Ebu Abdullah Hüseyin Veya Bâd b. Dûstek 983-1085 Yılları Arasında Hüküm Süren Mervani Devleti Kurucusu Olan Kürt Hükümdar ve Komutandır. Kürtlerin Humeydiye Aşireti Çârbuhtî Oymağına Mensuptur. Adı Bâz, künyesi Ebu Şucâtır. Ebu Abdullah Hüseyin Bâd b. Dostık, Bâz’ın kardeşidir. Mervanilerin kurucusu Ebu Abdullah el-Hüseyn bin Düstek el-Baz el-Kürdî el-Humeydî Bad, silahlandı ve bir savaş şefi oldu, popülerlik kazandı onuncu asrın ortasından itibaren Doğu Anadolu'da fetihlere girişti. İlk önce güneyden gelerek Erciş'i ve çevresindeki müstahkem (sağlam) mevkileri aldı. (Bad), nüfuzunu kuvvetlendirerek, Büveyhiler’in hakimiyetindeki Diyarbakır ve Silvan ve Nusaybin'i ele geçirdi.
Büveyhi nüfuzunun azalmasından istifade ederek, 984 senesinde Şii-Büveyhoğulları'nın sultanı 'yi mağlup edip Musul'u ele geçirdi.Bağdat'ı almak istediyse de başaramadı ve Musul'u boşaltmak zorunda kaldı. 991 senesinde tekrar Musul'u ele geçirmek için harekete geçen Bad, şehrin hakimi olan Hamdaniler karşısında mağlup oldu ve bu savaşta öldü. Bunun üzerine kız kardeşinin oğlu Ebû Ali 990 yılında tahta geçti. Humeydiye Aşiretinin reisi Dostık, aşiretinden küserek Diyarbekir’e gelmiş ve Bâd, 324/935’te buradan dünyaya gelmiştir. Bâd, 956-957’de itibaran Cizre’nin bir kısmını, Malazgirt’i, Maku, Van Gölü’nün etrafındaki köyleri almış ve Adilcevaz yerine Şabaziş’in temelini daha sonra Bâd, 965-966’da da Ercişi, iki yıl sonra Diyarbekir, Meyyafarkin (Silvan) ve Ruha’yı ele geçirmiştir. Davamında da Hasankeyf, Cizre, Botan, Suruç ve Nusaybin gibi yerler ona bağlanmıştır. Bâd, 970’te Sucâ adıyla iki çeşit sikke basmıştır. Bâd’ın eline 974’de ise Hakkâri’nin bir kısmı, Gevaş-Ardeşt ve Van Kalesi geçmiştir. Bâd, Diyarbekir’i kendisine merkez seçmiş ve Abbasi Halifesi ona “Ebu Şucâ” ünvanı vermiştir Bâd b. Dûstek Büveyhî hükümdarı Adudü’d-devle’nin ölümüyle oluşan otorite boşluğunda yayılma imkânı bulmuş ve hükümdarlığını ilan etmiştir. Bâd, Büveyhîlerin zayıflamasıyla sınırları Erciş’ten Musul’a kadar genişletmiştir.Silvan’daki tarihi Malabadi köprüsü Bad’ın adını taşır. Malabadi Kürtçe’de "Bad’ın evi mülkü" anlamına gelmektedir. Diyarbakır ve Muş yöresinde bulunan ’nin kökleri Bad’a dayanır.
Kaynakça
- ^ Carole Hillenbrand. Marwānids.
- ^ Ahmed b. Yûsuf b. Ali el-Ezrak el-Fârikî, Târiḥü’l-Fâriḳî, thk. Bedevi Abdullatif Aʿvad, (Kahire: Hey’etü’l ‘Amme li Şuuni’l-Metabʿi’l-Emîriye, 1909), 50-51
- ^ İbnü’l-Ezrak, thk A.Bedevi, Tarihü’l-Fariki ed-Devlet’ül-Mervâniyye, 2. Baskı, Daru’l-Kitab, Beyrut, 1974, s. 49
- ^ Ebu’l-Fida, thk, Dubeys, el-Muhtasar-fi-Ehbari’l-Başar, 1. Baskı, Daru’l-Kutubü’l-İlmiye, Beyrut 1997, s. 470
- ^ a b İbn Şeddâd, "Nusaybin Tarihi", çeviren: Doç. Dr. Hüseyin Güneş, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2018/1, cilt: IX, sayı: 19, s. 232
- ^ Catherine Holmes, Basil II And the Governance of Empire, 976-1025, (Oxford University Press, 2005), 308.
- ^ Catherine Holmes, Basil II And the Governance of Empire, 976-1025, (Oxford University Press, 2005), 309.
