Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aztekler, Mezoamerika'da bugünkü orta Meksika bölgesinde 14. ve 16. yüzyıllar arasında yaşamış bir Orta Amerika halkıdır. Zengin bir mitoloji ve kültürel mirasa sahip Azteklerin başkenti, günümüzde Meksiko'nun bulunduğu Texcoco Gölü'nün ortasında yer alan Tenochtitlan kentiydi. Aztekler, büyük bir uygarlık kurmuşlardı.
Hernan Cortes'in Meksika'yı toprağa katma sırasında yapılan ve Tenochtitlan kuşatması olarak bilinen savaş sonucunda Aztekler yenilmiş ve güçlerini kaybetmişlerdir. Ayrıca dünyanın en büyük piramidi Meksika'da Cholula de Rivadabia'da bulunur. Azteklere ait piramit 182.107 metrekare alan üzerine kurulmuştur ve yüksekliği 54 metredir.
Tarihi
Meksika Vadisi'nde (MS 1250 civarı), Chalco, Xochimilco, Tlacopan, Culhuacan ve Atzcapotzalco gibi çok sayıda şehir devleti vardı. En güçlüleri Texcoco Gölü'nün güney kıyısındaki Culhuacan ve batı kıyısındaki Azcapotzalco'ydu.
Sonuç olarak, Mexica yarı göçebe bir kabile olarak Meksika Vadisi'ne geldiğinde, alanın çoğunu zaten işgal etti. Yaklaşık 1248 yılında, ilk önce sayısız pınar olan Texcoco Gölü'nün batı kıyısındaki bir tepe olan Chapultepec'e yerleştiler.
Buradaki şehir devletleri arasındaki mücadelelerin sonucunda Tenochtitlan, Texcoco ve Tlacopan diğerlerinden daha baskın bir güce sahip oldu.
Tenochtitlan şehri
Aztek İmparatorluğu'nun başkenti olan şehir 1300 yıllarında Texcoco Gölü'nün üzerindeki bir dizi adaya Aztek tanrılarından biri olan Huitzilopochtli'nin tapınağı etrafına kuruldu. Şehirde binalar Coatepantli adında 2,5-3 metre yüksekliğindeki duvarlarla çevriliydi. Binalara girişi sağlayan 4 kapı bulunuyordu. Şehrin ortasında Büyük Tapınak vardı. Bu tapınak içinde iki tane tapınak bulunduruyordu. Bunlardan biri savaş tanrısı Huitzilopochtli'ye diğeri de yağmur tanrısı Tlaloc'a aitti. Başkent 1500'lere gelindiğinde 300.000 kişilik nüfusa sahip oldu.
Aztek İmparatorluğu
Aztek İmparatorluğu veya Üçlü İttifak üç Nahua altepetl şehir devletinin ittifakıydı: Meksika-Tenochtitlan, Texcoco ve Tlacopan. Bu üç şehir devleti, Meksika Vadisi ve çevresindeki bölgeyi 1428'den İspanyol fatihler ve Hernán Cortés yönetimindeki yerli müttefiklerinin birleşik kuvvetleri 1521'de yenene kadar yönetti.
Aztek Uygarlığı
13 milyonluk bir nüfustan oluşan çok büyük ve zengin bir imparatorluk olan Aztekler gelişmiş tarım yöntemlerine, kendilerine ait bir dine, takvime, alfabeye sahiplerdi. Aztekleri keşfedenler İspanyollar oldu. Hernan Cortes ve onun özel ordusu Aztek başkenti olan Tenochtitlan´a giderken Popocateptel volkanik dağının yanından geçtiler ve ilk kez bir volkan görmüş oldular. Adamları ve Cortes başkente ulaştıklarında Aztek imparatoru Montezuma onları karşılamak için bekliyordu. Aztek imparatoru göz kamaştırıcı elbiseler giymişti. O, Cortes ve adamlarının başkente girmesine izin verdi. Cortes´in sadece 600 askeri vardı ve Aztek imparatoru onları kolayca yok ettirebilirdi. Ancak Aztek takvimine göre bu yıl çok özel bir yıldı. İnançlarına göre bu yılda Quetzalcoatl adlı bir tanrı Aztekleri yok edecekti. Bu tanrının efsanedeki tarifleri Cortes´e çok benziyordu. Bu yüzden Aztek imparatoru, Cortes'in tanrı olduğuna karar verdi. Cortes başkentte birkaç gün geçirdikten sonra güvende olmadığını sezdi. Hayatta kalmalarını sağlayan tek şeyin imparatorun varlığı olduğunu fark etti. Bu nedenle Aztekleri denetim altına alabilmek için imparatoru tutsak almaya karar verdiler. Cortes birkaç ay daha şehirde kaldıktan sonra ayrıldı. O gittikten sonra başka İspanyollar Aztek'e saldırdılar. Cortes yeni ordusuyla geri geldiğinde Cuitlahuac imparator olmuştu. Ancak bunu bilmeyen Cortes, Aztekleri kontrol altına almak için Montezuma'yı tutsak aldı ve halkı etkilemek için onu kraliyet sarayının çatısına çıkardı. Ancak halk onlara taş atarak tepkisini gösterdi. Atılan taşlardan biri Montezuma'nın ölümüne neden oldu. 1521'de Aztekler teslim olana kadar 4 ay savaş yapıldı.
