Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cülus, Osmanlı Devleti'nde padişah tahta çıkarken Babüssaade önünde yapılan verilen addır.
Cülus Töreni
Cülus Arapça bir kelimedir ve "oturmak" anlamına gelir. Bir padişahın vefatı veya tahttan indirilmesi sonrasında yeni padişahın, tahta çıkma törenidir. Cülus, Babüssade önünde yapılan en önemli ve görkemli törendi. Taht ilk önce Babüssaade önüne çıkartılır. 2. avluda askerler, ulema ve devlet adamları olur. Taht kapının önüne çıktıktan sonra desturla padişah gelip kapının önündeki tahta oturur. Daha sonra devlet adamları kıdemlerine göre gelip padişahın eteğini öpüp padişaha bağlılığını bildirirler. İlk önce şeyhülislam huzura çıkar ancak edep ve gelenek icabı padişahın eteğini öpmez, yalnızca saltanatın devamı için dua eder. Şeyhülislamdan sonra veziriazam ve diğer vezirler, sonra kaptanıderya, defterdarlar, nişancılar, kazaskerler ve ulema padişahın eteğini öper, bağlılıklarını bildirirler. II. Mahmud'un cülusuyla beraber devlet adamları padişahın eteğini öpmez, yanına konulan bir örtüyü öperler. II. Abdülhamid ile beraber artık kimse padişahın eteğini öpmez, yakından veya uzaktan kişi kendisinin dört parmağını öpüp önce kalbine sonra alnına dokunup padişahı selamlarlar. Tören esnasında valide sultan veya haseki sultanlar adalet kulesinden töreni izlerler. Bu süre zarfında tören esnasında padişahın konuşması uygun değildir. Tören bittikten sonra Babüssaade'nin kapıları açılır ve padişah içeri girer. Böylece tahta çıkan kişi resmen padişah olur. Bu tören yapılmadan padişah olunamaz. Daha sonra tellallar bütün payitahtı sokak sokak gezip yeni padişahın tahta çıktığını halka bildirirler. Törenden sonra bütün vilayetlere yeni padişahın tahta çıktığı bildirilir ve ilk cuma namazında padişah adına hutbe okunur. Cülus merasiminin ardından kapıkulu askerlerine cülus bahşişi (cülusiye) dağıtılırdı. İki türlüdür, biri belli ve kanunda belirtildiği gibi bir defaya mahsus olarak verilir, diğeri ise askerlerin ulufelerine zam suretiyle verilmiş olurdu. Tahta çıkan her padişahın; "Kullarımın bahşiş ve terakkileri makbulümdür, derhal verilsin" suretinde bir belgeyi onaylaması gerekiyordu.
Osmanlı tarihinde ilk defa cülus bahşişi, 1389 tarihinde Kosova'da padişah seçilen Yıldırım Bayezid tarafından kapıkullarına verilmiş ve bu usul, Vahdeddin'in cülusuna kadar devam etmiştir.
Cülus bahşişi verilmesi, Fatih Sultan Mehmet tarafından kanun haline getirilmiş, Yavuz Sultan Selim de cülus bahşişinde ödenecek paraları tespit etmiştir.
İlk zamanlar yeni padişahın bir iyiliği olarak dağıtılan bu bahşişler, ilerleyen dönemde devlet geleneği halini almış ve cülus bahşişi almak için padişah değiştirilmesini isteyen asker topluluğunun oluşması gibi sapmalar görülmüştür. I. Abdülhamid ve III. Selim' in cülusları savaş zamanına denk geldiği için bahşiş verilmemiştir
Cülus Yolu
Fatih Sultan Mehmet'ten Vahdeddin'e kadar Osmanlı saltanat gelenekleri içinde padişahların tahta çıktıklarında kılıç kuşanıp ata bindikleri, cülus törenlerinin yapıldığı Eyüp Sultan Camii arkasındaki tarihi yoldur. Bostan İskelesi Sokak olarak da bilinir. Yol üzerinde içerisinde bir imaretinde bulunduğu Mihrişah Valide Sultan Külliyesi yer almaktadır.
Galeri
-
![image]()
I. Bayezid'in cülus töreni(1389) -
![image]()
II. Mehmed'in cülus töreni(1451) -
![image]()
II. Bayezid'in cülus töreni(1481) -
![image]()
I. Selim'in cülus töreni(1512) -
![image]()
II. Selim'in cülus töreni(1566) -
![image]()
Sultan II. Osman'ın cülus töreni. (1618) -
![image]()
Sultan Abdülmecid cülus töreninde tahtta(1839)
Kaynakça
- ^ Osmanlı Sarayında Hayat, , sf: 73-44, Yitik Hazine Yayınları-2008, İlber Ortaylı
- ^ . 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2016.
- ^ Cülus Yolu 24 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., eyup.bel.tr, erişim 23 Mart 2013
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Culus Osmanli Devleti nde padisah tahta cikarken Babussaade onunde yapilan verilen addir Culus Toreni III Selim in culus toreni 1789 Culus Arapca bir kelimedir ve oturmak anlamina gelir Bir padisahin vefati veya tahttan indirilmesi sonrasinda yeni padisahin tahta cikma torenidir Culus Babussade onunde yapilan en onemli ve gorkemli torendi Taht ilk once Babussaade onune cikartilir 2 avluda askerler ulema ve devlet adamlari olur Taht kapinin onune ciktiktan sonra desturla padisah gelip kapinin onundeki tahta oturur Daha sonra devlet adamlari kidemlerine gore gelip padisahin etegini opup padisaha bagliligini bildirirler Ilk once seyhulislam huzura cikar ancak edep ve gelenek icabi padisahin etegini opmez yalnizca saltanatin devami icin dua eder Seyhulislamdan sonra veziriazam ve diger vezirler sonra kaptaniderya defterdarlar nisancilar kazaskerler ve ulema padisahin etegini oper bagliliklarini bildirirler II Mahmud un culusuyla beraber devlet adamlari padisahin etegini opmez yanina konulan bir ortuyu operler II Abdulhamid ile beraber artik kimse padisahin etegini opmez yakindan veya uzaktan kisi kendisinin dort parmagini opup once kalbine sonra alnina dokunup padisahi selamlarlar Toren esnasinda valide sultan veya haseki sultanlar adalet kulesinden toreni izlerler Bu sure zarfinda toren esnasinda padisahin konusmasi uygun degildir Toren bittikten sonra Babussaade nin kapilari acilir ve padisah iceri girer Boylece tahta cikan kisi resmen padisah olur Bu toren yapilmadan padisah olunamaz Daha sonra tellallar butun payitahti sokak sokak gezip yeni padisahin tahta ciktigini halka bildirirler Torenden sonra butun vilayetlere yeni padisahin tahta ciktigi bildirilir ve ilk cuma namazinda padisah adina hutbe okunur Culus merasiminin ardindan kapikulu askerlerine culus bahsisi culusiye dagitilirdi Iki turludur biri belli ve kanunda belirtildigi gibi bir defaya mahsus olarak verilir digeri ise askerlerin ulufelerine zam suretiyle verilmis olurdu Tahta cikan her padisahin Kullarimin bahsis ve terakkileri makbulumdur derhal verilsin suretinde bir belgeyi onaylamasi gerekiyordu Sultanahmet te I Abdulhamid in kilic kusanma toreni Osmanli tarihinde ilk defa culus bahsisi 1389 tarihinde Kosova da padisah secilen Yildirim Bayezid tarafindan kapikullarina verilmis ve bu usul Vahdeddin in culusuna kadar devam etmistir Culus bahsisi verilmesi Fatih Sultan Mehmet tarafindan kanun haline getirilmis Yavuz Sultan Selim de culus bahsisinde odenecek paralari tespit etmistir Ilk zamanlar yeni padisahin bir iyiligi olarak dagitilan bu bahsisler ilerleyen donemde devlet gelenegi halini almis ve culus bahsisi almak icin padisah degistirilmesini isteyen asker toplulugunun olusmasi gibi sapmalar gorulmustur I Abdulhamid ve III Selim in culuslari savas zamanina denk geldigi icin bahsis verilmemistir Culus Yolu Culus Yolu Mart 2013 Fatih Sultan Mehmet ten Vahdeddin e kadar Osmanli saltanat gelenekleri icinde padisahlarin tahta ciktiklarinda kilic kusanip ata bindikleri culus torenlerinin yapildigi Eyup Sultan Camii arkasindaki tarihi yoldur Bostan Iskelesi Sokak olarak da bilinir Yol uzerinde icerisinde bir imaretinde bulundugu Mihrisah Valide Sultan Kulliyesi yer almaktadir GaleriI Bayezid in culus toreni 1389 II Mehmed in culus toreni 1451 II Bayezid in culus toreni 1481 I Selim in culus toreni 1512 II Selim in culus toreni 1566 Sultan II Osman in culus toreni 1618 Sultan Abdulmecid culus toreninde tahtta 1839 Kaynakca Osmanli Sarayinda Hayat ISBN 978 9944 766 04 3 sf 73 44 Yitik Hazine Yayinlari 2008 Ilber Ortayli 5 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mayis 2016 Culus Yolu 24 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde eyup bel tr erisim 23 Mart 2013