Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Şubat 2016) |
Çoğu başkalaşım kayacı yer kabuğunun geniş parçalarının yakınsayan levha sınırları boyunca yoğun deforme olduğu dağ oluşumu süreçlerinde bölgesel başkalaşıma uğrar. Bu işlem en sık kıtasal çarpışma alanlarında oluşur. Çarpışan kıtasal kabukların kenarını oluşturan çökel ve kayaçlar kıvrımlanma ve faylanma yoluyla, toplanan halı gibi kısalır ve kalınlaşırlar. Kıtasal çarpışma kristalin kıtasal temel kayaçlarını ve hatta bir zamanlar okyanusun tabanını oluşturan kabuğun dilimlerini de kapsar. Dağ oluşumu sürecinde oluşan kabuğun genel kalınlığı yüzmeyle bağlantılı yükselmeyle sonuçlanır ki bu alanlarda deforme kayaçlar deniz seviyesinin üzerine yükseltilirler. Kabuksal kalınlaşma bir biri üzerine ilerleyen bloklardan dolayı büyük miktarlardaki kayaçların derine gömülmelerine de neden olur. Dağların derin köklerinde, derin gömülmeye bağlı yükselen sıcaklıklar dağ kuşaklarındaki en üretken ve yoğun başkalaşım olaylarından sorumludurlar. Sıklıkla derine gömülen kayaçlar erime noktalarına kadar ısıtılmış olurlar. Sonuç olarak magma yüzerek yükselmeye yetecek büyüklükte gövdeler oluşturacak boyuta gelene kadar birikir ve üzerinde yer alan başkalaşım ve çökel kayalarına sokulur. Bu nedenle birçok dağ kuşağının çekirdeği magmatik gövdelerle ardalanan, kıvrımlanmış ve faylanmış başkalaşım kayaçlarını içerir. Zamanla bu kayaç kütleleri yükselir ve dağ kuşaklarının merkezi çekirdeklerini oluşturan bu magmatik ve başkalaşım kayaçları üzerleyen birimlerin erozyon ile kaldırılması sonucu yüzeylerler.
Birçok metamorfik kayaç geniş bir alanda gerçekleşen ve genellikle yer kabuğunun derinliklerinde çok yüksek sıcaklık, basınç ve deformasyonun neden olduğu Bölgesel metamorfizma sonucu oluşurlar. Bölgesel metamorfizma en belirgin biçimde levhaların birbirine yaklaştıkları ve birbiri altında yittikleri sırada kayaçların yoğun biçimde deforme olup yeniden kristallendikleri yaklaşan levha sınırları boyunca bulunurlar. Bu tür metamorfik kayaçlar, genellikle çok yoğun basınç ve/veya en yüksek sıcaklıkların etkili olduğu alanlara doğru doğru metamorfizma derecesinde bir dereceli geçiş sunarlar. Metamorfizmada böylesine bir derecelenme kayaçlarda bulunan metamorfik minerallerle belirlenebilir. Bölgesel metamorfizma sadece yakınlaşan levha kenarlarıyla sınırlı değildir. Yüksek sıcaklık sahip alanlar olduğundan, daha sığ derinliklerde de olsa levhaların birbirlerinden ayrıldığı sınırlar boyunca da bölgesel metamorfizma olur. Arazi incelemeleri ve laboratuvar deneylerinin ışığında kimi minerallerin yalnızca belirli sıcaklık ve basınç aralıklarında oluştuğu bilinir. İndeks mineraller olarak bilinen bu tür minerallerin varlığı jeologlara, düşük, orta ve yüksek sıcaklık metamorfizması kuşaklarım belirlenme olanağı verir. Örneğin Şeyl gibi kilce zengin kayaç metamorfizmaya uğradığında metamorfik süreçlere bağlı olarak yeni mineraller oluşur. Örneğin, klorit minerali yaklaşık 200 derecede görece düşük sıcaklıklarda ortaya çıktığından dolayı düşük sıcaklık metamorfizmasını gösterir. Sıcaklıklar ve basınçlar artmaya devam ettikçe koşullar altında kararlı olabilen yeni mineraller oluşur. Böylece varlığı düşük sıcaklık metamorfizmasını gösteren itibaren yeni minerallere doğru bir geçiş, varlığının yüksek sıcaklık metamorfizmasını ve 500 dereceyi aşan sıcaklıkları gösterdiği sillimanit oluşur.
Kaynakça
- Fiziksel jeoloji Yer Yuvarının araştırılması Tmmob jeoloji mühendisleri odası 5. baskı,ISBN : 9944-89-161-4
- Genel jeoloji temel ilkeleri kitabı çeviri editörü : Prof. Dr. Cahit Helvacı,Yayın nu : 531,Teknik Mühendislik No : 43,ISBN : 978-605-133-433-2,11. basımdan çeviri, Mart 2013
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Subat 2016 Cogu baskalasim kayaci yer kabugunun genis parcalarinin yakinsayan levha sinirlari boyunca yogun deforme oldugu dag olusumu sureclerinde bolgesel baskalasima ugrar Bu islem en sik kitasal carpisma alanlarinda olusur Carpisan kitasal kabuklarin kenarini olusturan cokel ve kayaclar kivrimlanma ve faylanma yoluyla toplanan hali gibi kisalir ve kalinlasirlar Kitasal carpisma kristalin kitasal temel kayaclarini ve hatta bir zamanlar okyanusun tabanini olusturan kabugun dilimlerini de kapsar Dag olusumu surecinde olusan kabugun genel kalinligi yuzmeyle baglantili yukselmeyle sonuclanir ki bu alanlarda deforme kayaclar deniz seviyesinin uzerine yukseltilirler Kabuksal kalinlasma bir biri uzerine ilerleyen bloklardan dolayi buyuk miktarlardaki kayaclarin derine gomulmelerine de neden olur Daglarin derin koklerinde derin gomulmeye bagli yukselen sicakliklar dag kusaklarindaki en uretken ve yogun baskalasim olaylarindan sorumludurlar Siklikla derine gomulen kayaclar erime noktalarina kadar isitilmis olurlar Sonuc olarak magma yuzerek yukselmeye yetecek buyuklukte govdeler olusturacak boyuta gelene kadar birikir ve uzerinde yer alan baskalasim ve cokel kayalarina sokulur Bu nedenle bircok dag kusaginin cekirdegi magmatik govdelerle ardalanan kivrimlanmis ve faylanmis baskalasim kayaclarini icerir Zamanla bu kayac kutleleri yukselir ve dag kusaklarinin merkezi cekirdeklerini olusturan bu magmatik ve baskalasim kayaclari uzerleyen birimlerin erozyon ile kaldirilmasi sonucu yuzeylerler Bircok metamorfik kayac genis bir alanda gerceklesen ve genellikle yer kabugunun derinliklerinde cok yuksek sicaklik basinc ve deformasyonun neden oldugu Bolgesel metamorfizma sonucu olusurlar Bolgesel metamorfizma en belirgin bicimde levhalarin birbirine yaklastiklari ve birbiri altinda yittikleri sirada kayaclarin yogun bicimde deforme olup yeniden kristallendikleri yaklasan levha sinirlari boyunca bulunurlar Bu tur metamorfik kayaclar genellikle cok yogun basinc ve veya en yuksek sicakliklarin etkili oldugu alanlara dogru dogru metamorfizma derecesinde bir dereceli gecis sunarlar Metamorfizmada boylesine bir derecelenme kayaclarda bulunan metamorfik minerallerle belirlenebilir Bolgesel metamorfizma sadece yakinlasan levha kenarlariyla sinirli degildir Yuksek sicaklik sahip alanlar oldugundan daha sig derinliklerde de olsa levhalarin birbirlerinden ayrildigi sinirlar boyunca da bolgesel metamorfizma olur Arazi incelemeleri ve laboratuvar deneylerinin isiginda kimi minerallerin yalnizca belirli sicaklik ve basinc araliklarinda olustugu bilinir Indeks mineraller olarak bilinen bu tur minerallerin varligi jeologlara dusuk orta ve yuksek sicaklik metamorfizmasi kusaklarim belirlenme olanagi verir Ornegin Seyl gibi kilce zengin kayac metamorfizmaya ugradiginda metamorfik sureclere bagli olarak yeni mineraller olusur Ornegin klorit minerali yaklasik 200 derecede gorece dusuk sicakliklarda ortaya ciktigindan dolayi dusuk sicaklik metamorfizmasini gosterir Sicakliklar ve basinclar artmaya devam ettikce kosullar altinda kararli olabilen yeni mineraller olusur Boylece varligi dusuk sicaklik metamorfizmasini gosteren itibaren yeni minerallere dogru bir gecis varliginin yuksek sicaklik metamorfizmasini ve 500 dereceyi asan sicakliklari gosterdigi sillimanit olusur KaynakcaFiziksel jeoloji Yer Yuvarinin arastirilmasi Tmmob jeoloji muhendisleri odasi 5 baski ISBN 9944 89 161 4 Genel jeoloji temel ilkeleri kitabi ceviri editoru Prof Dr Cahit Helvaci Yayin nu 531 Teknik Muhendislik No 43 ISBN 978 605 133 433 2 11 basimdan ceviri Mart 2013