Birbiri ardına sıralanmış dişlerden oluşan bir kesici takım ile yapılan talaş kaldırma işlemine broşlama (tığ çekme ) denir. Broşlama, doğrusal ve döner broşlama olmak üzere temelde ikiye ayrılır. Daha yaygın bir işlem olan doğrusal broşlamada, broş, istenen geometriyi oluşturmak için yüzeye doğrusal bir şekilde hareket ettirilir. Broşlama tezgahlarında kullanılan doğrusal broşlar genellikle "broş" kısaltması ile anılır. Döner broşlamada eksenel simetriyi sağlamak amacı ile, broş döndürülür ve iş parçasına doğru preslenir. Döner broşlar genellikle torna tezgahlarında kullanılır. Hem döner, hem de doğrusal broşlamada, kesme işlemi broşun tek bir kez iş parçası içinden geçmesi ile sağlanır.
Broşlama yöntemi, hassas imalatın gerekli olduğu karmaşık geometrileri oluşturmak için kullanılır. Genel olarak broşlama yöntemi, dairesel ya da dairesel olmayan deliklerin işlenmesinde, şaft dişi ve kama yatağı yapımında kullanılır. Broşlamaya özgü iş parçaları genellikle, küçük - orta ölçekli dökümler, dövme işleri, torna parçaları ve damgalama parçalarıdır. Broşlar maliyetli olmalarına rağmen, yüksek sayıda üretimi gerektirecek durumlarda diğer imalat yöntemlerine göre avantajlıdır.
Broş takımları görünüş olarak testereyi andırmaktadır, fakat, broşlarda diş yüksekliği kesici takım boyunca artmaktadır. Broşlar üç farklı bölümden oluşur. Birinci bölüm iş parçasının kaba işlemesini sağlar. İkinci bölüm yarı - mamulü oluşturur. Üçüncü bölüm ise yüzey kalitesini istenen ölçüye getirir ve son ürünü oluşturur. Broşlama esnasında, iş parçası sabit tutulup, ilerleme tığ üzerinden sağlandığı için, broşlama işlemi geleneksel olmayan bir üretim tekniği olarak sınıflandırılır. İşlenen yüzeyin profili, her zaman kullanılan tığın profilinin karşılığıdır. Talaş boyunu ve talaş miktarını, diş yüksekliğindeki artış miktarı (RPT ) belirler. Kullanılan tığ, iş paraçasına doğru hareket ettirilebileceği gibi, tığ sabit tutulurken, iş parçası da tığa doğru hareket ettirilebilir. Tığ çekme işlemi, karmaşık bir tezgah hareketi ya da üst seviye bir işçilik gerektirmez, çünkü üretim gereksinimlerinin tümü tığ geometrisi ile sağlanır.
Tarihçe
Makara ve dişlilerin, kama yataklarını oluşturmak için, broşlama 1850'li yılların başında ilk kez imalatta bir yöntem olarak kullanılmıştır. Birinci dünya savaşından sonra, broşlama işlemi, silah namlularına yiv açmak amacı ile kullanılmıştır. Broş tezgahlarında ve aşındırma ile şekil verme yöntemlerindeki gelişmeler sonucunda 1920'li ve 30'lu yıllarda broşlama masrafları azaltıldı ve töleranslar daha tutarlı hale getirildi.
İmalat Süreci
İmalat süreci uygulanacak olan broşlama yöntemine göre değişiklik gösterir. Yüzey broşlama çok kolaydır çünkü ya iş parçası sabit duran yüzey broşuna doğru hareket ettirilir ya da broş, sabit tutulan iş parçasına doğru hareket ettirilir.
İç broşlama yüzey broşlamaya göre daha karışık bir işlemdir. İmalat süreci, iş parçasının, özel olarak tasarlanmış bir tutma aparatına bağlanması ile başlar. Bu tarz tezgahlarda, broşu (tığı ) gerektiğinde kaldırmak ya da çekmek amacı ile yükseltici ve çekici adı ile anılan iki önemli kısım vardır. Broş tezgahının yükselticisi (asansörü ), tığı ilk aşamada tutucu aparatın üzerinde konumlandırır ve parça bağlandıktan sonra tığı bağlanan parçaya doğru hareket ettirir. Tığın bir kısmı parçanın içerisinden geçtikten sonra, broş makinesinin çekici olarak anılan kısmına ulaşır ve tığın ucu çekici tarafından yakalanır. Bu aşamadan sonra yükseltici tığı serbest bırakır ve çekici ise iş parçası boyunca tığı tamamen aşağıya çeker. Hareket tamamlandığında, ürün broş tezgahından alınır ve tığ tekrar ilk konumu olan yükselticiye döndürülür. Tığ genellikle doğrusal hareket ettirilir, fakat tığın döndürüldüğü durumlarda mevcuttur. Örneğin; şaftlara diş açılırken ya da tüfeklere yiv çekilirken tığ döndürülür.
Broş tezgahlarında kesme sıvıları kullanılır ve bunun temelde üç sebebi vardır.
- İşlenecek olan parçayı ve tığı soğutmak
- Kesme yüzeyinin yağlanmasını sağlamak
- Talaşları, tığın dişlerinden arındırmak
Kesme sıvısı olarak, genelde, petrol bazlı kesme sıvıları tercih edilir. Fakat, daha iyi bir soğutma, çevreci bir yaklaşım ve daha yüksek iş güvenliğinin (yanmazlık gibi ) zorunlu olduğu durumlarda su bazlı kesme sıvıları da kullanılabilir.
Broşlama, başlangıçta, kama yataklarını işlemek için geliştirilmiş olsa da, sonradan, yüksek hacimli iş parçalarında farklı yüzey ve şekilleri işlemek için de kullanılabileceği anlaşılmıştır. İmalatı yapılacak ürün, broşlama ile üretilecek ise, tasarım aşamasında standart bir tığın ölçüleri gözetilmeli ya da bu imalat için yeni bir tığ üretilmelidir. Az sayıda yapılacak olan üretimlerde, broşlama etkili bir yöntem değildir, çünkü üretim maliyetini ciddi miktarda arttırır. Yeni bir tığ üretmek 15 - 30 bin dolar arasında maliyet oluşturur.
Broşlama hızı, dakikada 20 ile 120 yüzey adımı (SFPM ) arasında değişiklik gösterir. Bu hız, tek bir döngünün 5 ile 30 saniye arasında tamamlanmasını sağlar. Üretim aşamasında harcanan bu vaktin büyük kısmı, broş tezgahının dönüş vuruşu ve işlenen parçanın tezgahtan sökülüp yeni parçanın takılması ile geçer.
-
Tasarım
İç broşlamada kullanılan bir broş aşağıdaki resimde gösterilmiştir. Diğer broş tiplerinin de geometrileri, iç broşlamada kullanılan broşa benzerdir.
- P = adım
- RPT = diş başına yükseklik değişimi
- nr = kaba işlemede kullanılan diş sayısı
- ns = yarı - mamül üretiminde kullanılan diş sayısı
- nf = yüzey tesfiyesinde kullanılan diş sayısı
- tr = kaba işlemede kullanılan dişlerin RPT değeri
- ts = yarı mamül işlemede kullanılan dişlerin RPT değeri
- tf = yüzey tesfiyesinde kullanılan dişlerin RPT değeri
- Ls = mafsal uzunluğu
- LRP = arka rehber uzunluğu
- D1 = diş tepesi çapı
- D2 = diş dibi çapı
- D = diş derinliği (0.4P)
- L = Alan (kesme sınırının arkasındaki) (0.25P)
- R = gırtlak yarı çapı (0.25P)
- α = kavrama açısı ya da
- γ = gevşetme açısı ya da
- Lw = iş parçası uzunluğu (gösterilmemiştir)
- Örnek: Çift - kesim yüzey broşlaması
- Çift - kesim yüzey broşlamasının üstten görünümü
- Çift - kesim yüzey broşlamasının yandan görünümü
Broşlama Tezgahları
Broşlama tezgahları, önceden belirlenmiş bir hız ile broşu işlenecek parçaya doğru genellikle doğrusal bir hareketle iterler. Bu yüzden, broşlama (tığ çekme ) tezgahları, diğer tezgahlara kıyasla, (göreceli olarak) daha basit yapıdadır. Broşlama tezgahlarının büyük kısmı hidroliktir, fakat bazı özel amaçlar için tasarlanmış tezgahlar mekanik yapıda olabilir. Broşlama tezgahları, tezgah hareketinin yatay ya da dikey olmasına göre birbirlerinden ayrılırlar. Tezgah seçimi, öncelikli olarak vuruş mesafesi üzerinden değerlendirilir. Dikey broşlama makinelerinin vuruş mesafesi genellikle 1.5 metrenin altındadır.
Kaynakça
- ^ Degarmo, Black & Kohser 2003, ss. 637–638.
- ^ Degarmo, Black & Kohser 2003, s. 638.
- ^ Milling Operations – Broaching, 13 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 12 Nisan 2009.
- ^ Degarmo, Black & Kohser 2003, ss. 644–645.
- ^ Degarmo, Black & Kohser 2003, s. 641.
- ^ AstroBroach Machines: Principles of Operation, Anderson Tool & Engineering Co., Inc., 4 Aralık 2008 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 12 Nisan 2009.
- ^ Degarmo, Black & Kohser 2003, s. 640.
- ^ Degarmo, Black & Kohser 2003, s. 642.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Birbiri ardina siralanmis dislerden olusan bir kesici takim ile yapilan talas kaldirma islemine broslama tig cekme denir Broslama dogrusal ve doner broslama olmak uzere temelde ikiye ayrilir Daha yaygin bir islem olan dogrusal broslamada bros istenen geometriyi olusturmak icin yuzeye dogrusal bir sekilde hareket ettirilir Broslama tezgahlarinda kullanilan dogrusal broslar genellikle bros kisaltmasi ile anilir Doner broslamada eksenel simetriyi saglamak amaci ile bros dondurulur ve is parcasina dogru preslenir Doner broslar genellikle torna tezgahlarinda kullanilir Hem doner hem de dogrusal broslamada kesme islemi brosun tek bir kez is parcasi icinden gecmesi ile saglanir Itme tarzi 5 16 inc 8 mm kama yatagi brosu sol uctaki dislerin daha buyuk olduguna dikkat ediniz Broslama yontemi ile acilmis bir yatak Broslama yontemi hassas imalatin gerekli oldugu karmasik geometrileri olusturmak icin kullanilir Genel olarak broslama yontemi dairesel ya da dairesel olmayan deliklerin islenmesinde saft disi ve kama yatagi yapiminda kullanilir Broslamaya ozgu is parcalari genellikle kucuk orta olcekli dokumler dovme isleri torna parcalari ve damgalama parcalaridir Broslar maliyetli olmalarina ragmen yuksek sayida uretimi gerektirecek durumlarda diger imalat yontemlerine gore avantajlidir Bros takimlari gorunus olarak testereyi andirmaktadir fakat broslarda dis yuksekligi kesici takim boyunca artmaktadir Broslar uc farkli bolumden olusur Birinci bolum is parcasinin kaba islemesini saglar Ikinci bolum yari mamulu olusturur Ucuncu bolum ise yuzey kalitesini istenen olcuye getirir ve son urunu olusturur Broslama esnasinda is parcasi sabit tutulup ilerleme tig uzerinden saglandigi icin broslama islemi geleneksel olmayan bir uretim teknigi olarak siniflandirilir Islenen yuzeyin profili her zaman kullanilan tigin profilinin karsiligidir Talas boyunu ve talas miktarini dis yuksekligindeki artis miktari RPT belirler Kullanilan tig is paracasina dogru hareket ettirilebilecegi gibi tig sabit tutulurken is parcasi da tiga dogru hareket ettirilebilir Tig cekme islemi karmasik bir tezgah hareketi ya da ust seviye bir iscilik gerektirmez cunku uretim gereksinimlerinin tumu tig geometrisi ile saglanir TarihceMakara ve dislilerin kama yataklarini olusturmak icin broslama 1850 li yillarin basinda ilk kez imalatta bir yontem olarak kullanilmistir Birinci dunya savasindan sonra broslama islemi silah namlularina yiv acmak amaci ile kullanilmistir Bros tezgahlarinda ve asindirma ile sekil verme yontemlerindeki gelismeler sonucunda 1920 li ve 30 lu yillarda broslama masraflari azaltildi ve toleranslar daha tutarli hale getirildi Imalat SureciImalat sureci uygulanacak olan broslama yontemine gore degisiklik gosterir Yuzey broslama cok kolaydir cunku ya is parcasi sabit duran yuzey brosuna dogru hareket ettirilir ya da bros sabit tutulan is parcasina dogru hareket ettirilir Ic broslama yuzey broslamaya gore daha karisik bir islemdir Imalat sureci is parcasinin ozel olarak tasarlanmis bir tutma aparatina baglanmasi ile baslar Bu tarz tezgahlarda brosu tigi gerektiginde kaldirmak ya da cekmek amaci ile yukseltici ve cekici adi ile anilan iki onemli kisim vardir Bros tezgahinin yukselticisi asansoru tigi ilk asamada tutucu aparatin uzerinde konumlandirir ve parca baglandiktan sonra tigi baglanan parcaya dogru hareket ettirir Tigin bir kismi parcanin icerisinden gectikten sonra bros makinesinin cekici olarak anilan kismina ulasir ve tigin ucu cekici tarafindan yakalanir Bu asamadan sonra yukseltici tigi serbest birakir ve cekici ise is parcasi boyunca tigi tamamen asagiya ceker Hareket tamamlandiginda urun bros tezgahindan alinir ve tig tekrar ilk konumu olan yukselticiye dondurulur Tig genellikle dogrusal hareket ettirilir fakat tigin donduruldugu durumlarda mevcuttur Ornegin saftlara dis acilirken ya da tufeklere yiv cekilirken tig dondurulur Bros tezgahlarinda kesme sivilari kullanilir ve bunun temelde uc sebebi vardir Islenecek olan parcayi ve tigi sogutmak Kesme yuzeyinin yaglanmasini saglamak Talaslari tigin dislerinden arindirmak Kesme sivisi olarak genelde petrol bazli kesme sivilari tercih edilir Fakat daha iyi bir sogutma cevreci bir yaklasim ve daha yuksek is guvenliginin yanmazlik gibi zorunlu oldugu durumlarda su bazli kesme sivilari da kullanilabilir Tig cekme ile uretilen bir urun Bu parcada bros profili yivlidir Broslama baslangicta kama yataklarini islemek icin gelistirilmis olsa da sonradan yuksek hacimli is parcalarinda farkli yuzey ve sekilleri islemek icin de kullanilabilecegi anlasilmistir Imalati yapilacak urun broslama ile uretilecek ise tasarim asamasinda standart bir tigin olculeri gozetilmeli ya da bu imalat icin yeni bir tig uretilmelidir Az sayida yapilacak olan uretimlerde broslama etkili bir yontem degildir cunku uretim maliyetini ciddi miktarda arttirir Yeni bir tig uretmek 15 30 bin dolar arasinda maliyet olusturur Broslama hizi dakikada 20 ile 120 yuzey adimi SFPM arasinda degisiklik gosterir Bu hiz tek bir dongunun 5 ile 30 saniye arasinda tamamlanmasini saglar Uretim asamasinda harcanan bu vaktin buyuk kismi bros tezgahinin donus vurusu ve islenen parcanin tezgahtan sokulup yeni parcanin takilmasi ile gecer Tasarim Ic broslamada kullanilan bir bros asagidaki resimde gosterilmistir Diger bros tiplerinin de geometrileri ic broslamada kullanilan brosa benzerdir P adim RPT dis basina yukseklik degisimi nr kaba islemede kullanilan dis sayisi ns yari mamul uretiminde kullanilan dis sayisi nf yuzey tesfiyesinde kullanilan dis sayisi tr kaba islemede kullanilan dislerin RPT degeri ts yari mamul islemede kullanilan dislerin RPT degeri tf yuzey tesfiyesinde kullanilan dislerin RPT degeri Ls mafsal uzunlugu LRP arka rehber uzunlugu D1 dis tepesi capi D2 dis dibi capi D dis derinligi 0 4P L Alan kesme sinirinin arkasindaki 0 25P R girtlak yari capi 0 25P a kavrama acisi ya da g gevsetme acisi ya da Lw is parcasi uzunlugu gosterilmemistir Ornek Cift kesim yuzey broslamasi Cift kesim yuzey broslamasinin ustten gorunumu Cift kesim yuzey broslamasinin yandan gorunumuBroslama TezgahlariBroslama tezgahlari onceden belirlenmis bir hiz ile brosu islenecek parcaya dogru genellikle dogrusal bir hareketle iterler Bu yuzden broslama tig cekme tezgahlari diger tezgahlara kiyasla goreceli olarak daha basit yapidadir Broslama tezgahlarinin buyuk kismi hidroliktir fakat bazi ozel amaclar icin tasarlanmis tezgahlar mekanik yapida olabilir Broslama tezgahlari tezgah hareketinin yatay ya da dikey olmasina gore birbirlerinden ayrilirlar Tezgah secimi oncelikli olarak vurus mesafesi uzerinden degerlendirilir Dikey broslama makinelerinin vurus mesafesi genellikle 1 5 metrenin altindadir Kaynakca Degarmo Black amp Kohser 2003 ss 637 638 Degarmo Black amp Kohser 2003 s 638 Milling Operations Broaching 13 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 12 Nisan 2009 Degarmo Black amp Kohser 2003 ss 644 645 Degarmo Black amp Kohser 2003 s 641 AstroBroach Machines Principles of Operation Anderson Tool amp Engineering Co Inc 4 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 12 Nisan 2009 Degarmo Black amp Kohser 2003 s 640 Degarmo Black amp Kohser 2003 s 642