Cai Lun (Çince: 蔡倫 veya 蔡伦 veya Cài Lún veya Ts'ai Lun) (tahminen MS 48 - 121), bugün bilinen tarzdaki ilk kâğıdı yapan insan.
Hakkında pek fazla bilgi bulunmayan Ts'ai Lun'un Çin kayıtlarında haremağası olduğundan bahsedilmektedir.Han Hanedanının bu icattan oldukça memnun kaldığına dair kayıtlarda yer alır. Hatta Lun bu icadından ötürü ödüllendirilmiş, yalnızca aristokratlara verilen bir unvan ile onurlandırılarak zengin edilmiştir. Fakat ardından adı saraydaki karıştığından dolayı kayıtlarda, banyo yaptıktan sonra en güzel giysilerini giyip, zehir içerek intihar ettiğini belirtmektedir. Çin'deki arkeolojik kazılarda 2002 yıl öncesine ait kâğıt yaprak kanıtları bulunmuştur. Çin'de imparatorun danışmanı olan Ts'ai Lun, kâğıt yapım teknolojisinde yenilikler getirmiştir.
Ts'ai Lun'dan önce ise kâğıt genellikle bambudan üretiliyor ve bu nedenle de oldukça hantal ve ağır oluyordu. İpekten üretilen kitaplar ise oldukça pahalıydı. Batı'da ise kâğıdın bilinmediği dönemde kitaplar parşömen ya da üzerine yazılırdı. Tirşe özel olarak işlenmiş koyun ya da dana derisinden üretilen bir malzemeydi.
Çin'deki arkeolojik kazılarda 2200 yıl öncesine ait kâğıt kalıntıları bulunmuştur. Yaklaşık 500 yıl kâğıt yapımı gizli bir sanat olarak Çin topraklarında kaldı. 751 yılında yapılan Talas Savaşı'ndan sonra Araplar, Çinli esirleri Semerkant'a götürdüler. Çinli esirler burada önemli bir kâğıt üretim merkezi kurdular. Avrupalılar ise ancak 12. yüzyılda Arapların aracılığı ile kâğıtla tanıştı.
Kaynakça
Wikimedia Commons'ta Cai Lun ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cai Lun Cince 蔡倫 veya 蔡伦 veya Cai Lun veya Ts ai Lun tahminen MS 48 121 bugun bilinen tarzdaki ilk kagidi yapan insan Cai Lun un 18 yuzyila ait tasviri Hakkinda pek fazla bilgi bulunmayan Ts ai Lun un Cin kayitlarinda haremagasi oldugundan bahsedilmektedir Han Hanedaninin bu icattan oldukca memnun kaldigina dair kayitlarda yer alir Hatta Lun bu icadindan oturu odullendirilmis yalnizca aristokratlara verilen bir unvan ile onurlandirilarak zengin edilmistir Fakat ardindan adi saraydaki karistigindan dolayi kayitlarda banyo yaptiktan sonra en guzel giysilerini giyip zehir icerek intihar ettigini belirtmektedir Cin deki arkeolojik kazilarda 2002 yil oncesine ait kagit yaprak kanitlari bulunmustur Cin de imparatorun danismani olan Ts ai Lun kagit yapim teknolojisinde yenilikler getirmistir Ts ai Lun dan once ise kagit genellikle bambudan uretiliyor ve bu nedenle de oldukca hantal ve agir oluyordu Ipekten uretilen kitaplar ise oldukca pahaliydi Bati da ise kagidin bilinmedigi donemde kitaplar parsomen ya da uzerine yazilirdi Tirse ozel olarak islenmis koyun ya da dana derisinden uretilen bir malzemeydi Cin deki arkeolojik kazilarda 2200 yil oncesine ait kagit kalintilari bulunmustur Yaklasik 500 yil kagit yapimi gizli bir sanat olarak Cin topraklarinda kaldi 751 yilinda yapilan Talas Savasi ndan sonra Araplar Cinli esirleri Semerkant a goturduler Cinli esirler burada onemli bir kagit uretim merkezi kurdular Avrupalilar ise ancak 12 yuzyilda Araplarin araciligi ile kagitla tanisti Kaynakca a b c d e f H Hart Michael Subat 2008 Nursan Ed Dunya Tarihine Yon Veren En Etkin 100 Neden Kitap ISBN 975 254 1 12 7 Wikimedia Commons ta Cai Lun ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir