Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bibi Hanım Camii (Farsça: مسجد بی بی خانم; Özbekçe: Bibixonim masjidi; Rusça: Мечеть Бибиханым), Semerkant'ın en önemli anıtlarından biridir. 15. yüzyılda İslam dünyasındaki en büyük ve görkemli camilerden biriydi. 20. yüzyılın ortalarında sadece görkemli bir harabe ayakta durmaktaydı, ancak caminin büyük bir bölümü Sovyet döneminde restore edildi.
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Semerkant, Özbekistan |
| Koordinatlar | 39°39′38″K 66°58′47″D / 39.66056°K 66.97972°D |
| İnanç | İslam |
| Mimari | |
| Mimari tür | Cami |
| Mimari biçim | |
| İnşaat başlangıcı | 1399 |
| Tamamlanma | 1404 |
Tarihi
Timur 1399'da Hindistan Seferi'ne çıkmadan önce yeni başkenti Semerkant'ta devasa bir cami inşa etmeye karar verdi. Timur 1404'teki askeri seferinden döndüğünde cami neredeyse tamamlanmıştı. Bununla birlikte, Timur inşaatın ilerlemesinden memnun değildi ve özellikle ana kubbede hemen çeşitli değişiklikler yapıldı.
İnşaatın başlangıcından itibaren, yapının yapısal bütünlük sorunları kendisini göstermeye başladı. Camiyi kurtarmak için çeşitli rekonstrüksiyonlar ve iyileştirmeler yapıldı. Ancak, sadece birkaç yıl sonra, ilk tuğlalar mihrap üzerindeki büyük kubbeden düşmeye başlamıştı. Timur'un planları, zamanın yapı tekniklerini sınırlarına kadar zorlamıştı ve binanın bütünlüğü, inşaatının aceleci doğası nedeniyle zarar görmeye başladı.
16. yüzyılın sonlarında Buhara'nın son Şeybunî Hanedanı Hanı olan II. Abdullah Han (Abdullah Han Özbek) (1533 / 4-1598), Bibi Hanım Camii'ndeki tüm restorasyon çalışmalarını iptal etti. Bundan sonra, cami yavaşça bütünlüğünü kaybetti ve rüzgâr, hava ve depremler tarafından yıkılan bir harabe hâline geldi. Kapıyı oluşturan iç kemer 1897'de bir depremde çöktü. Camiden geriye kalanlar, özellikle taş duvar galerilerinin tuğlası ve mermer sütunlar, yüzyıllar boyunca Semerkant sakinleri tarafından yağmalanmıştır.
Kalıntıların güvenliğini sağlamak için ilk temel soruşturma Sovyetler zamanlarında yapıldı. 20. yüzyılın sonlarında Özbek hükûmeti, üç kubbenin ve ana kapının restorasyonuna başladı. 1974 yılında Özbek SSR hükûmeti caminin yeniden inşasına başladı. Kubbelerin ve cephelerin dekorasyonu kapsamlı bir şekilde restore edildi ve desteklendi. Bu restorasyonlar sırasında, caminin ana kutsal eyvanına Kuran'dan Bakara Suresi'ni gösteren bir yazıt eklendi. 2016 yılı itibarıyla cami restorasyonu çalışmaları devam etmektedir.
Mimari
Kitabesine göre, cami 1399-1405 yılında Timur'un emriyle inşa edilmiştir. Birçok Müslüman orta çağ yapısı gibi, özellikle de eyvanlı avlu kompozisyonu açısından tipik özelliklere sahiptir. Cami avlulu cami temel planına uygun olarak inşa edilmiştir. Dış duvarları, 167 metre uzunluğunda ve 109 metre genişliğinde ve kabaca kuzeydoğudan güneybatıya, yani Kıble doğrultusunda uzanan dikdörtgen bir alan kaplamaktadır. Bununla birlikte, kapalı galerilerin boş alanının büyüklüğü sadece 78 x 64 metredir.
Caminin kuzeydoğusundan geniş (35 metre yüksekliğinde) geçit kapısından girildiğinde avluya ulaşılır. Avlunun karşısındaki alanda yaklaşık 40 metre yüksekliğindeki kare kaidenin üzerinde anıtsal bir kubbe yükselir. Kubbe caminin en büyük kubbesidir. Bununla birlikte, kubbe avludan görülemez, çünkü tüm bina içeriden anıtsal, derin gömülü bir eyvanı çerçeveleyen görkemli peştak tarafından kaplıdır. Eyvan, kubbeyi destekleyen alt yapıya girmeye izin vermez; giriş sadece yanlardan yapılabilir. Eyvanla bağlantılı daha mütevazı iki kubbe, avlunun uzun kenarlarının merkezine bakmaktadır. Böylece Bibi Hanım Camii "Dört-Eyvan düzeni"nin klasik mimari tipini temsil etmektedir.
Caminin dış köşelerindeki dört minare restore edilmiştir. Girişin kapı kemerini ve ana kubbeli binanın peştakını çevreleyen diğer dört görkemli minare henüz tamamlanmış değildir.
Avlunun ortasında süslü mermer bloklardan hazırlanmış bir taş kaide - büyük Kuran rahlesi bulunmaktadır. Bu dikkat çekici yapı Timur zamanından kalmadır.
Üç kubbeli odası, kapalı galerileri ve açık avlusu ile büyük Bibi Hanım Camii, Cuma namazı için Semerkant şehrinin tüm erkek nüfusunu bir araya getirmeyi amaçlıyordu.
Timur zamanında zamanının ötesinde bir yapı olan Bibi Hanım Camii'nin üç kubbesinin inşasında, önemli bir yenilik uygulandı: iç kubbe salonunun ne biçim ne de yüksekliğe göre kubbenin şekline dışarıdan karşılık geldiği iki katlı bir yapı. İç tavan ve dış kubbe arasında içi boş bir boşluk vardır. Bu kubbe yapısı, caminin ana salonunun mihrap üzerindeki 30 metre yüksekliğindeki iç mekanın oranlarına ve estetiğine bağlı kalmasına izin verdi. Bu arada, ana binanın 40 metre yüksekliğindeki dış kubbesi maksimum etki ve görünürlük için tasarlanmıştı. Bu şema, mütevazı binaların zarif kavun şeklindeki ve boyuna yivli dış kubbeleri olan figürasyon kulesi benzeri yapıların yapılmasına izin veren yanal kubbe yapılarına da uygulanmıştır.
Caminin iç mekanları, yerel brokar nakışlarını taklit eden yaldızlar içerir. BibiHanım Camii Timur döneminin en iddialı mimari projelerinden biriydi ve Orta Asya'nın yanı sıra İran ve Afganistan mimarilerini de etkiledi.
Galeri
-
![image]()
Dış cephe -
![image]()
Dış cephe 1 -
![image]()
Dış cephe 2
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . Skiouros.net. 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2007.
- ^ Зохидов, Пўлат: Темур даврининг меъморий кахкашони. Тошкент: Шарқ 1966. [Zakhidov, Pulat: Architectural glories of Temur’s era. Tashkent: Sharq 1996.] p. 58
- ^ Самарканд. Бухара. Галина Пугаченкова. «Искусство» 1968 г. p. 30
- ^ . Stantours.com. 24 Nisan 2002. 3 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2007.
- ^ (PDF). Steppes Travel. 22 Mart 2006. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2007.
- ^ Зохидов, Пўлат: Темур даврининг меъморий кахкашони. Тошкент: Шарқ 1966. [Zakhidov, Pulat: Architectural glories of Temur’s era. Tashkent: Sharq 1996.] p. 59
- ^ Зохидов, Пўлат: Темур даврининг меъморий кахкашони. Тошкент: Шарқ 1966. [Zakhidov, Pulat: Architectural glories of Temur’s era. Tashkent: Sharq 1996.] p. 57
- ^ "Bibi Khanym Mosque". TripAdvisor.com. 29 Kasım 2004 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Nisan 2007.
- ^ . iExplore.com. 14 Temmuz 2001. 22 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2007.
- ^ Paskaleva, Elena. "Epigraphic restorations of Timurid architectural heritage" (PDF). iias.asia. International Institute for Asian Studies. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Ekim 2018.
- ^ S., Samhita (13 Haziran 2016). "Photo: "restoration work in progress inside the mosque" (from review: "Very enchanting mosque: A must visit")". TripAdvisor. 19 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Temmuz 2018.
- ^ "Convention Concerning the Protection of the World Cultural and National Heritage" (PDF). unesco.org. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Haziran 2020.
- ^ a b c Dmitriy Page. . 19 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015.
- ^ Carillet, Joel (6 Haziran 2006). . Gather.com. 11 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2007.
- ^ Alfred Renz: Geschichte und Stätten des Islam von Spanien bis Indien. Prestel, München 1977. .
- ^ Burnett, Doug (7 Eylül 2000). "Uzbekistan 2000 - Samarkand". BootsnAll.com. 16 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Nisan 2007.
- ^ Hrbas, Miloš; Knobloch, Edgar (1965). The Art of Central Asia. Hamlyn. s. 20-22.
- ^ Paskaleva, Elena. "Epigraphic restorations of Timurid architectural heritage" (PDF). iias.asia. International Institute for Asian Studies. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Ekim 2018.
- ^ "Convention Concerning the Protection of the World Cultural and National Heritage" (PDF). unesco.org. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Haziran 2020.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Bîbî Hanım Camii ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Bibi-Khanym Mosque photos and information19 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Location of the Mosque 11 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Square Kufic on the Bibi Khanum Mosque 4 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bibi Hanim Camii Farsca مسجد بی بی خانم Ozbekce Bibixonim masjidi Rusca Mechet Bibihanym Semerkant in en onemli anitlarindan biridir 15 yuzyilda Islam dunyasindaki en buyuk ve gorkemli camilerden biriydi 20 yuzyilin ortalarinda sadece gorkemli bir harabe ayakta durmaktaydi ancak caminin buyuk bir bolumu Sovyet doneminde restore edildi Bibi Hanim CamiiTemel bilgilerKonumSemerkant OzbekistanKoordinatlar39 39 38 K 66 58 47 D 39 66056 K 66 97972 D 39 66056 66 97972InancIslamMimariMimari turCamiMimari bicimInsaat baslangici1399Tamamlanma14041905 1915 yillari arasinda renkli fotografin oncusu Sergei Mikhailovich Prokudin Gorskii tarafindan cekilen bir fotograf 1897 depremindeki yikilisindan sonra caminin gorunusunu gosteriyor TarihiTas Kuran rahlesi Timur 1399 da Hindistan Seferi ne cikmadan once yeni baskenti Semerkant ta devasa bir cami insa etmeye karar verdi Timur 1404 teki askeri seferinden dondugunde cami neredeyse tamamlanmisti Bununla birlikte Timur insaatin ilerlemesinden memnun degildi ve ozellikle ana kubbede hemen cesitli degisiklikler yapildi Insaatin baslangicindan itibaren yapinin yapisal butunluk sorunlari kendisini gostermeye basladi Camiyi kurtarmak icin cesitli rekonstruksiyonlar ve iyilestirmeler yapildi Ancak sadece birkac yil sonra ilk tuglalar mihrap uzerindeki buyuk kubbeden dusmeye baslamisti Timur un planlari zamanin yapi tekniklerini sinirlarina kadar zorlamisti ve binanin butunlugu insaatinin aceleci dogasi nedeniyle zarar gormeye basladi 16 yuzyilin sonlarinda Buhara nin son Seybuni Hanedani Hani olan II Abdullah Han Abdullah Han Ozbek 1533 4 1598 Bibi Hanim Camii ndeki tum restorasyon calismalarini iptal etti Bundan sonra cami yavasca butunlugunu kaybetti ve ruzgar hava ve depremler tarafindan yikilan bir harabe haline geldi Kapiyi olusturan ic kemer 1897 de bir depremde coktu Camiden geriye kalanlar ozellikle tas duvar galerilerinin tuglasi ve mermer sutunlar yuzyillar boyunca Semerkant sakinleri tarafindan yagmalanmistir Kalintilarin guvenligini saglamak icin ilk temel sorusturma Sovyetler zamanlarinda yapildi 20 yuzyilin sonlarinda Ozbek hukumeti uc kubbenin ve ana kapinin restorasyonuna basladi 1974 yilinda Ozbek SSR hukumeti caminin yeniden insasina basladi Kubbelerin ve cephelerin dekorasyonu kapsamli bir sekilde restore edildi ve desteklendi Bu restorasyonlar sirasinda caminin ana kutsal eyvanina Kuran dan Bakara Suresi ni gosteren bir yazit eklendi 2016 yili itibariyla cami restorasyonu calismalari devam etmektedir MimariKitabesine gore cami 1399 1405 yilinda Timur un emriyle insa edilmistir Bircok Musluman orta cag yapisi gibi ozellikle de eyvanli avlu kompozisyonu acisindan tipik ozelliklere sahiptir Cami avlulu cami temel planina uygun olarak insa edilmistir Dis duvarlari 167 metre uzunlugunda ve 109 metre genisliginde ve kabaca kuzeydogudan guneybatiya yani Kible dogrultusunda uzanan dikdortgen bir alan kaplamaktadir Bununla birlikte kapali galerilerin bos alaninin buyuklugu sadece 78 x 64 metredir Ana bolmenin kubbesi 40 m yuksekligindedir Caminin kuzeydogusundan genis 35 metre yuksekliginde gecit kapisindan girildiginde avluya ulasilir Avlunun karsisindaki alanda yaklasik 40 metre yuksekligindeki kare kaidenin uzerinde anitsal bir kubbe yukselir Kubbe caminin en buyuk kubbesidir Bununla birlikte kubbe avludan gorulemez cunku tum bina iceriden anitsal derin gomulu bir eyvani cerceveleyen gorkemli pestak tarafindan kaplidir Eyvan kubbeyi destekleyen alt yapiya girmeye izin vermez giris sadece yanlardan yapilabilir Eyvanla baglantili daha mutevazi iki kubbe avlunun uzun kenarlarinin merkezine bakmaktadir Boylece Bibi Hanim Camii Dort Eyvan duzeni nin klasik mimari tipini temsil etmektedir Caminin dis koselerindeki dort minare restore edilmistir Girisin kapi kemerini ve ana kubbeli binanin pestakini