Bactrosaurus (anlamı "butlu kertenkele"; "baktron": but + "sauros": kertenkele) otçul bir dinozor cinsi olup 70 milyon yıl önce geç Kretase döneminde Çin'in doğusunda yaşamıştır. Bactrosaurusun Kretase döneminde yaşamış olması onu bilinen en eski hadrosaur türü (sorguçlu ve ördek gagalı dinozorlar) yapar. Bactrosaurus'a ait tüm ve eksiksiz bir iskelet bulunamamış olsa da Bactrosaurus, bu erken hadrosaurlar arasında hakkında en iyi bilinen tür olduğu için keşfedilmiş olması önemlidir.
Bactrosaurus | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||
| ||||||||||||
Türler | ||||||||||||
|
Tanımlama
Normal ve tipik bir Bactrosaurus 6 metre uzunluğunda ve dört ayak üzerinde durduğunda yaklaşık 2 metre bir yüksekliğe sahiptir.Femur uyluk kemiği 80 cm olup Bactrosaurus yaklaşık 1.1 ile 1.5 ton arasında bir ağırlığa sahiptir.
Bactrosaurus, erken dönemde Lambeosaurusun ilk akrabalarından olup birçok İguanodont benzeri özellikler gösterir. Örneğin gözle görünebilen her bir dişin hemen yanında sıralanmış olan gizli üç tane dişe daha sahiptir. Bunun yanında üst çene kemiği küçük yapılı olup bir Hadrosaur'a göre olağan dışı bir şekilde daha iri yapılıdır. İki ana hadrosaurid dinozor grubu arasında var olan ortak ve ara özellikler gösterdiği gibi erken bir İguanodon dinozor türünden evrilen atasal bir formu temsil eder.
Bactrosaurus daha önce İguanodontlar için de tipik olan, sorguca (baş üstünde yer alan ibiğe benzer yapı) sahip olmayan bir cins olarak tanımlanmıştır, ancak bu ilkel bir lambeosaurine için de olağan dışı bir özellik teşkil eder. Daha sonra Bactrosaurus'a ait daha belirgin olan başka fosil kalıntılarda ilerisi için sorguç yapısını oluşturacak olan temel bir yapı keşfedilebilmiştir.
2003 yılında ise Bactrosaurus'un fosilleşmiş iskeletlerinde hemanjiyom, (lifli tümör), metastaz kanser ve (kemik tümörü) gibi tümör yapılarına dair kanıtlara rastlanmıştır. Rothschild ve diğerleri bilgisayarlı tomografi ve floroskop görüntüleme yöntemlerini kullanarak dinozor omurgasındaki tümörleri test edebilmişlerdir. Brachylophosaurus, Gilmoreosaurus ve Edmontosaurus da dahil olmak üzere diğer Hadrosaur cinsi dinozorlarda da tümör testleri pozitif sonuç vermiştir. Aynı yöntemlerle 10.000'inden daha fazla sayıda fosil incelenmiş ise de tümörlere dair bulgular sadece Bactrosaurus ve onunla yakın akraba olan dinozorlarla sınırlı kalmıştır. Tümörlerin muhtemelen çevresel bir faktör veya genetik bir eğilim sonucu oluşmuş oldukları düşünülmektedir.
Keşfedilişi
İlk Bactrosaurus kalıntıları Çin'de Gobi Çölü'nde 'nda bulunmuştur. Bulunan bu fosiller kısmen 6 farklı B. johnsoni türünden bireylere ait olup toplanılan örnekler farklı yaşlardan oluşan bireylere ait bir gruptaki yavru ve yetişkinlerden oluşuyordu. Fosiller 1933 yılında Charles Whitney Gilmore tarafından tanımlandı ve bu yeni canlıyı sinirsel uzantının but şeklinde bir çıkıntıya sahip olması yüzünden butlu kertenkele yani Bactrosaurus adını verdi.
Henüz tam ve eksiksiz bir Bactrosaurus fosili bulunamamıştır ama buna rağmen Bactrosaurus Hadrosaurlar arasında hakkında en iyi bilinenidir. Bactrosaurus'un en iyi bilinen anatomik yapıları, onun kolları, pelvis kalça kemiği ve sorguçu eksik olmasına rağmen kafatasının büyük bir bölümüdür.
Ayrıca bakınız
Yakın akrabası
Çağdaşı
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i "Bactrosaurus." In: Dodson, Peter & Britt, Brooks & Carpenter, Kenneth & Forster, Catherine A. & Gillette, David D. & Norell, Mark A. & Olshevsky, George & Parrish, J. Michael & Weishampel, David B. The Age of Dinosaurs. Publications International, LTD. p. 131. .
- ^ Palmer, D., (Ed.) (1999). The Marshall Illustrated Encyclopedia of Dinosaurs and Prehistoric Animals. Londra: Marshall Editions. s. 146. ISBN .
- ^ Rothschild, B.M. (2003). "Epidemiologic study of tumors in dinosaurs". Naturwissenschaften. 90 (11). ss. 495-500. doi:10.1007/s00114-003-0473-9. (PMID) 14610645. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2008.[]
- ^ Gilmore, C.W. (1933). "On the dinosaurian fauna of the Iren Dabasu Formation". American Museum of Natural History, Bulletin. Cilt 67. ss. 23-78.
Dış bağlantılar
- DinoDictionary.com on Bactrosaurus19 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bactrosaurus anlami butlu kertenkele baktron but sauros kertenkele otcul bir dinozor cinsi olup 70 milyon yil once gec Kretase doneminde Cin in dogusunda yasamistir Bactrosaurusun Kretase doneminde yasamis olmasi onu bilinen en eski hadrosaur turu sorguclu ve ordek gagali dinozorlar yapar Bactrosaurus a ait tum ve eksiksiz bir iskelet bulunamamis olsa da Bactrosaurus bu erken hadrosaurlar arasinda hakkinda en iyi bilinen tur oldugu icin kesfedilmis olmasi onemlidir Bactrosaurus PreYeYeOSDCPTJKPgN Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataKlad DinosauriaTakim OrnithischiaUst familya Cins Bactrosaurus Gilmore 1933Turler B kysylumensis Riabinin 1931 B johnsoni Gilmore 1933TanimlamaNormal ve tipik bir Bactrosaurus 6 metre uzunlugunda ve dort ayak uzerinde durdugunda yaklasik 2 metre bir yukseklige sahiptir Femur uyluk kemigi 80 cm olup Bactrosaurus yaklasik 1 1 ile 1 5 ton arasinda bir agirliga sahiptir Bactrosaurus erken donemde Lambeosaurusun ilk akrabalarindan olup bircok Iguanodont benzeri ozellikler gosterir Ornegin gozle gorunebilen her bir disin hemen yaninda siralanmis olan gizli uc tane dise daha sahiptir Bunun yaninda ust cene kemigi kucuk yapili olup bir Hadrosaur a gore olagan disi bir sekilde daha iri yapilidir Iki ana hadrosaurid dinozor grubu arasinda var olan ortak ve ara ozellikler gosterdigi gibi erken bir Iguanodon dinozor turunden evrilen atasal bir formu temsil eder Bactrosaurus daha once Iguanodontlar icin de tipik olan sorguca bas ustunde yer alan ibige benzer yapi sahip olmayan bir cins olarak tanimlanmistir ancak bu ilkel bir lambeosaurine icin de olagan disi bir ozellik teskil eder Daha sonra Bactrosaurus a ait daha belirgin olan baska fosil kalintilarda ilerisi icin sorguc yapisini olusturacak olan temel bir yapi kesfedilebilmistir 2003 yilinda ise Bactrosaurus un fosillesmis iskeletlerinde hemanjiyom lifli tumor metastaz kanser ve kemik tumoru gibi tumor yapilarina dair kanitlara rastlanmistir Rothschild ve digerleri bilgisayarli tomografi ve floroskop goruntuleme yontemlerini kullanarak dinozor omurgasindaki tumorleri test edebilmislerdir Brachylophosaurus Gilmoreosaurus ve Edmontosaurus da dahil olmak uzere diger Hadrosaur cinsi dinozorlarda da tumor testleri pozitif sonuc vermistir Ayni yontemlerle 10 000 inden daha fazla sayida fosil incelenmis ise de tumorlere dair bulgular sadece Bactrosaurus ve onunla yakin akraba olan dinozorlarla sinirli kalmistir Tumorlerin muhtemelen cevresel bir faktor veya genetik bir egilim sonucu olusmus olduklari dusunulmektedir KesfedilisiIlk Bactrosaurus kalintilari Cin de Gobi Colu nde nda bulunmustur Bulunan bu fosiller kismen 6 farkli B johnsoni turunden bireylere ait olup toplanilan ornekler farkli yaslardan olusan bireylere ait bir gruptaki yavru ve yetiskinlerden olusuyordu Fosiller 1933 yilinda Charles Whitney Gilmore tarafindan tanimlandi ve bu yeni canliyi sinirsel uzantinin but seklinde bir cikintiya sahip olmasi yuzunden butlu kertenkele yani Bactrosaurus adini verdi Henuz tam ve eksiksiz bir Bactrosaurus fosili bulunamamistir ama buna ragmen Bactrosaurus Hadrosaurlar arasinda hakkinda en iyi bilinenidir Bactrosaurus un en iyi bilinen anatomik yapilari onun kollari pelvis kalca kemigi ve sorgucu eksik olmasina ragmen kafatasinin buyuk bir bolumudur Ayrica bakinizDinozorlar listesi Yakin akrabasi CagdasiKaynakca a b c d e f g h i Bactrosaurus In Dodson Peter amp Britt Brooks amp Carpenter Kenneth amp Forster Catherine A amp Gillette David D amp Norell Mark A amp Olshevsky George amp Parrish J Michael amp Weishampel David B The Age of Dinosaurs Publications International LTD p 131 ISBN 0 7853 0443 6 Palmer D Ed 1999 The Marshall Illustrated Encyclopedia of Dinosaurs and Prehistoric Animals Londra Marshall Editions s 146 ISBN 1 84028 152 9 Rothschild B M 2003 Epidemiologic study of tumors in dinosaurs Naturwissenschaften 90 11 ss 495 500 doi 10 1007 s00114 003 0473 9 PMID 14610645 Erisim tarihi 25 Temmuz 2008 olu kirik baglanti Gilmore C W 1933 On the dinosaurian fauna of the Iren Dabasu Formation American Museum of Natural History Bulletin Cilt 67 ss 23 78 Dis baglantilarDinoDictionary com on Bactrosaurus19 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce