Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avrupa Tren Kontrol Sistemi (ATKS) (Alm. Almanca: Europäisches Zugsteuerungssystem, İng. İngilizce: European Train Control System (İngilizce: ETCS), şu anda özellikle yüksek hızlı hatlar üzerinde, Avrupa demir yolları tarafından kullanılan birçok uyumsuz güvenlik sistemlerini değiştirmek için tasarlanmış bir sinyal, kontrol ve tren koruma sistemidir.
ETCS standart hat ekipmanı ve tren kabininde bir standart denetleyici gerektirir. Son hâliyle bütün hat boyu bilgileri elektronik yoldan sürücüye iletilerek yüksek hızdan dolayı görülmesi veya kavranılması neredeyse imkânsız hâle gelen hat boyu sinyallerine olan ihtiyacı ortadan kaldırır.
ETCS ihtiyacı, Avrupa Birliği'nin (AB) konvansiyonel demir yolu sistemine işlerliğini genişleten Direktif 2001/16'dan ve ardından gelen yüksek hızlı trenlerin birlikte çalışabilirliğiyle ilgili Direktif 96/48'den kaynaklanıyor. Avrupa Demir Yolu Ajansı'nın yönettiği Avrupa mevzuatının bir parçası olan ETCS şartnameleri, (demir yolu) kontrol kumanda sistemlerinin birlikte çalışabilirliği için olan teknik şartnamenin bir parçası hâline gelmiştir. Avrupa demir yolu sistemindeki bütün yeni, yükseltilmiş veya yenilenen parçaların ve vagonlarının ETCS'i uyumluluğunu mecbur eden ve muhtemelen geriye dönük uyumluluk için eski sistemlerin tutulmasını göz önünde bulunduran kanunî bir mecburiyettir. AB dışındaki birçok ağ da genellikle yüksek hızlı demir yolu projeleri için ETCS kabul ettiler.
ETCS dört farklı düzeyi mevcuttur:
- Seviye 0: ETCS'le uyumlu lokomotifler veya vagonlar, ETCS'le uyumlu olmayan hat boyu ekipmanla etkileşirler.
- Seviye 1: ETCS, muhtemelen üst üste eski sistemlerle beraber ve ayrıca lokomotifte konuşlandırılmıştır; verilerin spot iletimi, hattan trene balizler yoluyladır.
- Seviye 2: 1. seviye ile aynı, fakat ETCS veri iletimi süreklidir; şu anda kullanılan veri taşıyıcısı GSM-R'dir.
- Seviye 3: 2. seviye ile aynı olmasına rağmen tren konum ve tren bütünlüğü kontrolü, artık parça devreleri veya aks sayaçları gibi hat boyu cihazlara dayanmaz.
ETCS seviyeleri
Seviye 0
ETCS donanımlı bir araç, ETCS'siz bir hatta kullanıldığında 0 seviyesi geçerlidir. Bu trende bulunan ekipmanlar, trenin maksimum hızını izler. Tren sürücüsü hat boyu işaretleri gözetler. Sinyallerin farklı demir yollarında farklı manaları olabileceğinden bu seviye, sürücüleri belli bir demir yoluna bağlar (başka ülkelerde gidemez). Tren bir üst düzey ETCS terk etti ise, karşılaşılan en son balizler tarafından küresel bir hız sınırına tabî olabilir.
Seviye 1
Seviye 1, mevcut sinyalizasyon sistemi üzerine bindirilerek sabit sinyalizasyon sistemini (ulusal sinyalizasyon ve hat izleme sistemi) değiştirmez. Avrobaliz radyolu yol sinyalleri, hat boyu sinyallerini sinyal adaptörleri ve telgraf kodlayıcılarından (Lineside Elektronik Ünite – LEU) alarak onları araca bir hareket yetkisi olarak sabit noktalardaki rota verileri ile birlikte iletirler. Trendeki bilgisayar, devamlı olarak gidişatı izleyerek maksimum hızı ve frenleme eğrisini bu verilerden hesaplar. Verinin noktasal iletimden dolayı trenin Avrobaliz sinyali üzerinden geçmesi lazım olup ancak bu şekilde bir sonraki hareket yetkisini alabilir. Durdurulmuş bir trenin şayet tam olarak bir balizin üzerinde durmadıysa hareket edebilmesi için izni gösteren optik sinyaller bulunmaktadır. Uzak sinyal ve ana sinyal arasına konmuş ilave Avrobalizlerle ("dolgu balizleri") veya bir AvroDöngüyle (İng. İngilizce: EuroLoop) yeni devam verisi sürekli olarak yayınlanabilir. AvroDöngü, bir Avrobalizin belirli bir mesafe üzerine uzanmış bir şekli olup araca kabloların yaydığı elektromanyetik dalgalar vasıtasıyla sürekli veri aktarımını sağlar. AvroDöngünün telsiz sürümü de mümkündür.
Sınırlı Kontrol
Sınırlı Kontrol modu (İng. İngilizce: Limited Supervision mode), geleneksel Tam Kontrol moduna kıyasla ETCS kabin bilgisayarına bâzı bilgileri göz ardı etmesine izin verir. Prensip olarak bu, her ETCS seviyesinde mümkün olmakla birlikte en sık Seviye 1 ile kullanılır – özellikle ETCS cihazı, güvenlik kısıtlamalarını kontrol etmek için kullanılırken diğer sistemler sadece hareket yetkisi iletişimi yapar. Bu şekilde eski hatlara ETCS L1LS ekipmanı eklenerek mevcut hat boyu ekipmanlarından veya GSM-R tarafından telsizle bildirilerek hareket yetkisinin türetilmesi sağlanır. Araştırmalar, ETCS L1LS düz ETCS Seviye 1 standardıyla kıyasla yarı fiyatına ile aynı kapasiteye sahip olduğunu göstermiş ve Sınırlı Kontrolün ETCS standardına dahil edilmesi için demiryolu operatörlerinin baskı yapmasına yol açmıştır (Sürüm 3.0.0+).
Seviye 2
Seviye 2, dijital radyo tabanlı bir sistemdir. Hareket yetkisi ve diğer sinyaller sürücü kabininde gösterilir. Hattaki birkaç gösterge paneli hariç hat sinyallerini kullanmadan hareket mümkündür. Fakat tren algılama ve tren bütünlüğü kontrolü hâlâ hat boyundadır. Tren hareketleri, devamlı olarak bu hat kökenli bilgileri kullanarak radyo bloğu merkezi tarafından izlenir. Hareket yetkisi, hız bilgileri ve rota verileri ile birlikte GSM-R aracılığıyla sürekli olarak araca iletilir. Avrobalizleri, bu seviyede pasif konumlandırma işaretleri ya da "elektronik kilometre taşları" olarak kullanılmaktadır. İki konumlandırma işareti arasında tren, konumunu sensörleri vasıtasıyla (, ivmeölçer ve radar) belirler. Konumlandırma işaretleri, bu durumda mesafe ölçüm hatalarını düzeltmek için referans noktaları olarak kullanılır. Tren bilgisayarı, devamlı olarak aktarılan verileri ve izin verilen maksimum hızı takip eder.