Azteklerin dini
Aztek dini, farklı tanrıların bir panteonuna adanmış takvim ritüellerinin uygulanması etrafında organize edildi. Diğer Mezoamerikan dini sistemlerine benzer şekilde, genellikle animizm unsurları olan çoktanrıcı bir dindir. Dini uygulamanın merkezinde, yaşam döngüsünün devamı için teşekkür veya ödeme yapmanın bir yolu olarak tanrılara fedakarlık yapılıyordu.
Aztek yazısı
Aztek yazısı da Maya yazısı gibi, ideogramların ve sesleri belirten fonetik sembollerin bir karışımından oluşmuştur. Yani bazı resim karakterleri nesneleri ve düşünceleri ifade ederken, bazıları da sesleri ifade ediyordu. Örneğin bir Meksika kenti olan Coatlan ("Yılanların yeri") kentinin adı coatl hecesini dile getiren yılan resminin yanı sıra diş ("tlan") işaretinin belirtilmesiyle yazılıyordu. Aynı şekilde Coatepec ("Yılanlı tepenin yeri") adı yine yılan hecesini dile getiren yılan resminin yanı sıra tepe ("tepec") işaretinin belirtilmesiyle yazılıyordu. Eldeki mevcut Aztek el yazmalarının sayısı 500 civarındadır.
Kaynakça
- ^ a b c Carrasco, Davíd. (2012). The Aztecs : a very short introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN .
- ^ a b c Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN .
- ^ "Wikipedia Aztec Empire". 27 Ocak 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ The Aztecs (2003). 2003. ss. 204, 211-212, 221-222. 1 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Eylül 2022.
Ayrıca bakınız
 | Kuzey Amerika ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Tarih ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aztekler Mezoamerika da bugunku orta Meksika bolgesinde 14 ve 16 yuzyillar arasinda yasamis bir Orta Amerika halkidir Zengin bir mitoloji ve kulturel mirasa sahip Azteklerin baskenti gunumuzde Meksiko nun bulundugu Texcoco Golu nun ortasinda yer alan Tenochtitlan kentiydi Aztekler buyuk bir uygarlik kurmuslardi Aztek imparatorlugu 1519 Hernan Cortes in Meksika yi topraga katma sirasinda yapilan ve Tenochtitlan kusatmasi olarak bilinen savas sonucunda Aztekler yenilmis ve guclerini kaybetmislerdir Ayrica dunyanin en buyuk piramidi Meksika da Cholula de Rivadabia da bulunur Azteklere ait piramit 182 107 metrekare alan uzerine kurulmustur ve yuksekligi 54 metredir TarihiMeksika Vadisi nde MS 1250 civari Chalco Xochimilco Tlacopan Culhuacan ve Atzcapotzalco gibi cok sayida sehir devleti vardi En gucluleri Texcoco Golu nun guney kiyisindaki Culhuacan ve bati kiyisindaki Azcapotzalco ydu Sonuc olarak Mexica yari gocebe bir kabile olarak Meksika Vadisi ne geldiginde alanin cogunu zaten isgal etti Yaklasik 1248 yilinda ilk once sayisiz pinar olan Texcoco Golu nun bati kiyisindaki bir tepe olan Chapultepec e yerlestiler Buradaki sehir devletleri arasindaki mucadelelerin sonucunda Tenochtitlan Texcoco ve Tlacopan digerlerinden daha baskin bir guce sahip oldu Tenochtitlan sehri Aztek Imparatorlugu nun baskenti olan sehir 1300 yillarinda Texcoco Golu nun uzerindeki bir dizi adaya Aztek tanrilarindan biri olan Huitzilopochtli nin tapinagi etrafina kuruldu Sehirde binalar Coatepantli adinda 2 5 3 metre yuksekligindeki duvarlarla cevriliydi Binalara girisi saglayan 4 kapi bulunuyordu Sehrin ortasinda Buyuk Tapinak vardi Bu tapinak icinde iki tane tapinak bulunduruyordu Bunlardan biri savas tanrisi Huitzilopochtli ye digeri de yagmur tanrisi Tlaloc a aitti Baskent 1500 lere gelindiginde 300 000 kisilik nufusa sahip oldu Aztek Imparatorlugu Aztek Imparatorlugu veya Uclu Ittifak uc Nahua altepetl sehir devletinin ittifakiydi Meksika