Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azerbaycan'da din özgürlüğü, anayasasının 18. maddesine göre laik bir ülkedir. , özellikle Sovyetler Birliği döneminde yaygınlaşmış ve yerleşmiştir.
Tarihçe
Rus-Türk ve Rus-İran savaşlarının sonunda Rus İmparatorluğu bünyesine katılmaya zorlanan Azerbaycan bu dönemde laik bir düzene aşama aşama geçmeye başlamıştır. 19. yüzyılın 2. yarısındaki Azeri eğitimciler milli ve dini değerlerden ziyade Avrupa kültürüne ulaşabilmeyi hedeflemişlerdir. Dinin toplumdaki rolünün ve nüfuzunun azaltılmasına gidilen ve Avrupa değerlerine ulaşılmaya çabalanan bu yenilenme döneminde, paralel olarak, ulusal kendini tanıma süreci de gerçekleşmeye başlamıştır. Çağına göre liberal sayılabilecek bir düşünce ortamına geçilen dönemde, örneğin 1875-1877 yıları arasında yayınlanan Ekinci gazetesindeki yazılarda İslam dini eleştirilebiliyordu.
1918'de bağımsız Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti laik ilkelerle kurulmuştur. Yeni oluşturulan ülkenin öncelik verdiği başlıca ilkeler dünyevi milliyetçilik ve Avrupalaşma olmuştur. Bunun yanında, İslami değerler de milletin kültürel değeri olarak değerlendirilmiştir.
Sovyetler Birliği'nin Azerbaycan'ı işgal etmesi ve Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla laiklik daha da yaygınlaşmış ve yerleşmiştir.
Azerbaycan'ın 1991 yılında bağımsızlığını kazanmasından sonra, özellikle İslam bilgisi ve ibadet bağlamında artış görülse de laiklikten uzaklaşılmamıştır. Bu dönemde doğrudan İslam dinine bağlı olan yapıların, kuruluşların, eğitim ve ibadet kurumlarının sayısı kayda değer ölçüde artmıştır. 2011 yılı itibarıyla ülkede camilerin sayısı 1802'ye yükselmiştir. Bu camilerin çoğu hâlâ Sovyetler döneminden kalma eski binalar olsa da, yeni inşa edilen camilerin sayısı 595'i bulmuştur. Azerbaycan Cumhuriyeti Dini Kurumlarla İşbirliği İçin Devlet Komitesi çoğu Müslümanlara ait olan 534 dini topluluk kayda geçirmiştir.
Müslümanların dini eğitim kurumlarına ve bunların faaliyetlerine Azerbaycan'ın Eğitim Bakanlığı tarafından çıkarılan lisans ile izin verilir. Öncesinde bu kurumların kanuna uygunluğu doğrulanmak ve belgelendirilmek zorundadır. Azerbaycan'ın dini eğitim kurumlarının mezunlarına, dini propaganda yürütülmesi ve dini görevlerin yerine getirilmesinde öncelik verilir.
1992 yılında Bakü Devlet Üniversitesi'ne bağlı olarak, yüksek eğitimli ilahiyatçı kadrolar yetiştirmek amacıyla İlahiyat Fakültesi kurulmuştur. Bu fakülte, Azerbaycan'ın Eğitim Bakanlığı, Bakü Devlet Üniversitesi ve Türkiye'nin arasında imzalanan anlaşmanın temelinde açılmıştır. Eğitim süresi beş yıl olan fakültenin mezunları, ilahiyatçı ve Arap dili öğretmeni ihtisasını almaktadırlar.
Yine 1991 sonrasındaki bağımsızlık döneminnde Azerbaycan'da Bakü İslam Üniversitesi gibi daha büyük bir eğitim kurumu da açılmıştır. QMRİ'nin bünyesinde faaliyet gösteren bu üniversitede İslamşünaslık ve Şeriat fakülteleri vardır. Üniversitenin, ülkenin Bakü dışındaki şehirlerinde şubeleri de vardır.
