postu ya da dişleri için öldürmeye gelen izinsiz avcılara karşı önlemler almışlardır.
Kaynakça
- ^ GÜNGÖR, Yrd.Doç.Dr. Ahmet (2014). . A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 22 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2016.
hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Vikisözlük'te tanımlar |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Vikisöz'de alıntılar |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin tarafsizligi konusunda kuskular bulunmaktadir Konuya dair fikir alisverisi tartisma sayfasinda bulunabilir Sablonu kaldirmadan once lutfen gerekli sartlarin olustugundan emin olun Nisan 2011 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Avcilik baslangicta insanlarin karinlarini doyurmasina yonelik olan bir faaliyet Ilk insanlar ovalarda dolasirken toplayabildikleri bitkiler ve kovalayip yakalayabildikleri kucuk hayvanlarla beslenmislerdir Kaplan kopekbaligi avciligiSadece insanlar avlanmazLeopar avi Tas Devri insanlari binlerce yil boyunca avcilikla yasamlarini surdurduler Magaralarda barindilar keskin ve sert taslardan silahlar yaptilar Ok mizrak ve mamut rengeyigi ve ayi gibi buyuk hayvanlari avladilar Insanlar hayvanlar kadar guclu ve cevik degildi ama zekalari silah yapma yetenekleri avcilikta basarili olmalarini sagladi Ayrica bu ilk insanlar kendilerine avcilikta yardimci olmasi icin kopek gibi bazi hayvanlari da egittiler Cogu zaman bir geyik ya da yabani at surusunu bir ucuruma dogru surup avladiklarinda butun topluluga yetecek kadar yiyecek elde etmis oluyorlardi Insanlar karinlarini doyurmak icin ekip bicmeyi ve hayvan yetistirmeyi ogrendikten sonra da avciligi surdurmuslerdir Tuzakla avlamaTuzak kurma da avcilik yontemlerinden biridir Insanlar tuzakla vahsi hayvanlari etleri ve kurkleri icin bazen de zarar vermelerini onlemek ya da bilimsel arastirmalar yapmak icin yakalarlar Pek cok cesit tuzak vardir Kurklu hayvanlari kurklerine zarar vermeden yakalamak icin celik tuzak kullanilir Hayvani hemen oldurmeyen ve avci tarafindan oldurulunceye kadar ava aci cektiren bu tur tuzaklar dunyanin bircok ulkesinde yasaklanmistir Bildigimiz fare kapani da celik bir yayla guclendirilmis bu tur bir tuzaktir Baska bir tuzak cesidi bir yay ile ilmekten olusur Esnek bir dal yay gorevi gorebilir Ilmek telden yapilir ve dal tetik gorevini gorecek bir iple asagiya cekilerek baglanir Av tuzla kaplanan ipi kemirdigi zaman ipin kopmasiyla yay firlar Avi saran ilmek sikisarak hayvani havaya kaldirir Kuslari yakalamada giderek daralan agdan tuneller de kullanilir Kuslar agin genis agzina surulur ya da yemle cekilir ve dar agzinda yakalanir Ilkel insanlarin buyuk hayvanlari avlamak icin basvurduklari bir yontem de tuzak cukurlariydi Avin izlerinin sikca goruldugu bir yere cukur kazilarak ustu dallarla ve yapraklarla ortulurdu Cukurun dibine cakilan ucu sivri kaziklar hayvani duser dusmez oldururdu Eski zamanlarda ust uste yerlestirilen iki kutukle de avlanilirdi Av yeme dokundugunda ustteki kutuk duserdi ve av iki kutuk arasina sikisirdi Bu tuzaklarda kutuk yerine bir kutu kullanildiginda hayvan canli yakalanir Kutunun icine koyulan kapana av basinca kapak kapanir Bu tur tuzaklar hayvanlari bilimsel arastirmalar ya da hayvanat bahceleri icin yakalarken kullanilir Canli yakalama ve avi etiketleme yontemiyle hayvanlara iliskin cok degerli bilgiler edinilmektedir Hayvan etiketlendikten sonra salinir yeniden yakalandigi zaman nereden nereye goc ettigi anlasilir Kartal ile avcilik kucuk iken yakalanan ve av icin egitilen alici kuslar ile yapilan avciligi ifade eder Gunumuzde azalamasina ragmen Orta Asya da Kirgiz ve Kazak halklarinin devam ettirmektedir Selcuklu ve Osmanlilarin da uyguladigi yontem Turkiye de unutulmustur Yalnizca Karadeniz Bolgesi nde Atmaca ile avlanma surdurulmektedir Kurkleri icin hayvanlari avlamak en gozde avciliktan biridir Kurk ticaretiyle ilgilenen avcilar tuzaklar kurarak kunduz mink misk sicani tilki porsuk kakim vasak susamuru rakun ve kurt gibi kurklu hayvanlari avlarlar Kanada da kurk hayvani avi hala onemli bir sanayi dalidir Bu tur avcilik bazi hayvan turlerinin soyunun azalmasina yol actigi icin 20 yuzyilda kisi ve kuruluslarin elestirilerini gundeme getirmistir Bugun satilan kurklerin cogu ozel ciftliklerde yetistirilen hayvanlardan elde edilmektedir Yiyecek saglamak amaciyla yalnizca ok ve mizraklarla hayvan olduren avcilar herhangi bir hayvan turunun yok olmasina neden olmazlar Oysa ticaret ve kar amaciyla tufeklerle avlanan avcilar bu tehlikeyi dogurabilir Ornegin 19 yuzyilda avcilar et ticareti icin Kuzey Amerika daki bizonlari hemen hemen yok ettiler Afrika ya denen av partilerinde buyuk hayvanlar hem spor yapmak hem de kar amaciyla vuruldu 20 yuzyila gelindiginde insanlar avcilik denetlenmezse avlanacak hayvan kalmayacagini anlamaya basladilar Bugun bircok bolgede buyuk hayvanlarinin avi siki denetim altina alinmistir Ornegin ancak yasadiklari denetimli bolgede sayilari cok artarsa fillerin avlanmasina izin verilmektedir Gene de kacak avlanma hala onemli bir sorundur Izinsiz avlanmaKamchatka Rusya Kahverengi Ayi Avi RAM Caprinae Safari Organizasyonu Av hayvani spor amaciyla avlanan hayvanlar kuslar ve baliklardir Gunumuzde neredeyse butun av hayvanlarinin avlanmasi izne baglanmistir Buna karsin para kazanmak icin kacak ya da izinsiz avlanma yapilir Ornegin sombaligi ve alabalik cogu zaman izinsiz avlanmaktadir Degerli balik soylarini korumak amaciyla dunyanin bircok ulkesinde izinsiz avlanmaya agir cezalar koyulmustur Afrika daki av hayvanlarinin korunma altina alindigi bolgelerde ya da av hayvani bakimindan zengin olan ulkelerde yetkililer degerli hayvanlari postu ya da disleri icin oldurmeye gelen izinsiz avcilara karsi onlemler almislardir Kaynakca GUNGOR Yrd Doc Dr Ahmet 2014 A U Turkiyat Arastirmalari Enstitusu Dergisi 22 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Haziran 2016 Vikipedi nin kardes projelerinden hakkinda daha fazla bilgi edininVikisozluk te tanimlarCommons ta dosyalarVikisoz de alintilar