cevreleyen diger dort gorkemli minare henuz tamamlanmis degildir Avlunun ortasinda suslu mermer bloklardan hazirlanmis bir tas kaide buyuk Kuran rahlesi bulunmaktadir Bu dikkat cekici yapi Timur zamanindan kalmadir Uc kubbeli odasi kapali galerileri ve acik avlusu ile buyuk Bibi Hanim Camii Cuma namazi icin Semerkant sehrinin tum erkek nufusunu bir araya getirmeyi amacliyordu Timur zamaninda zamaninin otesinde bir yapi olan Bibi Hanim Camii nin uc kubbesinin insasinda onemli bir yenilik uygulandi ic kubbe salonunun ne bicim ne de yukseklige gore kubbenin sekline disaridan karsilik geldigi iki katli bir yapi Ic tavan ve dis kubbe arasinda ici bos bir bosluk vardir Bu kubbe yapisi caminin ana salonunun mihrap uzerindeki 30 metre yuksekligindeki ic mekanin oranlarina ve estetigine bagli kalmasina izin verdi Bu arada ana binanin 40 metre yuksekligindeki dis kubbesi maksimum etki ve gorunurluk icin tasarlanmisti Bu sema mutevazi binalarin zarif kavun seklindeki ve boyuna yivli dis kubbeleri olan figurasyon kulesi benzeri yapilarin yapilmasina izin veren yanal kubbe yapilarina da uygulanmistir Caminin ic mekanlari yerel brokar nakislarini taklit eden yaldizlar icerir BibiHanim Camii Timur doneminin en iddiali mimari projelerinden biriydi ve Orta Asya nin yani sira Iran ve Afganistan mimarilerini de etkiledi GaleriDis cephe Dis cephe 1 Dis cephe 2Ayrica bakinizRegistan Gur i Emir Shah i Zinda Ozbekistan da turizmKaynakca Skiouros net 28 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2007 Zohidov Pylat Temur davrining memorij kahkashoni Toshkent Shark 1966 Zakhidov Pulat Architectural glories of Temur s era Tashkent Sharq 1996 p 58 Samarkand Buhara Galina Pugachenkova Iskusstvo 1968 g p 30 Stantours com 24 Nisan 2002 3 Mayis 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2007 PDF Steppes Travel 22 Mart 2006 30 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2007 Zohidov Pylat Temur davrining memorij kahkashoni Toshkent Shark 1966 Zakhidov Pulat Architectural glories of Temur s era Tashkent Sharq 1996 p 59 Zohidov Pylat Temur davrining memorij kahkashoni Toshkent Shark 1966 Zakhidov Pulat Architectural glories of Temur s era Tashkent Sharq 1996 p 57 Bibi Khanym Mosque TripAdvisor com 29 Kasim 2004 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Nisan 2007 iExplore com 14 Temmuz 2001 22 Aralik 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2007 Paskaleva Elena Epigraphic restorations of Timurid architectural heritage PDF iias asia International Institute for Asian Studies 17 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Ekim 2018 S Samhita 13 Haziran 2016 Photo restoration work in progress inside the mosque from review Very enchanting mosque A must visit TripAdvisor 19 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Temmuz 2018 Convention Concerning the Protection of the World Cultural and National Heritage PDF unesco org United Nations Educational Scientific and Cultural Organization 16 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Haziran 2020 a b c Dmitriy Page 19 Mart 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ekim 2015 Carillet Joel 6 Haziran 2006 Gather com 11 Subat 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2007 Alfred Renz Geschichte und Statten des Islam von Spanien bis Indien Prestel Munchen 1977 3 7913 0360 0 Burnett Doug 7 Eylul 2000 Uzbekistan 2000 Samarkand BootsnAll com 16 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Nisan 2007 Hrbas Milos Knobloch Edgar 1965 The Art of Central Asia Hamlyn s 20 22 Paskaleva Elena Epigraphic restorations of Timurid architectural heritage PDF iias asia International Institute for Asian Studies 17 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Ekim 2018 Convention Concerning the Protection of the World Cultural and National Heritage PDF unesco org United Nations Educational Scientific and Cultural Organization 16 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Haziran 2020 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Bibi Hanim Camii ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Bibi Khanym Mosque photos and information19 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Location of the Mosque 11 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Square Kufic on the Bibi Khanum Mosque 4 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde