Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bayram Paşaya da Ladikli Bayram Paşa olarak da bilinir (ö. 21 Mart 1638), IV. Murad saltanatında 2 Şubat 1637 - 26 Ağustos 1638 tarihleri arasında bir yıl altı ay yirmi iki gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Aynı zamanda I. Ahmed'in kızı Hanzade Sultan'ın eşidir.İstanbul'un Bayrampaşa ilçesi onun adını taşımaktadır.
| Bayram Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 2 Şubat 1637 - 26 Ağustos 1638 | |
| Hükümdar | IV. Murad |
| Yerine geldiği | Tabanıyassı Mehmed Paşa |
| Yerine gelen | Tayyar Mehmed Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | İstanbul |
| Ölüm | 21 Mart 1638 Celab, Urfa |
| Evlilik(ler) | Hanzade Sultan |
Hayatı
İstanbul doğumlu ve Türk asıllıdır. Aslen Samsun'un Ladik ilçesinden olup babasının adı tarihi kaynaklarda ‘Kurt Ağa’ olarak geçmektedir.
Enderun'da eğitim gördü. Çıkışta çuhadar-ı şehriyari oldu. 1621'de ilk defa yeniçeri ağası olarak tayin edilmekle beraber bir gün sonra tenzil edilip "turnacıbaşı" olarak görev verildi. 1623 yılında da Yeniçeri Ağası olmuştur. Aynı yıl içinde Yeniçeri Kethüdası olarak atanan Bayram Paşa, I. Ahmed'in kızı Hanzade Sultan'la evlenmiştir. Bayram Ağa böylece “damad-ı şehriyari” (padişah damadı) olarak Osmanlı Tarihi’nde bir ilke imza atmıştır. Tarihçi Reşat Ekrem Koçu’ya göre; Turnacıbaşı rütbesinde bir subayın, vezirlik makamına çıkmadan bir sultanla evlenmesi oldukça istisnai bir durumdur. Bir rivayete göre bunun tek nedeni, Bayram Ağa’nın emsalsiz bir erkek güzeli olması. Son derece yakışıklı bir erkek olan Bayram Paşa, Hanzade Sultanı kendisine aşık etmeyi başarmış ve Hanzade Sultan’ın teklifi ile tutkulu aşk evlilikle noktalanmıştır.
Haziran 1626'da Mısır valiliğine atandı. Bayram Paşa valiliği boyunca Mısır halkı tarafından, sevilen, saygı duyulan bir isim olmuştur. 1628 yılında İstanbul’a çağrılan Bayram Paşa, kubbe veziri yapılmıştır. Ancak bu dönemde veziriazam Hüsrev Paşa’nın, Bayram Paşa’ya yönelik entrikaları sonucu Bayram Paşa azledilerek, hapse atılacaktır. Hapiste yaklaşık bir hafta kalan Bayram Paşa, padişah IV. Murad tarafından önce hapisten çıkarılmış, daha sonra eski görevine yeniden getirilmiştir. 1635 yılında altıncı vezirlikten ikinci vezirliğe yükselen Bayram Paşa, sarayda büyük bir nüfuza sahip olmuştur. Sultan dördüncü Murad’ın Revan Seferi sırasında sadaret kaymakamlığı (başbakan vekilliği) yaparak, sefer boyunca padişah ve sadrazamın yerine İstanbul’u yönetmiştir.
IV. Murad saltanatında 2 Şubat 1637'de Tabanıyassı Mehmed Paşa'nın azli ile sadrazamlığa yükseldi. Bayram Paşa, Osmanlı’nın İran ve Bağdat seferleri sırasında aktif rol almıştır. Bayram Paşa sadrazamlığı sırasında şair Nef'i'yi idamı ettirmesi ile de tanınmaktadır. IV. Murad 'ın, Nef'i'den bir daha hicviye yazmaması istemesinden sonra Nef'i, sözünü tutmamış ve IV. Murad 'ın eniştesi Bayram Paşa'yı hicvetmiştir. Bayram Paşa'nın isteği üzerine padişah, Nef'i'yi idam ettirmiştir. Şair Nef'i, sarayın odunluğunda öldürüldükten sonra cesedi Sarayburnu'ndan denize atılmıştır. Öte yandan bir kısım tarihçi padişaha çok yakın olan bir şairin, sadrazam tarafından idam ettirilemeyeceğini ileri sürmektedir.
Padişahın Bağdat Seferi sırasında, Eylül 1638'de Urfa yakınlarında Celab mevkiinde aniden ölmüştür. Bir kalp krizi ya da beyin kanaması sonucu öldüğü tahmin edilmektedir. Bayram Paşa’nın kabri, İstanbul’un Haseki semtinde bulunan Keçi Hatun Mahallesi’nde kendi yaptırdığı külliyenin içinde bulunmaktadır.
Değerlendirilmesi
Naima tarihinde IV. Murat'in onu çok takdir ettiğini ve vefatından sonra çadırına girip ağladığını bildirir ve sonra bu çadırda padişaha gelenek üzere takdim edilecek hediyeleri (zırh gömlek, miğfer, samur kürk takımlı giyecekleri) görüp yine ağlayarak
Hayıf sad hayıf ki böyle kadirşinas bir vezirden ayrıldım, Böyle bir vezir az bulunur.
deyip ruhuna dualar etmiştir.
Mehmet Süreyya Sicil-i Osmani'de şöyle değerlendirmektedir:
Tedbirli, gayretli, padişaha sadık ve doğru idi.
Uzunçarsılı'nın değerlendirmesine göre:
Tedbirli ve iyi idareli bir devlet adamı idi.
Eserleri
İstanbul'da günümüzde ilçe olan Bayrampaşa onun bu mevkide bulunan çiftliği adına ithaf edilerek kurulmuştur.
Büyük hayır sahibi olup şu hayır eserleri bulunmaktadır:
- İstanbul'da türbesi, tekkesi, sebili, mektebi ve medresesi bulunan bir külliyesi vardır.
- Kayseri'de mevlevihanesi bulunmakta idi.
- Birecik'te Top Dōkümhanesi kurdurmuştur.
- eski harap bir hani yıktırarak yerine yeni bir han ve dükkanlar inşa ettirmiştir.
- Adana yakınlarında Çakıt hanını yaptırmıştır.
- Konya Ereğlisi'nde Ekmekçioğlu Ahmet Paşa ve Seyitgazi Dilaver Paşa tarafından başlatılan fakat yarım kalan hanları tamamlatmıştır. -
- Rumeli de bulunan "Eğri Dere Kalesi"nin onarımını yaptırdığı için bu kalenin "Bayram Paşa Hisarı" olarak anıldığı başlandığını Evliya Çelebi yazmıştır.
- İstanbul'da yapılması düşünülen nüfus sayımı için şehrin etrafındaki surların iç ve dışındaki düzensiz ve usulsüz yapılan yerleşmeleri istimlak ettirip yıktırmış, tarihi surları tamir ettirmiş ve dış duvarlarını boyattırmıştır.
- İstanbul'un Fatih'te bir cami; Ayasofya civarında bir konak; Kuzguncuk'ta bir yalı yaptırmıştır.
Popüler kültürdeki yeri
- 8 Ekim 2015'te başlayan Muhteşem Yüzyıl Kösem adlı Türk dizisinde Bayram Paşa karakterini canlandırmıştır.
Kaynakça
- ^ a b Uluçay, M. Çağatay (1992). Padişahların kadınları ve kızları. 3. baskı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN . OCLC 36028164.
- ^ a b Anrep, Natalia von (2016). Mahidevran die Frau des Sultans : Tragik und Ende der Sultanin Mahidevran, Gemahlin von Sultan Suleiman dem Prächitgen. Lychatz Verlag. Leipzig. ISBN . OCLC 936193883.
- ^ a b Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.385-386
- ^ a b c Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicil-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.1 say.65 [1]
- ^ Bazı kaynaklar Amasya doğumlu olduğunu beyan etmektedirler.
- ^ a b c d e f g h i "BAYRAM PAŞA". TDV İslâm Ansiklopedisi. 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n . web.archive.org. 27 Aralık 2015. 27 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2022.
- ^ Naima Tarihi. C.2 s.331
- ^ Bayrampaşa Portalı[]
Dış bağlantılar
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.385-386
- Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5,
- Danişmend, İsmail Hami, (2011), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi 6 Cilt, İstanbul:Doğu Kütüphanesi,
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.1 say.36 [2]
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Tabanıyassı Mehmed Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 2 Şubat 1637 - 26 Ağustos 1638 | Sonra gelen: Tayyar Mehmed Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bayram Pasaya da Ladikli Bayram Pasa olarak da bilinir o 21 Mart 1638 IV Murad saltanatinda 2 Subat 1637 26 Agustos 1638 tarihleri arasinda bir yil alti ay yirmi iki gun sadrazamlik yapmis bir Osmanli devlet adamidir Ayni zamanda I Ahmed in kizi Hanzade Sultan in esidir Istanbul un Bayrampasa ilcesi onun adini tasimaktadir Bayram PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 2 Subat 1637 26 Agustos 1638Hukumdar IV MuradYerine geldigi Tabaniyassi Mehmed PasaYerine gelen Tayyar Mehmed PasaKisisel bilgilerDogum IstanbulOlum 21 Mart 1638 Celab UrfaEvlilik ler Hanzade SultanHayatiIstanbul dogumlu ve Turk asillidir Aslen Samsun un Ladik ilcesinden olup babasinin adi tarihi kaynaklarda Kurt Aga olarak gecmektedir Enderun da egitim gordu Cikista cuhadar i sehriyari oldu 1621 de ilk defa yeniceri agasi olarak tayin edilmekle beraber bir gun sonra tenzil edilip turnacibasi olarak gorev verildi 1623 yilinda da Yeniceri Agasi olmustur Ayni yil icinde Yeniceri Kethudasi olarak atanan Bayram Pasa I Ahmed in kizi Hanzade Sultan la evlenmistir Bayram Aga boylece damad i sehriyari padisah damadi olarak Osmanli Tarihi nde bir ilke imza atmistir Tarihci Resat Ekrem Kocu ya gore Turnacibasi rutbesinde bir subayin vezirlik makamina cikmadan bir sultanla evlenmesi oldukca istisnai bir durumdur Bir rivayete gore bunun tek nedeni Bayram Aga nin emsalsiz bir erkek guzeli olmasi Son derece yakisikli bir erkek olan Bayram Pasa Hanzade Sultani kendisine asik etmeyi basarmis ve Hanzade Sultan in teklifi ile tutkulu ask evlilikle noktalanmistir Haziran 1626 da Misir valiligine atandi Bayram Pasa valiligi boyunca Misir halki tarafindan sevilen saygi duyulan bir isim olmustur 1628 yilinda Istanbul a cagrilan Bayram Pasa kubbe veziri yapilmistir Ancak bu donemde veziriazam Husrev Pasa nin Bayram Pasa ya yonelik entrikalari sonucu Bayram Pasa azledilerek hapse atilacaktir Hapiste yaklasik bir hafta kalan Bayram Pasa padisah IV Murad tarafindan once hapisten cikarilmis daha sonra eski gorevine yeniden getirilmistir 1635 yilinda altinci vezirlikten ikinci vezirlige yukselen Bayram Pasa sarayda buyuk bir nufuza sahip olmustur Sultan dorduncu Murad in Revan Seferi sirasinda sadaret kaymakamligi basbakan vekilligi yaparak sefer boyunca padisah ve sadrazamin yerine Istanbul u yonetmistir IV Murad saltanatinda 2 Subat 1637 de Tabaniyassi Mehmed Pasa nin azli ile sadrazamliga yukseldi Bayram Pasa Osmanli nin Iran ve Bagdat seferleri sirasinda aktif rol almistir Bayram Pasa sadrazamligi sirasinda sair Nef i yi idami ettirmesi ile de taninmaktadir IV Murad in Nef i den bir daha hicviye yazmamasi istemesinden sonra Nef i sozunu tutmamis ve IV Murad in enistesi Bayram Pasa yi hicvetmistir Bayram Pasa nin istegi uzerine padisah Nef i yi idam ettirmistir Sair Nef i sarayin odunlugunda olduruldukten sonra cesedi Sarayburnu ndan denize atilmistir Ote yandan bir kisim tarihci padisaha cok yakin olan bir sairin sadrazam tarafindan idam ettirilemeyecegini ileri surmektedir Padisahin Bagdat Seferi sirasinda Eylul 1638 de Urfa yakinlarinda Celab mevkiinde aniden olmustur Bir kalp krizi ya da beyin kanamasi sonucu oldugu tahmin edilmektedir Bayram Pasa nin kabri Istanbul un Haseki semtinde bulunan Keci Hatun Mahallesi nde kendi yaptirdigi kulliyenin icinde bulunmaktadir DegerlendirilmesiNaima tarihinde IV Murat in onu cok takdir ettigini ve vefatindan sonra cadirina girip agladigini bildirir ve sonra bu cadirda padisaha gelenek uzere takdim edilecek hediyeleri zirh gomlek migfer samur kurk takimli giyecekleri gorup yine aglayarak Hayif sad hayif ki boyle kadirsinas bir vezirden ayrildim Boyle bir vezir az bulunur deyip ruhuna dualar etmistir Mehmet Sureyya Sicil i Osmani de soyle degerlendirmektedir Tedbirli gayretli padisaha sadik ve dogru idi Uzuncarsili nin degerlendirmesine gore Tedbirli ve iyi idareli bir devlet adami idi EserleriIstanbul da gunumuzde ilce olan Bayrampasa onun bu mevkide bulunan ciftligi adina ithaf edilerek kurulmustur Buyuk hayir sahibi olup su hayir eserleri bulunmaktadir Istanbul da turbesi tekkesi sebili mektebi ve medresesi bulunan bir kulliyesi vardir Kayseri de mevlevihanesi bulunmakta idi Birecik te Top Dōkumhanesi kurdurmustur eski harap bir hani yiktirarak yerine yeni bir han ve dukkanlar insa ettirmistir Adana yakinlarinda Cakit hanini yaptirmistir Konya Ereglisi nde Ekmekcioglu Ahmet Pasa ve Seyitgazi Dilaver Pasa tarafindan baslatilan fakat yarim kalan hanlari tamamlatmistir Rumeli de bulunan Egri Dere Kalesi nin onarimini yaptirdigi icin bu kalenin Bayram Pasa Hisari olarak anildigi baslandigini Evliya Celebi yazmistir Istanbul da yapilmasi dusunulen nufus sayimi icin sehrin etrafindaki surlarin ic ve disindaki duzensiz ve usulsuz yapilan yerlesmeleri istimlak ettirip yiktirmis tarihi surlari tamir ettirmis ve dis duvarlarini boyattirmistir Istanbul un Fatih te bir cami Ayasofya civarinda bir konak Kuzguncuk ta bir yali yaptirmistir Populer kulturdeki yeri8 Ekim 2015 te baslayan Muhtesem Yuzyil Kosem adli Turk dizisinde Bayram Pasa karakterini canlandirmistir Kaynakca a b Ulucay M Cagatay 1992 Padisahlarin kadinlari ve kizlari 3 baski Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0461 3 OCLC 36028164 a b Anrep Natalia von 2016 Mahidevran die Frau des Sultans Tragik und Ende der Sultanin Mahidevran Gemahlin von Sultan Suleiman dem Prachitgen Lychatz Verlag Leipzig ISBN 978 3 942929 36 3 OCLC 936193883 a b Uzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu Altinci Baski 2011 ISBN 978 975 16 0010 say 385 386 a b c Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicil i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C 1 say 65 1 Bazi kaynaklar Amasya dogumlu oldugunu beyan etmektedirler a b c d e f g h i BAYRAM PASA TDV Islam Ansiklopedisi 14 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2022 a b c d e f g h i j k l m n web archive org 27 Aralik 2015 27 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2022 Naima Tarihi C 2 s 331 Bayrampasa Portali olu kirik baglanti Dis baglantilarUzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu Altinci Baski 2011 ISBN 978 975 16 0010 say 385 386 Buz Ayhan 2009 Osmanli Sadrazamlari Istanbul Neden Kitap ISBN978 975 254 278 5 Danismend Ismail Hami 2011 Izahli Osmanli Tarihi Kronolojisi 6 Cilt Istanbul Dogu Kutuphanesi ISBN 9789944397681 Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C 1 say 36 2 Siyasi goreviOnce gelen Tabaniyassi Mehmed Pasa Osmanli Sadrazami 2 Subat 1637 26 Agustos 1638 Sonra gelen Tayyar Mehmed Pasa