Din özgürlüğü ve laiklik
Azerbaycan çok kültürlü, çok dinli ve çok mezhepli, laik bir ülkedir. Azerbaycan'da pek çok dine mensup insanlar bir arada yaşamaktadır.
Azerbaycan Anayasası'nın 48. maddesi hürriyet hakkını garanti eder ve tüm inanç sahibi insanlar, kendi din ve mezheplerini kısıtlama olmaksızın seçebilir ve uygulayabilir. Azerbaycan Anayasasının 18. maddesi dinin devlet işleri ve hükûmetten ayrı hareket ettiğini belirtir. Nüfusun çoğunluğu Müslüman olmakla birlikte, tüm inançlara mensup kişiler, İslam da dahil olmak üzere herhangi bir dinin yasa ve propagandası açısından eşit kabul edilir.Hümanizma ise, çelişkili bir durum olarak hâlâ yasak tutulmaktadir.
Ayrıca İlham Aliyev 2016 yılını "Çok Kültürlülük Yılı" (Azerice: Multikulturalizm ili) ilan etmiş ve çeşitli etkinlik ve faaliyetler düzenlenmesini sağlamıştır.
Dini demografi
Ülkenin 86.600 kilometre karelik bir alanı ve 2017 itibarıyla 9,8 milyon nüfusu vardır. Belirli dini gruplara üyelik konusunda güvenilir istatistikler yoktur; ancak resmî rakamlara göre nüfusun yaklaşık yüzde 96'sını Müslümanlar oluşturmaktadır. Nüfusun geri kalan kısmı, çoğunlukla Rus Ortodoks, Ermeni Apostolik (hemen hemen hepsi Dağlık Karabağ'ın işgal bölgesinde yaşayan), Yahudiler ve inanmayanlardan oluşmaktadır. Müslüman çoğunluk arasında dini gözlem göreceli olarak düşüktür ve Müslüman kimliği dinden çok kültür ve etnik kökene dayanma eğilimindedir. Dini Birliklerle Çalışma Devlet Komitesi'ne (SCWRA) göre, Müslüman nüfus yaklaşık yüzde 85'i Şii ve yüzde 15'i Sünni'dir; geleneksel olarak farklılıklar keskin bir şekilde tanımlanmamıştır. 2016 tarihli bir raporda, ABD Dışişleri Bakanlığı bu rakamı 2011 yılı için yüzde 65 Şia ve yüzde 35 Sünni olarak göstermiştir.[] Hristiyanların büyük çoğunluğu Rus Ortodoks'tur. Yine ABD Dışişleri Bakanlığı'na göre, Müslümanların kimlikleri, dine göre değil, kültür ve etnik kökene dayanmaktadır. Hristiyanlar, ülkenin başkenti Bakü ve üçüncü büyük şehri olan Sumgayit'in kentsel bölgelerinde yoğunlaşmıştır.
Yaklaşık 15.000 kişilik toplam Yahudi nüfusunun çoğunluğu Bakü'de yaşamaktadır. Guba'da köy ve belediyede, Kızıl Kent ve başka yerlerde çok daha küçük topluluklar da vardır. Ülkede beş ilâ altı haham ve altı sinagog vardır.
Şii, Sünni, Rus Ortodoks ve Yahudileri ülkenin "geleneksel" dini grupları olarak kabul edilir. 100 yıldan fazla bir süredir Lüterciler, Roma Katolikleri, Vaftizciler, Molokalılar (Eski İnananlar), Yedinci Gün Adventistleri ve Bahailerin cemaatleri bulunmaktadır.
Son on yılda, "Wahhabi" ve Selefi Müslümanlar, Pentekostal ve Hristiyan Hristiyanlar, Yehova Şahitleri ve Hare Krishnas da dahil olmak üzere yabancı veya "geleneksel olmayan" olarak kabul edilen bir dizi dini grup varlığını ortaya koydu.
Bakü'de önemli ölçüde gurbetçi Hristiyan ve Müslüman topluluklar vardır. Yetkililer genellikle bu grupların özgürce ibadet etmelerine izin vermiştir.
Yasal çerçeve
Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası, tüm inançlara sahip kişilerin dinlerini kısıtlama olmaksızın seçmelerini ve uygulamalarını sağlar. Anayasa uyarınca, her kişi kendi dini bağlılığını ve inancını (ateizm dahil olmak üzere) seçme ve değiştirme, kendi seçtiği dini gruba katılma veya kurma ve dinini uygulama hakkına sahiptir. Dini özgürlükler yasası, Hükûmetin herhangi bir bireyin veya grubun dini faaliyetlerine müdahale etmesini açıkça yasaklamaktadır; ancak, dini bir grubun faaliyetinin "kamu düzeni ve istikrarı tehdit ettiği" durumlar dahil olmak üzere istisnalar vardır.
Kaynakça
- ^ Ağaksanov, Mail. "Azerbaycan'da medreseler ve dini eğitim" (Azerice). 4 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019.
- ^ "Fakültənin Tarixi" (Azerice). Bakü Devlet Üniversitesi. 2009. 19 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019.
- ^ "Fakültenin tarihi" (Azerice). Bakü Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi resmi sitesi. 4 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019.
- ^ a b "Muasir Azerbaycan Anayasası Özeti". 2011. 31 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019.
- ^ a b c PRESIDENTIAL LIBRARY (20 Ağustos 1992). "Religion in Azerbaijan" (PDF) (İngilizce). Administrative Department of the President of the Republic of Azerbaijan. 17 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019.
- ^ "Azerbaycan Multikültüralizm Resmî Sayfası" (Azerice). multiculturalism.preslib.az. 2016. 2 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019.
- ^ Ciment, James; Ness, Immanuel (1999). Encyclopedia of Global Population and Demographics (İngilizce). s. 173. ISBN . 30 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2010.
- ^ "UNdata | country profile | Azerbaijan" (İngilizce). Birleşmiş Milletler. 31 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019.
- ^ "Population of Azerbaijan" (İngilizce). The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019.
- ^ Nielsen, Jørgen S.; Nielsen, Jørgen; Akgönül, Samim; Alibasi, Ahmet; Racius, Egdunas (12 Ekim 2012). "Yearbook of Muslims in Europe" (İngilizce). BRILL. 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019.
- ^ a b "International Religious Freedom Report for 2016" (İngilizce). www.state.gov. 6 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019.
- ^ "Law on Freedom of Religious belief of the Republic of Azerbaijan" (Azerice). www.e-qanun.az. 9 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Azerbaycan da din ozgurlugu anayasasinin 18 maddesine gore laik bir ulkedir ozellikle Sovyetler Birligi doneminde yayginlasmis ve yerlesmistir Tarihce1880 li yillarda Azerbaycan da dini elestiren Ekinci gazetesi Rus Turk ve Rus Iran savaslarinin sonunda Rus Imparatorlugu bunyesine katilmaya zorlanan Azerbaycan bu donemde laik bir duzene asama asama gecmeye baslamistir 19 yuzyilin 2 yarisindaki Azeri egitimciler milli ve dini degerlerden ziyade Avrupa kulturune ulasabilmeyi hedeflemislerdir Dinin toplumdaki rolunun ve nufuzunun azaltilmasina gidilen ve Avrupa degerlerine ulasilmaya cabalanan bu yenilenme doneminde paralel olarak ulusal kendini tanima sureci de gerceklesmeye baslamistir Cagina gore liberal sayilabilecek bir dusunce ortamina gecilen donemde ornegin 1875 1877 yilari arasinda yayinlanan Ekinci gazetesindeki yazilarda Islam dini elestirilebiliyordu 1918 de bagimsiz Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti laik ilkelerle kurulmustur Yeni olusturulan ulkenin oncelik verdigi baslica ilkeler dunyevi milliyetcilik ve Avrupalasma olmustur Bunun yaninda Islami degerler de milletin kulturel degeri olarak degerlendirilmistir Sovyetler Birligi nin Azerbaycan i isgal etmesi ve Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti nin kurulmasiyla laiklik daha da yayginlasmis ve yerlesmistir Azerbaycan in 1991 yilinda bagimsizligini kazanmasindan sonra ozellikle Islam bilgisi ve ibadet baglaminda artis gorulse de laiklikten uzaklasilmamistir Bu donemde dogrudan Islam dinine bagli olan yapilarin kuruluslarin egitim ve ibadet kurumlarinin sayisi kayda deger olcude artmistir 2011 yili itibariyla ulkede camilerin sayisi 1802 ye yukselmistir Bu camilerin cogu hala Sovyetler doneminden kalma eski binalar olsa da yeni insa edilen camilerin sayisi 595 i bulmustur Azerbaycan Cumhuriyeti Dini Kurumlarla Isbirligi Icin Devlet Komitesi cogu Muslumanlara ait olan 534 dini topluluk kayda gecirmistir Muslumanlarin dini egitim kurumlarina ve bunlarin faaliyetlerine Azerbaycan in Egitim Bakanligi tarafindan cikarilan lisans ile izin verilir Oncesinde bu kurumlarin kanuna uygunlugu dogrulanmak ve belgelendirilmek zorundadir Azerbaycan in dini egitim kurumlarinin mezunlarina dini propaganda yurutulmesi ve dini gorevlerin yerine getirilmesinde oncelik verilir 1992 yilinda Baku Devlet Universitesi ne bagli olarak yuksek egitimli ilahiyatci kadrolar yetistirmek amaciyla Ilahiyat Fakultesi kurulmustur Bu fakulte Azerbaycan in Egitim Bakanligi Baku Devlet Universitesi ve Turkiye nin arasinda imzalanan anlasmanin temelinde acilmistir Egitim suresi bes yil olan fakultenin mezunlari ilahiyatci ve Arap dili ogretmeni ihtisasini almaktadirlar Yine 1991 sonrasindaki bagimsizlik doneminnde Azerbaycan da Baku Islam Universitesi gibi daha buyuk bir egitim kurumu da acilmistir QMRI nin bunyesinde faaliyet gosteren bu universitede Islamsunaslik ve Seriat fakulteleri vardir Universitenin ulkenin Baku disindaki sehirlerinde subeleri de vardir Din ozgurlugu ve laiklikAzerbaycan cok kulturlu cok dinli ve cok mezhepli laik bir ulkedir Azerbaycan da pek cok dine mensup insanlar bir arada yasamaktadir Azerbaycan Anayasasi nin 48 maddesi hurriyet hakkini garanti eder ve tum inanc sahibi insanlar kendi din ve mezheplerini kisitlama olmaksizin secebilir ve uygulayabilir Azerbaycan Anayasasinin 18 maddesi dinin devlet isleri ve hukumetten ayri hareket ettigini belirtir Nufusun cogunlugu Musluman olmakla birlikte tum inanclara mensup kisiler Islam da dahil olmak uzere herhangi bir dinin yasa ve propagandasi acisindan esit kabul edilir Humanizma ise celiskili bir durum olarak hala yasak tutulmaktadir Ayrica Ilham Aliyev 2016 yilini Cok Kulturluluk Yili Azerice Multikulturalizm ili ilan etmis ve cesitli etkinlik ve faaliyetler duzenlenmesini saglamistir Dini demografiUlkenin 86 600 kilometre karelik bir alani ve 2017 itibariyla 9 8 milyon nufusu vardir Belirli dini gruplara uyelik konusunda guvenilir istatistikler yoktur ancak resmi rakamlara gore nufusun yaklasik yuzde 96 sini Muslumanlar olusturmaktadir Nufusun geri kalan kismi cogunlukla Rus Ortodoks Ermeni Apostolik hemen hemen hepsi Daglik Karabag in isgal bolgesinde yasayan Yahudiler ve inanmayanlardan olusmaktadir Musluman cogunluk arasinda dini gozlem goreceli olarak dusuktur ve Musluman kimligi dinden cok kultur ve etnik kokene dayanma egilimindedir Dini Birliklerle Calisma Devlet Komitesi ne SCWRA gore Musluman nufus yaklasik yuzde 85 i Sii ve yuzde 15 i Sunni dir geleneksel olarak farkliliklar keskin bir sekilde tanimlanmamistir 2016 tarihli bir raporda ABD Disisleri Bakanligi bu rakami 2011 yili icin yuzde 65 Sia ve yuzde 35 Sunni olarak gostermistir kaynak belirtilmeli Hristiyanlarin buyuk cogunlugu Rus Ortodoks tur Yine ABD Disisleri Bakanligi na gore Muslumanlarin kimlikleri dine gore degil kultur ve etnik kokene dayanmaktadir Hristiyanlar ulkenin baskenti Baku ve ucuncu buyuk sehri olan Sumgayit in kentsel bolgelerinde yogunlasmistir Yaklasik 15 000 kisilik toplam Yahudi nufusunun cogunlugu Baku de yasamaktadir Guba da koy ve belediyede Kizil Kent ve baska yerlerde cok daha kucuk topluluklar da vardir Ulkede bes ila alti haham ve alti sinagog vardir Sii Sunni Rus Ortodoks ve Yahudileri ulkenin geleneksel dini gruplari olarak kabul edilir 100 yildan fazla bir suredir Luterciler Roma Katolikleri Vaftizciler Molokalilar Eski Inananlar Yedinci Gun Adventistleri ve Bahailerin cemaatleri bulunmaktadir Son on yilda Wahhabi ve Selefi Muslumanlar Pentekostal ve Hristiyan Hristiyanlar Yehova Sahitleri ve Hare Krishnas da dahil olmak uzere yabanci veya geleneksel olmayan olarak kabul edilen bir dizi dini grup varligini ortaya koydu Baku de onemli olcude gurbetci Hristiyan ve Musluman topluluklar vardir Yetkililer genellikle bu gruplarin ozgurce ibadet etmelerine izin vermistir Yasal cerceveAzerbaycan Cumhuriyeti Anayasasi tum inanclara sahip kisilerin dinlerini kisitlama olmaksizin secmelerini ve uygulamalarini saglar Anayasa uyarinca her kisi kendi dini bagliligini ve inancini ateizm dahil olmak uzere secme ve degistirme kendi sectigi dini gruba katilma veya kurma ve dinini uygulama hakkina sahiptir Dini ozgurlukler yasasi Hukumetin herhangi bir bireyin veya grubun dini faaliyetlerine mudahale etmesini acikca yasaklamaktadir ancak dini bir grubun faaliyetinin kamu duzeni ve istikrari tehdit ettigi durumlar dahil olmak uzere istisnalar vardir Kaynakca Agaksanov Mail Azerbaycan da medreseler ve dini egitim Azerice 4 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2019 Fakultenin Tarixi Azerice Baku Devlet Universitesi 2009 19 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2019 Fakultenin tarihi Azerice Baku Devlet Universitesi Ilahiyat Fakultesi resmi sitesi 4 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2019 a b Muasir Azerbaycan Anayasasi Ozeti 2011 31 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2019 a b c PRESIDENTIAL LIBRARY 20 Agustos 1992 Religion in Azerbaijan PDF Ingilizce Administrative Department of the President of the Republic of Azerbaijan 17 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2019 Azerbaycan Multikulturalizm Resmi Sayfasi Azerice multiculturalism preslib az 2016 2 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2019 Ciment James Ness Immanuel 1999 Encyclopedia of Global Population and Demographics Ingilizce s 173 ISBN 978 1135950743 30 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2010 UNdata country profile Azerbaijan Ingilizce Birlesmis Milletler 31 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2019 Population of Azerbaijan Ingilizce The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan 15 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2019 Nielsen Jorgen S Nielsen Jorgen Akgonul Samim Alibasi Ahmet Racius Egdunas 12 Ekim 2012 Yearbook of Muslims in Europe Ingilizce BRILL 4 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2019 a b International Religious Freedom Report for 2016 Ingilizce www state gov 6 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2019 Law on Freedom of Religious belief of the Republic of Azerbaijan Azerice www e qanun az 9 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2019