Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Baumrind'in ebeveynlik stilleri, gelişim psikoloğu 'in 1960'larin başında yaptığı araştırmalara dayanarak öne sürdüğü anne baba tutumu sınıflandırmasıdır.
Baumrind, 1966, 1967 ve 1973 yıllarında okul öncesi çağda çocuklar üzerine yaptığı araştırmalarla ebeveynlik tutumu sınıflandırmalarına öncülük etmiştir. Baumrind okul öncesi dönemdeki çocukları ev ortamında gözleyerek, laboratuvar ortamında ebeveyn-çocuk iletişimine odaklanarak ebeveynliğin şu dört özelliği inceledi: ebeveyn kontrolü, ebeveyn desteği, çocuktan olgunluk beklentisi, ebeveyn-çocuk iletişiminde açıklık. Araştırmacı, bu özelliklere dayanarak üç farklı ebeveynlik tarzı olduğunu öne sürmüş ve bu tarzlar "otoriter", "demokratik" ve "izin verici" olarak adlandırılmıştır.
1983 yılında Standford Üniversitesi'nden Eleanor Maccoby ve John Martin adlı araştırmacılar, Baumrind'den farklı olarak ebeveynliği, ebeveynin çocuğu kabulü (duyarlığı) ve çocuğa yönelik talepkârlığı boyutları açısından incelediler ve buna dayanarak Baumrind'in tipolojisindeki "izin verici ebeveynlik tutumu"nu ikiye ayırdılar. Böylece Baumrind'in ebeveynlik stillerini dört ebeveynlik tarzı içerecek şekilde geliştirdiler: "otoriter", "demokratik", "izin verici-hoşgörülü", "izin verici-ihmalkâr". Ebeveyn tutumlarıyla ilgili Türkiye’de yapılan araştırmalar çoğunlukla Maccoby ve Martin’in (1983) sınıflamasını kullanmaktadır.
Maccoby ve Martin’in sınıflaması
Demokratik ebeveynlik
Baumrind'in çalışmasında "authoritative" (güvenilir, sözünü geçirir) olarak adlandırdığı, Türkçede "demokratik" ebeveynlik olarak isimlendirilen ebeveynlik tutumunu benimseyen anne ve babalar, hem çocuklarına karşı sabırlı ve ilgilidir hem de onlardan talepleri yüksektir. Çocuklarının uymasını bekledikleri kuralları ve yönergeleri belirler, davranışlarının ardındaki nedenleri çocuklarıyla paylaşırlar. Çocuk davranışlarının kabahatli olması durumunda ebeveynler yol gösterici olur fakat kontrolü ellerinde tutarlar. Maccoby ve Martin'e göre bu stile sahip ebeveynler, hem duyarlılık/kabul-ilgi hem de kontrol boyutlarında yüksek değerler alırlar.
Maccoby ve Martin'in yaptığı çalışmalarda demokratik ailelerde yetişen çocukların, otoriter ve izin verici ailelerde yetişenlere kıyasla, akademik yeterlik, sosyal gelişim, benlik saygısı ve ruh sağlığı gibi ölçümlerde daha yüksek puan aldıkları görülmüştür. Benzer sonuçlar daha sonra başka çalışmalarda da alınmıştır. Örneğin Dornbusch ve arkadaşları tarafından 1987 tarihli bir araştırmada ergenin akademik başarısı ile ana-babanın demokratik ebeveynlik tutumunu benimsemesi arasından olumlu yönde ilişki bulunmuştur. Lamborn ve arkadaşları 1991'de yaptıkları çalışmada 14-18 yaş arası gençleri psikososyal gelişim, akademik yeterlik ve problemli davranışlar açısından dört temel ebeveynlik stili temelinde karşılaştırmış, ebeveynlerini demokratik olarak değerlendiren ergenlerin akademik yeterlik ve psikososyal gelişiminin yüksek, problemli davranışlarının düşük olduğunu ortaya koymuştur.
Otoriter ebeveynlik
Otoriter ebeveynler, koydukları kurallara çocuklarının koşulsuz uymasını ve itaat etmesini beklerler. Kurallara uymadıklarında çocuklara ceza uygularlar. Demokratik ebeveynlerden farklı olarak çocuğa duyarlıkları düşüktür. Ebeveyn ile çocuklar arasında pek fazla görüş alışverişi olmaz, çocukların kendilerine söylenenleri sorgulamadan kabul etmesi beklenir.
Diana Baumrind'in 1968 tarihli çalışmasında otoriter ailede yetişen çocukların mutsuz, kaygılı, saldırganca davranış gösterme eğilimi yüksek olduğu görülmüştür.
Türkiye’de ağırlıklı olarak geleneksel otoriter ebeveyn tutumları görüldüğü ancak sosyo-ekonomik düzeyin artmasıyla ve kırdan kente göçle beraber daha demokratik ebeveyn tutumlarının benimsendiği ifade edilmektedir.
İzin verici-hoşgörülü ebeveynlik
İzin verici- hoşgörülü ebeveynlik tutumunu benimseyenler çocuklarına yüksek düzeyde ilgi gösterir ve çocukların yönelik talepleri düşüktür, onların davranışlarına sınırlama koymazlar. Çocukların kendi davranışlarını düzenlemelerine ve kendi kararlarını vermelerine izin veren, saldırganlık gibi olumsuz hareketlerini kabullenen, çok az kural koyan ve çocuklarından görevleri yerine getirme konusunda az talepte bulunan ebeveynlerdir.
İzin verici- ihmalkâr ebeveynlik
İzin verici- ihmalkâr ebeveynlik tutumunun benimseyenler, düşük düzeyde duyarlılık ve düşük düzeyde talepkârlık sergiler. Çocuğunu ihmal eden; onu önemsemeyen; çocuğunu kendisine belli bir mesafede tutmak isteyen ebeveynlerdir. Çocuklarına ayıracak zaman ve enerjileri yok gibidir. Onların okulu ya da okul dışı faaliyetleri ile ilgilenmez; temel ihtiyaçlarını karşılar ama çocuklarına yakınlık göstermezler. Araştırmalar, bu tür ebeveynlerin çocuklarının saldırganlık eğilimi yüksek, akademik başarısı düşük, erkan yaşta içki ve sigara tüketimine başlayan, duygusal kontrolü zayıf bireyler olduklarını gösterir.
Ebeveynlik tarzlarının çocuklar üzerindeki etkisi
Ebeveynlik tarzlarının çocuklar üzerindeki etkisi hakkında çeşitli araştırmacıların yürüttüğü araştırmalardan elde edilen bulguların bazıları şu şekilde özetlenmiştir.
- Otoriter ebeveynlik tarzını benimseyen ailelerin çocukları genellikle itaatkar ve yetkin olurlar, ancak bunlar mutluluk, sosyal yeterlilik ve öz saygıları düşük.
- Demokratik ebeveynlik tarzları, mutlu, yetenekli ve başarılı çocuklarla sonuçlanma eğilimindedir
- İzin verici ebeveynlik tarzını benimseyen ailelerin çocukları genellikle mutluluk ve öz-denetim açısından düşük değerler alır. Bu çocukların otoriteyle ilgili sorunlar yaşamaları ve okulda kötü performans gösterme eğiliminde olmaları daha olasıdır.
- İlgisiz ebeveynlik tarzını benimsemiş ailelerin çocuklar, tüm yaşam alanlarına dair ölçümlerde en düşük sırada yer alır. Bu çocuklar öz denetimden yoksun olma eğilimindedir, öz saygıları düşüktür ve akranlarından daha az yetkinlerdir.
Kaynakça
- ^ a b . Verywell Mind (İngilizce). 28 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2021.
- ^ a b c Yılmaz, Ayşen (1999). (PDF). Türk Psikoloji Yazıları. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2021.
- ^ a b c d Saylik, F. Zeynep; Yalçin, Meral GEZİCİ (28 Aralık 2018). "Otoriter veya Demokratik Ebeveyn Tutumunun ve Ebeveyne Bağlanma Biçiminin Suçluluk ve Utanç Duygularına Etkisinin Yarı-Deneysel Yöntemle İncelenmesi". Psikoloji Çalışmaları. 38 (2): 95-127. ISSN 1304-4680.[]Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: ":3" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Baumrind, Diana (1966). "Effects of Authoritative Parental Control on Child Behavior". Child Development. 37 (4): 887-907. doi:10.2307/1126611. ISSN 0009-3920. 10 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2021.
- ^ Karabulut, Hilal; Şendil, Gül. "Okul Öncesi Dönemdeki Baba Katılımının Ebeveyn Tutumlarına göre İncelenmesi" (PDF). Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi. 10 Aralık 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Aralık 2021.
- ^ Dornbusch, Sanford M.; Ritter, Philip L.; Leiderman, P. Herbert; Roberts, Donald F.; Fraleigh, Michael J. (1987). "The Relation of Parenting Style to Adolescent School Performance". Child Development. 58 (5): 1244-1257. doi:10.2307/1130618. ISSN 0009-3920. 19 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2021.
- ^ Lamborn, Susie D.; Mounts, Nina S.; Steinberg, Laurence; Dornbusch, Sanford M. (1991). "Patterns of Competence and Adjustment among Adolescents from Authoritative, Authoritarian, Indulgent, and Neglectful Families". Child Development. 62 (5): 1049-1065. doi:10.2307/1131151. ISSN 0009-3920. 10 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Baumrind in ebeveynlik stilleri gelisim psikologu in 1960 larin basinda yaptigi arastirmalara dayanarak one surdugu anne baba tutumu siniflandirmasidir Ebeveynlerin cocuga kontrolu yuksek iken yakinlik ilgisi dusuk olursa otoriter hem kontrolu hem yakinlik ilgisi yuksek olursa demokratik cocuga kontrolleri dusuk fakat yakinlik ilgileri yuksek olursa izin verici hosgorulu hem kontrolleri hem yakinlik ilgileri dusuk olursa izin verici ihmalkar olarak siniflandirilir Baumrind 1966 1967 ve 1973 yillarinda okul oncesi cagda cocuklar uzerine yaptigi arastirmalarla ebeveynlik tutumu siniflandirmalarina onculuk etmistir Baumrind okul oncesi donemdeki cocuklari ev ortaminda gozleyerek laboratuvar ortaminda ebeveyn cocuk iletisimine odaklanarak ebeveynligin su dort ozelligi inceledi ebeveyn kontrolu ebeveyn destegi cocuktan olgunluk beklentisi ebeveyn cocuk iletisiminde aciklik Arastirmaci bu ozelliklere dayanarak uc farkli ebeveynlik tarzi oldugunu one surmus ve bu tarzlar otoriter demokratik ve izin verici olarak adlandirilmistir 1983 yilinda Standford Universitesi nden Eleanor Maccoby ve John Martin adli arastirmacilar Baumrind den farkli olarak ebeveynligi ebeveynin cocugu kabulu duyarligi ve cocuga yonelik talepkarligi boyutlari acisindan incelediler ve buna dayanarak Baumrind in tipolojisindeki izin verici ebeveynlik tutumu nu ikiye ayirdilar Boylece Baumrind in ebeveynlik stillerini dort ebeveynlik tarzi icerecek sekilde gelistirdiler otoriter demokratik izin verici hosgorulu izin verici ihmalkar Ebeveyn tutumlariyla ilgili Turkiye de yapilan arastirmalar cogunlukla Maccoby ve Martin in 1983 siniflamasini kullanmaktadir Maccoby ve Martin in siniflamasiDemokratik ebeveynlik Baumrind in calismasinda authoritative guvenilir sozunu gecirir olarak adlandirdigi Turkcede demokratik ebeveynlik olarak isimlendirilen ebeveynlik tutumunu benimseyen anne ve babalar hem cocuklarina karsi sabirli ve ilgilidir hem de onlardan talepleri yuksektir Cocuklarinin uymasini bekledikleri kurallari ve yonergeleri belirler davranislarinin ardindaki nedenleri cocuklariyla paylasirlar Cocuk davranislarinin kabahatli olmasi durumunda ebeveynler yol gosterici olur fakat kontrolu ellerinde tutarlar Maccoby ve Martin e gore bu stile sahip ebeveynler hem duyarlilik kabul ilgi hem de kontrol boyutlarinda yuksek degerler alirlar Maccoby ve Martin in yaptigi calismalarda demokratik ailelerde yetisen cocuklarin otoriter ve izin verici ailelerde yetisenlere kiyasla akademik yeterlik sosyal gelisim benlik saygisi ve ruh sagligi gibi olcumlerde daha yuksek puan aldiklari gorulmustur Benzer sonuclar daha sonra baska calismalarda da alinmistir Ornegin Dornbusch ve arkadaslari tarafindan 1987 tarihli bir arastirmada ergenin akademik basarisi ile ana babanin demokratik ebeveynlik tutumunu benimsemesi arasindan olumlu yonde iliski bulunmustur Lamborn ve arkadaslari 1991 de yaptiklari calismada 14 18 yas arasi gencleri psikososyal gelisim akademik yeterlik ve problemli davranislar acisindan dort temel ebeveynlik stili temelinde karsilastirmis ebeveynlerini demokratik olarak degerlendiren ergenlerin akademik yeterlik ve psikososyal gelisiminin yuksek problemli davranislarinin dusuk oldugunu ortaya koymustur Otoriter ebeveynlik Otoriter ebeveynler koyduklari kurallara cocuklarinin kosulsuz uymasini ve itaat etmesini beklerler Kurallara uymadiklarinda cocuklara ceza uygularlar Demokratik ebeveynlerden farkli olarak cocuga duyarliklari dusuktur Ebeveyn ile cocuklar arasinda pek fazla gorus alisverisi olmaz cocuklarin kendilerine soylenenleri sorgulamadan kabul etmesi beklenir Diana Baumrind in 1968 tarihli calismasinda otoriter ailede yetisen cocuklarin mutsuz kaygili saldirganca davranis gosterme egilimi yuksek oldugu gorulmustur Turkiye de agirlikli olarak geleneksel otoriter ebeveyn tutumlari goruldugu ancak sosyo ekonomik duzeyin artmasiyla ve kirdan kente gocle beraber daha demokratik ebeveyn tutumlarinin benimsendigi ifade edilmektedir Izin verici hosgorulu ebeveynlik Izin verici hosgorulu ebeveynlik tutumunu benimseyenler cocuklarina yuksek duzeyde ilgi gosterir ve cocuklarin yonelik talepleri dusuktur onlarin davranislarina sinirlama koymazlar Cocuklarin kendi davranislarini duzenlemelerine ve kendi kararlarini vermelerine izin veren saldirganlik gibi olumsuz hareketlerini kabullenen cok az kural koyan ve cocuklarindan gorevleri yerine getirme konusunda az talepte bulunan ebeveynlerdir Izin verici ihmalkar ebeveynlik Izin verici ihmalkar ebeveynlik tutumunun benimseyenler dusuk duzeyde duyarlilik ve dusuk duzeyde talepkarlik sergiler Cocugunu ihmal eden onu onemsemeyen cocugunu kendisine belli bir mesafede tutmak isteyen ebeveynlerdir Cocuklarina ayiracak zaman ve enerjileri yok gibidir Onlarin okulu ya da okul disi faaliyetleri ile ilgilenmez temel ihtiyaclarini karsilar ama cocuklarina yakinlik gostermezler Arastirmalar bu tur ebeveynlerin cocuklarinin saldirganlik egilimi yuksek akademik basarisi dusuk erkan yasta icki ve sigara tuketimine baslayan duygusal kontrolu zayif bireyler olduklarini gosterir Ebeveynlik tarzlarinin cocuklar uzerindeki etkisiEbeveynlik tarzlarinin cocuklar uzerindeki etkisi hakkinda cesitli arastirmacilarin yuruttugu arastirmalardan elde edilen bulgularin bazilari su sekilde ozetlenmistir Otoriter ebeveynlik tarzini benimseyen ailelerin cocuklari genellikle itaatkar ve yetkin olurlar ancak bunlar mutluluk sosyal yeterlilik ve oz saygilari dusuk Demokratik ebeveynlik tarzlari mutlu yetenekli ve basarili cocuklarla sonuclanma egilimindedir Izin verici ebeveynlik tarzini benimseyen ailelerin cocuklari genellikle mutluluk ve oz denetim acisindan dusuk degerler alir Bu cocuklarin otoriteyle ilgili sorunlar yasamalari ve okulda kotu performans gosterme egiliminde olmalari daha olasidir Ilgisiz ebeveynlik tarzini benimsemis ailelerin cocuklar tum yasam alanlarina dair olcumlerde en dusuk sirada yer alir Bu cocuklar oz denetimden yoksun olma egilimindedir oz saygilari dusuktur ve akranlarindan daha az yetkinlerdir Kaynakca a b Verywell Mind Ingilizce 28 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Aralik 2021 a b c Yilmaz Aysen 1999 PDF Turk Psikoloji Yazilari 6 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Aralik 2021 a b c d Saylik F Zeynep Yalcin Meral GEZICI 28 Aralik 2018 Otoriter veya Demokratik Ebeveyn Tutumunun ve Ebeveyne Baglanma Biciminin Sucluluk ve Utanc Duygularina Etkisinin Yari Deneysel Yontemle Incelenmesi Psikoloji Calismalari 38 2 95 127 ISSN 1304 4680 olu kirik baglanti Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 3 adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Baumrind Diana 1966 Effects of Authoritative Parental Control on Child Behavior Child Development 37 4 887 907 doi 10 2307 1126611 ISSN 0009 3920 10 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2021 Karabulut Hilal Sendil Gul Okul Oncesi Donemdeki Baba Katiliminin Ebeveyn Tutumlarina gore Incelenmesi PDF Yasam Becerileri Psikoloji Dergisi 10 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Aralik 2021 Dornbusch Sanford M Ritter Philip L Leiderman P Herbert Roberts Donald F Fraleigh Michael J 1987 The Relation of Parenting Style to Adolescent School Performance Child Development 58 5 1244 1257 doi 10 2307 1130618 ISSN 0009 3920 19 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2021 Lamborn Susie D Mounts Nina S Steinberg Laurence Dornbusch Sanford M 1991 Patterns of Competence and Adjustment among Adolescents from Authoritative Authoritarian Indulgent and Neglectful Families Child Development 62 5 1049 1065 doi 10 2307 1131151 ISSN 0009 3920 10 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2021