Seviye 3
Seviye 3 ile ETCS, tam radyo tabanlı tren aralığı uygulanması ile saf tren koruma fonksiyonelliği ötesine geçer. Sabit tren algılama cihazları (GFM) artık gerekli değildir. Seviye 2'de olduğu gibi trenler, konumlandırma işaretleri ve sensörler aracılığıyla araçları (aks dönüştürücüler, ivmeölçer ve radar) kullanarak konumlarını bulurlar, aynı zamanda çok yüksek güvenilirlikte tren bütünlüğünü belirleyebilmelidir. Radyo blok merkezine yerleştirme sinyalini göndererek rota üzerinde trenin terk ettiği noktayı belirlemek her zaman mümkündür. Böylece müteakip trene bu noktaya kadar bir hareket yetkisi verilebilir. Rota, böylece artık sabit hat bölümlerinden müteşekkil değildir. Bu bağlamda Seviye 3, sabit aralıklarla yapılagelen klâsik operasyondan ayrılır: Yeterince kısa konumlandırma aralıkları olduğu farzedilirse sürekli bir hat boşaltma yetkilisi elde edilir ve trenlerin ilerlemeleri, mutlak fren mesafesi aralığı ("hareket hâlinde blok") prensibine yakın bir çalışma prensibiyle hareket eder. Seviye 3, şimdilik gelişme aşamasındadır. Güvenilir tren bütünlüğü kontrolü için bu çözümler son derece karmaşıktir ve yük haddeleme vagonlarının eski modellere transferi için pek uygundur. Bir nevi tren sonu cihazına ihtiyaç vardır.
Bölgesel ERTMS
Kademe 3'ün bir çeşidi, sanal sabit blokları ya da doğru hareketli blok sinyalleri ile birlikte kullanılma imkânı olan Bölgesel ERTMS'dir. Tren bütünlük kontrolünü kullanarak veya sınırlı hız ve trafik hacmini kabullenerek müstakil raylı araçlarla çarpışma ihtimalini azaltmak mümkündür. Bölgesel ERTMS, hat boyu tren algılama cihazları rutin olarak kullanılmamakta olduğundan düşük trafik hacmine sahip hatlar için uygundur, hizmete alma ve bakım maliyetleri daha düşüktür. Düşük yoğunluklu hatların bugün genellikle ilave güvenlik koruma sistemleri olmadığından ilave edilmiş emniyetten istifade ederler.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g "European Train Control System" [Avrupa Tren Kontrol Sistemi] (İngilizce). Vikipedi. 24 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2016.
- ^ . . 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2016.
- ^ . . 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Avrupa Tren Kontrol Sistemi ATKS Alm Almanca Europaisches Zugsteuerungssystem Ing Ingilizce European Train Control System Ingilizce ETCS su anda ozellikle yuksek hizli hatlar uzerinde Avrupa demir yollari tarafindan kullanilan bircok uyumsuz guvenlik sistemlerini degistirmek icin tasarlanmis bir sinyal kontrol ve tren koruma sistemidir Raylar arasina konuslandirilmis ETCS Avrobaliz telsizi ETCS trenlerine bilgi saglar ETCS standart hat ekipmani ve tren kabininde bir standart denetleyici gerektirir Son haliyle butun hat boyu bilgileri elektronik yoldan surucuye iletilerek yuksek hizdan dolayi gorulmesi veya kavranilmasi neredeyse imkansiz hale gelen hat boyu sinyallerine olan ihtiyaci ortadan kaldirir ETCS ihtiyaci Avrupa Birligi nin AB konvansiyonel demir yolu sistemine islerligini genisleten Direktif 2001 16 dan ve ardindan gelen yuksek hizli trenlerin birlikte calisabilirligiyle ilgili Direktif 96 48 den kaynaklaniyor Avrupa Demir Yolu Ajansi nin yonettigi Avrupa mevzuatinin bir parcasi olan ETCS sartnameleri demir yolu kontrol kumanda sistemlerinin birlikte calisabilirligi icin olan teknik sartnamenin bir parcasi haline gelmistir Avrupa demir yolu sistemindeki butun yeni yukseltilmis veya yenilenen parcalarin ve vagonlarinin ETCS i uyumlulugunu mecbur eden ve muhtemelen geriye donuk uyumluluk icin eski sistemlerin tutulmasini goz onunde bulunduran kanuni bir mecburiyettir AB disindaki bircok ag da genellikle yuksek hizli demir yolu projeleri icin ETCS kabul ettiler ETCS dort farkli duzeyi mevcuttur Seviye 0 ETCS le uyumlu lokomotifler veya vagonlar ETCS le uyumlu olmayan hat boyu ekipmanla etkilesirler Seviye 1 ETCS muhtemelen ust uste eski sistemlerle beraber ve ayrica lokomotifte konuslandirilmistir verilerin spot iletimi hattan trene balizler yoluyladir Seviye 2 1 seviye ile ayni fakat ETCS veri iletimi sureklidir su anda kullanilan veri tasiyicisi GSM R dir Seviye 3 2 seviye ile ayni olmasina ragmen tren konum ve tren butunlugu kontrolu artik parca devreleri veya aks sayaclari gibi hat boyu cihazlara dayanmaz ETCS seviyeleriSeviye 0 ETCS donanimli bir arac ETCS siz bir hatta kullanildiginda 0 seviyesi gecerlidir Bu trende bulunan ekipmanlar trenin maksimum hizini izler Tren surucusu hat boyu isaretleri gozetler Sinyallerin farkli demir yollarinda farkli manalari olabileceginden bu seviye suruculeri belli bir demir yoluna baglar baska ulkelerde gidemez Tren bir ust duzey ETCS terk etti ise karsilasilan en son balizler tarafindan kuresel bir hiz sinirina tabi olabilir Seviye 1 ETCS Seviye 1 in semasi Seviye 1 mevcut sinyalizasyon sistemi uzerine bindirilerek sabit sinyalizasyon sistemini ulusal sinyalizasyon ve hat izleme sistemi degistirmez Avrobaliz radyolu yol sinyalleri hat boyu sinyallerini sinyal adaptorleri ve telgraf kodlayicilarindan Lineside Elektronik Unite LEU alarak onlari araca bir hareket yetkisi olarak sabit noktalardaki rota verileri ile birlikte iletirler Trendeki bilgisayar devamli olarak gidisati izleyerek maksimum hizi ve frenleme egrisini bu verilerden hesaplar Verinin noktasal iletimden dolayi trenin Avrobaliz sinyali uzerinden gecmesi lazim olup ancak bu sekilde bir sonraki hareket yetkisini alabilir Durdurulmus bir trenin sayet tam olarak bir balizin uzerinde durmadiysa hareket edebilmesi icin izni gosteren optik sinyaller bulunmaktadir Uzak sinyal ve ana sinyal arasina konmus ilave Avrobalizlerle dolgu balizleri veya bir AvroDonguyle Ing Ingilizce EuroLoop yeni devam verisi surekli olarak yayinlanabilir AvroDongu bir Avrobalizin belirli bir mesafe uzerine uzanmis bir sekli olup araca kablolarin yaydigi elektromanyetik dalgalar vasitasiyla surekli veri aktarimini saglar AvroDongunun telsiz surumu de mumkundur Sinirli Kontrol A ETCS Koridoru cogunlukla Seviye 1 Sinirli Kontrolun kullanacaktir Sinirli Kontrol modu Ing Ingilizce Limited Supervision mode geleneksel Tam Kontrol moduna kiyasla ETCS kabin bilgisayarina bazi bilgileri goz ardi etmesine izin verir Prensip olarak bu her ETCS seviyesinde mumkun olmakla birlikte en sik Seviye 1 ile kullanilir ozellikle ETCS cihazi guvenlik kisitlamalarini kontrol etmek icin kullanilirken diger sistemler sadece hareket yetkisi iletisimi yapar Bu sekilde eski hatlara ETCS L1LS ekipmani eklenerek mevcut hat boyu ekipmanlarindan veya GSM R tarafindan telsizle bildirilerek hareket yetkisinin turetilmesi saglanir Arastirmalar ETCS L1LS duz ETCS Seviye 1 standardiyla kiyasla yari fiyatina ile ayni kapasiteye sahip oldugunu gostermis ve Sinirli Kontrolun ETCS standardina dahil edilmesi icin demiryolu operatorlerinin baski yapmasina yol acmistir Surum 3 0 0 Seviye 2 ETCS Seviye 2 semasi Seviye 2 dijital radyo tabanli bir sistemdir Hareket yetkisi ve diger sinyaller surucu kabininde gosterilir Hattaki birkac gosterge paneli haric hat sinyallerini kullanmadan hareket mumkundur Fakat tren algilama ve tren butunlugu kontrolu hala hat boyundadir Tren hareketleri devamli olarak bu hat kokenli bilgileri kullanarak radyo blogu merkezi tarafindan izlenir Hareket yetkisi hiz bilgileri ve rota verileri ile birlikte GSM R araciligiyla surekli olarak araca iletilir Avrobalizleri bu seviyede pasif konumlandirma isaretleri ya da elektronik kilometre taslari olarak kullanilmaktadir Iki konumlandirma isareti arasinda tren konumunu sensorleri vasitasiyla ivmeolcer ve radar belirler Konumlandirma isaretleri bu durumda mesafe olcum hatalarini duzeltmek icin referans noktalari olarak kullanilir Tren bilgisayari devamli olarak aktarilan verileri ve izin verilen maksimum hizi takip eder Seviye 3 ETCS Seviye 3 semasiRadyo Blok Merkezi Ing Ingilizce Radio Block Centre RBC Seviye 3 ile ETCS tam radyo tabanli tren araligi uygulanmasi ile saf tren koruma fonksiyonelligi otesine gecer Sabit tren algilama cihazlari GFM artik gerekli degildir Seviye 2 de oldugu gibi trenler konumlandirma isaretleri ve sensorler araciligiyla araclari aks donusturuculer ivmeolcer ve radar kullanarak konumlarini bulurlar ayni zamanda cok yuksek guvenilirlikte tren butunlugunu belirleyebilmelidir Radyo blok merkezine yerlestirme sinyalini gondererek rota uzerinde trenin terk ettigi noktayi belirlemek her zaman mumkundur Boylece muteakip trene bu noktaya kadar bir hareket yetkisi verilebilir Rota boylece artik sabit hat bolumlerinden mutesekkil degildir Bu baglamda Seviye 3 sabit araliklarla yapilagelen klasik operasyondan ayrilir Yeterince kisa konumlandirma araliklari oldugu farzedilirse surekli bir hat bosaltma yetkilisi elde edilir ve trenlerin ilerlemeleri mutlak fren mesafesi araligi hareket halinde blok prensibine yakin bir calisma prensibiyle hareket eder Seviye 3 simdilik gelisme asamasindadir Guvenilir tren butunlugu kontrolu icin bu cozumler son derece karmasiktir ve yuk haddeleme vagonlarinin eski modellere transferi icin pek uygundur Bir nevi tren sonu cihazina ihtiyac vardir Bolgesel ERTMS Kademe 3 un bir cesidi sanal sabit bloklari ya da dogru hareketli blok sinyalleri ile birlikte kullanilma imkani olan Bolgesel ERTMS dir Tren butunluk kontrolunu kullanarak veya sinirli hiz ve trafik hacmini kabullenerek mustakil rayli araclarla carpisma ihtimalini azaltmak mumkundur Bolgesel ERTMS hat boyu tren algilama cihazlari rutin olarak kullanilmamakta oldugundan dusuk trafik hacmine sahip hatlar icin uygundur hizmete alma ve bakim maliyetleri daha dusuktur Dusuk yogunluklu hatlarin bugun genellikle ilave guvenlik koruma sistemleri olmadigindan ilave edilmis emniyetten istifade ederler Kaynakca a b c d e f g European Train Control System Avrupa Tren Kontrol Sistemi Ingilizce Vikipedi 24 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2016 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2016 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2016