Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Büyük Samsun Yangını, 1869 yılında Samsun'da meydana gelen afettir. Bu yangın kentte daha önce meydana gelen yangınlardan çok daha şiddetli olduğu içinbüyük yangın olarak nitelendirilmektedir.
3 Ağustos 1869 tarihinde meydana gelen yangına dair en önemli belge dönemin Fransa Samsun konsolosunun İstanbul'daki Fransız Büyükelçiliğine gönderdiği rapordur. Yangının tarihi, kapsadığı alan, verdiği zarar ve halkın durumu bu rapor sayesinde kesin olarak bilinmektedir. Buna göre yangın bugünkü Samsun Büyükşehir Belediyesi binasının karşısında bulunan Süleymaniye Medresesi'nde başlamış, civardaki petrol ürünleri satılan bir dükkâna ulaştığında da güçlenerek devam etmiştir. 5 Ağustos 1869 tarihinde gönderilen raporun tam metni şu şekildedir:
Yangında şehrin 415 evi yandı. Bütün Samsun halkı çok üzgün ve perişan durumdadır. 2 gün önce saat 10'a doğru yangın çığlıkları şehrin merkezinden yükselmeye başladı. Yangının yeri ve çıkış nedeni hakkında birkaç çelişik yorum var. Bunları anlatmıyorum çünkü hangisinin doğru olduğu henüz belli değil. Yangın tedbirsizlik sonucu çıkmış ve yangının çıkış yerinin bitişiğinde petrol ürünleri satan dükkândaki petrolle dolu variller ateş alarak yangın süratle büyümüş. Yangının bu derece büyük olmasının nedeni de bu imiş. Dükkân tahtadan yapılma bir handa yer aldığından dolayı bu han da tamamen yanarak kül oldu.
Aynı zamanda güneyden esen şiddetli rüzgâr da yangının etrafa sıçramasını ve söndürme çalışmalarının etkisiz kalmasına neden oldu. Tahtadan yapılmış olan evler ve dükkânlar tamamen yandı.
On cami ve beş büyük han da yananlar arasında. Bu hanlardan Taşhan, taştan yapılma ve sağlam bir bina olduğundan daha önceki yangınlardan da kurtulmuştu. Bedesten de Taşhan gibi sağlam binalar arasındaydı. Bu nedenle yangın sırasında yakın dükkânların malları bu iki binaya taşınmıştı ama Taşhan ve bedesten de yangından nasibini aldı. Burada bulunan dükkânların tamamı yok oldu. Taşhan ve bedestenden geriye yalnızca taşları kaldı.
Danişmendliler tarafından inşa edilmiş olan Samsun Kalesi'nde bulunan Kale Mahallesi içindeki tüm evler yani yaklaşık beş yüz ev tamamen yandı. Korkunç olan ise şehrin bu kısmındaki İç Kale denilen yerde Samsun Kalesi'nin cephaneliği vardı. Bu büyük felaketin cephaneliğe ulaşmamasına sevinmeliyiz. Yangının cephaneliğe sıçramaması Mutasarrıf Hasan Paşa'nın gayretleriyle oldu. Hasan Paşa şehrin diğer taraflarındaki yangını önleyemeyince tüm gayretini bu yöne yoğunlaştırdı. İç Kale de evler ve cephanelik iki kat sur içinde idi. Hasan Paşa askerleri ve zaptiyeleri cesaretlendirerek yangına doğrudan müdahalede bulunmalarını sağladı ve yangını durdurdu.
Buna rağmen şehirdeki bazı insanlar diyorlar ki, bunu ben de duydum "yetkililer bu yangın sırasında hiçbir şey yapmadılar". Fakat buna inanmayın, bu dedikodu büyük üzüntü ve perişanlıktan kaynaklanıyor. Çünkü halk çok perişandır. Yangını söndürmek imkânsızdı, bütün yetkililer ellerinden geleni yaptılar ve yapmaya da devam ediyorlar.
Yetkililer tarlalarda kurdukları kamplarda felaketzede halka yardım etmeye çalışıyorlar. Bunlara ekmek dağıtıldı. Felaketzedeler sığınacak bir barınak bulmaya çalışıyorlar. Yangın sonucunda ev sahipleri ve tüccarlar tamamen mahvolmuş ve her şeylerini yitirmişlerdir.
Bu yangın felaketzedelerine yardımın şehir dışından gelmesi gerekmektedir. Hükûmet desteğini bekliyoruz. Siz yardım gönderebilir misiniz? Eminim ki Samsun halkı çok minnettar kalacaktır.
—5 Ağustos 1869
Tetkik çalışmaları
Yangın sonrasında afetzedelere yardım ulaştırılmaya başlanmıştır. Yangın tetkik çalışmaları neticesindeyse İç Kale'nin içerisinde 173 ev bulunduğı, surlarının 6-8 metre büyüklüğünde ve 2 metre kalınlığında olduğu not edilmiştir.
Daha sonra Canik Vilayeti Baş Mühendisi Mösyö Briyo ve bir diğer mühendis Hırsan Efendi yangın tespitlerine başlamıştır. Tespit raporlarına göre 125.000 m2'lik alan yangından birinci derece etkilenmiştir. Yangın alanı içerisinde alan 500x250 metrelik bir alanda ise ahşap yapılardan geriye kalan hiçbir şey kalmamıştır. Toplamda ise 718 yapının zarar gördüğü ve bu yapılan 121.000 m2'lik alanı kapsadığı not edilmiştir. Bu alanınsa sahiplerine devredilerek 435 bina inşa edilmesi, geri kalan 4.000 m2'lik alana ise 280 dükkânın inşa edilmesi karara bağlanmıştır.
Afetzedelere yardım çalışmaları
Yangın gerçekleştikten bir ay sonra Eylül ayında Samsun'a gelen Trabzon valisi halkın mağduriyetini gidermek için bir komisyon görevlendirmiştir. İlk olarak gıda ve barınma gibi temel sorunlara çözüm bulmaya gayret etmiş, askerî birliklerden temin edilen yüz elli çadır ile kısa süreli de olsa halkın barınma sorununu çözmeye çalışmıştır.
Canik Mutasarrıflığı ve Canik Liva Meclisi yangında zarar görmemiş sayılı birkaç fırında ekmek yaptırıp halka dağıtılmasını sağlamış ve bu dağıtımı tutanaklar ile kayıt altına almıştır. Ayrıca kış yaklaştığından dolayı afetzedeler çadırlardan çıkarılarak ilk etapta okullara, kışlalara yerleştirilmiştir. Daha sonrasındaysa sınırlı sayıdaki okulların iskâna elverişli odalarına, dükkânlara, dükkân benzeri binalara ve evi zarar görmeyenlerin evlerine nakledilmişlerdir. Barınacak bir yer bulamayan aileler ise civar köylerde bulunan akrabalarının yanlarına göç etmişlerdir.
Kaynakça
- Özel
- Genel
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk Samsun Yangini 1869 yilinda Samsun da meydana gelen afettir Bu yangin kentte daha once meydana gelen yanginlardan cok daha siddetli oldugu icinbuyuk yangin olarak nitelendirilmektedir 3 Agustos 1869 tarihinde meydana gelen yangina dair en onemli belge donemin Fransa Samsun konsolosunun Istanbul daki Fransiz Buyukelciligine gonderdigi rapordur Yanginin tarihi kapsadigi alan verdigi zarar ve halkin durumu bu rapor sayesinde kesin olarak bilinmektedir Buna gore yangin bugunku Samsun Buyuksehir Belediyesi binasinin karsisinda bulunan Suleymaniye Medresesi nde baslamis civardaki petrol urunleri satilan bir dukkana ulastiginda da guclenerek devam etmistir 5 Agustos 1869 tarihinde gonderilen raporun tam metni su sekildedir Yanginda sehrin 415 evi yandi Butun Samsun halki cok uzgun ve perisan durumdadir 2 gun once saat 10 a dogru yangin cigliklari sehrin merkezinden yukselmeye basladi Yanginin yeri ve cikis nedeni hakkinda birkac celisik yorum var Bunlari anlatmiyorum cunku hangisinin dogru oldugu henuz belli degil Yangin tedbirsizlik sonucu cikmis ve yanginin cikis yerinin bitisiginde petrol urunleri satan dukkandaki petrolle dolu variller ates alarak yangin suratle buyumus Yanginin bu derece buyuk olmasinin nedeni de bu imis Dukkan tahtadan yapilma bir handa yer aldigindan dolayi bu han da tamamen yanarak kul oldu Ayni zamanda guneyden esen siddetli ruzgar da yanginin etrafa sicramasini ve sondurme calismalarinin etkisiz kalmasina neden oldu Tahtadan yapilmis olan evler ve dukkanlar tamamen yandi On cami ve bes buyuk han da yananlar arasinda Bu hanlardan Tashan tastan yapilma ve saglam bir bina oldugundan daha onceki yanginlardan da kurtulmustu Bedesten de Tashan gibi saglam binalar arasindaydi Bu nedenle yangin sirasinda yakin dukkanlarin mallari bu iki binaya tasinmisti ama Tashan ve bedesten de yangindan nasibini aldi Burada bulunan dukkanlarin tamami yok oldu Tashan ve bedestenden geriye yalnizca taslari kaldi Danismendliler tarafindan insa edilmis olan Samsun Kalesi nde bulunan Kale Mahallesi icindeki tum evler yani yaklasik bes yuz ev tamamen yandi Korkunc olan ise sehrin bu kismindaki Ic Kale denilen yerde Samsun Kalesi nin cephaneligi vardi Bu buyuk felaketin cephanelige ulasmamasina sevinmeliyiz Yanginin cephanelige sicramamasi Mutasarrif Hasan Pasa nin gayretleriyle oldu Hasan Pasa sehrin diger taraflarindaki yangini onleyemeyince tum gayretini bu yone yogunlastirdi Ic Kale de evler ve cephanelik iki kat sur icinde idi Hasan Pasa askerleri ve zaptiyeleri cesaretlendirerek yangina dogrudan mudahalede bulunmalarini sagladi ve yangini durdurdu Buna ragmen sehirdeki bazi insanlar diyorlar ki bunu ben de duydum yetkililer bu yangin sirasinda hicbir sey yapmadilar Fakat buna inanmayin bu dedikodu buyuk uzuntu ve perisanliktan kaynaklaniyor Cunku halk cok perisandir Yangini sondurmek imkansizdi butun yetkililer ellerinden geleni yaptilar ve yapmaya da devam ediyorlar Yetkililer tarlalarda kurduklari kamplarda felaketzede halka yardim etmeye calisiyorlar Bunlara ekmek dagitildi Felaketzedeler siginacak bir barinak bulmaya calisiyorlar Yangin sonucunda ev sahipleri ve tuccarlar tamamen mahvolmus ve her seylerini yitirmislerdir Bu yangin felaketzedelerine yardimin sehir disindan gelmesi gerekmektedir Hukumet destegini bekliyoruz Siz yardim gonderebilir misiniz Eminim ki Samsun halki cok minnettar kalacaktir 5 Agustos 1869Tetkik calismalariYangin sonrasinda afetzedelere yardim ulastirilmaya baslanmistir Yangin tetkik calismalari neticesindeyse Ic Kale nin icerisinde 173 ev bulundugi surlarinin 6 8 metre buyuklugunde ve 2 metre kalinliginda oldugu not edilmistir Saathane Meydani na cikan Bankalar Caddesi nin yangin sonrasi cekilen bir fotografi Daha sonra Canik Vilayeti Bas Muhendisi Mosyo Briyo ve bir diger muhendis Hirsan Efendi yangin tespitlerine baslamistir Tespit raporlarina gore 125 000 m2 lik alan yangindan birinci derece etkilenmistir Yangin alani icerisinde alan 500x250 metrelik bir alanda ise ahsap yapilardan geriye kalan hicbir sey kalmamistir Toplamda ise 718 yapinin zarar gordugu ve bu yapilan 121 000 m2 lik alani kapsadigi not edilmistir Bu alaninsa sahiplerine devredilerek 435 bina insa edilmesi geri kalan 4 000 m2 lik alana ise 280 dukkanin insa edilmesi karara baglanmistir Afetzedelere yardim calismalariYangin gerceklestikten bir ay sonra Eylul ayinda Samsun a gelen Trabzon valisi halkin magduriyetini gidermek icin bir komisyon gorevlendirmistir Ilk olarak gida ve barinma gibi temel sorunlara cozum bulmaya gayret etmis askeri birliklerden temin edilen yuz elli cadir ile kisa sureli de olsa halkin barinma sorununu cozmeye calismistir Canik Mutasarrifligi ve Canik Liva Meclisi yanginda zarar gormemis sayili birkac firinda ekmek yaptirip halka dagitilmasini saglamis ve bu dagitimi tutanaklar ile kayit altina almistir Ayrica kis yaklastigindan dolayi afetzedeler cadirlardan cikarilarak ilk etapta okullara kislalara yerlestirilmistir Daha sonrasindaysa sinirli sayidaki okullarin iskana elverisli odalarina dukkanlara dukkan benzeri binalara ve evi zarar gormeyenlerin evlerine nakledilmislerdir Barinacak bir yer bulamayan aileler ise civar koylerde bulunan akrabalarinin yanlarina goc etmislerdir KaynakcaOzel Altayli Alim 1967 Samsun Tarihi Samsun Yangina dair Fransizca Samsun La Turquie 5 Agustos 1969 Erler Mehmet Yavuz 1967 Bir Kentin Yeniden Dogusu Samsun Samsun GenelSarisakal Baki PDF Samsun bakisarisakal com 16 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan pdf arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2011