Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Batı Antarktika buz tabakası (İngilizce kısaltması: WAIS), Transantarktik Dağları'nın batısında uzanan ve Batı Antarktika'yı kaplayan Antarktika kıtasal bir bölümüdür.
Batı Antarktika buz tabakası, deniz bazlı buz tabakası olarak sınıflandırılır. Ross Buz Sahanlığı, ve Amundsen Denizi içine akan buzullar ile çevrilidir.
hacminin yaklaşık 25,4 milyon km3 olduğu tahmin edilmektedir, Batı Antarktika buz tabakası ise bu hacmin yaklaşık %10'unu veya 2,2 milyon km3 içerir. Buzun ağırlığı altında yatan kayaların 0.5 ile 1 kilometre arasında batmasına neden olmuştur. Bu, izostatik çöküntü olarak bilinen bir süreçtir.
Kendi ağırlığının kuvveti altında, buz tabakası deforme olur ve akar. Buz sahile ulaştığında, ya parçalanır ya da su üzerine dışa doğru akmaya devam eder. sonuçta kıtaya yapıştırılmış büyük, yüzen bir buz sahanlığı oluşur.
Buz kütlesi kaybı
Batı Antarktika buz tabakası, Amundsen Denizi, , ve and buzulları bölümlerinde kütlesinden kayıplara uğramaktadır. Veriler kar yağışının azaldığını buz kaybının arttığını ortaya koymaktadır. Bir ön analize göre, kaybettiği kütle ile ve yerine koyduğu kütle arasındaki fark yaklaşık %60'tır. Yalnız bu üç buzulun erimesi dünya çapında deniz seviyesinin yılda yaklaşık 0,24 milimetre yükselmesine neden olmaktadır. Bu eğilimin ivmesinin giderek arttığına dair kanıtlar vardır: 1996-2006 yıllarında Antarktika buz kütlesi kaybında % 75 oranında bir artış olmuştur. As of November 2012 the total mass loss from the West Antarctica is estimated at 118 ± 9 Gt/y mainly from the Amundsen Sea coast. Kasım 2012 itibarıyla başta Amundsen Denizi kıyıları olmak üzere Batı Antarktika buz tabakasının toplam kütle kaybının (118 ± 9 Gt / y) olduğu tahmin edilmektedir.
Potansiyel çöküş
Ocak 2006'da, İngiltere'de hükûmet tarafından hazırlatılan raporda, İngiliz Antarktika Araştırmaları başkanı Chris Rapley, Batı Antarktika buz tabakasının parçalanmaya başladığına dair uyarılar olduğundan bahsetmiştir. Bu parçalanma sonucu, deniz seviyesinin yaklaşık 3.3 metre yükselebileceği varsayımında bulunmuştur. Bir başka varsayıma göre tüm Batı Antarktika buz tabakasının erimiş olması hâlinde, küresel deniz seviyesinin 4.8 m yükseleceği yolundadır. Rapley, buz tabakanın istikrarı hakkındaki endişelerini "Uyanmış bir dev olduğunu söyleyebilirim. Bu gerçek bir endişedir." şeklinde belirterek Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) raporunun revize edilmesi gerektiğini söylemiştir.
Rapley, deniz seviyesinin altında ana kaya üzerindeki Antarktika buz tabakasının parçalarının yeterince hızlı bir şekilde buz tahliyesine başlamasının deniz seviyesinin yükselmesine neden olacağını, Bu değişimin nedenini anlamak amacıyla ne kadar buzun ne kadar zamanda kaybedileceği tahminleri üzerinde acilen durulması gerektiği, Güncel bilgisayar modellerinin sürgülü buz tabakasının üzerindeki sıvı suyun etkisini içerdiğini buz tabakasının gelecekteki davranışı hakkında muhafazakâr tahminlerden kaçınılması gerektiğini belirtmektedir.
Üst düzey NASA bilim adamı ve önde gelen iklim uzmanlarından James E. Hansen ise, sonuçların endişe verici olduğu ve bir levhanın dağılmaya başladığında, bu, hızlı parçalanmanın patlayarak bir devrilme noktasına ulaşabileceği görüşündedir.
ABD ve İngiltere'den kutup buz uzmanları 2007 yılı Mart ayında Batı Antarktika Deniz Seviyesi Tahmini Atölye Çalışması (WALSE) Austin Texas Üniversitesi'nde bir araya geldiler. Çalışmada, Batı Antarktika buz tabakasının gözlenen artış erimesini açıklayan yeni bir hipotez üzerinde tartışılmış, hava sirkülasyonu şekillerindeki değişiklikler sıcaklığın oldukça yüksek artmasına yol açtığını, Antarktika kıyılarında nispeten ılık derin okyanus suyu buz tabakasının kenarında yüzen buz sahanlığındaki erimeyi attırdığı savunulmuştur. Bir okyanus modeli çıkış buzulların çıkışındaki buz sahanlıklarına doğru olan rüzgârlardaki değişikliklerin, deniz tabanındaki derin çukurluklar boyunca su kanlı oluşmasına nasıl neden olabileceğini göstermiştir. Sirkülasyon şekillerindeki değişikliklerin kesin nedeni bilinmemektedir, ancak derin okyanus suyunun sıcaklığındaki oldukça yüksek artışla atmosfer arasındaki bu bağlantı, insan kaynaklı iklim değişikliği nedeniyle Batı Antarktika buz tabakasının hızlandırılmış bir şekilde kaybına neden olabilicek bir mekanizma sağlamaktadır. Batı Antarktika buz tabakasının istikrarsızlık göstermeye başladığını düşündüren uydu verileri bu hipotezi destekler niteliktedir.
Isınma
Batı Antartktika buz tabakası son 50 yıl içinde her on yılda bir 0.1 °C ısınmıştır ve ısınma kış ve bahar aylarında etkili olmuştur. Bu kısmen Doğu Antarktika'daki soğuma ile dengelenmiş olmasına rağmen, bu etki 1980'ler ve 1990'larla sınırlıydı. Antarktika kıta genelindeki 1957'den bu yana her on yılda 0,05 °C ortalama yüzey sıcaklığı artış eğilimi olumlu ve anlamlıdır. Bu ısınmanın en güçlü olduğu yer Antarktika Yarımadası'ndaki buz tabakasındadır. 2012 yılında, 1958'den bu yana buz tabakasının sıcaklık kayıtları yeniden analiz edilmiş ve Batı Antarktika buz tabakasının, önceki tahminlerden 2.4 °C ile neredeyse iki katı ısındığı sonucuna varılmıştır. Bu nedenle Bazı bilim adamları 2002'deki 'da olduğu gibi Batı Antarktika buz tabakasının çökebileceğinden korkmaktadırlar.
Ayrıca bakınız
- Buz Sondaj Projesi
Kaynakça
- ^ Lythe, Matthew B.; Vaughan, David G. (Haziran 2001). "BEDMAP: A new ice thickness and subglacial topographic model of Antarctica". Journal of Geophysical Research. 106 (B6). ss. 11335-11352. Bibcode:2001JGR...10611335L. doi:10.1029/2000JB900449.
- ^ Anderson, John B. (1999). Antarctic marine geology. Cambridge University Press. s. 59. ISBN .
- ^ Ice Shelves, Antarctic and Southern Ocean Coalition 20 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b DOI:10.1029/2008GL033365
- ^ a b Jenny Hogan, "Antarctic ice sheet is an 'awakened giant'" 27 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., New Scientist, February 2, 2005
- ^ DOI:10.1038/ngeo102
- ^ a b DOI:10.1038/nature11621
- ^ Bamber J.L., Riva R.E.M., Vermeersen B.L.A., LeBroq A.M. (2009). "Reassessment of the potential sea-level rise from a collapse of the West Antarctic Ice Sheet". Science. 324 (5929). ss. 901-3. Bibcode:2009Sci...324..901B. doi:10.1126/science.1169335. (PMID) 19443778.
- ^ Bamber J.L., Riva R.E.M., Vermeersen B.L.A., LeBroq A.M. (2009). "Reassessment of the potential sea-level rise from a collapse of the West Antarctic Ice Sheet (Supporting Online Material)". Science. 324 (5929). ss. 901-3. Bibcode:2009Sci...324..901B. doi:10.1126/science.1169335. (PMID) 19443778.
- ^ "West Antarctic ice sheet: Waking the sleeping giant?" 10 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Symposium, February 19, 2006
- ^ Jonathan Leake and Jonathan Milne, "Focus: The climate of fear" 22 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The Sunday Times — Britain, February 19, 2006
- ^ Çalışma sonucu yapılan açıklama için bakınız:Bildiri 7 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2014.
- ^ a b DOI:10.1029/2008GL034939
- ^ Kaufman, Mark (2008) "Escalating Ice Loss Found in Antarctica: Sheets Melting in an Area Once Thought to Be Unaffected by Global Warming" Washington Post (January 14) p. A01 online 4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ DOI:10.1038/nature07669
- ^ Matt McGrath (23 Aralık 2012). "West Antarctic Ice Sheet warming twice earlier estimate". BBC News. 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Şubat 2013.
Dış bağlantılar
- Crystal Ball: Batı Antarktika'nın belirsiz geleceğiyle ilgili kehanette bulunmak için bilim adamlarının yarışı21 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- WAIS – Batı Anatarktika Buz Tabakası Girişimi19 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ABD Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi Antarktika verileri10 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Derin Batı Antarktika buz tabakasının içinde bulunduğu yapı9 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., September 2004
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bati Antarktika buz tabakasi Ingilizce kisaltmasi WAIS Transantarktik Daglari nin batisinda uzanan ve Bati Antarktika yi kaplayan Antarktika kitasal bir bolumudur Daima issiz Bati Antarktika Bati Antarktika buz tabakasi deniz bazli buz tabakasi olarak siniflandirilir Ross Buz Sahanligi ve Amundsen Denizi icine akan buzullar ile cevrilidir hacminin yaklasik 25 4 milyon km3 oldugu tahmin edilmektedir Bati Antarktika buz tabakasi ise bu hacmin yaklasik 10 unu veya 2 2 milyon km3 icerir Buzun agirligi altinda yatan kayalarin 0 5 ile 1 kilometre arasinda batmasina neden olmustur Bu izostatik cokuntu olarak bilinen bir surectir Kendi agirliginin kuvveti altinda buz tabakasi deforme olur ve akar Buz sahile ulastiginda ya parcalanir ya da su uzerine disa dogru akmaya devam eder sonucta kitaya yapistirilmis buyuk yuzen bir buz sahanligi olusur Buz kutlesi kaybiBati Antarktika buz tabakasi Amundsen Denizi ve and buzullari bolumlerinde kutlesinden kayiplara ugramaktadir Veriler kar yagisinin azaldigini buz kaybinin arttigini ortaya koymaktadir Bir on analize gore kaybettigi kutle ile ve yerine koydugu kutle arasindaki fark yaklasik 60 tir Yalniz bu uc buzulun erimesi dunya capinda deniz seviyesinin yilda yaklasik 0 24 milimetre yukselmesine neden olmaktadir Bu egilimin ivmesinin giderek arttigina dair kanitlar vardir 1996 2006 yillarinda Antarktika buz kutlesi kaybinda 75 oraninda bir artis olmustur As of November 2012 the total mass loss from the West Antarctica is estimated at 118 9 Gt y mainly from the Amundsen Sea coast Kasim 2012 itibariyla basta Amundsen Denizi kiyilari olmak uzere Bati Antarktika buz tabakasinin toplam kutle kaybinin 118 9 Gt y oldugu tahmin edilmektedir Topgrafik ve Bathimetrik buz tabakasiz Antarktika haritasi surekli deniz seviyesinde ve buzul sonrasi toparlanma olmaksizinPotansiyel cokus Ocak 2006 da Ingiltere de hukumet tarafindan hazirlatilan raporda Ingiliz Antarktika Arastirmalari baskani Chris Rapley Bati Antarktika buz tabakasinin parcalanmaya basladigina dair uyarilar oldugundan bahsetmistir Bu parcalanma sonucu deniz seviyesinin yaklasik 3 3 metre yukselebilecegi varsayiminda bulunmustur Bir baska varsayima gore tum Bati Antarktika buz tabakasinin erimis olmasi halinde kuresel deniz seviyesinin 4 8 m yukselecegi yolundadir Rapley buz tabakanin istikrari hakkindaki endiselerini Uyanmis bir dev oldugunu soyleyebilirim Bu gercek bir endisedir seklinde belirterek Hukumetlerarasi Iklim Degisikligi Paneli IPCC raporunun revize edilmesi gerektigini soylemistir Rapley deniz seviyesinin altinda ana kaya uzerindeki Antarktika buz tabakasinin parcalarinin yeterince hizli bir sekilde buz tahliyesine baslamasinin deniz seviyesinin yukselmesine neden olacagini Bu degisimin nedenini anlamak amaciyla ne kadar buzun ne kadar zamanda kaybedilecegi tahminleri uzerinde acilen durulmasi gerektigi Guncel bilgisayar modellerinin surgulu buz tabakasinin uzerindeki sivi suyun etkisini icerdigini buz tabakasinin gelecekteki davranisi hakkinda muhafazakar tahminlerden kacinilmasi gerektigini belirtmektedir Ust duzey NASA bilim adami ve onde gelen iklim uzmanlarindan James E Hansen ise sonuclarin endise verici oldugu ve bir levhanin dagilmaya basladiginda bu hizli parcalanmanin patlayarak bir devrilme noktasina ulasabilecegi gorusundedir ABD ve Ingiltere den kutup buz uzmanlari 2007 yili Mart ayinda Bati Antarktika Deniz Seviyesi Tahmini Atolye Calismasi WALSE Austin Texas Universitesi nde bir araya geldiler Calismada Bati Antarktika buz tabakasinin gozlenen artis erimesini aciklayan yeni bir hipotez uzerinde tartisilmis hava sirkulasyonu sekillerindeki degisiklikler sicakligin oldukca yuksek artmasina yol actigini Antarktika kiyilarinda nispeten ilik derin okyanus suyu buz tabakasinin kenarinda yuzen buz sahanligindaki erimeyi attirdigi savunulmustur Bir okyanus modeli cikis buzullarin cikisindaki buz sahanliklarina dogru olan ruzgarlardaki degisikliklerin deniz tabanindaki derin cukurluklar boyunca su kanli olusmasina nasil neden olabilecegini gostermistir Sirkulasyon sekillerindeki degisikliklerin kesin nedeni bilinmemektedir ancak derin okyanus suyunun sicakligindaki oldukca yuksek artisla atmosfer arasindaki bu baglanti insan kaynakli iklim degisikligi nedeniyle Bati Antarktika buz tabakasinin hizlandirilmis bir sekilde kaybina neden olabilicek bir mekanizma saglamaktadir Bati Antarktika buz tabakasinin istikrarsizlik gostermeye basladigini dusunduren uydu verileri bu hipotezi destekler niteliktedir IsinmaBati Antartktika buz tabakasi son 50 yil icinde her on yilda bir 0 1 C isinmistir ve isinma kis ve bahar aylarinda etkili olmustur Bu kismen Dogu Antarktika daki soguma ile dengelenmis olmasina ragmen bu etki 1980 ler ve 1990 larla sinirliydi Antarktika kita genelindeki 1957 den bu yana her on yilda 0 05 C ortalama yuzey sicakligi artis egilimi olumlu ve anlamlidir Bu isinmanin en guclu oldugu yer Antarktika Yarimadasi ndaki buz tabakasindadir 2012 yilinda 1958 den bu yana buz tabakasinin sicaklik kayitlari yeniden analiz edilmis ve Bati Antarktika buz tabakasinin onceki tahminlerden 2 4 C ile neredeyse iki kati isindigi sonucuna varilmistir Bu nedenle Bazi bilim adamlari 2002 deki da oldugu gibi Bati Antarktika buz tabakasinin cokebileceginden korkmaktadirlar Ayrica bakinizBuz Sondaj ProjesiKaynakca Lythe Matthew B Vaughan David G Haziran 2001 BEDMAP A new ice thickness and subglacial topographic model of Antarctica Journal of Geophysical Research 106 B6 ss 11335 11352 Bibcode 2001JGR 10611335L doi 10 1029 2000JB900449 Anderson John B 1999 Antarctic marine geology Cambridge University Press s 59 ISBN 0 521 59317 4 Ice Shelves Antarctic and Southern Ocean Coalition 20 Subat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b DOI 10 1029 2008GL033365 a b Jenny Hogan Antarctic ice sheet is an awakened giant 27 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde New Scientist February 2 2005 DOI 10 1038 ngeo102 a b DOI 10 1038 nature11621 Bamber J L Riva R E M Vermeersen B L A LeBroq A M 2009 Reassessment of the potential sea level rise from a collapse of the West Antarctic Ice Sheet Science 324 5929 ss 901 3 Bibcode 2009Sci 324 901B doi 10 1126 science 1169335 PMID 19443778 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Bamber J L Riva R E M Vermeersen B L A LeBroq A M 2009 Reassessment of the potential sea level rise from a collapse of the West Antarctic Ice Sheet Supporting Online Material Science 324 5929 ss 901 3 Bibcode 2009Sci 324 901B doi 10 1126 science 1169335 PMID 19443778 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link West Antarctic ice sheet Waking the sleeping giant 10 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Symposium February 19 2006 Jonathan Leake and Jonathan Milne Focus The climate of fear 22 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Sunday Times Britain February 19 2006 Calisma sonucu yapilan aciklama icin bakiniz Bildiri 7 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde 7 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2014 a b DOI 10 1029 2008GL034939 Kaufman Mark 2008 Escalating Ice Loss Found in Antarctica Sheets Melting in an Area Once Thought to Be Unaffected by Global Warming Washington Post January 14 p A01 online 4 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde DOI 10 1038 nature07669 Matt McGrath 23 Aralik 2012 West Antarctic Ice Sheet warming twice earlier estimate BBC News 20 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Subat 2013 Dis baglantilarCrystal Ball Bati Antarktika nin belirsiz gelecegiyle ilgili kehanette bulunmak icin bilim adamlarinin yarisi21 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde WAIS Bati Anatarktika Buz Tabakasi Girisimi19 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ABD Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi Antarktika verileri10 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Derin Bati Antarktika buz tabakasinin icinde bulundugu yapi9 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde September 2004