- ^ İbnü’l-Esir, el-Kamil fi’t-Tarih, 1. Baskı, Darü’l-Kutubü’l-İlmiye, Beyrut-Lübnan 1987, Vll, s. 416
- ^ Seyyid Hüseyin Mukriyani, Pêşkewtin 6. sayısı, (M. Emin Zeki), s. 479.
- ^ Yusuf. Mervaniler Döneminde Dini Gruplar Arasındaki Münasebetler, (Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, 2010) 12-13
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ebu Abdullah Huseyin Veya Bad b Dustek 983 1085 Yillari Arasinda Hukum Suren Mervani Devleti Kurucusu Olan Kurt Hukumdar ve Komutandir Kurtlerin Humeydiye Asireti Carbuhti Oymagina Mensuptur Adi Baz kunyesi Ebu Sucatir Ebu Abdullah Huseyin Bad b Dostik Baz in kardesidir Mervanilerin kurucusu Ebu Abdullah el Huseyn bin Dustek el Baz el Kurdi el Humeydi Bad silahlandi ve bir savas sefi oldu populerlik kazandi onuncu asrin ortasindan itibaren Dogu Anadolu da fetihlere giristi Ilk once guneyden gelerek Ercis i ve cevresindeki mustahkem saglam mevkileri aldi Bad nufuzunu kuvvetlendirerek Buveyhiler in hakimiyetindeki Diyarbakir ve Silvan ve Nusaybin i ele gecirdi Buveyhi nufuzunun azalmasindan istifade ederek 984 senesinde Sii Buveyhogullari nin sultani yi maglup edip Musul u ele gecirdi Bagdat i almak istediyse de basaramadi ve Musul u bosaltmak zorunda kaldi 991 senesinde tekrar Musul u ele gecirmek icin harekete gecen Bad sehrin hakimi olan Hamdaniler karsisinda maglup oldu ve bu savasta oldu Bunun uzerine kiz kardesinin oglu Ebu Ali 990 yilinda tahta gecti Humeydiye Asiretinin reisi Dostik asiretinden kuserek Diyarbekir e gelmis ve Bad 324 935 te buradan dunyaya gelmistir Bad 956 957 de itibaran Cizre nin bir kismini Malazgirt i Maku Van Golu nun etrafindaki koyleri almis ve Adilcevaz yerine Sabazis in temelini daha sonra Bad 965 966 da da Ercisi iki yil sonra Diyarbekir Meyyafarkin Silvan ve Ruha yi ele gecirmistir Davaminda da Hasankeyf Cizre Botan Suruc ve Nusaybin gibi yerler ona baglanmistir Bad 970 te Suca adiyla iki cesit sikke basmistir Bad in eline 974 de ise Hakkari nin bir kismi Gevas Ardest ve Van Kalesi gecmistir Bad Diyarbekir i kendisine merkez secmis ve Abbasi Halifesi ona Ebu Suca unvani vermistir Bad b Dustek Buveyhi hukumdari Adudu d devle nin olumuyle olusan otorite boslugunda yayilma imkani bulmus ve hukumdarligini ilan etmistir Bad Buveyhilerin zayiflamasiyla sinirlari Ercis ten Musul a kadar genisletmistir Silvan daki tarihi Malabadi koprusu Bad in adini tasir Malabadi Kurtce de Bad in evi mulku anlamina gelmektedir Diyarbakir ve Mus yoresinde bulunan nin kokleri Bad a dayanir Kaynakca Carole Hillenbrand Marwanids Ahmed b Yusuf b Ali el Ezrak el Fariki Tariḥu l Fariḳi thk Bedevi Abdullatif Aʿvad Kahire Hey etu l Amme li Suuni l Metabʿi l Emiriye 1909 50 51 Ibnu l Ezrak thk A Bedevi Tarihu l Fariki ed Devlet ul Mervaniyye 2 Baski Daru l Kitab Beyrut 1974 s 49 Ebu l Fida thk Dubeys el Muhtasar fi Ehbari l Basar 1 Baski Daru l Kutubu l Ilmiye Beyrut 1997 s 470 a b Ibn Seddad Nusaybin Tarihi ceviren Doc Dr Huseyin Gunes Sirnak Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi 2018 1 cilt IX sayi 19 s 232 Catherine Holmes Basil II And the Governance of Empire 976 1025 Oxford University Press 2005 308 Catherine Holmes Basil II And the Governance of Empire 976 1025 Oxford University Press 2005 309 Ibnu l Esir el Kamil fi t Tarih 1 Baski Daru l Kutubu l Ilmiye Beyrut Lubnan 1987 Vll s 416 Seyyid Huseyin Mukriyani Peskewtin 6 sayisi M Emin Zeki s 479 Yusuf Mervaniler Doneminde Dini Gruplar Arasindaki Munasebetler Yuksek Lisans Tezi Yuzuncu Yil Universitesi 2010 12 13