Aglebîler (Arapça: الأغالبة), Fâtımîlerden önce Kuzey Afrika'nın bir bölümünde 800-909 yılları arasında hüküm süren emirlik.
Banû El Aglab الأغالبة Aglabiler Emirliği | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
800-909/1048 | |||||||||||||
Aglabiler Emirliği'nin en yaygın dönemi (yak. 900) | |||||||||||||
Başkent | Kayrevan, sonra | ||||||||||||
Yaygın dil(ler) | Arapça | ||||||||||||
Hükûmet | Monarşik emirlik Abbasiler Devletine tabi alt-devlet | ||||||||||||
Emir | |||||||||||||
| |||||||||||||
Tarihçe | |||||||||||||
| |||||||||||||
Para birimi | Aglabi Dinar | ||||||||||||
|
Bağdat'ta Abbâsî hâkimiyeti devam ederken, Halife Harun Reşid emirlerinden İbrahim bin Agleb'i, Kuzey Afrika'ya vali tayin etti. İbrahim bin Agleb, Tunus'ta isyanları bastırarak duruma hakim oldu ve 801 yılında içişlerinde özerk, dışişlerinde halifeye bağlı Aglebiler Devleti'ni kurdu. Başkentleri 800-876 arası Tunus'ta Abbasiye, 892-894 arası Tunus ve 876-892 ile 894-909 arası Rakkaade olan hanedan Abbâsîlere bağlılığını hep sürdürdü ve Abbâsî Halifeleri adına hutbe okuttu.
Ağlebîler 75 yıllık mücadeleden sonra Sicilya adasının fethini gerçekleştirdiler. 840'ta Brindisi ve Taranto'yu aldılar. 845'te Pianosa ve Ischia adalarını alıp Napoli'yi abluka altına aldılar. 846'da Roma'nın limanı Ostia'yı ele geçirdikten sonra Roma'ya yürüdüler ancak sağlam sur duvarlarını aşamadıkları için Saint Peter ve Saint Paul Katedrallerini yağmalamakla yetindiler. Benevento ve Bari'yi fethettikten sonra 870'te Malta'yı Arap topraklarına kattılar.
Aglebî saltanatı 904 yılında Şii Fâtımîler'in propagandaları sonucunda parçalandı ve toprakları Fâtımîler'in eline geçti.
Aglebi emirleri
- İbrahim bin Agleb (800-812)
- (812-817)
- (817-838)
- (838-841)
- (841-856)
- (856-863)
- (863-864)
- (864-875)
- (875-902)
- (902-903)
- (903-909)
Tunus'un Kayrevan şehrinde bulunan ve yapımı 670'te başlatılan Kayrevan Ulu Camii'nin () planı ilk İslam camileri gibidir. 724-727 yıllarında yeniden yapılan yapının minaresi bu sırada yapılmıştır. 836 yılında genişletilen cami bugünkü hâliyle Aglebiler dönemine aittir.
Kaynaklar
Dış kaynaklar
- Marçais, George "Aghlabids" Kaynak: Encyclopedia of Islam, 2. ed., Cilt: I, say:699–700. (İngilizce)
- Talbi, Mohammad (1967), Emirat Aghlabide, Paris: Adrien Maisonneuve, (Fransızca)
- Vonderheyden, Madeleine (1927), La Berbérie orientale sous la dynastie des Benoû l-Aṛlab, 800-909, Paris: Geuthner, (Fransızca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aglebiler Arapca الأغالبة Fatimilerden once Kuzey Afrika nin bir bolumunde 800 909 yillari arasinda hukum suren emirlik Banu El Aglab الأغالبة Aglabiler Emirligi800 909 1048Aglabiler Emirligi nin en yaygin donemi yak 900 BaskentKayrevan sonraYaygin dil ler ArapcaHukumetMonarsik emirlik Abbasiler Devletine tabi alt devletEmir 800 812 1 emir 903 909 11 emir Tarihce Kurulusu800 in Abbasiler Devleti ne bagli Ifrikiyye eyaletinin valisi ve tabi devlet emiri olarak atanmasi800 827 902Malta ve Sicilya nin fethi 909Aglabiler Emirligi nin Afrika dan atilmasi ve Malta da hukum surmesi 1048Aglabiler Emirligi nin Malta da son bulmasi Dagilisi909 1048Para birimiAglabi DinarOnculler ArdillarAbbasiler Devleti Fatimiler Devleti Bagdat ta Abbasi hakimiyeti devam ederken Halife Harun Resid emirlerinden Ibrahim bin Agleb i Kuzey Afrika ya vali tayin etti Ibrahim bin Agleb Tunus ta isyanlari bastirarak duruma hakim oldu ve 801 yilinda icislerinde ozerk disislerinde halifeye bagli Aglebiler Devleti ni kurdu Baskentleri 800 876 arasi Tunus ta Abbasiye 892 894 arasi Tunus ve 876 892 ile 894 909 arasi Rakkaade olan hanedan Abbasilere bagliligini hep surdurdu ve Abbasi Halifeleri adina hutbe okuttu Aglebiler 75 yillik mucadeleden sonra Sicilya adasinin fethini gerceklestirdiler 840 ta Brindisi ve Taranto yu aldilar 845 te Pianosa ve Ischia adalarini alip Napoli yi abluka altina aldilar 846 da Roma nin limani Ostia yi ele gecirdikten sonra Roma ya yuruduler ancak saglam sur duvarlarini asamadiklari icin Saint Peter ve Saint Paul Katedrallerini yagmalamakla yetindiler Benevento ve Bari yi fethettikten sonra 870 te Malta yi Arap topraklarina kattilar Aglebi saltanati 904 yilinda Sii Fatimiler in propagandalari sonucunda parcalandi ve topraklari Fatimiler in eline gecti Aglebi emirleriIbrahim bin Agleb 800 812 812 817 817 838 838 841 841 856 856 863 863 864 864 875 875 902 902 903 903 909 Tunus un Kayrevan sehrinde bulunan ve yapimi 670 te baslatilan Kayrevan Ulu Camii nin plani ilk Islam camileri gibidir 724 727 yillarinda yeniden yapilan yapinin minaresi bu sirada yapilmistir 836 yilinda genisletilen cami bugunku haliyle Aglebiler donemine aittir KaynaklarDis kaynaklarMarcais George Aghlabids Kaynak Encyclopedia of Islam 2 ed Cilt I say 699 700 Ingilizce Talbi Mohammad 1967 Emirat Aghlabide Paris Adrien Maisonneuve Fransizca Vonderheyden Madeleine 1927 La Berberie orientale sous la dynastie des Benou l Aṛlab 800 909 Paris Geuthner Fransizca