Tenochtitlan Texcoco ve Tlacopan Bu uc sehir devleti Meksika Vadisi ve cevresindeki bolgeyi 1428 den Ispanyol fatihler ve Hernan Cortes yonetimindeki yerli muttefiklerinin birlesik kuvvetleri 1521 de yenene kadar yonetti Aztek UygarligiOrta Amerika da Aztek Imparatorlugu nun konumu 13 milyonluk bir nufustan olusan cok buyuk ve zengin bir imparatorluk olan Aztekler gelismis tarim yontemlerine kendilerine ait bir dine takvime alfabeye sahiplerdi Aztekleri kesfedenler Ispanyollar oldu Hernan Cortes ve onun ozel ordusu Aztek baskenti olan Tenochtitlan a giderken Popocateptel volkanik daginin yanindan gectiler ve ilk kez bir volkan gormus oldular Adamlari ve Cortes baskente ulastiklarinda Aztek imparatoru Montezuma onlari karsilamak icin bekliyordu Aztek imparatoru goz kamastirici elbiseler giymisti O Cortes ve adamlarinin baskente girmesine izin verdi Cortes in sadece 600 askeri vardi ve Aztek imparatoru onlari kolayca yok ettirebilirdi Ancak Aztek takvimine gore bu yil cok ozel bir yildi Inanclarina gore bu yilda Quetzalcoatl adli bir tanri Aztekleri yok edecekti Bu tanrinin efsanedeki tarifleri Cortes e cok benziyordu Bu yuzden Aztek imparatoru Cortes in tanri olduguna karar verdi Cortes baskentte birkac gun gecirdikten sonra guvende olmadigini sezdi Hayatta kalmalarini saglayan tek seyin imparatorun varligi oldugunu fark etti Bu nedenle Aztekleri denetim altina alabilmek icin imparatoru tutsak almaya karar verdiler Cortes birkac ay daha sehirde kaldiktan sonra ayrildi O gittikten sonra baska Ispanyollar Aztek e saldirdilar Cortes yeni ordusuyla geri geldiginde Cuitlahuac imparator olmustu Ancak bunu bilmeyen Cortes Aztekleri kontrol altina almak icin Montezuma yi tutsak aldi ve halki etkilemek icin onu kraliyet sarayinin catisina cikardi Ancak halk onlara tas atarak tepkisini gosterdi Atilan taslardan biri Montezuma nin olumune neden oldu 1521 de Aztekler teslim olana kadar 4 ay savas yapildi Aztek takvimiAzteklerin diniAztek dini farkli tanrilarin bir panteonuna adanmis takvim rituellerinin uygulanmasi etrafinda organize edildi Diger Mezoamerikan dini sistemlerine benzer sekilde genellikle animizm unsurlari olan coktanrici bir dindir Dini uygulamanin merkezinde yasam dongusunun devami icin tesekkur veya odeme yapmanin bir yolu olarak tanrilara fedakarlik yapiliyordu Aztek yazisiAztek yazisi da Maya yazisi gibi ideogramlarin ve sesleri belirten fonetik sembollerin bir karisimindan olusmustur Yani bazi resim karakterleri nesneleri ve dusunceleri ifade ederken bazilari da sesleri ifade ediyordu Ornegin bir Meksika kenti olan Coatlan Yilanlarin yeri kentinin adi coatl hecesini dile getiren yilan resminin yani sira dis tlan isaretinin belirtilmesiyle yaziliyordu Ayni sekilde Coatepec Yilanli tepenin yeri adi yine yilan hecesini dile getiren yilan resminin yani sira tepe tepec isaretinin belirtilmesiyle yaziliyordu Eldeki mevcut Aztek el yazmalarinin sayisi 500 civarindadir Kaynakca a b c Carrasco David 2012 The Aztecs a very short introduction Oxford Oxford University Press ISBN 978 0195379389 a b c Nijman Jan 2020 Geography Realms Regions and Concepts 20 bas Wiley ISBN 978 1119607410 Wikipedia Aztec Empire 27 Ocak 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi The Aztecs 2003 2003 ss 204 211 212 221 222 1 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Eylul 2022 Ayrica bakinizAztek el yazmalari Mayalar Inka medeniyetiKuzey Amerika ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Tarih ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz