Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Başıbozuklar, Osmanlı Devleti’nde savaş sırasında asıl orduya katılan gönüllü askerler için kullanılan bir tabir.
Yaya ve atlı olarak ayrı silah ve teçhizatları olan ve ayrı kumandanların idaresi altında bulunan başı bozuk askerleri Osmanlı ordusunu oluşturan kuvvetlerdendir. Kavalalı Mehmed Ali Paşa da başlangıçta, Mısır’ı işgal eden Napolyon Bonapart’ı oradan çıkartmak için sevkedilen başı bozuk askerlerinin kumandanı idi. Sultan Abdülmecid devrinde 1843’te Osmanlı ordusu yeniden düzenlenirken düzenli kuvvetleri oluşturan muvazzaf, yedek (redif) ve yardımcı kuvvetlerden başka başı bozuklar da teşkilata alınmıştı. Daha ziyade Dobrucalılar, Kazaklar, Tatarlar, Çerkesler ve Doğu Anadolu’daki Türkmenler’den oluşan ve sayıları 60.000 civarında olan bu askerler savaş halinde orduya katılacaklardı. Fakat kendilerinden beklenen hizmet görülmediğinden 1854-1856 Osmanlı-Rus savaşı sırasında Fransız generali Joussouf ile İngiliz generali Biston tarafından düzenli birlikler haline getirilmelerine çalışılmışsa da bu mümkün olmamıştır. Mithat Paşa sadrazamlığı zamanında bu birlikleri kaldırmak istemiş fakat bunu başaramamıştır.
93 Harbi sırasında kullanılan başı bozuk neferleri, düzensizlikleri iyice artmış olduğundan, daha sonraki tarihlerde gönüllü olarak savaşa katılacakların düzenli askerler tarzında olmaları istenmiş, böylece bu kuvvetlerin kullanılmasından hemen hemen vazgeçilmiştir.
Başı bozuk tabiri ayrıca Osmanlı İmparatorluğunun son zamanlarında taşradan İstanbul’a gelip işsiz güçsüz siviller için de kullanılmıştır.
Âtıflamalar
- Rus-Bulgar yapımı "Турецкий Гамбит / Turetskiy Gambit" (Türkçe: Türk Hamlesi) filminde başıbozuklara doğrudan atıflarda bulunulduğu görülür.
- Tenten çizgi roman serisinde 'un kullandığı çok sayıda küfründen biridir.
- oyunundaki barbar özelliği olan "rage"in Türkçe oyun için çevrilmiş halidir. Empire: Total War ve Napoleon: Total War adlı oyunlarda Osmanlı ordusunda aynı adlı piyade birimi mevcuttur.
Resimler
-
![image]()
Başıbozukların Hersek'te bir Hristiyan köyüne baskını, Jaroslav Čermák, 1861 -
![image]()
Başıbozuk birliği -
![image]()
Başıbozuk, Jean-Léon Gérôme, 1869 -
![image]()
Başıbozuk,Stanisław Chlebowski
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Başıbozuk ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Basibozuklar Osmanli Devleti nde savas sirasinda asil orduya katilan gonullu askerler icin kullanilan bir tabir Fransiz ressam Jean Leon Gerome 1824 1904 un Basibozuk reisi 1881 adli yagli boya calismasiBasibozuklari gosteren eski bir kartpostalFransiz ressam Jean Leon Gerome 1824 1904 un Zenci basibozuk 1869 adli eseri Yaya ve atli olarak ayri silah ve techizatlari olan ve ayri kumandanlarin idaresi altinda bulunan basi bozuk askerleri Osmanli ordusunu olusturan kuvvetlerdendir Kavalali Mehmed Ali Pasa da baslangicta Misir i isgal eden Napolyon Bonapart i oradan cikartmak icin sevkedilen basi bozuk askerlerinin kumandani idi Sultan Abdulmecid devrinde 1843 te Osmanli ordusu yeniden duzenlenirken duzenli kuvvetleri olusturan muvazzaf yedek redif ve yardimci kuvvetlerden baska basi bozuklar da teskilata alinmisti Daha ziyade Dobrucalilar Kazaklar Tatarlar Cerkesler ve Dogu Anadolu daki Turkmenler den olusan ve sayilari 60 000 civarinda olan bu askerler savas halinde orduya katilacaklardi Fakat kendilerinden beklenen hizmet gorulmediginden 1854 1856 Osmanli Rus savasi sirasinda Fransiz generali Joussouf ile Ingiliz generali Biston tarafindan duzenli birlikler haline getirilmelerine calisilmissa da bu mumkun olmamistir Mithat Pasa sadrazamligi zamaninda bu birlikleri kaldirmak istemis fakat bunu basaramamistir 93 Harbi sirasinda kullanilan basi bozuk neferleri duzensizlikleri iyice artmis oldugundan daha sonraki tarihlerde gonullu olarak savasa katilacaklarin duzenli askerler tarzinda olmalari istenmis boylece bu kuvvetlerin kullanilmasindan hemen hemen vazgecilmistir Basi bozuk tabiri ayrica Osmanli Imparatorlugunun son zamanlarinda tasradan Istanbul a gelip issiz gucsuz siviller icin de kullanilmistir AtiflamalarRus Bulgar yapimi Tureckij Gambit Turetskiy Gambit Turkce Turk Hamlesi filminde basibozuklara dogrudan atiflarda bulunuldugu gorulur Tenten cizgi roman serisinde un kullandigi cok sayida kufrunden biridir D amp D oyunundaki barbar ozelligi olan rage in Turkce oyun icin cevrilmis halidir Empire Total War ve Napoleon Total War adli oyunlarda Osmanli ordusunda ayni adli piyade birimi mevcuttur ResimlerBasibozuklarin Hersek te bir Hristiyan koyune baskini Jaroslav Cermak 1861 Basibozuk birligi Basibozuk Jean Leon Gerome 1869 Basibozuk Stanislaw ChlebowskiKaynakcaWikimedia Commons ta Basibozuk ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir a b c 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Ocak 2015