Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin (PACE) 2085 Sayılı Kararı — AKPM tarafından 26 Ocak 2016'da Azerbaycan'ın ön cephe bölgelerinde yaşayanların kasıtlı olarak sudan mahrum bırakılmasına ilişkin bir karar. Belge, uluslararası nehirlerin sularının kullanımına ilişkin 1966 Helsinki(en) ve 2004 Berlin Yönetmeliklerine(en) atıfta bulunarak, su kullanma hakkının önemini ve devletlerin bu hakkı sağlama yükümlülüğünü vurguluyor. Kararda ayrıca AGİT Minsk Grubu eşbaşkanlarının 20 Mayıs 2014 tarihli açıklamasına da yer veriliyor.
| Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin 2085 Sayılı Kararı | |
|---|---|
 Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (PACE) Kararı 2085 (2016) | |
| Onaylanma | 26 Ocak 2016 |
| İmzacılar | Lehine – 98– 71 Tarafsız – 40 |
| Amaç | Azerbaycan'ın ön bölgelerinde yaşayanların kasıtlı olarak sudan mahrum bırakılmasına yönelik tutum |
AKPM'nin 2085 sayılı Kararı, Ermenistan'ın işgal ettiği Azerbaycan topraklarında bulunan Serseng Baraj Gölü'nün mevcut durumunun yeni bir insani kriz yaratabileceği ihtimaline dikkat çekerek, Ermeni yetkililerden "su kaynaklarını siyasi nüfuz aracı veya bir baskı aracı olarak kullanmayı bırakmaları" çağrısında bulundu. Ayrıca belgede bahsedilen konuya ilişkin raporun hazırlanması sırasında Ermenistan Parlamentosu heyetinin ve diğer yetkililerin işbirliği yapmaması da Meclis tarafından şiddetle kınandı.
Zemin
1980'lerin sonlarına doğru, Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki çatışma hızla büyüyerek büyük çaplı bir savaşa dönüştü ve Dağlık Karabağ ve çevresindeki yedi bölge, Ermeni silahlı kuvvetleri tarafından işgal edildi. Ermeni kuvvetlerinin ele geçirdiği stratejik öneme sahip birçok hedef vardı ve bunlardan biri Serseng Baraj Gölü olmuştur. Ayrıca, 1976-1977 yıllarında Heydar Aliyev'in Azerbaycan KP MK'nın birinci sekreteri olduğu dönemde Terter Nehri üzerinde 50 MW gücünde Serseng su elektrik santrali inşa edilmişti. Bu, içme suyunun sağlanmasının yanı sıra Terter, Berde, Yevlah, Ağcabedi, Ağdam ve Goranboy bölgelerinin toplamda yaklaşık 120 bin hektarlık tarım alanlarının sulanmasını sağlamıştı. Savaşın başlaması, Azerbaycan'ın en yüksek rakımdaki ve Karabağ'ın genel su kapasitesinin 575 milyon m³ olduğu en büyük su havzasına - Serseng Baraj Gölü'ne olan etkisini gösterdi. Şubat 1993'ün başlarında Bakü radyosu, Serseng Baraj Gölü'nün güney kısmının Ermeni kuvvetlerinin kontrolü altına girdiğini duyurdu. Ayın sonunda, barajın ve HES'in kontrolünü tamamen ele geçiren Ermeniler, bu operasyonu "eşsiz zafer" olarak nitelediler ve böylece Azerbaycanlılar için Terter-Kelbecer yolunu kapadılar.
Sonunda, 12 Mayıs 1994 tarihinde, AGİT Minsk Grubu'nun aracılığıyla Rusya'nın himayesiyle Dağlık Karabağ çatışmasında aateşkese varıldı. Ancak Serseng Baraj Gölü'nün kaybı, Azerbaycan halkı için bir trajediye neden olur; çünkü barajın yazda Ermeniler tarafından kapatılması ve sonbahar-kış aylarında hiçbir uyarı olmadan suyun büyük miktarlarda su sağlanması sonucu olarak özellikle Terter köylerinde kuraklığa ve yapay su baskınlarına neden olmuştur. Diğer yandan, depoda düzenli teknik bakım çalışmalarının yapılmaması bölge sakinleri için ekolojik, insani ve güvenlik açısından sorunlara yol açar. Savaşın sonucu olarak zorunlu göç durumuna düşen nüfusun çoğunluğunun cephe hattı bölgelerine yerleşmesi, su talebini artırır. Barajın yakınında bulunan ve "Valleh Group" şirketi tarafından işletilen bakır ve altın madenlerinin atıkları bertaraf edilmeden Serseng Baraj Gölü'ne salınması, balık stoklarının tahrip edilmesine neden olur. Su kimyasal kirliliği, bölge sakinleri arasında cilt ve mide-bağırsak hastalıklarının yayılmasına da yol açar. Su deposunun kullanılamaması aynı zamanda Azerbaycan'ın yaşadığı bölgelerde toprak tuzlarının artmasına ve verimliliğin azalmasına neden olur. Bununla birlikte, su deposunun yönetimi konusunda etkili müzakerelere ulaşılamamaktadır.
2013 Mayıs ayında, Azerbaycan'da Vatandaş Cemiyetinin Gelişimine Yardım Derneği (AVCİYA), dikkat çekmek amacıyla "Serseng SOS: İnsani Krizin Önlenmesi" projesinin uygulanmasına başladı. 2014 yılında, 16-19 Mayıs tarihlerinde, bir grup AGİT Minsk Grubu temsilcisi çatışma bölgesine ziyaret gerçekleştirerek Serseng Baraj Gölü tesisi hakkında görüşmelerde bulundular. Temsilciler, tarafların bölgenin refahı için bu su kaynaklarını ortak yönetmeye razı olacaklarına dair umutlarını ifade ettiler. Bu ziyaretin ardından aynı yılın Eylül ayında, Ermenistan'ın "ArmWaterProject Company Ltd." şirketi tarafından sahte DKC için su depolama tesisi inşa projesi sunuldu. Son olarak, 2015 yılında AVCİYA Başkanı, milletvekili, Azerbaycan'ın AKPM'daki temsil heyeti üyesi olan Elhan Süleymanov, SSerseng Baraj Gölü tesisi meselesiyle ilgili bir karar tasarısının hazırlanmasını önerdi.
Kararın tarihi
12 Aralık 2015 tarihinde AKPM'in Bosna-Hersek'i temsil eden milletvekili Militsa Markoviç, bir rapor sunarak karar tasarısının hazırlanmasıyla ilgili konuşma yaptı. Rapor, karar tasarısının metninde Ermenistan'ın onaylamadığı 1992 tarihli BM Su Anlaşması'na atıfta bulunulan bir istisna olarak dikkat çekiyor.
Markoviç, raporu hazırlarken yalnızca iki kez resmi ziyaretlerde bulunduğunu ve her iki ziyaretin Aralık 2014 ve Ağustos 2015 tarihlerinde yalnızca Azerbaycan ile ilgili olduğunu belirtiyor. Raportörün ifadesine göre, Ermenistan temsilci heyetine hem resmi hem de kişisel başvurularına rağmen cevap verilmediği için Ermenistan'a bir ziyaret gerçekleşmedi.
Rapor hazırlanırken uydu görüntülerinin incelenmesi sonucunda savaş sırasında sulama kanalının iki bölümüne ciddi zarar verildiği ve kanalın bu durumda kullanılmasının yaklaşık 400,000 kişi için ciddi bir tehdit oluşturduğu ortaya çıkıyor. Ayrıca, savaşın ardından su deposunun yerine kitleler halinde artezyen kuyularının kullanılmasının içme suyu talebini tam olarak karşılamadığı bulunuyor. Markoviç'in sunumuna göre, kış aylarında kanallarda suyun bol olmasına rağmen, Serseng suyunun zararlı tuzlar ve ağır minerallerle kirlenmesi nedeniyle Azerbaycanlılar o dönemde artezyen ve kuyulardan gelen suları tercih ediyorlar; bu da ek masraflara neden oluyor ve daha da önemlisi, halk sağlığı için tehlikeli olabiliyor.
Karar taslağına karşı konuşan Ermenistan temsilcisi, belgenin "tek taraflı olarak hazırlandığını" ve bundan derin endişe duyduklarını belirtti. Ancak 26 Ocak 2016'da yapılan oylama sonucunda karar 98 kabul, 40 çekimser, 71 ret oyla kabul edildi.
Karar metni
Karar metni 9 bölümden oluşmaktadır. II. Bölümde, suyun "stratejik öneme sahip bir servet" olduğunu belirten Meclis, masum vatandaşlara zarar vermek amacıyla kasıtlı olarak suyun kullanılmasının kabul edilemez olduğunu onaylar. III-IV. Bölümlerde, Azerbaycan topraklarının Ermenistan tarafından işgalinin Aşağı Karabağ vadisinde yaşayan Azerbaycanlılar için "kasıtlı olarak yapay çevresel kriz durumu" yarattığı ve bu tür bir faaliyetin "çevresel saldırı" olarak kabul edilerek bir üye devletin diğerine karşı "düşmanca bir eylem olarak değerlendirilmesi gerektiği" üzüntüyle belirtilir. Belgelerde başka bir tehlikeli faktör olarak depoların 20 yıldan fazla süredir onarılmaması gösterilir.
Mevcut durumun acil karakterini dikkate alan AKPM, sonraki adımlarda iki önemli talep sunar: Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin bölgeden derhal çekilmesi ve Ermenistan hükûmetinin su kaynaklarından yalnızca bir tarafın lehine kullanımını sona erdirmesi. Karara göre, birinci talebin yerine getirilmesi bağımsız mühendisler ve hidrologların katılımıyla yerinde bir inceleme yapılmasını, bölgedeki su havzalarının küresel düzeyde yönetilmesini ve bölgedeki sulama kanallarının, Serseng ve Sugovuşan barajlarının durumunun uluslararası denetime açılmasını mümkün kılabilir.
Son olarak Meclis "tüm paydaşları Serseng Baraj Gölü kaynaklarının ortak yönetiminde yakın işbirliği yapma çabalarını hızlandırmaya çağırıyor."
Sonraki olaylar
AGİT Minsk Grubu'nun eşbaşkanları, anlaşmazlığı çözmek için sonuç odaklı görüşmelerin önemini vurgulayarak, AKPM üyelerini grup mandasına zarar verebilecek adımlardan kaçınmaya çağırdılar. Çözüm tasarısının henüz kabul edilmediği bir dönemde, Ermənistan hükûmeti belgeyi iletişim girişimi olarak değerlendiriyor ve uluslararası standartlara uygun olduğunu vurguluyor. 2018 yılında, Ermənistan medyası, Serseng Baraj Gölü'ne yeni bir kanal inşa etmek için 100 milyon dolarlık yabancı yatırımın gelişini duyurdu.ISESCO, bu adımı eleştiriyor ve ilgili eylemleri "Azerbaycan'ın doğal kaynaklarının yağmalanması" olarak değerlendiriyor.
İkinci Karabağ Savaşı sırasında, 3 Ekim 2020'de Azerbaycan ordusu Sugovuşan su deposunu kurtarıyor. Ancak bu su deposu, savaşı sona erdiren 9 Kasım 2020 tarihli üçlü ateşkes anlaşmasından sonra geçici olarak Rusya barış güçlerinin denetimine geçiyor. 2022 yazında gerçekleşen İntikam Operasyonu sonucunda Azerbaycan, Buzluk Dağı'nı geri alarakSerseng Baraj Gölü'ne görsel denetim sağlama imkanına sahip oluyor. Bu operasyondan birkaç hafta sonra, 23 Ağustos'ta Azerbaycan Meliorasya ve Su İşleri Şirketi temsilcileri, Ermeni işgalcileri ile birlikte Serseng Baraj Gölü'nü ziyaret ederek su kaynaklarının yönetimini ve su deposunun alt havzasındaki bölgelere su sağlanmasının yeniden tesisini görüşüyorlar. Görüşler yapıcı koşullarda gerçekleşse de, aynı yılın Aralık ayında Azerbaycan'ın "Ecofront" sivil toplum örgütü, Ermenistan tarafından Turağayçay'ın yukarı bölgelerinde 3 su regülatörünün kurulduğu ve sonucunda Sugovuşan Su Deposu'na doğrudan etki eden bu nehrin akışının Serseng'e yönlendirildiği ve Sugovuşan'daki su miktarının azaltıldığı hakkında bilgi yayınlıyor.
Sonraki yıl, Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan bir bilgi notunda, işgal sırasında Ermenistan'ın izinsiz olarak en az 37 ek su elektrik santrali inşa ettiği belirtiliyor. Buna dayanarak, Azerbaycan 2023 yılında Enerji Şartı Anlaşması'na göre Ermenistan'a karşı uluslararası tahkim sürecini başlatıyor. Tahkim başvurusunda, 1991'den 2020'ye kadar olan yasa dışı işgal döneminde Azerbaycan'ın enerji kaynaklarını, özellikle de Serseng HES üzerindeki egemen haklarını ihlal ettiği iddia ediliyor ve bu nedenle Ermenistan'dan mali tazminat talep ediliyor.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Council of Europe Parliamentary Assembly (PACE) (26 Ocak 2016). . assembly.coe.int (İngilizce). 31 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ Ohannes Geukjian (2016). Negotiating Armenian-Azerbaijani Peace: Opportunities, Obstacles, Prospects. Routledge. ISBN .
- ^ "Human Rights Watch organization" (PDF). www.hrw.org. 28 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2017.
- ^ Pirverdiyev, Etibar (7 Mayıs 2010). . Xalq qəzeti: 3. Archived from the original on 5 Mart 2023. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ (Azerice). bbc.com. 2 Haziran 2006. 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2006.
- ^ (Azerice). marja.az. 24 Ağustos 2022. 1 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ Mekhtiyev, Aidyn (2 Şubat 1993). "Vspyshka Aktivnosti na Armyano-Azerbaidzhanskom Fronte". Nezavisimaya Gazeta (Moscow): 3.
- ^ R. DeRouen, Karl; Heo, Uk (2007). Civil Wars of the World: Major Conflicts Since World War II. New York: ABC-CLIO. s. 156. ISBN .
- ^ Felix Tsertisivadze. The Forgotten Genocide. Adegi Press. ISBN .
- ^ Mahir Humbatov. Threat to the World: Hydrological Crime and Ecological Genocide.
- ^ Sarıer, Didem Ekinci (Ocak 2016). "Devletten Bireye Uzanan Diplomaside Türkiye ve Güney Kafkasya". Akıllı, Erman (Ed.). Türkiye’de ve Dünyada Dış Yardımlar. Nobel Akademik Yayıncılık. s. 296. ISBN .
- ^ Sanasaryan, Hakob; Shirinian-Orlando, Anne (29 Ağustos 2007). (İngilizce). azad-hye.com. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2023.
- ^ (İngilizce). aravot-en.am. 9 Ocak 2013. 22 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2023.
- ^ Bəşirova, Gülnar (5 Şubat 2014). "Ermənistandan növbəti təhdid: Sərsəng su anbarı partladıla bilər" (Azerice). modern.az. 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından .
- ^ "Dünyada istilik 2 dəfə çoxalıb" (Azerice). realtv.az. 29 Haziran 2022. Erişim tarihi: 22 Nisan 2023.[]
- ^ a b Bakhshiyeva, Yegane (2019). "Threats and Provocations Originating from The Republic of Armenia towards The Water Resources of The Republic of Azerbaijan". Review of Armenian Studies (40): 113-131.
- ^ OSCE Minsk Group (20 Mayıs 2014). . osce.org (İngilizce). 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ (İngilizce). arka.am. 1 Eylül 2014. 6 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2023.
- ^ Bahtiyar (16 Aralık 2015). (Azerice). teleqraf.com. 22 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2023.
- ^ a b c d . pace.coe.int (İngilizce). PACE. 12 Aralık 2015. 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ OSCE (22 Ocak 2016). (İngilizce). Viyana: osce.org. 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Shikali, Islam; Safarova, Durna (22 Mart 2016). (İngilizce). 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022.
- ^ Kocharyan, Stepan (14 Kasım 2018). (İngilizce). armenpress.am. 14 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2023.
- ^ ICESCO (31 Ocak 2019). . icesco.org (İngilizce). 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2023.
- ^ "Azerbaijani President: Azerbaijani Army raised Azerbaijani flag in Madagiz". APA.az (İngilizce). 3 Ekim 2020. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.
Azerbaijani Army has today raised the Azerbaijani flag in Madagiz. Madagiz is ours. Karabakh is Azerbaijan!, Azerbaijani President Ilham Aliyev posted on Twitter, APA reports. - ^ (İngilizce). . 6 Ağustos 2022. 6 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2023.
- ^ "Elxan Süleymanov: "Qalib Azərbaycan Sərsəng su anbarının problemlərini həll edəcək!"" (Azerice). musavat.com. 3 Nisan 2023. 22 Nisan 2023 tarihinde kaynağından .
- ^ (Azerice). modern.az. 24 Ağustos 2022. 22 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (Azerice). marja.az. 24 Ağustos 2022. 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (Azerice). gundeminfo.az. 21 Aralık 2022. 27 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023.
- ^ Shaban, Ilham (27 Şubat 2023). (Azerice). caspianbarrel.org. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2023.
- ^ Jones, Tom (27 Şubat 2023). (İngilizce). globalarbitrationreview.com. 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2023.
- ^ (İngilizce). Armenia News - NEWS.am. 27 Şubat 2023. 31 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi nin PACE 2085 Sayili Karari AKPM tarafindan 26 Ocak 2016 da Azerbaycan in on cephe bolgelerinde yasayanlarin kasitli olarak sudan mahrum birakilmasina iliskin bir karar Belge uluslararasi nehirlerin sularinin kullanimina iliskin 1966 Helsinki en ve 2004 Berlin Yonetmeliklerine en atifta bulunarak su kullanma hakkinin onemini ve devletlerin bu hakki saglama yukumlulugunu vurguluyor Kararda ayrica AGIT Minsk Grubu esbaskanlarinin 20 Mayis 2014 tarihli aciklamasina da yer veriliyor Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi nin 2085 Sayili KarariAvrupa Konseyi Parlamenter Meclisi PACE Karari 2085 2016 Onaylanma26 Ocak 2016ImzacilarLehine 98 Aleyhine 71 Tarafsiz 40AmacAzerbaycan in on bolgelerinde yasayanlarin kasitli olarak sudan mahrum birakilmasina yonelik tutum AKPM nin 2085 sayili Karari Ermenistan in isgal ettigi Azerbaycan topraklarinda bulunan Serseng Baraj Golu nun mevcut durumunun yeni bir insani kriz yaratabilecegi ihtimaline dikkat cekerek Ermeni yetkililerden su kaynaklarini siyasi nufuz araci veya bir baski araci olarak kullanmayi birakmalari cagrisinda bulundu Ayrica belgede bahsedilen konuya iliskin raporun hazirlanmasi sirasinda Ermenistan Parlamentosu heyetinin ve diger yetkililerin isbirligi yapmamasi da Meclis tarafindan siddetle kinandi ZeminSerseng Baraj Golu 2009 Heyvali koyundeki bakir madeni 2012 1980 lerin sonlarina dogru Ermenistan ile Azerbaycan arasindaki catisma hizla buyuyerek buyuk capli bir savasa donustu ve Daglik Karabag ve cevresindeki yedi bolge Ermeni silahli kuvvetleri tarafindan isgal edildi Ermeni kuvvetlerinin ele gecirdigi stratejik oneme sahip bircok hedef vardi ve bunlardan biri Serseng Baraj Golu olmustur Ayrica 1976 1977 yillarinda Heydar Aliyev in Azerbaycan KP MK nin birinci sekreteri oldugu donemde Terter Nehri uzerinde 50 MW gucunde Serseng su elektrik santrali insa edilmisti Bu icme suyunun saglanmasinin yani sira Terter Berde Yevlah Agcabedi Agdam ve Goranboy bolgelerinin toplamda yaklasik 120 bin hektarlik tarim alanlarinin sulanmasini saglamisti Savasin baslamasi Azerbaycan in en yuksek rakimdaki ve Karabag in genel su kapasitesinin 575 milyon m oldugu en buyuk su havzasina Serseng Baraj Golu ne olan etkisini gosterdi Subat 1993 un baslarinda Baku radyosu Serseng Baraj Golu nun guney kisminin Ermeni kuvvetlerinin kontrolu altina girdigini duyurdu Ayin sonunda barajin ve HES in kontrolunu tamamen ele geciren Ermeniler bu operasyonu essiz zafer olarak nitelediler ve boylece Azerbaycanlilar icin Terter Kelbecer yolunu kapadilar Sonunda 12 Mayis 1994 tarihinde AGIT Minsk Grubu nun araciligiyla Rusya nin himayesiyle Daglik Karabag catismasinda aateskese varildi Ancak Serseng Baraj Golu nun kaybi Azerbaycan halki icin bir trajediye neden olur cunku barajin yazda Ermeniler tarafindan kapatilmasi ve sonbahar kis aylarinda hicbir uyari olmadan suyun buyuk miktarlarda su saglanmasi sonucu olarak ozellikle Terter koylerinde kurakliga ve yapay su baskinlarina neden olmustur Diger yandan depoda duzenli teknik bakim calismalarinin yapilmamasi bolge sakinleri icin ekolojik insani ve guvenlik acisindan sorunlara yol acar Savasin sonucu olarak zorunlu goc durumuna dusen nufusun cogunlugunun cephe hatti bolgelerine yerlesmesi su talebini artirir Barajin yakininda bulunan ve Valleh Group sirketi tarafindan isletilen bakir ve altin madenlerinin atiklari bertaraf edilmeden Serseng Baraj Golu ne salinmasi balik stoklarinin tahrip edilmesine neden olur Su kimyasal kirliligi bolge sakinleri arasinda cilt ve mide bagirsak hastaliklarinin yayilmasina da yol acar Su deposunun kullanilamamasi ayni zamanda Azerbaycan in yasadigi bolgelerde toprak tuzlarinin artmasina ve verimliligin azalmasina neden olur Bununla birlikte su deposunun yonetimi konusunda etkili muzakerelere ulasilamamaktadir 2013 Mayis ayinda Azerbaycan da Vatandas Cemiyetinin Gelisimine Yardim Dernegi AVCIYA dikkat cekmek amaciyla Serseng SOS Insani Krizin Onlenmesi projesinin uygulanmasina basladi 2014 yilinda 16 19 Mayis tarihlerinde bir grup AGIT Minsk Grubu temsilcisi catisma bolgesine ziyaret gerceklestirerek Serseng Baraj Golu tesisi hakkinda gorusmelerde bulundular Temsilciler taraflarin bolgenin refahi icin bu su kaynaklarini ortak yonetmeye razi olacaklarina dair umutlarini ifade ettiler Bu ziyaretin ardindan ayni yilin Eylul ayinda Ermenistan in ArmWaterProject Company Ltd sirketi tarafindan sahte DKC icin su depolama tesisi insa projesi sunuldu Son olarak 2015 yilinda AVCIYA Baskani milletvekili Azerbaycan in AKPM daki temsil heyeti uyesi olan Elhan Suleymanov SSerseng Baraj Golu tesisi meselesiyle ilgili bir karar tasarisinin hazirlanmasini onerdi Kararin tarihi12 Aralik 2015 tarihinde AKPM in Bosna Hersek i temsil eden milletvekili Militsa Markovic bir rapor sunarak karar tasarisinin hazirlanmasiyla ilgili konusma yapti Rapor karar tasarisinin metninde Ermenistan in onaylamadigi 1992 tarihli BM Su Anlasmasi na atifta bulunulan bir istisna olarak dikkat cekiyor Markovic raporu hazirlarken yalnizca iki kez resmi ziyaretlerde bulundugunu ve her iki ziyaretin Aralik 2014 ve Agustos 2015 tarihlerinde yalnizca Azerbaycan ile ilgili oldugunu belirtiyor Raportorun ifadesine gore Ermenistan temsilci heyetine hem resmi hem de kisisel basvurularina ragmen cevap verilmedigi icin Ermenistan a bir ziyaret gerceklesmedi Rapor hazirlanirken uydu goruntulerinin incelenmesi sonucunda savas sirasinda sulama kanalinin iki bolumune ciddi zarar verildigi ve kanalin bu durumda kullanilmasinin yaklasik 400 000 kisi icin ciddi bir tehdit olusturdugu ortaya cikiyor Ayrica savasin ardindan su deposunun yerine kitleler halinde artezyen kuyularinin kullanilmasinin icme suyu talebini tam olarak karsilamadigi bulunuyor Markovic in sunumuna gore kis aylarinda kanallarda suyun bol olmasina ragmen Serseng suyunun zararli tuzlar ve agir minerallerle kirlenmesi nedeniyle Azerbaycanlilar o donemde artezyen ve kuyulardan gelen sulari tercih ediyorlar bu da ek masraflara neden oluyor ve daha da onemlisi halk sagligi icin tehlikeli olabiliyor Karar taslagina karsi konusan Ermenistan temsilcisi belgenin tek tarafli olarak hazirlandigini ve bundan derin endise duyduklarini belirtti Ancak 26 Ocak 2016 da yapilan oylama sonucunda karar 98 kabul 40 cekimser 71 ret oyla kabul edildi Karar metniKarar metni 9 bolumden olusmaktadir II Bolumde suyun stratejik oneme sahip bir servet oldugunu belirten Meclis masum vatandaslara zarar vermek amaciyla kasitli olarak suyun kullanilmasinin kabul edilemez oldugunu onaylar III IV Bolumlerde Azerbaycan topraklarinin Ermenistan tarafindan isgalinin Asagi Karabag vadisinde yasayan Azerbaycanlilar icin kasitli olarak yapay cevresel kriz durumu yarattigi ve bu tur bir faaliyetin cevresel saldiri olarak kabul edilerek bir uye devletin digerine karsi dusmanca bir eylem olarak degerlendirilmesi gerektigi uzuntuyle belirtilir Belgelerde baska bir tehlikeli faktor olarak depolarin 20 yildan fazla suredir onarilmamasi gosterilir Mevcut durumun acil karakterini dikkate alan AKPM sonraki adimlarda iki onemli talep sunar Ermenistan Silahli Kuvvetlerinin bolgeden derhal cekilmesi ve Ermenistan hukumetinin su kaynaklarindan yalnizca bir tarafin lehine kullanimini sona erdirmesi Karara gore birinci talebin yerine getirilmesi bagimsiz muhendisler ve hidrologlarin katilimiyla yerinde bir inceleme yapilmasini bolgedeki su havzalarinin kuresel duzeyde yonetilmesini ve bolgedeki sulama kanallarinin Serseng ve Sugovusan barajlarinin durumunun uluslararasi denetime acilmasini mumkun kilabilir Son olarak Meclis tum paydaslari Serseng Baraj Golu kaynaklarinin ortak yonetiminde yakin isbirligi yapma cabalarini hizlandirmaya cagiriyor Sonraki olaylarSerseng Baraj Golu 2019 AGIT Minsk Grubu nun esbaskanlari anlasmazligi cozmek icin sonuc odakli gorusmelerin onemini vurgulayarak AKPM uyelerini grup mandasina zarar verebilecek adimlardan kacinmaya cagirdilar Cozum tasarisinin henuz kabul edilmedigi bir donemde Ermenistan hukumeti belgeyi iletisim girisimi olarak degerlendiriyor ve uluslararasi standartlara uygun oldugunu vurguluyor 2018 yilinda Ermenistan medyasi Serseng Baraj Golu ne yeni bir kanal insa etmek icin 100 milyon dolarlik yabanci yatirimin gelisini duyurdu ISESCO bu adimi elestiriyor ve ilgili eylemleri Azerbaycan in dogal kaynaklarinin yagmalanmasi olarak degerlendiriyor Ikinci Karabag Savasi sirasinda 3 Ekim 2020 de Azerbaycan ordusu Sugovusan su deposunu kurtariyor Ancak bu su deposu savasi sona erdiren 9 Kasim 2020 tarihli uclu ateskes anlasmasindan sonra gecici olarak Rusya baris guclerinin denetimine geciyor 2022 yazinda gerceklesen Intikam Operasyonu sonucunda Azerbaycan Buzluk Dagi ni geri alarakSerseng Baraj Golu ne gorsel denetim saglama imkanina sahip oluyor Bu operasyondan birkac hafta sonra 23 Agustos ta Azerbaycan Meliorasya ve Su Isleri Sirketi temsilcileri Ermeni isgalcileri ile birlikte Serseng Baraj Golu nu ziyaret ederek su kaynaklarinin yonetimini ve su deposunun alt havzasindaki bolgelere su saglanmasinin yeniden tesisini gorusuyorlar Gorusler yapici kosullarda gerceklesse de ayni yilin Aralik ayinda Azerbaycan in Ecofront sivil toplum orgutu Ermenistan tarafindan Turagaycay in yukari bolgelerinde 3 su regulatorunun kuruldugu ve sonucunda Sugovusan Su Deposu na dogrudan etki eden bu nehrin akisinin Serseng e yonlendirildigi ve Sugovusan daki su miktarinin azaltildigi hakkinda bilgi yayinliyor Sonraki yil Azerbaycan Disisleri Bakanligi tarafindan yayinlanan bir bilgi notunda isgal sirasinda Ermenistan in izinsiz olarak en az 37 ek su elektrik santrali insa ettigi belirtiliyor Buna dayanarak Azerbaycan 2023 yilinda Enerji Sarti Anlasmasi na gore Ermenistan a karsi uluslararasi tahkim surecini baslatiyor Tahkim basvurusunda 1991 den 2020 ye kadar olan yasa disi isgal doneminde Azerbaycan in enerji kaynaklarini ozellikle de Serseng HES uzerindeki egemen haklarini ihlal ettigi iddia ediliyor ve bu nedenle Ermenistan dan mali tazminat talep ediliyor Ayrica bakinizSerseng Baraj Golu Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi nin 1416 Sayili KarariKaynakca a b Council of Europe Parliamentary Assembly PACE 26 Ocak 2016 assembly coe int Ingilizce 31 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mart 2023 Ohannes Geukjian 2016 Negotiating Armenian Azerbaijani Peace Opportunities Obstacles Prospects Routledge ISBN 9781315597621 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Human Rights Watch organization PDF www hrw org 28 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2017 Pirverdiyev Etibar 7 Mayis 2010 Xalq qezeti 3 Archived from the original on 5 Mart 2023 Erisim tarihi 5 Mart 2023 KB1 bakim Uygun olmayan url link Azerice bbc com 2 Haziran 2006 5 Mart 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2006 Azerice marja az 24 Agustos 2022 1 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mart 2023 Mekhtiyev Aidyn 2 Subat 1993 Vspyshka Aktivnosti na Armyano Azerbaidzhanskom Fronte Nezavisimaya Gazeta Moscow 3 R DeRouen Karl Heo Uk 2007 Civil Wars of the World Major Conflicts Since World War II New York ABC CLIO s 156 ISBN 1 85109 920 4 Felix Tsertisivadze The Forgotten Genocide Adegi Press ISBN 9780974185774 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Mahir Humbatov Threat to the World Hydrological Crime and Ecological Genocide erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Sarier Didem Ekinci Ocak 2016 Devletten Bireye Uzanan Diplomaside Turkiye ve Guney Kafkasya Akilli Erman Ed Turkiye de ve Dunyada Dis Yardimlar Nobel Akademik Yayincilik s 296 ISBN 978 605 320 317 9 Sanasaryan Hakob Shirinian Orlando Anne 29 Agustos 2007 Ingilizce azad hye com 6 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2023 Ingilizce aravot en am 9 Ocak 2013 22 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2023 Besirova Gulnar 5 Subat 2014 Ermenistandan novbeti tehdid Serseng su anbari partladila biler Azerice modern az 5 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Dunyada istilik 2 defe coxalib Azerice realtv az 29 Haziran 2022 Erisim tarihi 22 Nisan 2023 olu kirik baglanti a b Bakhshiyeva Yegane 2019 Threats and Provocations Originating from The Republic of Armenia towards The Water Resources of The Republic of Azerbaijan Review of Armenian Studies 40 113 131 OSCE Minsk Group 20 Mayis 2014 osce org Ingilizce 8 Mart 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mart 2023 Ingilizce arka am 1 Eylul 2014 6 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2023 Bahtiyar 16 Aralik 2015 Azerice teleqraf com 22 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2023 a b c d pace coe int Ingilizce PACE 12 Aralik 2015 21 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mart 2023 OSCE 22 Ocak 2016 Ingilizce Viyana osce org 25 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Shikali Islam Safarova Durna 22 Mart 2016 Ingilizce 24 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2022 Kocharyan Stepan 14 Kasim 2018 Ingilizce armenpress am 14 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2023 ICESCO 31 Ocak 2019 icesco org Ingilizce 26 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2023 Azerbaijani President Azerbaijani Army raised Azerbaijani flag in Madagiz APA az Ingilizce 3 Ekim 2020 28 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Ekim 2020 Azerbaijani Army has today raised the Azerbaijani flag in Madagiz Madagiz is ours Karabakh is Azerbaijan Azerbaijani President Ilham Aliyev posted on Twitter APA reports Ingilizce 6 Agustos 2022 6 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Nisan 2023 Elxan Suleymanov Qalib Azerbaycan Serseng su anbarinin problemlerini hell edecek Azerice musavat com 3 Nisan 2023 22 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Azerice modern az 24 Agustos 2022 22 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Azerice marja az 24 Agustos 2022 5 Mart 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Azerice gundeminfo az 21 Aralik 2022 27 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Nisan 2023 Shaban Ilham 27 Subat 2023 Azerice caspianbarrel org 27 Subat 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2023 Jones Tom 27 Subat 2023 Ingilizce globalarbitrationreview com 30 Mart 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2023 Ingilizce Armenia News NEWS am 27 Subat 2023 31 Mart 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2023