Bademler Köy Tiyatrosu, İzmir'in Urla ilçesine bağlı Bademler köyünde bulunan, oyuncuları köy hakından oluşan köy tiyatrosu.
Bademler Köy Tiyatrosu | |
---|---|
Kısaltma | BAM |
Kurucu | Mustafa Anarat |
Kuruluş tarihi | 1932 |
Konum | Bademler, Urla, İzmir, Türkiye |
Türkiye'nin ilk modern köy tiyatrosudur. Tiyatro, 1932'den beri köy halkından amatör oyuncuların sahnelediği oyunlar sergiler. 1969'da köyde Bademler Köy Tiyatrosu binası inşa edilmiştir. Tiyatronun geliştirilmesi, bakımı ile 1989 yılında kurulan Bademler Kültür ve Sanat Derneği ilgilenir.
Tarihçe
Bademler Köy tiyatrosu ilk defa öğretmen Mustafa Anarat'ın, 1932’de Aka Gündüz'ün öykülerinden derlenen Yarım Osman adlı oyunu sahnelemesi ortaya çıkmıştır. Anarat, Türkiye'de Harf İnkılabı'ndan sonra başlayan eğitim seferberliği sırasında Bademler'e öğretmen olarak atanmıştı. 1932'de Bademli İlkokulu öğrencileri ile köy meydanında oyunu sahneledi ve tiyatroyu köylülere sevdirdi. 1936 ve ya 1937'de Anarat'ın köyden ayrılışında sonra köylüler ondan öğrendikleriyle tiyatro yapmayı sürdürdüler. 1980'e kadar yönetmenliği “Sarı Çocuk” lakaplı Hüseyin Or üstlendi.
1932-1947 arasında oyunlarda sadece köy erkekleri rol aldı; kadın rollerini de erkekler canlandırıyordu. Bademler Köyü Tiyatrosu'nda sahneye çıkan ilk kadın oyuncu, köy muhtarının 14 yaşındaki kızı Zeynep Şen oldu. İlan Hatası oyununda rol alan Zeynep Hanım, üç yıl oyunculuk yaptıktan sonra evlendi ve eşi sahneye çıkmasına izin vermediği için tiyatroyu bıraktı. Köylüler, kadınların sahneye çıkmasının önünü açtığı için kendisine saygı duymuş ve tiyatro binası yapıldığında kadın kulisine Zeynep Şen Sözeri adını vermiştir. Tiyatrounun 2022 yılındaki oyunları da Zeynep Şen Sözeri'ye adanmıştır.
1961'de Dormen Tiyatrosu'nun gelmesi ile köy halkı ilk defa profesyonel bir oyun seyretme imkanı buldu. Dormen Tiyatrosu, Refik Erduran’ın yazdığı Ayı adlı oyunu köy meydanında sahneledi.Necati Cumalı’nın 1950’lerde Urla’ya gelmesi ve Bademler köyünü tanıdıktan sonra konusu burada geçen Susuz Yaz filminin senaryosunu yazması ve Metin Erksan’ın 1962’te filmi çekmesi ile Bademler Köyü Türkiye'de tanındı. Çekimleri 9 ay süren filmde figüran olarak köylüler yer almıştı. 1966'da Atıf Yılmaz'ın yönettiği, Yıldız Kenter'in başrolde oynadığı Pembe Kadın adlı film de köyde çekildi.
Köyde bir tiyatro binası yapılmadan önce tiyatronun oyunları, okul binasının duvarının yanına da seyyar bir sahnede, köyün kahvelerinde, köylülere ait tütün depolarında, "Çeşmebaşı" denen köy meydanında sahnelenmekteydi. Bir tiyatro inşa etmek isteyen köylülere köye gelen sanatçılar destek oldu. Başta Dormen ve Kenter Tiyatrosu olmak üzere çeşitli tiyatro toplulukları köye maddi yardım gönderdi. Bina, köylülerin emeği ile inşa edildi 12 Kasım 1969'da açıldı. İtalyan Çerçeveli Tiyatro Sahnesi özelliğindeki tiyatroda başlangıçta seyirci koltuğu değil, okul sıraları vardı ve 230 kişilikti. Seyirci koltukları olduğunda 150 kişilik bir salon haline geldi. Kadın kulis odasına Zeynep Şen Sözer, erkek kulis odasına oyunculardan Hüseyin Kınık'ı (Şadi Bey) adı verilmiştir.
Tiyatroda her sene 3-4 oyun sergilenmekteydi. İlk temsiller, 1999 yılına kadar köyün kurtuluş yıldönümü olan 6 Mayıs günü yapılmaktaydı. 1989 yılında tiyatronun gelişmesi için bir dernek kuruldu. "Bademler Kültür ve Sanat Derneği” adlı dernek, bundan sonra tiyatronun tüm masraflarını, geliştirilmesi, binanın bakımı ile ilgili işleri üstlenmiştir.
1990’ların başından itibaren tiytaro çalışmaları profesyonel tiyatro yönetmeni ile yürütülür. İzmir Devlet Tiyatrosu'ndan Evren Sertel tiyatronun ilk profesyonel yönetmenidir. Bademler Köy Tiyatrosu, profesyonel yönetmenle çalışmaya başladıktan sonra ilk defa yabancı bir eser (Özgürlüğün Bedeli) sahnelemiştir. Bu ilk deneyimden sonra Devlet Tiyatrosu'ndan farklı yönetmenlerle de çalışan Bademli Köy Tiyatrosu, daha sık turne düzenlemeye başlamıştır. Tiyatro, İzmir'in ilçeleri, Çanakkale, Antalya, İstanbul, Diyarbakır, Mersin, Ankara'da oyunlarını sergilemiştir.
Kardeş tiyatrolar
- Balıklıova Köy Tiyatrosu
Kaynakça
- ^ "Bademler'in 89 Yıllık Tiyatro Geleneği - İzmir Art". İzmir.art. 29 Mart 2022. 24 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2024.
- ^ "Fatma Kaya ile söyleşi". Urla Belediyesi Kent Tarihi ve Arşivi. 20 Eylül 2022. 24 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2024.
- ^ a b c Akın Yardımoğlu, Selin (2019). "Türkiye'de köy tiyatrosu geleneği ve bir örnek: Bademler Köy Tiyatrosu". Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü yüksek lisans tezi.
- ^ "Urla Bademler Köy Tiyatrosu Yeniden Açılıyor". Gerçek Gazete. 25 Mart 2022.
- ^ "Bademler Köyü'nün 90 Yıllık Tiyatro Sevdası - Köy Kahvesi". Köy Kahvesi Gazetesi. 27 Ocak 2019. 24 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2024.
- ^ "Bademler Köyü'nün 90 Yıllık Tiyatro Sevdası". VOA Türkçe. 27 Ocak 2019. 24 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bademler Koy Tiyatrosu Izmir in Urla ilcesine bagli Bademler koyunde bulunan oyunculari koy hakindan olusan koy tiyatrosu Bademler Koy TiyatrosuKisaltmaBAMKurucuMustafa AnaratKurulus tarihi1932KonumBademler Urla Izmir Turkiye Turkiye nin ilk modern koy tiyatrosudur Tiyatro 1932 den beri koy halkindan amator oyuncularin sahneledigi oyunlar sergiler 1969 da koyde Bademler Koy Tiyatrosu binasi insa edilmistir Tiyatronun gelistirilmesi bakimi ile 1989 yilinda kurulan Bademler Kultur ve Sanat Dernegi ilgilenir TarihceBademler Koy tiyatrosu ilk defa ogretmen Mustafa Anarat in 1932 de Aka Gunduz un oykulerinden derlenen Yarim Osman adli oyunu sahnelemesi ortaya cikmistir Anarat Turkiye de Harf Inkilabi ndan sonra baslayan egitim seferberligi sirasinda Bademler e ogretmen olarak atanmisti 1932 de Bademli Ilkokulu ogrencileri ile koy meydaninda oyunu sahneledi ve tiyatroyu koylulere sevdirdi 1936 ve ya 1937 de Anarat in koyden ayrilisinda sonra koyluler ondan ogrendikleriyle tiyatro yapmayi surdurduler 1980 e kadar yonetmenligi Sari Cocuk lakapli Huseyin Or ustlendi 1932 1947 arasinda oyunlarda sadece koy erkekleri rol aldi kadin rollerini de erkekler canlandiriyordu Bademler Koyu Tiyatrosu nda sahneye cikan ilk kadin oyuncu koy muhtarinin 14 yasindaki kizi Zeynep Sen oldu Ilan Hatasi oyununda rol alan Zeynep Hanim uc yil oyunculuk yaptiktan sonra evlendi ve esi sahneye cikmasina izin vermedigi icin tiyatroyu birakti Koyluler kadinlarin sahneye cikmasinin onunu actigi icin kendisine saygi duymus ve tiyatro binasi yapildiginda kadin kulisine Zeynep Sen Sozeri adini vermistir Tiyatrounun 2022 yilindaki oyunlari da Zeynep Sen Sozeri ye adanmistir 1961 de Dormen Tiyatrosu nun gelmesi ile koy halki ilk defa profesyonel bir oyun seyretme imkani buldu Dormen Tiyatrosu Refik Erduran in yazdigi Ayi adli oyunu koy meydaninda sahneledi Necati Cumali nin 1950 lerde Urla ya gelmesi ve Bademler koyunu tanidiktan sonra konusu burada gecen Susuz Yaz filminin senaryosunu yazmasi ve Metin Erksan in 1962 te filmi cekmesi ile Bademler Koyu Turkiye de tanindi Cekimleri 9 ay suren filmde figuran olarak koyluler yer almisti 1966 da Atif Yilmaz in yonettigi Yildiz Kenter in basrolde oynadigi Pembe Kadin adli film de koyde cekildi Koyde bir tiyatro binasi yapilmadan once tiyatronun oyunlari okul binasinin duvarinin yanina da seyyar bir sahnede koyun kahvelerinde koylulere ait tutun depolarinda Cesmebasi denen koy meydaninda sahnelenmekteydi Bir tiyatro insa etmek isteyen koylulere koye gelen sanatcilar destek oldu Basta Dormen ve Kenter Tiyatrosu olmak uzere cesitli tiyatro topluluklari koye maddi yardim gonderdi Bina koylulerin emegi ile insa edildi 12 Kasim 1969 da acildi Italyan Cerceveli Tiyatro Sahnesi ozelligindeki tiyatroda baslangicta seyirci koltugu degil okul siralari vardi ve 230 kisilikti Seyirci koltuklari oldugunda 150 kisilik bir salon haline geldi Kadin kulis odasina Zeynep Sen Sozer erkek kulis odasina oyunculardan Huseyin Kinik i Sadi Bey adi verilmistir Tiyatroda her sene 3 4 oyun sergilenmekteydi Ilk temsiller 1999 yilina kadar koyun kurtulus yildonumu olan 6 Mayis gunu yapilmaktaydi 1989 yilinda tiyatronun gelismesi icin bir dernek kuruldu Bademler Kultur ve Sanat Dernegi adli dernek bundan sonra tiyatronun tum masraflarini gelistirilmesi binanin bakimi ile ilgili isleri ustlenmistir 1990 larin basindan itibaren tiytaro calismalari profesyonel tiyatro yonetmeni ile yurutulur Izmir Devlet Tiyatrosu ndan Evren Sertel tiyatronun ilk profesyonel yonetmenidir Bademler Koy Tiyatrosu profesyonel yonetmenle calismaya basladiktan sonra ilk defa yabanci bir eser Ozgurlugun Bedeli sahnelemistir Bu ilk deneyimden sonra Devlet Tiyatrosu ndan farkli yonetmenlerle de calisan Bademli Koy Tiyatrosu daha sik turne duzenlemeye baslamistir Tiyatro Izmir in ilceleri Canakkale Antalya Istanbul Diyarbakir Mersin Ankara da oyunlarini sergilemistir Kardes tiyatrolarBalikliova Koy TiyatrosuKaynakca Bademler in 89 Yillik Tiyatro Gelenegi Izmir Art Izmir art 29 Mart 2022 24 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2024 Fatma Kaya ile soylesi Urla Belediyesi Kent Tarihi ve Arsivi 20 Eylul 2022 24 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2024 a b c Akin Yardimoglu Selin 2019 Turkiye de koy tiyatrosu gelenegi ve bir ornek Bademler Koy Tiyatrosu Dokuz Eylul Universitesi Guzel Sanatlar Enstitusu yuksek lisans tezi Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Urla Bademler Koy Tiyatrosu Yeniden Aciliyor Gercek Gazete 25 Mart 2022 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Bademler Koyu nun 90 Yillik Tiyatro Sevdasi Koy Kahvesi Koy Kahvesi Gazetesi 27 Ocak 2019 24 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2024 Bademler Koyu nun 90 Yillik Tiyatro Sevdasi VOA Turkce 27 Ocak 2019 24 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2024