Bulgar (Bolğar), (Tatarca: Болгар; Bolğar, Çuvaşça: Пăлхар), Divân-ı Lügati't-Türk'te;
UNESCO Dünya Mirası | |
---|---|
Konum | Rusya |
(Kriter) | Kültürel: ii, vi |
Referans | 981 |
Tescil | 2014 (38. oturum) |
Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
"بلغار Bulgar" “herkesçe tanınmış olan bir Türk şehri”. veya "İdil boyunda tanınmış eski bir Türk şehri." olarak da tanımlamıştır.
İdil Bulgarlarına 8. ile 15. yüzyılları arasında başkentlik yapmış, Etil Nehri (İdil)'nin sağ kıyısında yerleşik, Kama Nehri ile birliştiği noktadan yaklaşık 30 kilometre uzakta akıntı yönünde konumlanan denizden 82 metre yükseklikte tarihi bir şehirdir ve çağdaş Kazan şehrinden aşağı yukarı 130 km uzaklıktadır. Tarihi Bulgar'ın kuzeyinde 1991 yılından beri Bolgáry adı ile bilinen çağdaş küçük bir kent de vardır.
Tarih
Diğer verilen isimler: Spassk-Tatarskiy, Bulgar, Spassk, Spask ve Kuybyshev
8. yüzyıl
Bulgar (Bolğar) şehri sekizinci yüzyılda İdil Bulgarları tarafından Hakan Kotrag döneminde başkent olarak kurulmuştur. Fin ve Slav kökenli azınlıklarda Hakan Kotrag'a katılmışlardır. Tatarlar Orta Çağa özgü İdil Bulgar başkentine (Tatarca: Шәһри Болгар, Latince: Şähri Bolğar) adlandırmışlardır. İdil ticaret yolu yakınında konumlanan Bulgar'dan zamanla Orta Çağ'ın önemli bir ticaret merkezi oluşmuştur. İdil Bulgarları bu bölgede başarılı bir tarımcılık geliştirip, Bulgar'dan başka, (Bilyar veya Bülär de denilen ikinci başkentleri), Suar (Suvar), Kaşan, Çükätav (Juketav), Aşlı (Oshel), Balımer, Tuxcın (Tukçın), İbrahim (Bryakhimov) ve Tavile gibi birçok kentler kurmuşlardır.
İbn Fadlan, onsekizinci Abbasi Halifesi el-Muktedir’in 921 yılında İdil Bulgarları hükümdarı Almış (Almysch) Han'a gönderdiği heyette yer almış. Görevi, oradaki Müslüman bilginleri denetlemek, Halifenin mektup ve armağanlarını sunmaktır. Önemli bir diplomat ve dikkatli bir gezgin olarak kabul edilen İbn Fadlan, bu yolculuğunu Rihla (Seyahatname) ve (كتاب إلى ملك الصقالبة; Kitāb ilā Malik al-Saqāliba) adlı kitaında anlatmıştır. İbn Fadlan, daha sonra Bulgar (Bolğar) şehrine gelince, Wisu (veya Isu şimdiki Perm Kray) bölgesine kısa bir gezi yapar, orada İdil Bulgarları (Volga Bulgarları) ile Komilerin (yerel bir Fin kabile) aralarında ticaret yaptıklarını izlemiştir. Ayrıca İbn Fadlan, Almış (Almysch) Han'ı bir Saqaliba kralı olarak tanımlamıştır. Almış Han İslam dinini benimsedikten sonra Cäğfär bine Ğabdulla (جعفر ابن عبدالله, Ja'afar ibn Abdullah) ismini almıştır.
2014 yılında, UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.
14. yüzyıl
14. yüzyılda Rus saldırıları (yağmalama ve yıkım) sırasında başkent 'a kaydırılmış, sonra tekrar buraya geri taşınmış ve 15. yüzyıla kadar Bulgar'da kalmıştır. 1361 yılında şehir tekrar Timur komutasında Altın Ordu Moğolları tarafından tahrip edilmiştir. Kazan Hanlığı kurulduktan sonra Kazan şehri başkent seçilmiştir. Kazan Hanlığı döneminde Bolgar önemli bir İslam merkezi oluştur.
15. yüzyıl ve daha sonra
15. yüzyılda şehir büyük prens kör Vasily II Vasiliyevich Tyomniy (Василий II Васильевич Тёмный) tarafından yeniden tahrip edilmiş, 1552 yılında da Kazan Hanlığı ve Bulgar şehri, Rus Çar'ı Ivan IV Vasilyevich (Ива́н Четвёртый, Васи́льевич) tarafından Rusya Çarlığı'na ilave edilmiştir.
Rusya Çarlığı'na ilave edildikten sonra buraya çok fakir Rus çiftçiler yerleştirilmiş, onlar da bir zamanlar güçlü tarihi şehirden inşaat malzemesi olarak ne buldularsa alıp götürmüşlerdir ki, bu nedenle Rus Çar'ı Pjotr Alexejewitsch Romanow özel bir emir (указ, ukaz) ile Bulgar harabelerini koruma altına almıştır.
1781 yılında şehir yakınında oturan Çiftçiler tarafından Spassk (Rusca: Спасск) ismi verilmiş, 1926 ile 1935 yılları arasında şehre Spassk-Tatarski (Спасск-Татарский) denilmiş, 1935 yılından 1991 yılına kadar ihtilalci Kızıl Ordu komutanı (1918 ile 1920 arasında) Walerian Wladimirowitsch Kuibyschew'un namına Kuibyschew (Куйбышев) ismi verilmiş ve en son 1991 yılında tekrar eski adı Bulgar geri verilmiştir.
Anıtlar
- Keçe minare
- Keçe minare
- Kara Saray
- doğuda olan bir türbe
- Han türbesi
- kuzeyde olan bir türbe
Notlar
- ^ TDK Divanü Lugati't-Türk Veri Tabanı[]
- ^ Etil اتل Kıpçak illerinde akan bir ırmağın adıdır. Bulgar denizine dökülür; bir kolu Rus diyarına gider.TDK Divanü Lugati't-Türk Veri Tabanı[]
- ^ Bolgar, Russia Page 21 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2017.
Dış bağlantılar
- Bulgar (şehir) için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
- Bolgar10 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Rusça)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bulgar Bolgar Tatarca Bolgar Bolgar Cuvasca Pălhar Divan i Lugati t Turk te Bulgar Tarihsel ve Arkeolojik KompleksiUNESCO Dunya MirasiKonum RusyaKriterKulturel ii viReferans981Tescil2014 38 oturum BolgeAvrupa ve Kuzey Amerika1732 den kalma bir Rus kilisesi simdi Bolghar muzesi ile birkac ortacaga ozgu yapilar ve yeni yapilmis bir minare بلغار Bulgar herkesce taninmis olan bir Turk sehri veya Idil boyunda taninmis eski bir Turk sehri olarak da tanimlamistir Idil Bulgarlarina 8 ile 15 yuzyillari arasinda baskentlik yapmis Etil Nehri Idil nin sag kiyisinda yerlesik Kama Nehri ile birlistigi noktadan yaklasik 30 kilometre uzakta akinti yonunde konumlanan denizden 82 metre yukseklikte tarihi bir sehirdir ve cagdas Kazan sehrinden asagi yukari 130 km uzakliktadir Tarihi Bulgar in kuzeyinde 1991 yilindan beri Bolgary adi ile bilinen cagdas kucuk bir kent de vardir TarihDiger verilen isimler Spassk Tatarskiy Bulgar Spassk Spask ve Kuybyshev 8 yuzyil Bulgar Bolgar sehri sekizinci yuzyilda Idil Bulgarlari tarafindan Hakan Kotrag doneminde baskent olarak kurulmustur Fin ve Slav kokenli azinliklarda Hakan Kotrag a katilmislardir Tatarlar Orta Caga ozgu Idil Bulgar baskentine Tatarca Shәһri Bolgar Latince Sahri Bolgar adlandirmislardir Idil ticaret yolu yakininda konumlanan Bulgar dan zamanla Orta Cag in onemli bir ticaret merkezi olusmustur Idil Bulgarlari bu bolgede basarili bir tarimcilik gelistirip Bulgar dan baska Bilyar veya Bular de denilen ikinci baskentleri Suar Suvar Kasan Cukatav Juketav Asli Oshel Balimer Tuxcin Tukcin Ibrahim Bryakhimov ve Tavile gibi bircok kentler kurmuslardir Ibn Fadlan onsekizinci Abbasi Halifesi el Muktedir in 921 yilinda Idil Bulgarlari hukumdari Almis Almysch Han a gonderdigi heyette yer almis Gorevi oradaki Musluman bilginleri denetlemek Halifenin mektup ve armaganlarini sunmaktir Onemli bir diplomat ve dikkatli bir gezgin olarak kabul edilen Ibn Fadlan bu yolculugunu Rihla Seyahatname ve كتاب إلى ملك الصقالبة Kitab ila Malik al Saqaliba adli kitainda anlatmistir Ibn Fadlan daha sonra Bulgar Bolgar sehrine gelince Wisu veya Isu simdiki Perm Kray bolgesine kisa bir gezi yapar orada Idil Bulgarlari Volga Bulgarlari ile Komilerin yerel bir Fin kabile aralarinda ticaret yaptiklarini izlemistir Ayrica Ibn Fadlan Almis Almysch Han i bir Saqaliba krali olarak tanimlamistir Almis Han Islam dinini benimsedikten sonra Cagfar bine Gabdulla جعفر ابن عبدالله Ja afar ibn Abdullah ismini almistir 2014 yilinda UNESCO tarafindan Dunya Mirasi olarak ilan edilmistir 14 yuzyil 14 yuzyilda Rus saldirilari yagmalama ve yikim sirasinda baskent a kaydirilmis sonra tekrar buraya geri tasinmis ve 15 yuzyila kadar Bulgar da kalmistir 1361 yilinda sehir tekrar Timur komutasinda Altin Ordu Mogollari tarafindan tahrip edilmistir Kazan Hanligi kurulduktan sonra Kazan sehri baskent secilmistir Kazan Hanligi doneminde Bolgar onemli bir Islam merkezi olustur 15 yuzyil ve daha sonra 15 yuzyilda sehir buyuk prens kor Vasily II Vasiliyevich Tyomniy Vasilij II Vasilevich Tyomnyj tarafindan yeniden tahrip edilmis 1552 yilinda da Kazan Hanligi ve Bulgar sehri Rus Car i Ivan IV Vasilyevich Iva n Chetvyortyj Vasi levich tarafindan Rusya Carligi na ilave edilmistir Rusya Carligi na ilave edildikten sonra buraya cok fakir Rus ciftciler yerlestirilmis onlar da bir zamanlar guclu tarihi sehirden insaat malzemesi olarak ne buldularsa alip goturmuslerdir ki bu nedenle Rus Car i Pjotr Alexejewitsch Romanow ozel bir emir ukaz ukaz ile Bulgar harabelerini koruma altina almistir 1781 yilinda sehir yakininda oturan Ciftciler tarafindan Spassk Rusca Spassk ismi verilmis 1926 ile 1935 yillari arasinda sehre Spassk Tatarski Spassk Tatarskij denilmis 1935 yilindan 1991 yilina kadar ihtilalci Kizil Ordu komutani 1918 ile 1920 arasinda Walerian Wladimirowitsch Kuibyschew un namina Kuibyschew Kujbyshev ismi verilmis ve en son 1991 yilinda tekrar eski adi Bulgar geri verilmistir AnitlarKece minare Kece minare Kara Saray doguda olan bir turbe Han turbesi kuzeyde olan bir turbeNotlar TDK Divanu Lugati t Turk Veri Tabani olu kirik baglanti Etil اتل Kipcak illerinde akan bir irmagin adidir Bulgar denizine dokulur bir kolu Rus diyarina gider TDK Divanu Lugati t Turk Veri Tabani olu kirik baglanti Bolgar Russia Page 21 Subat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Arsivlenmis kopya 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Temmuz 2017 Dis baglantilarBulgar sehir icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft Bolgar10 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca