Bayram Curri (16 Ocak 1862 – 29 Mart 1925) Arnavutluk'un bağımsızlığı için mücadele eden, daha sonra 1913 Londra Antlaşması'nın ardından Kosova ile birleşmek için mücadele eden Arnavut kabile reisi, siyasetçi ve aktivisttir. Ölümünden sonra kendisine Arnavutluk Kahramanı unvanı verilmiştir.
Bayram Curri | |
---|---|
Devlet bakanı | |
Görev süresi 27 Mart 1920 - 14 Kasım 1920 | |
Arnavutluk Meclisi üyesi | |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 16 Ocak 1862 Rahofça |
Ölüm | 29 Mart 1925 (63 yaşında) Dragobi |
Milliyeti | Arnavut |
Ödülleri | Halkın Kahramanı |
İmzası |
Erken dönem hayatı
Bajram Curri, 1862 veya 1866'da Rahovça'da doğdu. Kaynakların çoğu doğum yılını 1862 olarak belirtirken, yakın zamanda keşfedilen pasaporta dayanan daha yeni kaynaklar 1866'yı göstermektedir. Ailesi, önce Krasniki'de (şimdiki Tropojë) daha sonra Kosova'nın Gjakova bölgesindendir. Bayram Curri'nin doğumunda, Curri ailesi, Rahovça'da Krushë e Madhe'deki Osmanlı hapishanesine götürüldü; babası Şakir Curri Ağa, ağır vergiler ve asker alımı nedeniyle Krasniki'de Osmanlılara isyan çıkarmış ve onlar tarafından tutuklanmıştı. Şakir Ağa Curri, Yakovalı Abdullah Paşa Dreni'nin güvenilir bir adamıydı ve görünüşe göre vergi toplama prosedürlerinde ve Paşa Dreni'nin bölgedeki seferlerini cezalandırmada etkili olmuştu. Mehmed Ali Paşa'ya düzenlenen saldırı sırasında Paşa Dreni'ye yardım etti ve Prizren İttifakı güçleri tarafından yapılan bu saldırıda Mehmed Ali Paşa öldürüldü.
Kariyeri
Bugünkü Arnavutluk ve Sırbistan bölgeleri Osmanlı kontrolü altındayken, Curri Arnavutların çıkarlarını temsil ediyordu.
1885-1886 yılları arasında Rıza Bey Yakova ile on yıl süren bir kavgaya girdi ve ancak padişahın gönderdiği ve her ikisine de askeri komuta ve rütbe veren bir elçi ile Curri'nin Priştine'de jandarma komutanı olmasıyla sona erdi. Sultan II. Abdülhamid, yönetmek için, Curri gibi yerel liderleri Osmanlı sistemine dahil etmek için ayrıcalıklar ve hükûmet pozisyonları vererek himaye ağlarını kullandı.. 1893'te Kosova'da liderliğindeki ve Osmanlı ordusu tarafından hızla bastırılan bir isyana katıldı. 1899'da Zeka'nın İpek İttifakı'nın kurucu üyesi oldu. 1906'da Arnavutluk'un Kurtuluşu için Gizli Komite'nin (Başkurtimi Topluluğu) Yakova şubesinin kurucularından biri ve etkili bir üye oldu.
Dönemin milliyetçi duyguları olan bazı eğitimli Arnavutlar gibi Curri, farklı dinlerden Arnavutların birliğini İskender Bey bayrağı altında destekledi ve Arnavutlara fayda sağlayan hükûmet reformlarından yanaydı.Jön Türk Devrimi (1908) sırasında Galib Bey, Arnavut liderler Necip Draga, ve Bayram Curri'yi Ferizovik'teki bir toplantıya katılmaya ve anayasal restorasyonu desteklemek için "dış müdahale" korkusuyla kalabalığı etkilemek için nüfuzlarını kullandırmaya ikna etmeyi başardı.31 Mart Vakası sırasında, daha büyük Osmanlı ordusuna yardım eden 15.000 gönüllü arasında, Çerçiz Topulli ile birlikte Curri, İstanbul'da isyanı bastırmak için 8.000 Arnavut'u seferber etti. Jön Türklerin baskıcı faaliyetleri ve tutmadıkları vaatleri, Curri'nin Osmanlı yetkililerine karşı militan faaliyetlerine devam etmesine neden oldu. 1912'de, Arnavutlar ve Osmanlı yetkilileri arasındaki kötüleşen durum nedeniyle, Curri, 20 Mayıs'ta Yunik'te Jön Türk hükûmetine savaş açmak için bir besa (yemin) verildiği bir toplantıda diğer Arnavut liderlerle birlikte hazır bulundu. Türklere karşı Priştineli Hasan Bey, İsa Bolatin, Themistokli Gërmenji ve diğerleriyle birlikte savaşan 1912 Arnavut İsyanı'nda aktif bir rol oynadı. 18 Ağustos'ta, Priştineli Hasan Bey liderliğindeki ılımlı grup Curri'yi ve muhafazakar grubun diğer liderleri İdris Sefer, Rıza Bey Yakova ve İsa Bolatin'i Osmanlılarla Arnavutluk sosyopolitik ve kültürel haklar için yapılan anlaşmayı kabul etmeye ikna etmeyi başardı. 1912'de Jön Türklere karşı başarıyla savaştı. 1912 ayaklanması sırasında, isyancıların taleplerine Osmanlı'nın yanıt vermesini beklerken, Curri ve isyanın diğer liderleri, kuvvetlerine 12-15 Ağustos'ta ele geçirilen Üsküp'e doğru ilerlemelerini emretti.
I. Dünya Savaşı sırasında 20 Ekim 1914'te Bayram Curri, İsa Bolatin, Bulgar komitacıları ve Avusturya-Macaristan subaylarının önderliğinde 1.000 Arnavut, Yakova yakınlarındaki bir Karadağ üssüne saldırdı ve yanlarında iki tepe topçu parçası aldı. Karadağ ordusu daha sonra onları kuşattı ve mağlup etti ve onları Arnavutluk topraklarına itti. 1915'te Kosova Milli Savunma Komitesi'nin kurucu üyesi oldu. Bu örgüt daha sonra Komintern ile ilişkiler kurdu ve Curri daha sonra Aralık 1921'de Viyana'daki Sovyet bakanına şöyle dedi: "Arnavut halkı, sınırlarının acımasız ve kanlı tarihsel düşüncelere dayanarak değil, bugün gerçekten var olan duruma dayanarak belirlenmesini sabırsızlıkla bekliyor. Sovyet Rusya'nın yakın gelecekte Avrupa'nın sınırlarını özellikle Balkanlar'da adil bir şekilde belirleyebileceğine dair kesin inançla, büyük Sovyet hükümetinin o zaman adil taleplerimizi yerine getirmesi için dua ediyorum."
1920'deki Loşna Kongresi'nin ardından Arnavutluk kabinesinde devlet bakanı oldu. Arnavutluk siyasetinde kendisini, Ahmet Zogoğlu'ya karşı Fan Noli'nin sol güçleriyle özdeşleştirdi. Aralık 1921'de istikrarsız Priştineli Hasan Bey hükûmetinde Zogoğlu'nun yerine Savaş Bakanı oldu. Ancak birkaç gün içinde Zogoğlu, Mat aşiretlerini topladı ve hükûmeti devirerek Priştineli Hasan Bey, Curri ve diğerlerini kuzeye kaçmaya zorladı. Mart 1922'de Curri ve Priştineli Hasan Bey, başarılı olamayan Zogoğlu'ya karşı bir isyan başlattı. İsyan, asi komutanlardan birini teslim olmaya ikna eden İngiltere'nin Arnavutluk büyükelçisi Harry Eyres'in çabaları nedeniyle Prenk Pervizi tarafından 8 Mart 1922'de bastırıldı. İki yıl sonra, Zogoğlu güçlerinden kaçmak için dağlarda kalarak, Zogoğlu'ya karşı Haziran 1924 Burjuva-Demokratik Devrimi'ni başlatan silah çağrısını yaptı.
Devrimin yenilgisinin ardından Curri, Zogoğlu'ya muhalefetini sürdürdü. 29 Mart 1925'te Dragobi yakınlarındaki bir mağarada saklanırken Zogoğlu birlikleri tarafından kuşatıldı. Kendi hayatlarının bağışlanması karşılığında arkadaşları tarafından öldürüldü.
Yıllar sonra, 1952'de Dragobi şehrine Bayram Curri'nin adı verildi.
Kaynakça
- ^ "Qendra Mbarëkombëtare e Koleksionistëve Shqiptarë". 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mart 2021.
- ^ Një foto e rrallë, Bajram Curri i vrarë te shpella e Dragobisë [A rare photo, Bajram Curri killed at Dragobi cave] (Arnavutça), Koha, 2 Ağustos 2013, 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 9 Mart 2021
- ^ . 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2019.
- ^ Aleks Buda (2000), Shkrime historike, 4, Shtëpia Botuese "8 Nëntori", s. 171, ISBN ,
Bajram Curri lindi më 1862 në rrugën për në burg në Gjakovë, ku po e shpinin familjen e tij nga Krasniqja turqit si hakmarrje kundër të atit, që kish udhëhequr një nga kryengritjet e shumta të malësorëve kundër taksave të rënda dhe rekrutimit ...
- ^ Shukri Rahimi (1969), Vilajeti i Kosovës më 1878-1912, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Mësimore i Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës, s. 61, OCLC 3878952
- ^ "Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie", Gjurmime Albanologjike : Folklor Dhe Etnologji, Instituti Albanologijik i Prishtinës, s. 28, 1979, ISSN 0350-7998, OCLC 260175827
- ^ Ali Hadri (1976), Kosova, 5, Enti i Historisë së Kosovës, s. 240, OCLC 4032760
- ^ Gawrych 2006, ss. 133-134.
- ^ Gawrych 2006, s. 139.
- ^ Malcolm, Noel. Kosovo: A Short History. New York: New York University Press. 1999. p. 232.
- ^ a b c Elsie, p. 93.
- ^ Vickers, Miranda. The Albanians: A Modern History. New York: I.B. Tauris & Co Ltd. 1999. p. 51.
- ^ Skendi 1967, s. 209.
- ^ a b Hanioğlu 2001, s. 272.
- ^ Hanioğlu, M. Șükrü (2001). Preparation for a Revolution: The Young Turks, 1902-1908. Oxford University Press. ss. 314-315. ISBN .
- ^ Gawrych 2006, s. 167.
- ^ Elsie, p. 93, Malcolm pp. 237-238.
- ^ Skendi 1967, s. 428.
- ^ Gawrych 2006, s. 192.
- ^ Pollo, Stefanaq & Arben Puto. The History of Albania: From its Origins to the Present Day. London: Routledge & Kegan Paul Ltd. 1981. p. 144. Vickers, pp. 65-66.
- ^ Skendi 1967, s. 437.
- ^ Gawrych, George (2006). The Crescent and the Eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913. Londra: IB Tauris. s. 195. ISBN .
- ^ Skendi, Stavro (1967). The Albanian national awakening. Princeton: Princeton University Press. s. 436. ISBN .
- ^ "Наше бојиште: Борба са Арнаутима", Стража (276), s. 3, 22 Ekim 1914, 26 Mart 2021 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 9 Mart 2021
- ^ Vickers, p. 91.
- ^ Pano, Nicholas C. The People's Republic of Albania. Baltimore, MD: The Johns Hopkins Press. 1968. pp. 27-28.
- ^ Vickers, p. 101. Pollo & Puto, pp. 187-188.
- ^ Vickers, pp. 104-105.
- ^ Vickers, p. 106. Malcolm, p. 277.
- ^ Pollo & Puto, p. 192. Vickers, p. 111.
- ^ Pjeter Hidri, Gjeneral Prenk Pervizi, Toena, Tirana, 2002.
- ^ Elsie, Robert (1990). Albanien im Umbruch: Eine Bestandsaufnahme. R. Oldenbourg. s. 211. ISBN . 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mart 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bayram Curri 16 Ocak 1862 29 Mart 1925 Arnavutluk un bagimsizligi icin mucadele eden daha sonra 1913 Londra Antlasmasi nin ardindan Kosova ile birlesmek icin mucadele eden Arnavut kabile reisi siyasetci ve aktivisttir Olumunden sonra kendisine Arnavutluk Kahramani unvani verilmistir Bayram CurriDevlet bakaniGorev suresi 27 Mart 1920 14 Kasim 1920Arnavutluk Meclisi uyesiKisisel bilgilerDogum 16 Ocak 1862 1862 01 16 RahofcaOlum 29 Mart 1925 63 yasinda DragobiMilliyeti ArnavutOdulleri Halkin KahramaniImzasiErken donem hayatiBajram Curri 1862 veya 1866 da Rahovca da dogdu Kaynaklarin cogu dogum yilini 1862 olarak belirtirken yakin zamanda kesfedilen pasaporta dayanan daha yeni kaynaklar 1866 yi gostermektedir Ailesi once Krasniki de simdiki Tropoje daha sonra Kosova nin Gjakova bolgesindendir Bayram Curri nin dogumunda Curri ailesi Rahovca da Krushe e Madhe deki Osmanli hapishanesine goturuldu babasi Sakir Curri Aga agir vergiler ve asker alimi nedeniyle Krasniki de Osmanlilara isyan cikarmis ve onlar tarafindan tutuklanmisti Sakir Aga Curri Yakovali Abdullah Pasa Dreni nin guvenilir bir adamiydi ve gorunuse gore vergi toplama prosedurlerinde ve Pasa Dreni nin bolgedeki seferlerini cezalandirmada etkili olmustu Mehmed Ali Pasa ya duzenlenen saldiri sirasinda Pasa Dreni ye yardim etti ve Prizren Ittifaki gucleri tarafindan yapilan bu saldirida Mehmed Ali Pasa olduruldu KariyeriBugunku Arnavutluk ve Sirbistan bolgeleri Osmanli kontrolu altindayken Curri Arnavutlarin cikarlarini temsil ediyordu 1885 1886 yillari arasinda Riza Bey Yakova ile on yil suren bir kavgaya girdi ve ancak padisahin gonderdigi ve her ikisine de askeri komuta ve rutbe veren bir elci ile Curri nin Pristine de jandarma komutani olmasiyla sona erdi Sultan II Abdulhamid yonetmek icin Curri gibi yerel liderleri Osmanli sistemine dahil etmek icin ayricaliklar ve hukumet pozisyonlari vererek himaye aglarini kullandi 1893 te Kosova da liderligindeki ve Osmanli ordusu tarafindan hizla bastirilan bir isyana katildi 1899 da Zeka nin Ipek Ittifaki nin kurucu uyesi oldu 1906 da Arnavutluk un Kurtulusu icin Gizli Komite nin Baskurtimi Toplulugu Yakova subesinin kurucularindan biri ve etkili bir uye oldu Donemin milliyetci duygulari olan bazi egitimli Arnavutlar gibi Curri farkli dinlerden Arnavutlarin birligini Iskender Bey bayragi altinda destekledi ve Arnavutlara fayda saglayan hukumet reformlarindan yanaydi Jon Turk Devrimi 1908 sirasinda Galib Bey Arnavut liderler Necip Draga ve Bayram Curri yi Ferizovik teki bir toplantiya katilmaya ve anayasal restorasyonu desteklemek icin dis mudahale korkusuyla kalabaligi etkilemek icin nufuzlarini kullandirmaya ikna etmeyi basardi 31 Mart Vakasi sirasinda daha buyuk Osmanli ordusuna yardim eden 15 000 gonullu arasinda Cerciz Topulli ile birlikte Curri Istanbul da isyani bastirmak icin 8 000 Arnavut u seferber etti Jon Turklerin baskici faaliyetleri ve tutmadiklari vaatleri Curri nin Osmanli yetkililerine karsi militan faaliyetlerine devam etmesine neden oldu 1912 de Arnavutlar ve Osmanli yetkilileri arasindaki kotulesen durum nedeniyle Curri 20 Mayis ta Yunik te Jon Turk hukumetine savas acmak icin bir besa yemin verildigi bir toplantida diger Arnavut liderlerle birlikte hazir bulundu Turklere karsi Pristineli Hasan Bey Isa Bolatin Themistokli Germenji ve digerleriyle birlikte savasan 1912 Arnavut Isyani nda aktif bir rol oynadi 18 Agustos ta Pristineli Hasan Bey liderligindeki ilimli grup Curri yi ve muhafazakar grubun diger liderleri Idris Sefer Riza Bey Yakova ve Isa Bolatin i Osmanlilarla Arnavutluk sosyopolitik ve kulturel haklar icin yapilan anlasmayi kabul etmeye ikna etmeyi basardi 1912 de Jon Turklere karsi basariyla savasti 1912 ayaklanmasi sirasinda isyancilarin taleplerine Osmanli nin yanit vermesini beklerken Curri ve isyanin diger liderleri kuvvetlerine 12 15 Agustos ta ele gecirilen Uskup e dogru ilerlemelerini emretti I Dunya Savasi sirasinda 20 Ekim 1914 te Bayram Curri Isa Bolatin Bulgar komitacilari ve Avusturya Macaristan subaylarinin onderliginde 1 000 Arnavut Yakova yakinlarindaki bir Karadag ussune saldirdi ve yanlarinda iki tepe topcu parcasi aldi Karadag ordusu daha sonra onlari kusatti ve maglup etti ve onlari Arnavutluk topraklarina itti 1915 te Kosova Milli Savunma Komitesi nin kurucu uyesi oldu Bu orgut daha sonra Komintern ile iliskiler kurdu ve Curri daha sonra Aralik 1921 de Viyana daki Sovyet bakanina soyle dedi Arnavut halki sinirlarinin acimasiz ve kanli tarihsel dusuncelere dayanarak degil bugun gercekten var olan duruma dayanarak belirlenmesini sabirsizlikla bekliyor Sovyet Rusya nin yakin gelecekte Avrupa nin sinirlarini ozellikle Balkanlar da adil bir sekilde belirleyebilecegine dair kesin inancla buyuk Sovyet hukumetinin o zaman adil taleplerimizi yerine getirmesi icin dua ediyorum 1920 deki Losna Kongresi nin ardindan Arnavutluk kabinesinde devlet bakani oldu Arnavutluk siyasetinde kendisini Ahmet Zogoglu ya karsi Fan Noli nin sol gucleriyle ozdeslestirdi Aralik 1921 de istikrarsiz Pristineli Hasan Bey hukumetinde Zogoglu nun yerine Savas Bakani oldu Ancak birkac gun icinde Zogoglu Mat asiretlerini topladi ve hukumeti devirerek Pristineli Hasan Bey Curri ve digerlerini kuzeye kacmaya zorladi Mart 1922 de Curri ve Pristineli Hasan Bey basarili olamayan Zogoglu ya karsi bir isyan baslatti Isyan asi komutanlardan birini teslim olmaya ikna eden Ingiltere nin Arnavutluk buyukelcisi Harry Eyres in cabalari nedeniyle Prenk Pervizi tarafindan 8 Mart 1922 de bastirildi Iki yil sonra Zogoglu guclerinden kacmak icin daglarda kalarak Zogoglu ya karsi Haziran 1924 Burjuva Demokratik Devrimi ni baslatan silah cagrisini yapti Devrimin yenilgisinin ardindan Curri Zogoglu ya muhalefetini surdurdu 29 Mart 1925 te Dragobi yakinlarindaki bir magarada saklanirken Zogoglu birlikleri tarafindan kusatildi Kendi hayatlarinin bagislanmasi karsiliginda arkadaslari tarafindan olduruldu Yillar sonra 1952 de Dragobi sehrine Bayram Curri nin adi verildi Kaynakca Qendra Mbarekombetare e Koleksionisteve Shqiptare 2 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Mart 2021 Nje foto e rralle Bajram Curri i vrare te shpella e Dragobise A rare photo Bajram Curri killed at Dragobi cave Arnavutca Koha 2 Agustos 2013 18 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 9 Mart 2021 18 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2019 Aleks Buda 2000 Shkrime historike 4 Shtepia Botuese 8 Nentori s 171 ISBN 978 99927 1 274 0 Bajram Curri lindi me 1862 ne rrugen per ne burg ne Gjakove ku po e shpinin familjen e tij nga Krasniqja turqit si hakmarrje kunder te atit qe kish udhehequr nje nga kryengritjet e shumta te malesoreve kunder taksave te renda dhe rekrutimit Shukri Rahimi 1969 Vilajeti i Kosoves me 1878 1912 Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Mesimore i Krahines Socialiste Autonome te Kosoves s 61 OCLC 3878952 Recherches albanologiques Folklore et ethnologie Gjurmime Albanologjike Folklor Dhe Etnologji Instituti Albanologijik i Prishtines s 28 1979 ISSN 0350 7998 OCLC 260175827 Ali Hadri 1976 Kosova 5 Enti i Historise se Kosoves s 240 OCLC 4032760 Gawrych 2006 ss 133 134 Gawrych 2006 s 139 Malcolm Noel Kosovo A Short History New York New York University Press 1999 p 232 a b c Elsie p 93 Vickers Miranda The Albanians A Modern History New York I B Tauris amp Co Ltd 1999 p 51 Skendi 1967 s 209 a b Hanioglu 2001 s 272 Hanioglu M Șukru 2001 Preparation for a Revolution The Young Turks 1902 1908 Oxford University Press ss 314 315 ISBN 9780199771110 Gawrych 2006 s 167 Elsie p 93 Malcolm pp 237 238 Skendi 1967 s 428 Gawrych 2006 s 192 Pollo Stefanaq amp Arben Puto The History of Albania From its Origins to the Present Day London Routledge amp Kegan Paul Ltd 1981 p 144 Vickers pp 65 66 Skendi 1967 s 437 Gawrych George 2006 The Crescent and the Eagle Ottoman rule Islam and the Albanians 1874 1913 Londra IB Tauris s 195 ISBN 9781845112875 Skendi Stavro 1967 The Albanian national awakening Princeton Princeton University Press s 436 ISBN 9781400847761 Nashe boјishte Borba sa Arnautima Strazha 276 s 3 22 Ekim 1914 26 Mart 2021 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 9 Mart 2021 Vickers p 91 Pano Nicholas C The People s Republic of Albania Baltimore MD The Johns Hopkins Press 1968 pp 27 28 Vickers p 101 Pollo amp Puto pp 187 188 Vickers pp 104 105 Vickers p 106 Malcolm p 277 Pollo amp Puto p 192 Vickers p 111 Pjeter Hidri Gjeneral Prenk Pervizi Toena Tirana 2002 Elsie Robert 1990 Albanien im Umbruch Eine Bestandsaufnahme R Oldenbourg s 211 ISBN 9783486558487 20 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Mart 2021